Tíminn - 16.08.1972, Qupperneq 12

12
TÍMINN
Miftvikudagur ltí. ágúst 1972
viðfangsefnum að ráða, þvi að framtið verksmiðjanna var nú ótryggari
en nokkurn tima hafði áður verið. Allir vfluðu þó fyrir sér að viður-
kenna, hve iskyggilegar horfurnar voru. En við vissum það öll, að
verkfallshótanirnar voru meira en innantóm orð. Ögæfan gat skollið
yfir með mjög stuttum fyrirvara, hvenær sem var. Það gat meira að
segja ekki liðið á löngu, unz ólgan fengi útrás. Við vissum, að erindrek-
ar verkamannasambandsins myndu fela stjórn þess málið til meðferð-
ar, og við vissum lika hverjar kröfurnar voru: aö launaskerðingin yrði
afnumin, verkamenn, sem látnir höfðu verið vikja frá störfum, yrðu
teknir aftur og samtök verkafólksins i iðjuverunum yrðu viðurkennd
sem samningsaðili um öll mál þeirra. Við vissum lika hug allra fram-
kvæmdastjóranna og meðstjórnendanna: Þeir vildu alls ekki verða við
þessum kröfum og þó sizt af öllu viðurkenna samtök verkafólksins sem
löglegan samningsaðila.
,,Það er úti um Friðarpipuverksmiðjurnar, ef við slökum agnarögn
til”, hafði Wallace frændi margsinnis sagt, og Emma frænka og Parker
og aðrir, sem mestu réðu, voru honum hjartanlega sammála. „Það er
ekki hægtað láta skipa sér fyrir um það, hvernig eigi að reka fyrirtæki,
sem maður hefur þó starfað að i mannsaldur. Ef framtaks atvinnurek-
endanna hefði ekki notið við, væru engar verksmiðjur eða iðnfyrirtæki
til, og þaö er þjóðfélagsskylda okkar að vera vel á verði um rétt þeirra.
Mér þætti fróðlegt að vita, hvaða iðjuhöldur fengi staðizt, ef hann upp-
fyllti þessi skilyrði”.
,,Ef til vill væri það samt hyggilegra að slaka ofurlitið til”, vogaði
Ilarrý sér stundum að segja. „Verkamennirnir eru i rauninni ófúsir til
að hefja verkfall, og ef þeim er einhver tilhliðrun sýnd, munu þeir sætta
sig við það, l'remur en aðeiga þaðá hættu, að atvinnureksturinn leggist
i rústir”.
„Ef þeim er einhver tilhliðrun sýnd — það er einmitt það, sem þeir
slefna að. Þetta eru áhyrgðarlausir þorparar, sem ráða fyrir þeim,
skal ég segja þér, og það er alveg óþarfi fyrir þig að fara að taka þér
þeirra orð i munn. Eg er meira að segja talsvert hissa á þvi, Harrý, að
þér skuli detta i hug, að við hlustum á kröl'ur þeirra. Við verðum ein-
mitt að stemma ána aðósi — hrinda þessari árás þegar i upphafi.”
„Eg er ekki að taka þeirra málstað”, svaraði Harrý, „en á það er þó
að lita, að ekki verður komizt af án reyndra verkamanna. Samkeppnin
er orðin harðari en hún hefur nokkru sinni áður verið. Það verður þvi
að semja og miðla málum á báða bóga”.
„Þú lætur þér ekki segjast”, sögðu þá Emma og Wallace bæði einum
rómi. „Semja, miðla málum — getur þér dulizt, að það er sama og af-
sala rétti sinum smátt og smátt? Hvað hefur ekki gerzt við Kyrrafljót
og i Danforthverksmiðjunni? Ef þeir þar hefðu tekið málin nógu föstum
tökum i upphafi, hefði aldrei komið til allsherjarverkfalls, og þá hefði
ekki heldur þurft að biðja um hervernd handa nýja verkafólkinu. Við
látum ekki léika þannig á okkur hér i Friðarpipuverksmiðjunum.
Verkamannasambandið þarf ekki að halda, að það hræði okkur, þótt
digurbarkalega sé talað og dólgslega látið”.
