Tíminn - 23.08.1972, Síða 9

TÍMINN
Miðvikudagur 23. ágúst 1972
Miðvikudagur 23. ágúst 1972
TÍMINN
9
Löngu áður en nokkur saga er
til sjónar eða ritunar, höfðu ibúar
Norður Evrópu notfært sér árnar
til flutninga. Engin á Evrópu
varð samt eins mikil flutningaleið
og Rin. En margar aörar voru
lika þýðingar miklar i
þessum efnum og er Weser
i þeirri tölu og ekki sú
minnsta. Arnar i Norður Þýzka-
landi renna á jafnlendi, eru jafn-
djúpar og lygnar. Þær urðu þvi
snemma kjörnar til samgangna
og eru það enn, þó tækni og
þekking hafi aukið gildi þeirra til
stórra muna. Við ósa þeirra og
ármót risu fljótlega verzlunar-
borgir, þýðingarmiklar og
kjörnar til stjórnaraðseturs,
þegar þróunin hafði náð þvi
marki, að slikt var fyrir hendi. En
á þeim tima, er þessar borgir
urðu til, var mjög ófriðlegt við
strendur Norður Evrópu,
vikingarnir frá Norðurlöndum
réðu þar lögum og lofum i ránum
og yfirgangi. Það varð þvi fanga-
ráð ibúa landanna, að byggja
borgirnar inn i landi, nokkuð frá
ósunum. Svo varð það t.d. með
Hamborg og dugði samt ekki þvi
vikingar gerðu á hana árás og
stóreyðilögðu þar borg og
byggingar, rændu og rupluðu.
En öðru máli gegndi með
Brimar. Borgin var byggð inni i
landinu, nokkuð langt frá ósum
Weser. A hana gerðu vikingar
aldrei árás, svo vitað sé. Weser er
sérstaklega vel löguð til siglinga.
Hún rennur i jöfnum farvegi á
sléttu landi, án nokkurra tál-
mana. Landið umhverfis ána, var
auðugt af eftirsóttum viði, sem
aðrar þjóðir sóttust eftir til skipa-
og húsasmiði. Áin er skipgeng
langt inn i landið, og var þvi mjög
heppilegt að byggja verzlunar-
borg inni i landinu, þar sem gat
orðið fullkomin miðstöð til verzl-
unar fyrir stórt svæði. Svo varð
einnigi raun. Brimar varð einhver
mesta verzlunarborg um langan
tima og er það enn á
meginlandi Norður-Þýzka-
lands.
Vert er að geta þess, að i raun
sögunnar höföu Saxar mikla þýð-
ingu fyrir þýzkt þjóðerni og upp-
byggingu þýzks rikis i fyrstu
sögu. Eins og kunnugt er, komust
Rómverjar norður aö Elbu. En
nokkrum árum eftir Kristsburð,
hröktu Norður Germanir þá til
undanhalds, er örlagarikt varð. 1
Teutenborgarskógi var loka-
orustan háð. Þar varð einhver
mannskæðasti bardagi sögunnar
i Evrópu. Teutónar, það er Þjóð-
verjar, brytjuðu Rómverjana
niður, án þess að fylkja liði á móti
þeim. Þeir stóðu þeim ekki
snúning, og urðu Rómverjar að
flýja og ráku Þjóðverjar flóttann
að Rin, og varð hún siðan lerigi
landamæri rikjanna.
Teutenborgarskógur er nú einn
af fegurstu skógum Þýzkalands.
Þar er mikið af allskonar sumar-
búðum, heilsuhælum og barna-
heimilum á sumrin. Landið er
fagurt og heillandi, skógurinn
býr yfir mikilli fegurð og dul
hinnar evrópsku náttúru. Sagan
er hér lifandi i huga ferðamanns-
ins, hin mikla saga Evrópu, saga
deilna, ófriðar og baráttu um
riki og lönd.
Arið 845 gerðu norrænir vik-
ingar árás á Hamborg og rændu
og eyðilögðu borgina. Eftir
þennan atburð varð Brimar aðal-
miðstöð kristninnar i norrænum
löndum um langan tima. Dóm-
kirkja var byggð á hæð við
Wester, er stendur enn. En nú er
hún byggð úr steini en i upphafi
var hún byggð úr timbri, enda
brann hún á 11. öld. Með stofnun
erkibiskupsstóls i Brimum hefst
vegur og áhrif borgarinnar, jafnt
i andlegum efnum og verald-
legum, en fyrst og fremst i
verzlun og viðskiptum. Meðan
riki saxnesku keisaranna var sem
mest, óx hagur borgarinnar, og
hún stækkaði og varð um skeiö
áhrifamesta verzlunarborg
Norðurheims fyrir norðan
Mundiafjöll.
