Tíminn - 08.09.1972, Blaðsíða 5

Föstudagur S. september 1!H2
riMINN
5
Bjarni M. Gíslason
ötull málsvari í
landhelgismálinu
Stjórn Bókavaröarélags islands. Taliö frá vinstri:'I{agnhildur llelgadóltir, Klsa Mia Sigurösson for-
maöur. ingibjörg Jónsdóttir, olafur Fr. Hjartar, Kristin Þorsteinsdóttir, Ouöný Siguröardóttir og
Kristin II. Pctursdóttir.
« Landsfundur ísl, bókavarða
Bjarni M. Gislason rit-
hiifundur, sem búsettur er i Ry
i Danmörku, lætur ekki deigan
siga i málflutningi sinum fyrir
tslendinga, og er það framlag
hans engan veginn einskorðað
við handritin og heimt þeirra.
Siðustu mánuðina hefur
hann helgað krafta sina land-
helgismálinu. Sambönd hans
og kynni við biöð og ritstjóra
viða um Norðurlönd — og
raunar viða — hafa opnað hon-
um leið til áróðurs fyrir mál-
stað islands á þessum vett-
vangi.
Ilann hefur ritað margar
greinar um iandhelgismálið,
og þær hafa birzt i mörgum
blöðum á Norðurlöndum, og
einnig i þýzkum, frönskum og
jafnvel enskum blöðum.
i stærsta blaði Finnlands,
Helsinkin Sanomat, birtist til
að mynda löng grein með
myndum eftir Bjarna 11. mai i
vor. Þá hafa svipaðar greinar
birzt eftir liann i sænskum
blööum og norskum, auk
hinna norsku, þar sem þær eru
flestar. 1(>. mai i vor birtist
grein með skýringarmyndum
i Dagblaöinu norska eftir
hann, og hét hún: ,,De suger
Islands fisk op sem stövsug-
ere”, og svipuð grein birtist
einnig i Aftenposten og fjölda
annarra norskra blaða.
..Islands kamp for sin söter-
ritorium” heitir ýtarleg grein
eftir hann i Vendelsyssel
Tidende, og i Fyns Tidende
birtist 4. apríl greinin „Island
kæmper for sin torsk”.
Klp—Reykja vik.
Nú uin helgina verður opnuð ný
kjörbúð á vegum Kaupfélags
liafnfirðinga i yngsta bæjarhverfi
llafnfiröiuga, Norðurbænum.
Verzlunin er að Miðvangi 41, á
neðstu hæð átta hæða fjölbýlis-
húss, sem þar er að risa. Hafizt
var framkvæmda við byggingu
hússins fyrir niu mánuðum, og
eru þrjár hæðir tilbúnar. Verzlun-
in verður i þessu húsnæði til
bráðabirgða, en fyrirhugað er að
flytja hana i nýtizku verzlunar-
miðstöð, sem verður reist norðar
á lóðinni.
Þá hefur Svenska dagbladet
birt langa grein eftir Bjarna,
svo og mörg önnur sænsk blöð.
t greinum sinum flytur
Bjarni á hófsaman en skýran
hátt helztu rök tslendinga
fyrir útfærslunni og nauðsyn
hennar og beitir þeim áróðri,
sem alþýðlegastur er og lík-
legastur til þess að fá hljóm-
grunn meðal almennings.
Hann rekur i stuttum dráttum
sögu islenzkra landhelgis-
mála, sivaxandi ágang er-
lendra fiskiskipa og stórvirk-
ari veiðitækni, sein urið hafi
upp landmiðin. I>essu til
stuðnings birtir hann skýring-
armyndir og tölur, scm tala.
Hann lýsir einnig glögglega
lifsnauðsyn þjóðarinnar til
þess að vernda fiskimiðin á
landgrunninu og njóta þeirra
að mestu ein með skynsam-
legum friöunarhætti.
I>á hefur Bjarni farið allviða
siöustu missiri sem fyrirlesari
i félögum og á fundum og þá
oftast rætt landhelgismálið, til
að mynda i Sviþjóð og Noregi.
