Tíminn - 28.07.1972, Blaðsíða 9

Föstudagur. 28. júli 1972
TÍMINN
9
Útgefandi: Fra'msóknarflokkurinn
: Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-:
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Heigason, Tómas Karlsson.j
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timans).;
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason,. Ritstjórnarskrif-i
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306,:
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusfmi 12323 — auglýs-
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofur:simi 18300. Askriftargjald
225 krónur á mánuði innan lands, i lausasölu 15 krénur ein-:
takið. Blaðaprent h.f.
Markmiðið
Með breytingunum á trygginga- og skatta-
íöggjöfinni hugðist rikisstjórnin ná fram
tveimur megin breytingum, sem áttu að verða
til hagsbóta fyrir þá, sem minnst hafa haft að
bita og brenna og erfiðast áttu með að bera þær
byrðar, sem áður höfðu verið á lagðar.
1. Stórhækka tryggingabætur almanna-
trygginganna og lögfesta það rifleg lág-
markslaun, að enginn þyrfti beinan skort
að liða.
2. Fella niður persónuskattana til al-
mannatrygginga og sjúkrasamlagskerfis
og fl. Persónuskattarnir lögðust á hvert
nef án tillits til tekna eða afkomu og lögð-
ust því hlutfallslega með margföldum
þung á þá, sem i lægstu tekjuflokkum voru
við þá, sem i hærri tekjum voru.
Með hækkun tryggingabótanna hefðu
persónuskattarnir orðið a.m.k. 22 þúsund
krónur á hjón að óbreyttu kerfi og 13-16
þúsund krónur á einstakling. Með niður-
fellingu persónuskattana var þvi létt
óbærilegum byrðum af tekjulágu og tekju-
lausu fólki, skólaunglingum og foreldrum,
sem höfðu slika unglinga á framfæri. Fyr-
ir foreldra með t.d. 3 slíka unglinga á
framfæri, þýddi þetta að óbreyttu kerfi, að
þeir hefðu þurft að borga 60-70 þúsund
krónur í persónuskatta. Af þessu dæmi
einu er ljóst, að lifsnauðsyn var að gera
breytingar á skattakerfinu.
Hins vegar virðist nú komið i ljós, að ekki
hafi verið nægjanlega langt gengið i þvi að
lækka tekjuskattinn á þeim, sem eru 67 ára og
eldri til að skapa þeim óbreytt hlutfall við aðra
gjaldendur miðað við það, sem áður var, af
þeirri ástæðu, að ellilifeyrisþegar voru þeir
gjaldendur, sem einskis nutu við niðurfellingu
persónuskattanna, þar sem þeir greiddu ekki
persónuskatta. Ákveðið var að fella niður
tekjuskatt ellilifeyrisþega sem nam 5-10 þús-
und krónum. Þetta atriði hlýtur nú að verða
tekið til sérstakrar athugunar hjá rikisstjórn-
inni.
Að gefnu tilefni
Að gefnu tilefni vill Timinn taka það fram, að
eins og allir stjórnarflokkarnir stóðu einhuga
að stórhækkun tryggingabótanna og öðrum út-
gjöldum til félagsmála, eins stóðu þeir saman
að þeirri tekjuöflun, sem nauðsynleg var, og
voru sammála um þá skattalagabreytingu,
sem gerð var. Þar á meðal stóðu þeir allir og
bera allir jafna ábyrgð á einstökum atriðum i
skattalögunum eins og t.d. persónufrádrætti
ellilifeyrisþega. Að kenna einum öðrum frem-
ur er óréttmætt og farsælla að standa saman að
þeim lagfæringum, sem nauðsynlegar eru.
—TK
Selig Harrison:
Kínverjar krefjast yfir-
ráða á eyjunni Formósu
Þeir óttast að hugmyndin um sjálfstætt ríki á eynni ryðji
sér til rúms
KÍNVERSKIR valdhafar
voru hægir Og .hljóðir nokkra
hrið eftir komu Nixons forseta
þangað austur. Nú hafa þeir
rofið þögnina og segja blátt
áfram, að Bandarikjamenn
verði að snúa baki við stjórn
þjóðernissinna á Formósu, ef
þeir vilji i raun og veru bæta
sambúðina við Kina.
1 yfirlýsingunni, sem þeir
Nixon forseti og Chou En-lai
forsætisráðherra undirrituðu
28. febrúar i Shanghai hét Nix-
on þvi einu, að minnka smátt
og smátt herafla og herstöðv-
ar á Formósu og stefna að
brotthvarfi hersins. Forsetinn
setti þetta i samband við
væntanlegt samkomulag vald-
hafanna i Peking og Taipsi
Hann viðurkenndi þá skoðun
„allra Kinverja” beggja meg-
in Formósusunds, að ekki sé
„til nema eitt Kina og For-
mósa sé hluti af þvi”. Hann
sagði Bandarikjamenn ekki
risa gegn þessari afstöðu. En i
yfirlýsingunni stendur ekkert
um það, hve hratt eða hve
vendilega Bandarikjamenn
verði að rjúfa tengsl sin við
Formósu til þess að samb.úð
Bandarikjanna og Alþýðulýð-
veldisins Kina geti tekið veru-
legum breytingum til batnað-
ar.