Vöxtur og gengi Brima varð
mest á dögum Adalberts erki-
biskups á árunum 1043-1072. 1
skjólivaldaogálits,er hann vann
borginni á stjórnarárum sinum,
var erkibiskupsdæmið viðlendast
allra slikra i postullegu riki
Rómar, og þar að auki sjálf-
stæðast, og munaði litlu, að það
skákaði sjálfri Róm og riki
páfans svo að um slit yrði að
ræða.
Erkibiskupsdæmi Brima
náði yfir hluta af Þýzkalandi,
Eystras. löndin og hluta af USSR
og Finnl., Skandinaviu alla,
Danmörku, Island, Grænland og
Norður Ameriku eða réttara sagt
Vinland hið góða.Þetta riki varð
afrakstursmikið af siglingum og
kaupskap, en það var ekki undir
einni stjórn nema andlegri og gat
slikt ekki bundið saman þjóðir,
jafnvel ekki á miðöldum. En samt
sem áður efldust mjög kaupmenn
i Brimum á 11. öld. Auður af vax-
andi siglingum, varð þar mikill,
og varð undirstaða undir þvi er
siðar varð borginni mest til halds
og fremdar, þegar timarnir
breyttust og önnur viðhorf urðu
ráðandi.
Þegar litið er á sögu þessa tima
af heimildum eftirlátnum, kemur
greinilega i ljós, að margt er að
breytast i lifnaðarháttum þjóð-
anna. Kaþólska kirkjan er að
festa riki sitt i sessi. Það var ekki
nóg, að hún fór i auknum mæli að
hafa áhrif á stjórnarfar þjóðanna,
heldur vildi hún eins og önnur
austurlenzk trúarbrögð hafa vald
á þvi, hvað fólkið legði sér til
munns á vissum timum vikunnar
og ársins. Hún krafðist þess, að
fólk borðaði ekki kjöt á föstunni
og helzt ekki á föstudögum
heldur. Þetta varð til þess, að
ráðamenn þjóðanna, urðu að leita
til nýrra fanga til fæðuöflunár.
En þar voru til ráða nýr
atvinnuháttur, fiskveiðar á fjar-
lægum miðum. En til þess að svo
yrði, þurfti stærri og sterkari
skip. Brimar stóð hér vel að vigi.
Elzta iðngrein borgarinnar var
einmitt skipasmiði. Hún hafði yfir
að ráðagóðum viði til skipasmiða
er fluttur hafði verið út i stórum
stil til Bretlands og Niðurlanda.
Norður-þýzku borgirnar fóru þvi
brátt að stunda fiskveiðar i
auknum mæli fyrst á Norðursjó
og siðar við Island.
En sjónarmið þýzku borganna
var fyrst i stað, eftir að viðhorfin
breyttust i þessum efnum að
sækja i auknum mæli kaup-
höndlun við þau lönd, sem höfðu
fisk á boðstólum. Þær komu sér
upp miðstöð i Björgvin á vestur-
strönd Noregs, og fengu um tima
næstum þvi einskorðaðan rétt
að kaupa þar fiskinn,sem þarvar
á markaðinum. En jafnhliða urðu
siðar opnar leiðir fyrir Hansa-
kaupmenn á norðurslóðir allt til
Islands, jafnt til verzlunar og fisk
veiða. Allt framundir þrjátiuára-
striðin sóttu Þjóðverjar á
Islandsmið, og stunduðu hér
verzlun. En eftir að þau hófust
var allt i ófriði. Og að ófriðinum
loknum, var ekki hafist handa
um fiskveiðar i Norðurhöfum,
Frh. á bls. 15
1
„Vanfær kona ieggst til svefns á
sunnudegi úti á túni" — þetta hefur
Guðmundur Björnsson landiæknir
skrifað á miða sér til minnis. Konan
vaknaði við, að tólffótungur var að
skríða á enninu á henni. Þegar hún
ól barn sitt, var það með fæðingar
blett á enni — nákvæma eftirlíkingu
tólffótungs.
V.S. skrifar:
Vilborg, móðir Sesselju og má greinilega sjá merki um bruna
sárið á enni hennar.
