Tíminn - 15.08.1972, Page 1

kæli-
skápar
■Oa<í HceflAAéltX/l* A/
RAFTÆKJADEILD
Hafnarstræti 23
Simar 1S395 & 86500
Færeysk sendi-
nefnd komin
til iandsins
Siðustu dægur hefur verið
væntanleg hingað til lands
fjölmenn sendinefnd frá Fær-
eyjum þeirra erinda að leita
samninga við islenzku rikis-
stjórnina um undanþágu til
handa færeyskum fiskimönn-
um, þegar fiskveiðitakmörkin
við tsland hafa verið færð út.
Atti nefndin upphaflega að
koma hingað á sunnudaginn,
en komst þá ekki vegna veður-
skilyrða i Færeyjum. Næst
áttu þeir að koma i gærmorg-
un, og frestaðist þá koma
þeirra enn. bað varð þvi ekki
fyrr en i gærkvöldi, að þeir
náðu hingaö.
Samkvæmt fréttum frá
Færeyjum eiga þessir menn
sæti i sendinefndinni: Atli
Dam, lögmaöur. Eli Nolsöe,
Jóhan Djurhuus og Einar
Kallsberg frá landstjórninni,
Óli Jacobsen frá fiskimanna-
félaginu, Esmar Fuglö frá
samtökum útgerðarmanna og
lögþingsmennirnir Pól Jakku
Olsen, Kjartan Mohr, Hilmar
Kass, Jógvan Olsen, Hákun
Djurhuus og Erlendur Paturs-
son.
Þessi ferð er farin nú sökum
þess, að lögþinginu, sem sett
var á þjóðhátiðardag Færey-
inga, 29. júli, lauk i siðustu
viku, svo að þingmenn eiga
heimangengt.
Færeyingar munu telja sig
miklu varða, að þeir fái hér
einhverjar ivilnanir, þegar
fiskveiðitakmörkin verða færð
út. Fyrsti viðræðufundurinn
mun verða i dag.
Norðmenn láta
til sín heyra
I gær afhenti utanrikisráð-
herra Norðmanna sendiherra
Islendinga i Osló, Agnari Kl.
Jónssyni, orðsendingu til is-
lenzku rikisstjórnarinnar um
útfærslu fiskveiðitakmark-
anna á Islandsmiðum. Þar var
svo að orði komizt, að norska
rikisstjórnin vænti þess, að
Norðmenn njóti sömu friðinda
og Bretar og Vestur-Þjóðverj-
ar kunna að fá, en geri á hinn
bóginn ekki ráð fyrir þvi, að
norskir fiskimenn fái ivilnanir
umfram aðra. Aftur á móti
geri hún ráö fyrir, að henni
gefist siðar kostur á að ræða
vandamál, er upp kunna að
koma vegna útfærslunnar,
þegar réttfarsleg atriði hafa
komiö betur i ljós.
Þá segja fregnir frá Noregi,
að norskir fiskimenn muni
ræða útfærsluna á landsþingi
sinu i Þrándheimi i þessari
viku.
Ólafur helgi og
Þormóður
Kolbrúnar-
skáld stíga fram
á sviðið á ný
— sjá opnu
Hreyfingar jarðlaga kunna
að ógna Dettifossvirkjun
Einar Benediktsson vildi leggja kraftsins ör á bogastreng Dettifoss. Er
leyfa jarðlögin það?
Athugun gerð á annars konar
virkjun Jökulsár í einu falli
Flestum þeim, sem standa við
Dettifoss og horfa á hamfarir
flaumsins, sem byltist niður i
gljúfrið, mun finnast til um,
hversu ramgerðar eru þær berg-
þiljur, sem setja sliku trölli sinn
hamrastól fyrir dyrnar, þótt ef til
vill megi finna, að bergið nötrar
við átökin. Jarðfræðingar skynja
að sjálfsögðu mikilleika þessa
staðar ekki siður en aðrir. En þá
grunar, að bergþiljurnar séu ekki
svo traustar sem skyldi. Þær eru
jafnvel á sifelldri hreyfingu
vegna þess, á hve völtum fótum
jarðlögin standa, og ef til vill er
Dettifossvirkjun óráðieg af þeim
sökum.
Timinn átti i gær tal viö Hauk
Tómasson jarðfræðing hjá Orku-
stofnun og spurðist fyrir um þetta
mál. Hann sagöi, aö einmitt núna
væri verið að gera mælingar á
berglögunum við Dettifoss i þvi
skyni að komast að raun um,
hversu ört þau hreyfðust.
Austan til á miklu
sigdældasvæði.