UNDANGENGNA mánuði
hafa valdhafarnir i Washing-
ton gert sér far um að róa
rikisstjórnina á Formósu og
sýna henni fram á óbreytta af-
stöðu. Þeir hafa heitið aukn-
um bankalánum, hvatt banda-
riska einkaaðila til fjárfest-
ingar á Formósu og veitt 50
milljón dollara lán til
hernaðaraðstoðar, en það er
litið eitt hærra en beðið var
um árið áður.
Kinverskir embættis- og
menntamenn hafa yfirleitt
verið hófsamir i orðum um
Formósu, en eigi að siður
mjög ákveðnir. Þeir segja
viðurkennt i yfirlýsingunni frá
28. febrúar, að Formósa sé
hluti af Kina, og þess vegna
verði „Bandarikjamenn að
hætta öllum afskiptum af mál-
efnum eyjarinnar, bæði i
stjórnmálum, fjármálum og
hermálum”. Með öðru móti
verði ekki staðið við yfirlýsing
una eða greitt fyrir stjórn-
málatengslum við stjórn al-
þýðulýðveldisins i Peking.
Að dómi kinverskra emb-
ættismanna verður þetta þvi
aðeins gert, að hernaðar- og
efnahags-aðstoð við þjóðernis-
sinnastjórnina sé látin fjara út
og bandariskur her sé fluttur
burt frá eynni. Að svo búnu
verði að rjúfa stjórnmála-
tengslin við Formósustjórn og
visa fréttariturum frá For-
mósu á burt úr Bandarikjun-
um.
KINVERJAR halda fram,
að bein tengsl séu milli For-
mósumálsins og styrjaldar-
innar i Vietnam. Samkvæmt
yfirlýsingunni frá 28. febrúar
eigi brottför Bandarikja-
manna að fylgja i kjölfar
minnkandi spennu umhverfis.
Nokkurs kulda gætir þegar
þeir bæta við, að ekki sé nema
„eðlilegt að draga i efa, að
forsetinn vilji i einlægni stuðla
að bættri sambúð” úr þvi að
hann hafi látið auka loftárásir
á Norður-Vietnam.
Bandariskum ferðamönnum
verður veitt viðtaka i Kina
eins og áður og ferðir þangað
geta jafnvel aukizt þrátt fyrir
styrjöldina og þrátt fyrir
óleystan ágreining um For-
mósu. En ferðir Kinverja til
Bandarikjanna verða tak-
markaðar meðan sendimenn
Cjú’ang Ching-kuo forsætisráð
lierra á Formósu
og blaðamenn þjóðernissinna
eru þar fyrir.
Nokkrir bandariskir
háskólamenn hafa komið til
Peking i sumar og hafa þeir
sótt á um gagnkvæm sam-
skipti háskóla og boðið að
greiða götu kinverskra
háskólamanna i Bandarikjun-
um. Þessu varð eðlilega að
svara með einhverju móti og
þá virðist hafa orðið ofan á að
bera fram ákveðnari kröfur
um Formósu en gert hefir ver-
ið siðan að febrúaryfirlýsingin
var undirrituð i Shanghai.
Kinverskar sendinefndir gætu
auðvitað lagt leið sina til
bandariskra háskóla, hvað
sem Formósu liður, en Kin-
verjar benda á, að,,óviðkunn-
anlegt” væri og jafnvel ekki
hættulaust að mæta frétta-
mönnum þjóðernissinna-
stjórnarinnar i Bandarikjun-
um.
FYRIR skömmu gerðist
annað, sem áhrif hefir i þessu
sambandi. Forsætisráðherr-
ann á Formósu, Chiang Ching
kuo, endurskoðaði ráðuneyti
sitt. Flóttamenn frá megin-
landinu eru allsráðandi i rikis-
stjórninni, en með hinu nýja
ráðuneyti virðist gerð tilraun
til að breikka stjórnmála-
grunninn meira en áður hefir
þekkzt, þar sem stjórnmála-
mönnum úr hópi heima-
manna, sem eru eðlilega i
meirihluta á eynni, eru ætluð
sæti i rikisstjórninni. Ráða-
menn i Peking telja, að þetta
geti verið tilraun til að afla
hugmyndinni um sjálfstætt
riki á Formósu fylgis, og sýni
að minnsta kosti viðleitni til að
halda eynni sem lengst að-
skildri frá meginlandinu.