Sagan um fæðingarblettinn
á enni húsfreyjunnar í
Auðsholti í Biskupstungum
Fyrir röskum niutiu árum var
vinnukona á Syðra-Seli i Hruna-
mannahreppi. Hún hét Þórunn
Melchiorsdóttir. Nú var svo ástatt
fyrir hcnni, að hún átli von á
barni, og myndi okkur, sem nú
crum uppi, ekki þykja frásagnar-
vert. En það var meiri atburður
þá en nú að eignast barn, án þess
að hafa gengið i heilagt hjóna-
band, cnda mun Þórunn hafa bor-
ið nokkra áhyggju um sinn hag,
scm að visu var sizt að undra, þvi
fimm árum fyrr hafði hún eignazt
annað barn. Var það drengur,
sem skirður var Friðberg. Hafði
honum verið komið fyrir á næsta
bæ, en hann strauk jafnan heim
til móður sinnar, sem að visu er
örstutt bæjarlcið.
Það var þvi siður en svo nokkur
furða, þótt Þórunn Melchiorsdótt-
ir væri ekki alltaf með glöðu
bragði um þessar mundir.
Svo var það einn dag um sum-
ariö, að hún gekk út á túnið á
Syðra-Seli, lagöist þar fyrir og
sofnaði með þúfu undir höfðinu.
Þegar hún hafði litla stund sofið,
hrökk hún upp með andfælum við
það að tólffótungur skreið yfir
ennið á henni. Henni varð að von-
um mjög bylt við og flýtti sér að
losa sig við illyrmið. Og þar með
var sú skamma hvildarstund á
enda runnin.
En nú gerðist undarlegur hlut-
ur.
Þórunn fæddi barn sitt á tilsett-
um tima, sem var tiundi október
árið 1879. Það var stúlka, sem
fæddist, og þegar var búið að
lauga barnið, reifa það og leggja
það hjá móður sinni, kom i ljós,
að litla stúlkan hafði stóreflis
fæðingarblett á enninu, alveg á
þeim stað, sem móðir hennar
hafði orðið ormsins vör nokkrum
mánuðum fyrr. Og ekki nóg með
það: Fæðing*bletturinn var ná-
kvæm eftirliking tólffótungsins,
bæði að stærð og lögun.
Mér er nú sem ég heyri van-
trúaðar sálir fussa og sveia:
„Það er þá liklegt, eða hitt þó
heldur, að einhver viti svona hluti
i smáatriðum eftir hart nær
hundrað ár. Flestu er nú hægt að '
ljúga i blaðamenn”!
Nei, biðum við. Hver veit, nema
úr rætist um heimildirnar fyrir
sögunni? Stúlkan, sem fæddist
með þetta einkenni á enni sér, var
skirð Vilborg. Hún náði háum
aldri og eignaðist mög börn. Ein
dætra hennar heitir Sesselja
Tómasdóttir, kona á bezta aldri
og vinnur hjá Áfengis- og tóbaks-
verzlun rikisins hér i Reykjavik.
Hún leit inn hjá Timanum hérna
um daginn og leyfði blaðamann*
að spjalla við sig stundarkorn.
— Mig langar þá fyrst að
spyrja þig, Sesselja: Heldur þú að
móðir þin hafi haft raun af þess-
um sérkennilega fæðingarbletti,
sem hún bar á enninu?
— Það er ég hreint ekki viss
um, og svo mikið er vist, að aldrei
heyrði ég hana né aðra gefa slikt i
skyn. Þó hefur hún áreiðanlega
viljað lita sem bezt út, eins og all-
ar konur hafa alltaf viljað og einn
góðan veðurdag tók hún sig upp
að heiman og hélt til Reykjavikur
i þvi skyni að láta lækni fjarlægja
þetta einkenni af andliti sinu.
— Og hvern fékk hún til þess að
framkvæma verkið?
— Það gerði Guðmundur
Björnsson, sem þá var nýbakaður
læknir, en átti siðar eftir að verða
landlæknir á tslandi, virtur mað-
ur og vinsæll af öllum, sem hann
þekktu.
— Hann hefur svo auðvitað lagt
móður þina inn á sjúkrahús til
þess að framkvæma aðgerðina?