Ári fvrr, iafnvel aðeins misseri áður, myndi ég ekki hafa gefið gaum
að svona samræðum. Ég mundi ekki hafa lagt það á mig að fylgjast
með þvi, sem sagt var um verksmiðjurekstur og atvinnumál. En nú var
þetta oröið miklu mikilvægara fyrir mig, af þvi að framtið min valt svo
mjög á hag verksmiðjanna. Þetta var eins og erlent tungumál, svo
ókunnugleg voru orðatiltækin. En ég skirrðist þó við að láta fáfræði
min.a i ljós, og spurði þvi aldrei, hvað orð og orðasambönd, sem mér
veittist erfitt að átta mig á, þýddu. Sérstaklega veittist mér þó örðugt
að fylgjast meðsamræðunum, ef þær urðu heitar og oft var gripið fram
i, og þvi verr gekk mér að skilja samhengi þeirra sem fleiri tóku þátt i
þeim. Það reyndi þvi oft á leikni mína. Fyrst, þegar ég var að læra að
nema mál manna af hreyfingum varanna, höfðu mér oft dottið i hug
loddararnir i fjölleikahúsunum, sem geta haft marga hnifa eða knetti á
lofti i einu. Ég varð að temja mér svipaða list. Það þurfti fránt auga og
þjálfaðan huga til þess að fylgjast með tali margra i senn.
Ég las einnig skýrslur og kynnti mér hag iðjuveranna að svo miklu
leyti, sem hægt var að sjá hann af reikningum og yfirlitsgerðum, og
spurði Harrý spjörunum úr, þegar hann var i skapi til að svala forvitni
minni. En þótt hann kæmi eigi sjaldnar en verið hafði og snæddi hjá
okkur kvöldverð kvöld eftir kvöld, vorum viðekki oft tvöein. Ég myndi
hafa ásakað hann fyrir þetta, ef öðru visi hefði verið ástatt. En hugur
hans var svo mjög bundinn við iðjureksturinn og viðskiptamálin, að ég
gat ekki legið honum á hálsi, og Emma og Wallace þurftu iðulega að
bera undir hann vandamál sin, en það höfðu þau aldrei gert áður. Ég
sætti mig þess vegna við það, þótt ég væri dálitið afskipt, og reyndi að
telja sjálfa mig á það að vera þolinmóð, unz haustfundurinn væri um
garð genginn. Ég tók þvi að þrá hann og hlakka til þess, er hann væri
afstaðinn. Hvorugt okkar Harrýs minntist á misklið okkar daginn eftir
heimkomu mina. Ég iðraðist þess, hve harkalega ég hafði talað við
hann um hjúskap okkar. Hann varð að vekja máls á þvi aftur af fyrra
bragði. Ég gat ekki fengið mig til þess. Þegar á allt var litið, hugsaði
ég, er ég lá vakandi i rúmi minu og beið þess, að aftureldingin guðaði á
gluggann á herbergi minu milli greina kopar-beykitrésins, — þegar á
allt var litið, var sjálfsagt margt mikilvægara en lifsgleði min og ham-
ingja.
„Nóttin græðir öll mein”, sagði Manga oft við okkur Hönnu, er við
vorum krakkar og hnuggnar á kvöldin. Ég trúði henni þá bókstaflega,
og enn býr i mér trú á það, að morgundagurinn beri eitthvað betra i
skauti sinu. — Þannig býst ég lika við, að flestum sé farið til æviloka.
Og svo rann 1. dagur nóvembermánaðar upp, og Emma frænka lagði
af stað til Wawickett-hallarinnar, þar sem fundirnir voru jafnan haldn-
ir i löngum sal, sem við Hanna fengum að nota til dansæfinga fyrr á ár-
um. Stjórnarmanna frá Boston var að vænta með lest klukkan tiu, og
fundinum átti ekki að vera lokið fyrr en seint um daginn. Veðrið var
i oilt hundrað metra hlaupinu — sem
var ein grein i fiminlarþraut Olympiu-
leikauna (lilaup, stökk, spjótkasl,
kringlukast og gliina) — sigraði
Orsippes frá Spörtu óvænt hin vinsæla
Telamon. i lilaupinu niissti hann lendar-
klæði sin, og var lögð fram kæra af þeim
sökuni og hann talinn hafa staðið betur
að vigi en keppinautar lians. Þessi kæra
var ekki tekinn til greina, en hins vcgar
varð upp úr þessu algengt að iþrótta-
nicnn kepptu naktir.