— Svo er mál með vexti, sagði
Haukur, aö Dettifoss er austan til
á stóru sigdældasvæði, þar sem
berggrunnurinn er mjög ótraust-
ur. Jarðfræðilega séð er þarna
töluverö hreyfing á jarðlögunum,
og ber mest á þvi á svonefndu
Gjástykki, sem er beint upp af
Kelduhverfi.
Ekki er heldur svo langt siðan
eldur var uppi á þessu svæði.
Beint suður af Dettifossi er
Sveinagjá, þar sem gaus árið
1875. Þar eru langar, samlægar
gjár, og hraunkvikan, sem vall
þar upp fyrir tæpum hundrað ár-
um, nam nokkrum hundruöum
miiljóna rúnmetra. Það var meö
öðrum orðum ekki minna gos en
Heklugosiö 1970, liklega öllu
meira. £
Mælingar hófust
i fyrrasumar
— Við vitum ekki, sagði Haukur
enn fremur, hversu miklar hreyf-
ingar berglaga við Dettifoss
kunna að vera né hvort þær eru
hægar og jafnar eöa koma i hrot-
um. Sé þar mikil hreyfing, væri
mannvirkjun þar hætta búin. Séu
þær tiltölulega hægar, kann að
mega sjá ráð viö þvi, svo aö
mannvirki fáist staðizt.
Af þessum sökum var hafizt
handa um mælingar á berglögun-
um i fyrra. Það var Eysteinn
Tryggvason, sem lagöi á ráðin
um þessar mælingar og setti út
fasta punkta, sem við köllum svo,
sem siöan verða hafðir til viðmið-
unar.
Hvað hefur gerzt
siðan i fyrrasumar?
Einmitt um þetta leyti munu
mælingamenn, sem Gunnar Þor-
bergsson stjórnar, rannsaka
hvaða breytingar hafa orðið á
jarölögum við Dettifoss siðan i
fyrra. Hafi þær orðið miklar, get-
Framhald á bls. 13
Fischer krefst fjögurra millj.
- sem geymdar verði í bandaríska sendiráðinu
KJ-Reykjavik
A fundi meö stjórn Skáksam-
bandsins á sunnudagskvöldiö
lagöi Paul Marshall lögfræöingur
Fischers fram kröfu áskorandans
um aö sambandiö legöi fram
37.500 dollara, geymslufé, sem
varöveitt yröi i bandariska sendi-
ráöinu i Keykjavik. Tóku Skák-
sambandsmenn dræmt undir
þessa kröfu Fischers, en þetta er
citt af þvi sem hann bryddaöi á,
áöur en hann kom til islands i
byrjun júli.
Paul Marshall lagði þessa kröfu
fram á fundi með stjórn Skák-
sambandsins, sem haldinn var i
Laugardalshöllinni, og að þvi er
Hilmar Viggósson bankafulltrúi,
gjaldkeri Skáksambandsins tjáði
Timanum i dag, þá er þetta sama
upphæð og mun koma i hlut þess
sem tapar i einviginu, en alls er
verðlaunaupphæðin sem Skák-
sambandið bauð 125 þúsund doll-
arar. Samsvarar þetta um ellefu
milljónum króna, og sú upphæð
sem Skáksambandiö þurfti að
leggja fram i geymslufé þvi um
4 milljónir króna.
Skáksambandið hélt fund i gær-
kvöldi um þessa kröfu, og mun
hafa ætlað að taka afstöðu til
hennar á þeim fundi. Paul Mars-
hall lögfræðingur Fischers er
hinsvegar farinn af landinu, en
hingað kom hann til að bera skák-
sambandinu þessa kröfu frá
áskorandanum og kynna honum
kvikmyndatilboð.
Taflborð á uppboð
Svo sem sagt var frá i Timan-
Frh. á bls. 6
Útsaumað
taflborð
SB-Reykjavik
Nú geta eiginkonur skákáhuga-
manna gefið mönnum sinum út-
saumaö taflborð sem tækifæris-
gjöf. I hannyrðaverzlun einni viö
Laugaveginn rákumst við á
mynztur af sliku borði, ætlað til
að sauma i stramma. I ramman-
um, utan við stafina á borðinu, er
rúm fyrir upphafsstafi eigin-
mannsins og dagsetningu gjafar-
innar. Ekki vitum við, hvernig
ætlazt er til, að gengið sé frá út-
saumuðu taflborði, en við látum
okkur detta i hug, að fallegt sé að
setja það undir gler. Þess má
geta að mynztur, garn og
strammi kostar rúmlega 700
krónur.