Tíminn - 28.07.1972, Blaðsíða 11

Föstudagur. 28. júli 11)72
TÍMINN
11
LIFIR AMELIA EARHART?
í þessum mánuði eru liðin rétt 35 ár siðan Amelia
Earhart, ein af frægustu flugmönnum heims, hvarf
á leyndardómsfullan hátt, er hún var á flugi yfir
Kyrrahafinu. Siðan hefur margt verið sagt og skrif-
að um þetta, þvi ekki hafa allir viljað telja hana af.
Nýlega kom út bók, þarsem þvier haldið fram, að
Amelia sé alls ekki dáin, heldur iifi góðu lifi enn
þann dag i dag i Bandarikjunum.
Frá því Amelia Earhart flaug i
fyrsta sinn yfir Atlanzhafið 1928
og þar til hún hvarf á flugi yfir
Kyrrahafi, tiu árum siðar, hafði
hún skapað sér nafn i flugsög-
unni. En hún lét einnig eftir sig
einn mesta leyndardöm flugsög-
unnar: llvað varð um hana, þeg-
ar hún hvarf, árið 19:17?
Sagan um Ameliu hefst i Kans-
as, þar sem hún fæddist 24. júli
1898. Strax 15 ára fór hún að fá
meiri áhuga á flugvélum og öllu
þeim viðkomandi, en venjulegt
gat talizt. En draumur hennar á
þeim aldri var þó að verða læknir
i New York og hóf hún læknis-
nám. 1 sumarleyfi einu fór það
svo að hún kynntist flugmanni og
tók að læra að fljúga. Fljótlega
keypti hún sér litla flugvél, hætti
námi og sneri sér eingöngu að
flugi. Hún ætlaði að sanna, að
konur væru eins góður flugmenn
og karlar og einbeitti sér að þvi að
setja hæðarmet. Hún komst upp i
12000 fet!
Frá byrjun gekk hún meö áætl-
anir um að fljúga umhverfis jörð-
ina, en mörg ár liðu, unz hún gat
lagt af stað i þá för.Áriðl931, þá 33
ára gömul, lagði hún af stað i
mestu för sina, en rétt áður giftist
hún útgefanda að nafni George
Putnam.
Hún flaug ein yfir Atlanzhafið á
13 klst. og 20 min. Fyrir það fékk
hún orðu. Ekki leið á löngu áður
en daglegt brauð var orðið að
fljúga þessa leið og þá vildi
Amelia gera eitthvað annað, sem
ekki væri á allra færi.
1935 varð hún fyrsta konan til
að fljúga frá Hawaii til Kaliforníu
og ári siðar var hún búin að
merkja leiðina, sem hún hugðist
fylgja yfir Kyrrahaf, sem áfanga
i hnattflugi sinu. 1 þann tið var
talið að engin leið væri að fljúga
umhverfis jörðina vegna stærðar
Kyrrahafsins.
Purdue-háskólinn færði Ameliu
að gjöf flugvél, árið 1936. Hún var
af gerðinni Lockheed Electria.
Árið eftir lagði Amelia upp i sið-
ustu ferð sina, ásamt flugmann-
inum Fred Noonan. Allt gekk
slysalaust til Nýju Gineu, en þeg-
ar þau lögðu i annan áfanga það-
an i júli, hurfu þau sporlaust.
Þótt sennilegasta skýringin sé sú
að flugvélin hafi hrapað i sjóinn.
hefur hver sagan af annarri lifnað
og sú, að þau Amelia og Fred
Noonan hafi getað lent á eyju,
sem var hersetin af Japönum, var
lengi við lýði.
Slys eða...?
Ákafar sögusagnir um að
Amelia og Noonan hafi verið
bandariskir njósnarar, sem ljós-
mynda áttu viðbúnað Japana á
Kyrrahafi, gekk um heiminn. Sú
staðreynd að bæði bandarisk og
japönsk yfirvöld neituðu þessu,
breytti engu.
En ýmislegt i sambandi við
hvarfið er dularfullt og þess
vegna hefur rannsókn málsins
verið haldið áfram allt til dagsins
i dag. Arið 1961 varð uppi fótur og
fit, er tvær óþekktar grafir fund-
ust á Saipan-eyju. Auðvitað var
strax sagt, að þarna væru þau
Amelia og Noonan grafin. Sér-
fræðingar gerðu itarlegar rann-
sóknir og komust að þeirri niðru-
stöðu að svo væri ekki. í fyrsta
lagi voru grafirnar um 50 ara
gamlar og beinin af tveimur
smávöxnum karlmönnum.
Siðasta tilkynningin
Systir Ameliu og bandariska
utanrikis- og flotamálaráðuneytiö
höfðu áhyggjur af hinum lifseigu
sögum um að Amelia hefði verið
njósnari. Rannsóknarnefnd var
send til Nýju Gineu til að ræða við
fólk, sem hafði hitt Ameliu, áður
en hún fór þaðan. Allan nokkur
Wagg hafði tekið á móti siðustu
tilkynningunni, sem heyrðist frá
flugvélinni. Noonan tilkynnti að
þau flygju i 7500 feta hæð i þéttri
þoku og að þau myndu lækka sig
til að reyna að komast undir
skýin. Wagg er alveg viss um að
þau hafi farið of lágt, bilun hafi
orðið og vélin farið i sjóinn. Hann
segir, að ef timi hafi verið.til
nauðlendingar, hefðu þau áreið-
anlega tilkynnt það.
Reyndur sérfræðingur i flugslys-
um rannsakaði árið 1962
sögusagnir um að flugvél hefði
hrapað á smáeyju norðan við
Howland-eyju sumarið 1937.