D
R
E
K
I
I
I
I 1'
MIÐVIKUDAGUR
16. ágúst 1972
7.00 Morgunútvarp
14.30 Siðdegissagan: „Þrútið
loft" eftir P.G. Wodehouse
Jón Aðils leikari les (3).
15.00 Fréttir Tilkynningar.
15.15 islenzk tónlist: a. Sjö-
strengjaljóð eftir Jón
Ásgeirsson. Strengjasveit
Sinfóniuhljómsv. lsl. leikur,
Páll P. Pálsson stj. b. Söng-
lög eftir Skúla Halldórsson.
Svala Nielsen syngur við
undirleik tónskáldsins. c.
Sónata fyrir selló og pianó
eftir Árna Björnsson. Einar
Vigfússon og Þorkell Sigur-
björnsson leika. d. Sönglög
eftir Sigurð Þórðarson,
Árna Thorsteinsson, Inga T.
Lárusson og Eyþór Stefáns-
son. Erlingur Vigfússon
syngur viö undirleik F’ritz
Weisshappels.
16.15 Veðurfregnir. Allrar
veraldar vegur — Via Appia
og Katakomburnar Séra
Árelius Nielsson flytur
siðara erindi sitt frá Róma-
borg.
16.35 Lög leikin á sembal
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 Nýþýtt efni: „Æsku
ár niin” eftir Christy
Brovvn Þórunn Jónsdóttir
islenzkaöi. Ragnar Ingi
Aðalsteinsson les (5).
18.00 Fréttir á ensku
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurlregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Daglegt mál Páll
Bjarnason menntaskóla-
kennari flytur þáttinn.
19.35 Álitamál Stefán Jónsson
stjórnar umræðuþætti.
20.00 „Náttmál”, lagaflokkur
fyrir gitar eftir Benjamin
Britten Godelieve Monden
ieikur
20.20 Sumarvaka a. Litið til
baka Sigriður Schiöth talar
við aldraða konu á Akur-
eyri, Brynhildi Axfjörð. b.
Ögurstund Gunnar Stefánss.
flytur stuttan þátt eftir
Ingólf Jónsson frá Prests-
bakka. c. Svo kváðu þau
Vísur eftir Vestur-Skaftfell
inga i samantekt Einars
Eyjólfssonar. Olga
Sigurðardóttir les. d. Gömul
bréf frá Vesturheimi Hún-
vetnskur bóndi, Páll
Snæ björnsson, skrifar
dóttur sinni. Baldur Pálma-
son flytur. e. Kórsöngur
Karlakórinn Fóstbræður
syngur undir stjórn Ragnars
Björnssonar.
21.30 Útvarpssagan: „Dala-
lif” eftirGuðrúnu frá Lundi.
22.15 Veðurfregnir. Kvöld-
sagan: „Maðurinn, sem
breytti um andlit” eftir
Marcel AyméKristinn Reyr
les (9).
22.35 Djassþátturi umsjá Jóns
Múla Árnasonar.
23.20 F'réttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
MIÐVIKUDAGUR
16. ágúst 1972
20.00 Fréttir
20.25. Veöur og auglýsingar
20.30 Jerúsalem Siðari hluti
myndar um sögu Jerúsa-
lemborgar og borgina
sjálfa. (Nordvision —
Danska sjónvarpið) Þýð-
andi Óskar Ingimarsson.
21.10 Sumar og sól Frönsk
kvikmynd um ungt fólk i
sumarleyfi. Þýðandi Dóra
Hafsteinsdóttir.
21.45 Valdatafl Brezkur fram-
haldsmyndaflokkur. 8. þátt-
ur. Hefnd Þýðandi Heba
Júliusdóttir. 1 7. þætti
greindi frá þvi, hvernig
John Wilder tókst með
brögðum að magna mis-
sætti Bligh-feðganna og
jafnframt að koma i veg
fyrir, að Caswell fengi for-
mannssætið i útflutnings-
ráði.
22.30 Dagskrárlok