— Nei, ekki nú alveg. Hann
kom bara með glóandi járntein og
skellti honum yfir fæðingarblett-
inn. Deyfði ekki einu sinni. En
hafi aðgerðin borið nokkurn keim
af hrossalækningu. þá gerði Guð-
mundur Björnsson annað, sem
bætti það fyllilega upp.
Honum þótti saga móður mirin-
ar svo merkileg — sagan, sem
hún sagði honum um tólffótung-
inn — að hann skrifaði hana upp
og léta siðan taka mynö af móður
minni áður hann framkvæmdf að-
gerðina. Hann vildi bjarga þessu
merka einkenni frá glötun, áður
en hann sjálfur færi um það sin-
um læknishöndum.
— Móðir þin hlýtur að hafa
fengið ör á ennið, fyrst læknirinn
brenndi blettinn af?
— Já, já. Eina breytingin sem
varð á andliti móður minnar, var
sú, að nú bar hún stórt brunaör á
enninu i stað ormsmyndarinnar
áður. Það ör bar hún til æviloka.
Og ég vil bæta þvi við, að hún hafi
borið það með prýði, þvi hún var
stórmyndarleg kona, og það sá
vist enginn maður, að þetta lýtti
hana neitt.
— Hún hefur þá vist ekki sjálf
haft neina raun af þessu?
— Nei, það held ég sé af og frá.
— En heldur þú að hún hafi trú-
að þvi að fæðingarbletturinn hafi
verið tólffótungnum að kenna?
— Já, og ekki aðeins hún, held-
ur öll sveitin.
— En amma þin — sú er tólffót-
ungurinn heimsótti. — Heldur þú
að hún hafi lagt i þetta sama
skilninginn?
— Já, ég er ekki i neinum efa
um það. Ég man mjög vel eftir
ömmu minni. Hún lifði til hárrar
elli og dó á Elliheimilinu hérna i
Reykjavik, fjörgömul
manneskja.
— Henni hefur aldrei dottið i
hug, að fæðingarbletturinn á
barninu væri hefnd fyrir tilurð
þess, svona utan við ströngustu
siðareglur samtimans?
— Nei. Ég get alveg fullyrt að
það datt hvorki henni né neinum
öðrum i hug. Það varð nú ekki
heldur til einskis, að hún móðir
min sá dagsins ljós, þvi hún skil-
aði sinum niu börnum inn i ver-
öldina og fórst það vel úr hendi,
eins og annað. Það var að sönnu
ekki neinn auður i búi hjá for-
eldrum minum, sem ekki var
heldur við að búast, þar semi niu
Hér heldur Sesselja Tómasdóttir á myndinni, sem Guðmundur Björnsson landlæknir lét taka af
móður hennar áður en hann brenndi af henni fæðingarblettinn. Við hlið myndarinnar er vottorð læknis-
ins, eða öllu heldur sagan, sem hann skrifaði upp árið 1913, og var varöveitt af Jóhönnu Friöriksdóttur
yfirljósmóður. (Timamynd Róbert)
börn voru i bæ, en það voru allir
fátækari en gerðist og gekk. Það
varð einhvern veginn allt svo
notadrjúgt og myndarlegt, sem
móðir min snerti á — sama hvað
það var.
— Nú væri liklega hæpið, Sess-
elja, að flokka söguna um tólffót-
unginn undir dulræna reynslu, og
væri nær að tala um óútskýrt
náttúru fyrirbrigði i þvi sam-
bandi. En hefur ættmenn þina
ekki hent neitt fleira, sem erfitt
er að skýra á venjulegan hátt?
— Ég veit ekki hvað ég á að
segja, en fyrst ég er á annað borð
farin að spjalla við þig, er
kannski ekki úr vegi að segja þér
litið eitt um hann Friðberg, móð-
urbróður minn. Það tókst óvenju-
sterk vinátta milli hans og Jóns
á Seli, föður mömmu, þótt þeir
væru ekkert skyldir og aldurs
munur nokkur. Það er meðal ánn-
ars til sannindamerkis um vin-
áttu þeirra, að eitt sinn seldi afi
öðrum manni hest, eins og ekkert
er i frásögur færandi. Með þessu
fylgdist Friðberg. Én svo þótti
honum ekki nógu vel með hestinn
farið i hinum nýja stað, svo hann
hafði þá engar vöflur á þessu, en
keypti hestinn og gaf hann siðan
aftur afa minum. Svona og þessu
lik var vinátta þeirra i smáu og
stóru.