Þessi grunur hefir eflzt við
þann orðróm, að sovézkir sér-
fræðingar hafi kannað mögu-
leika á að koma upp viðgerða-
aðstöðu i hinni stóru höfn i
Kachsiung á Formósu. Þeir,
sem ég hefi átt tal við, hafa
ekki nefntþetta berum orðum,
en sagt er, að hátt settur emb-
ættismaður hafi sagt japönsk-
um bankamönnum á fundi
snemma i júli, að vera á verði
gegn áformum Sovétmanna á
Formósu.
FULLTRÚI Sanwa-banka
var á fyrrnefndum fundi.
Hann hefir sagt, að Liao
Cheng-chih, kunnur talsmaður
Kinverja um málefni Japan,
hafi varað við Chiang Ching-
kuo fojrsætisráðherra sem
„hættulegum manni”. Dvöl
hans sem stúdents i Moskvu
geti bent til langvarandi
tengsla við Rússa.
Flestir fréttamenn i Peking
afneita þvi sjónarmiði, að ótti
við aukin itök Sovétmanna eða
Japana geti orðið til þess, að
valdhafarnir i Peking sætti sig
við áframhaldandi áhrif
Bandarikjamanna á Formósu.
Þessu er þveröfugt farið,
segja þeir. Talið er, að Kin-
verjar vilji hraða sameiningu
Foijmósu og meginlandsins
áður en hugmyndinni um
sjálfstætt riki á eynni vex fisk-
ur um hrygg. Hættan á, að
önnur veldi kunni að gripa
tækifærið þegar Bandarikja-
menn fara, er að áliti Kinverja
léttvæg hjá hinu, að hugmynd-
in um sjálfstætt riki á For-
mósu kunni að ryðja sér tii
rúms með timanum.
VONIR Kinverja um
breytta afstöðu Japana til
Formósu og bætta sambúð
Japana og Kinverja hafa auk-
izt við það, að Kakuzi Tanaka
varð fyrir valinu sem for-
sætisráðherra Japana og hann
fól Masayosbi Ohira að fara
með utanrikismál. Nú eru
taldar nokkrar likur á, að Jap-
an og Kina skiptist á sendi-
herrum löngu áður en Banda-
rikjamenn og Kinverjar taka
upp opinber stjórnmálasam-
skipti.
Talið er, að löngunin til að
ýta undir þau öfl i Japan, sem
eru vinsamleg Kinverjum.
hafi ef til vill ráðið mestu um
þá afstöðubreytingu valdhaf-
anna i Peking, sem leiddi til
heimsóknar Nixons forseta.
Hin nýja einbeitni valdhafanna
i Peking i tilkalli til Formósu
virðist ekki siður ætluð til
áhrifa i Tokýo en Washington.
FÁTT bendir til, að kin-
verskir leiðtogar óski þess
undir niðri, að Bandarikja-
menn haldi fast við varnar-
sáttmála sinn við Japani til
þess að hamla gegn hernaðar-
stefnu Japana. Endurhervæð-
ing Japan hefir ávallt verið
túlkuð sem aukning á
„heildarmætti” bandarisku
herstjórnarinnar, sem vildi
koma sér upp öflugum banda-
mönnum i Asiu.
Hvatning Bandarikjamanna
er undantekningarlaust talin
orsök þess endurvigbúnaðar,
sem enn hefir orðið i Japan.
Eins er talið, að brotthvarf
Bandarikjamanna frá flestum
herstöðvum i Asiu, lausari
tengsl Japana við Bandarikja-
menn en áður og aukið sjálf-
stæði i afstöðu til þeirra,
undirbúi nánari tengsl Kin-
verja og Japana.
ÞETTA brýtur ekki i bága
við þær skoðanir á valdajafn-
vægi i heiminum, sem Chou
En-lai er sagður hafa lýst fyrir
bandarisku forustumönnunum
Gerald Ford og Hale Boggs er
þeir voru á ferð i Peking. Kin
verjar óttast útþenslustefnu
Sovétmanna og vilja að
Bandarikjamenn haldi
hernaðarmætti sinum til jafns
við Rússa. Þrátt fyrir þetta
hefi ég orðið þeirrar skoðunar
var i öllum viðtölum minum
við Kinverja, að fávisleg
hernaðarafskipti Bandarikja-
manna— einkum i Vietnam —
hafi i raun réttri orðið Rússum
átylla til hernaðarstefnu i
Asiu.
Kinverjar krefjast greini-
lega algers brotthvarfs
bandariskra hersveita frá
Thailandi, Vietnam, Formósu
og Suður-Kóreu. Obeint er þó
gefið i skyn, að reiknað sé með
nærveru sjöunda flotans, jafn-
vel þó að hún þýði afnot af
höfnum i Japan, Singapore og
á Filippseyjum. Kinverjar
telja þó hlutverk flotans tak-
markað og ekki þurfa að
byggjast á bandalagi eða nær-
veru bandarisks herafla i
rikum mæli og til frambúðar.
\