Knginn vafi er á þvi, að
Bjarni hefur unnið málstað
okkar hið mesta gagn með
greinum sinum á sama hátt og
hann gerði lengi i handrita-
inálinu. Elja lians og áhugi
fyrir málstað þjóðar sinnar nú
sem fyrr er mikils þakkiætis
verður og ckki ónýtt að eiga
slika hauka i horni, þar scm
um málin er fjallað af tak-
markaðri þekkingu og sann-
girni.
f þessari nýju kjörbúð verða á
boðstólum allar matvörur, mjólk
og mjólkurvörur, brauð og kjöt-
vörur. Er öllu haglega komið
fyrir á frekar litlu svæði, sem trú-
lega verður drjúgt notað á næst-
unni, þvi að i þessu hverfi koma
til með að búa um 5000 manns, en
þar búa nú þegar um 2000.
Ánægjarikiri hverfinu með þessa
nýju verzlun, og m.a. barst henni
við opnunina falleg blómakarfa
frá framfarafélagi hverfisins.
Þann 7.-11. september verður
haldinn 2. landsfundur islenzkra
bókavarða og sitja hann islenzkir
bókaverðir og aðrir áhugamenn
um bókasafnsmál. Ennfremur
munu sitja þingið fulltrúar frá
bókavarðafélögum á öllum Norð-
urlöndunum, og er þar margt
þekktra nafna úr heimi norrænna
bókavarða, svo sem Per Rognmo,
formaður norska bókavarða-
félagsins, Sverri Egholm, lands-
bókavörður Færeyja, Hilkka
Kauppi, ritari finnska bóka-
varðafélagsins, svo að fáeinir
séu nefndir. Norræna félagið hef-
ur annazt fyrirgreiðslu vegna
komu tveggja erlendra fyrirles-
ara, þeirra Ingerlise Koefoed frá
Danm. og Bengt Holmström frá
Sviþjóð, sem bæði eru vel þekkt
fyrir framlag sitt á sviði bóka-
safnsmála. Alls munu þátttak-
endur vera um 130 þar af 25
erlendir gestir frá bókavarða-
félögum og norrænu félögunum á
Norðurlöndum.
Landsfundurinn verður settur i
Norræna Húsinu fimmtudags-
kvöldið 7. sept. kl. 20, en fundar-
störf hefjast kl. 9 á föstudags-
morgun. Fyrsti dagur fundarins
er helgaður efninu „islenzk bóka-
söfn á ári bókarinnar”, og er þá
eingöngu fjallað um innlend mál-
efni og félagsmál islenzkra bóka-
varða. Þann dag fara erlendu
gestirnir i ferðalag i boði Nor-
ræna félagsins.
Dagskráin hefst með ávarpi
menntamálaráðherra, hr.
Magnúsar Torfa Olafssonar. Aðr-
ir ræðumenn eru Stefán Július-
son, bókafulltrúi rikisins.sem
heldur yfirlitserindi um islenzk
bókasöfn, Haraldur Guðnason,
bókavörður, flytur erindi um lög
almenningsbókasafna, Finnbogi
Guðmundsson, landsbókavörður,
ræðir um rannsóknarbókasöfn,
Þórdis Þorvaldsdóttir, bókavörð-
ur fjallar um bókasafnsmiðstoðv-
ar, og prófessor Sigurður Lindai
talar um hlutverk bókasafna i nú-
timaþjóðfélagi.
Aðalefni laugardags og sunnu-
dags er „Almenningsbókasafnið
sem menningarmiðstöð”. Á
laugardag flytur Haraldur Ólafs-
son, lektor, erindi, sem hann kall-
ar „Kultur, myt och realitet” og
Guðmundur Kr. Kristinsson,
arkitekt, talar um bókasafns-
byggingar. Báða dagana munu
þau Ingerlise Koefoed og Bengt
Holmström ræða um bókasafnið
sem menningarmiðstöð og ýmsa
þætti þess, sérstaklega hið
breytta hlutverk almennings-
bókasafnsins, sem ekki er lengur
einföld útlánsstöð fyrir bækur,
heldur stofnun, sem býður al-
menningi upp á margþætta
menningarstarfsemi, svo sem
kynningu á tónlist, bókmenntum
og myndlist, svo að eitthvað sé
talið. A sunnudag flytur Eiríkur
Hreinn Finnbogason, borgar-
bókavörður erindi um samskipti
fslendinga við bækur, og siðan
halda erlendu fyrirlesararnir
áfram þar sem frá var horfið. Þá
verður skipt i umræðuhópa og
niðurstööur kynntar.
Á mánudag er farið i ferðalag
með viðkomu i bókasafni Hafnar-
fjarðarog heimsókn til forseta Is-
lands að Bessastöðum.