Innfæddir tóku karl og konu til
fanga, konan lézt og karlmaður-
inn var drepinn, þvi innfæddir
voru hræddir um að hann myndi
hefna fyrir dauða konunnar. Bæði
voru þau samkvæmt, sögunni
grafin á eynni. Sérfræðingurinn
fann ekkert, sem studdi söguna
og auk þess var eyjan langt frá
þeirri leið, sem Amelia og
Noonan höfðu ætlað.
Lifir Amelia?
Ættingjar Ameliu hafa eytt
miklum tima og peningum i að
ráða gátuna um hvarf flugvélar-
innar, en án árangurs.
1 nóvember 1970 varð nýtt upp á
teningnum: Amelia Earhart er
ekki dáin, heldur lifir góðu lifi i
Bandarikjunum, 72 ára og kallar
sig frú Guy Bolam. Þessi fullyrð-
ing kom fram i bók eftir tvo flug-
stjóra Þeir telja að Amelia
fari huldu höfði vegna
hlutverks sins i bandarisku leyni-
þjónustunni. Hún hafi verið tekin
til fanga af Japönum 1937, er hún
var á leynilegu ferðalagi til að
Ijósmynda flota Japana. 1 mörg
ár hafi hún siðan verið sérlegur
fangi Japanskeisara og i höll hans
i Tókio, sem „gestur”.
Flugstjórarnir segja að eftir tiu
ára rannsóknir hafi þeim loks
tekizt að fá sannanir þess, að
þetta sér rétt. Amelia og Noonan
voru tekin til fanga við Hill-eyju i
Fönix-eyjaklasanum, eftir að
japönsk flugvél hafði neytt þau til
að lenda. Hvað varð um Noonan
er ekki ljóst, en hann mun hafa
látizt þarna á eyjunum.
Margar mótsagnir eru i bók-
inni, en höfundarnir virðast hafa
sina beztu sönnun i frú Bolam,
sem þeir segja afdráttarlaust, að
sé Amelia Earhart. Einnig segja
þeir, að flugvél Ameliu hafi fund-
izt i læstu flugskýli á Saipan-eyju
eftir strið, en verið eyðilög til að
hylja öll spor. Þetta er staðfest af
Bandarikjamanni, sem sá flug-
vélina sjálfur 1944.
Kona án fortiðar
Frú Guy Bolam, sem nú er 73
ára, eins og Amelia mundi vera,
segir að allt sé þetta hreinasti
uppspuni. En hún harðneitar að
láta nokkuð uppi um íortið sina,
nema að hún hafi heitið Irene
Graigmile. Ekki vill hún segja,
hvar hún fæddist, en lét fúslega
taka fingraför sin. En þegar til
átti að taka reyndust ekki til
fingraför Amerliu, svo að menn
voru jafnnær.
Annar höfundur bókarinnar um
Ameliu, sá frú Bolam i fyrsta sinn
á fundi i samtökum sem kalla sig
„gamla flugkappa”. Strax vakti
það athygli hans hvað frú Bolam
var lik hinni týndu Ameliu.
Gamla konan virtist einnig hafa
allgott vit á flugi og flugvélum,
svo hann hóf rannsókn. En fljót-
lega kom i ljós, að frú Bolam átti
sér alls enga fortið.
1 viðtali við Frú Bolam, viður-
kenndi hún að hafa flogið allmikið
á sinum yngri árum og hafa haft
skirteini kring um 1930. Hvar hún
fékk skirteinið og undir hvaða
nafni, vill hún ekki segja, en i öll-
um Bandarikjunum finnst ekki
flugmannsskirteini, sem gefið er
út á nöfnin Bolam eða Craigmile.
Systirin i vafa?
Þá fóru höfundarnir á stúfana
til að ræða við mann frú Bolam,
en hann hafði þá látizt nokkrum
mánuðum áður. Auk þess gátu
þeir ekki fundið neina sönnun
þess, að hún hefði verið gift hon-
um yfirleitt, eða hvar og hvenær
þau hefðu þá giftzt.
Systur Ameliu finnst sagan um
frú Bolam hlægileg og harðneitar
að hún geti verið Amelia. En þó
neitar hún einnig að hitta frú Bol-
am. Þarna virðist málið vera
strandað eins og er, en sögusagn-
ir, sem hafa getað lifað i 35 ár
lognast ekki svo glatt niður.
Auðvitað er langsennilegast að
Amelia Earhart og Fred Noonan
hafi farizt með flugvélinni 1937,
en þrátt fyrir það er enn fullyrt,
að þau hafi ekki dáið þannig.
Enginn veit, hvað raunverulega
gerðist og allt sem sagt hefur ver-
ið og skrifað, eru getgátur einar.
Svo lengi sem frú Bolam þegir
yfir sinu leyndarmáli, eru margir
sem telja sig hafa fulla ástæðu til
að trúa þvi að Amelia Earhart sé
enn á lifi. (Þýtt SB)
AUGLYSINGASTOFA KRlSTINAP F«=^29.1
bjóðum við MELKA skyrtur
Því MELKA býður mesta úrvalið af litum.
sniðum oq mvnstrum. Einnig fleiri en eina
bolvídd, til þess að ein þeirra hæfi einmitt
yður. Fallegur flibbi svarar einnig kröfum
yðar og ekki sakar að hann haldi alltaf
formi. MELKA skyrta er vel slétt eftir hvern
þvott og frágangur alltaf fyrsta flokks.

Bm
(AAA
r
Við bjóðum yður MELKA skyrtur vegna
þess að þær eru klæðskerahönnuð qæða-
vara á hóflequ verði.
örlög Ameliu Earhart eru enn i dag einn mesti leyndardómur flugsögunnar.