En svo gerðist það haustið 1918,
að Friðberg dó úr Spönsku veik-
inni. Þó voru nú samgöngur frá
Reykjavik ekki eins örar austur
um allt Suðurlandsundirlendi og
þær eru nú, og látið fréttist ekki
að Seli fyrr en i desember. Þegar
bréfið með andlátsfregninni barst
afa minum, stóð svo á, að hann
var að borða hádegismat sinn.
Það var súpa. Og á sama andar-
taki og hann heyrði lát vinar sins,
hné hann út af og var örendur.
Fyrst datt einhverjum viðstödd-
um i hug, að staðið hefði i honum,
þótt það væri reyndar harla ólik-
legt, þar sem hann var aðeins að
snæða þunnan spónamat, enda
var ekki sú raunin. Hann bara dó,
þegar hann heyrði lát vinar sins.
Svona geta miklir vinir stundum
orðið samferða.
O
Við Sesselja Tómasdóttir sáum
ekki ástæðu til þess að teygja
lengri lopa um þá sögu, sem hér
hefur verið rakin. En ef til væri
ekki úr vegi að hnýta við hana
litlum eftirmála.
Fyrir röskum þrjátiu árum
gerðist það á bæ einum á Austur-
landi, að útileguköttur tók sér að
vetrarlagi bólfestu i heytóft
áfastri við fjárhús, þar sem hýst-
ar voru eitthvað þrjátiu til tjöru
tiu ær. Gerðust nú ærnar svo
hræddar við köttinn, þegar hann
skauzt þar um krærnar, að nær
ógerningur var að hýsa þær, en á
þeim árum var sauðfé vitanlega
haldið til beitar, hvenær sem veð-
ur og jarðlag leyfði.
En þegar ærnar fóru að bera
um vorið, ráku sumir sem þar
voru nærstaddir, upp stór augu:
Nokkur lambanna fæddust van-
sköpuð, og þau, sem fyrir þvi
óláni urðu, báru öil einhverja lik-
ingu af ketti. Sum voru með klær
og eins og hálfskapaða þófa á
sumum fóta sinna (aldrei á öllum
fótum). önnur voru vansköpuð á
höfði, þannig að skoltarnir,
höfuðlagið, eða jafnvel allur
hausinn, var mikið likari ketti en
lambi. — Ef ég man rétt, þá fædd-
ust öll þessi lömb dauð, eða dóu i
fæðingunni. Það er ef til vill ekki
úr vegi að geta þess að lokum, að
mér er alls ókunnugt um, að lömb
hafi fæðzt vansköpuð á þessum
bæ, — fyrr eða siðar.
Hér hefur litillega verið sagt
frá hlutum, sem fólk hefur orðið
vitni að og ekki komizt hjá að
veita athygli. Á þau fyrirbæri
skal enginn dómur lagður eða
reynt að setja fram neinar skýr-
ingar.
En það skyldi þó aldrei vera, að
hér ættu dýrafræðingar ókannað
svið, sem ekki er óskemmtilegt til
rannsóknar?
Jón Gíslason:
Brimar er elzta verzlunarborg Evrópu við Norðursjó
Víðar
er
guð en í Görðum
Hvernig stendur skákin?
Hvaöa skák? Nú auövitað ref-
skákin milli Islands og Bret-
lands.
Nú er komið að okkur sjálf-
um að tefla. Milli stórmeistar-
anna heitir það manntafl,
milli stórþjóðanna valdatafl,
— en refskák, þegar teflt er
upp á fisk.
Þau tiðkast hin breiðu
spjótin. Bretar hafa i hótun-
um eins og endranær. Þegar
okkur langar í meiri fisk,
verða þeir samstundis svang-
ir. En af hverju vilja þeir allt-
af sama fisk og við?------
Hvar er að finna leikregl-
urnar i refskák, spurði maður-
inn. 1 sáttmála Sameinuðu
þjóðanna, svaraði einn. 1
NATO-samningnum, svaraði
annar. 1 varnarsamningnum,
svaraði sá þriðji. — Og hvað
skyldi svo sem standa þar?