Ýmislegt verður til skemmtun-
ar þingdagana fyrir þátttakend-
ur, svo sem kvölddagskrár i Nor-
ræna Húsinu og Menningarstofn-
un Bandarikjanna. Lokahóf verð-
ur haldið i Þjóðleikhúskjallara á
mánudagskvöld. Þar fara og
fram þingslit.
1 tengslum við landsfundinn
verða ýmsar sýningar, sem opnar
verða almenningi. Er þar margt
forvitnilegt fyrir bókasafnsfólk
jafnt sem bókasafnara og aðra,
sem láta sig varða menningar- og
menntamál. Má þar telja sýningu
i anddyri Landsbókasafns, sem
opin er frá 7. sept. kl. 9-19 alla
virka daga. Þar verða sýndar
handritaviðgerðir og tæki til við-
gerða og lagfæringa á handritum.
1 Handritastofnun i Árnagarði er
sýning á handritum, Konungsbók
Eddukvæða, Flateyjarbók og
Skarðsbók. Sýningin verður opin
miðvikudaga og laugardaga kl. 2-
4. Norræna Húsið (bókageymsla)
sýnir ýmiss konar búnað safna.
Sýna þar ýmis innlend og erlend
fyrirtæki, svo og söfn og stofnan-
ir. Á þeirri sýningu verða tæki,
húsbúnaður og annað, er varðar
nútima bókasafnsrekstur og
þjónustu. Þar verða og til sýnis
bækur og timarit um bókasafns-
mál. 1 anddyri Norræna Hússins
verða sýndar islenzkar myndir og
höggmyndir, sem tengdar eru
lestri og bóknotkun. Þá verður
þar og sýning á -ýmiss konar
kennslugögnum, t.d. nýsitækjum
(audio-visual), slaufufilmum,
tækjum til notkunar við mála-
kennslu og ýmsu fleira. Þau gögn
eru l'engin að láni Irá skólabóka-
sölnunum á Keflavikurflugvelli,
og er sýningin mjög lorvitnileg
þeim, sem við kennslumál fást.
Arkiteklarnir Helgi Hafliðason,
Ferdinand Alfreðsson og Stefán
Benediktsson hafa annazt
uppsetningu sýningarinnar.
Sýningin er opin 7-12. sept. kl. 9-
19.
Framkvæmdanefnd landsfund-
ar skipa: Kristin H. Pétursdótir,
formaður, Herborg Gestsdóttir,
Guðrún Karlsdóttir, Páll Skúla-
son og Sigrún K. Hannesdóttir og
af hálfu Norræna félagsins Jónas
Eysteinsson.
Landsl'undurinn leggur sér-
staka áherziu á að minnast hins
Alþjóðlega bókaárs, sem
UNESCO hefur nefnt svo og vill
hvetja sem llesta aðila til þess að
leggja sinn skerf að mörkum
t.d. mættu verzlanir minnast þess
með gluggaskreytingum, skólar
og aðrar menningarstofnanir
með þvi að kynna mikilvægi bók-
arinnar i þjóðielagi nútimans.
UNESCÖ hefur látið gera
sérstakt merki, sem einkenna á
það, sem gert er i þessu tilefni.
Hugmyndin að baki merkisins er
sú, að samtengdir armar eigi að
tákna alþjóðasamvinnu gegnum
bækur og sterklegir menn, sem
bera höfuðið hátt, eigi að vera
tákn um mikilvægi bóka í þróun
hvers lands. Kjörorð Alþjóðlega
bókaársins er „Bækur fyrir alla”
og þetta er einnig kjörorð bóka-
safna 20. aldarinnar.
Reykjavik, 5. sept. 1972.
Halli á ríkis-
járnbrautunum
_____í Danmörku____________
Samkvæmt upplýsingum i
Travel Trade Gazette 18. f.m. var
beinn rekstrarhalli rikisjárn-
brautanna i Danmörk á fjárhags-
árinu 1971—72 samsvarandi 3756
millj. isl. kr., en greiðsluhallinn
var hins vegar meiri eða sam-
svarandi 6930 millj. kr.
Fargjöld voru hækkuð um 14%
viö árslok 1971 og 9% hækkun á að
taka gildi 1. nóv. n.k.
Starfsfólk nýju kjörbúðarinnar i Norðurbænum i Hafnarfirði, sem
opnar í dag. Verzlunarstjórinn Gisli Iialidórsson, lengst til vinstri en til
liægri er Kaupfélagsstjórinn, Ragnar Pétursson.(Timamynd GE)
Ný verzlun í yngsta
hverfi Hafnfirðinga