Sáttmáli hinna Sameinuðu
þjóða: ... „Allir meðlimir
skulu leysa millirikjadeilur
sinar á friðsamlegan hátt,
þannig að heimsfriði, öryggi
og réttvisi sé ekki f hættu
stofnað. — Allir meðlimir
skulu i millirikjaskiptum var-
ast hótanir um valdbeitingu
eða beitingu valds gegn landa-
mærahelgi eða stjórnmála-
sjálfstæði nokkurs rfkis, eða á
annan hátt sem kemur i bága
við markmið hinna Sameinuðu
þjóða.” ....,,! þeim tilgangi aö
skapa það jafnvægis- og vel-
megunarástand, sem er skil-
yrði fyrir friðsamlegri og vin-
samlegri sambúð á milli þjóð-
anna og grundvallast á virð-
ingu fyrir jafnréttishugsjón-
inni og sjálfsákvörðunarrétti
þjóða, skulu Sameinuðu þjóð-
irnar vinna að: a. bættum lifs-
kjörum, fullri atvinnu og að-
stæðum til fjárhagslegra og
félagslegra framfara og þró-
unar...”
Norður-Atlantshafssamn-
ingur: ... „Þeir leitast við að
efla jafnvægi og velmegun á
Norður-Atlantshafssvæðinu.
Þeir hafa ákveðið að taka
höndum saman um sameigin-
legar varnir og varðveiziu
friðar og öryggis.” ... „Þeir
munu gera sér far um að kom-
ast hjá árekstrum i efnahags-
legum millirikjaviðskiptum
sinum og hvetja til efnahags-
samvinnu sin á milli , hvort
heldur er við einstaka samn-
ingsaðila eða alla.” ... „Aöilar
eru sammála um, að vopnuð
árás á einn þeirra eða fleiri i
Evrópu éða Norður-Ameriku
skuli talin árás á þá alla; fyrir
þvi eru þeir sammála um ef
slik vopnuð árás verður gerð,
að þá muni hver þeirra f sam-
ræmi við rétt þann til eigin
varnar og sameiginlegrar,
sem viðurkenndur er i 51.
grein sáttmála Sameinuöu
þjóðanna, aðstoða aðila þann
eða þá, sem á er ráðizt, með
þvi að gera þegar i stað hver
um sig og ásamt hinum aöil-
unum þær ráöstafanir, sem
hann telur nauðsynlegar, og er
þar með talin beiting vopna-
valds, til þess að koma aftur á
og varðveita öryggi Norður-
Atlantshafssvæðisins.”
„Akvæði 5. gr. um vopnaða
árás á einn eða fleiri samn-
ingsaðila skulu taka til
vopnaðrar árásar á lönd
hvaða aðila, sem vera skal i
Evrópu eða Norður-Ameriku,
á hin frönsku héruð f Algier, á
hernámslið hvers aðila sem
vera skal i Evrópu, á eyjar
undir lögsögu hvers aðila sem
vera skal í Noröur-Atlantshafi
norðan hvarfbaugs krabbans,
eða á skip eða loftför hvers
aðila sem vera skal á þessu
svæði...” (Or 6. gr.)
Varnarsamningur milli lýð-
veldisins tsiands og Banda-
rikjanna: .....,Bandarikin
munu fyrir hönd Norður-At-
lantshafsbandalagsins og
samkvæmt skuldbindingum
þeim, sem þau hafa tekizt á
hendur með Norður-Atlants-
hafssamningnum, gera ráð-
stafanir til varnar Islandi með
þeim skilyrðum, sem greinir i
samningi þessum.” ........
„Bandarikin skulu fram-
kvæma skyldur sinar sam-
kvæmt samningi þessum
þannig að stuðlað sé svo sem
frekast má verða að öryggi is-
lenzku þjóðarinnar, og skal
ávallt haft í huga, hve fá-
mennir íslendingar eru, svo
og það, að þeir hafa ekki
öidum saman vanizt vopna-
burði.” .... „Hvenær sem at-
burðir þeir verða, sem 5. og 6.
gr. Norður-Atlantshafssamn-
ingsins tekur tíi sk'al’aðstaða
sú, sem veitt er með samningi
þessum, látin i té á sama
hátt..”
Stórmeistarar klaga til FIDE.
Stóra-Bretland til Alþjóða-
dómstólsins. Fischer mætti
ekki i annarri skákinni upp i
Höll. tsland mætti ekki i þeirri
fyrstu úti i Haag. Báðar voru
dæmdar af þeim. Samt hefur
Fischer betur. En hvernig
stendur okkar skák?
Við eigum leik. Drottningar-
sókn er hafin hjá Bretum — og
við drottningarlausir eins og
fyrri daginn. En skyldum við
eiga fripeð?
Björn Þ. Guðmundsson.