Fréttablaðið - 29.02.2004, Blaðsíða 22

22 29. febrúar 2004 SUNNUDAGUR
Ég set þetta upp
sem keppni
Sveinn Andri Sveinsson hæsta-réttarlögmaður starfar á Lög-
fræðistofu Reykjavíkur. Auk
hefðbundinna lögmannsstarfa
hefur hann varið margan sak-
borninginn á undanförnum árum
og komist í kynni við fólk af
ýmsu sauðahúsi. Hann hefur
varið seka jafnt sem saklausa og
ýmist sigrað eða tapað. Meðal
skjólstæðinga hans nú eru Jónas
Ingi Ragnarsson sem situr í
varðhaldi vegna líkfundarins í
Norðfjarðarhöfn og Karl Bene-
diktsson, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Lífeyrissjóðsins
Framsýnar, sem er ákærður fyr-
ir umboðssvik og fleiri brot í
starfi. Hann hefur kynnst flest-
um hliðum mannlífsins og til
dæmis þurft að vinna fyrir fólk
sem lent hefur í mikilli ógæfu.
En hvernig er að verja menn
sem þú veist að eru sekir um
mjög alvarlega glæpi? „Sem bet-
ur fer eru skjólstæðingar mínir
oftast saklausir en aðal málið er
að allir eiga rétt á eins góðri lög-
fræðilegri vörn og kostur er
þannig að ég hef fyrst og fremst
mínar skyldur sem lögmaður til
að reyna hvað ég get til að
tryggja hagsmuni míns umbjóð-
anda. Oft er ég spurður hvernig
ég geti varið kynferðisbrota-
mann, fíkniefnasala og svo
framvegis en maður getur ekki
tekið þetta inn á sig. Maður
myndi ekki endast í þessu nema
með því að ýta slíkum hugsunum
frá sér.
Ég set þetta upp sem keppni,
andstæðingurinn er ákæruvald-
ið og mitt markmið er alltaf að
vinna leikinn. Og ég get alveg
viðurkennt að það er mjög
sérstök tilfinning að fá mann
sýknaðan sem ég veit, eða þykist
vita, að er sekur. Sigurtilfinning-
in getur verið mögnuð,“ segir
Sveinn Andri og bætir við, „það
er mun betra að tíu sekir menn
gangi lausir heldur en einn sak-
laus sitji inni.“
En hvernig fer það með sam-
viskuna að berjast fyrir sýknu
manns sem þú veist að er sekur?
„Ég friða samviskuna með þeirri
staðreynd að viðkomandi ein-
staklingur á alltaf rétt á topp
vörn. Mín samviska er í lagi ef
ég veit að ég hef unnið mitt verk
og staðið mig vel. Og þó menn
viti að sekur maður sleppi við
refsingu þá er það hluti af kerf-
inu, það hefur skort á sannanir.“
En myndirðu aldrei stuðla að
því að sekur maður, skjólstæð-
ingur þinn, hlyti dóm? „Nei, ég
bara má það ekki. Það er ósköp
einfalt.“ Hin hliðin á þessum
peningi er að saklausir menn
lendi bak við lás og slá. Og gerist
það þá segja tilfinningarnar til
sín: „Það er ferleg tilfinning,“
segir Sveinn Andri og víkur nán-
ar að slíku máli síðar í samtal-
inu.
Margt á huldu í líkmálinu
Sem kunnugt er gætir Sveinn
Andri hagsmuna Jónasar Inga
Ragnarssonar sem nú situr í
varðhaldi vegna líkfundarins í
Norðfjarðarhöfn. Hvernig hyg-
gst hann spila úr því máli?
„Hann hefur lýst yfir sakleysi
sínu og ég bakka hann fullkom-
lega upp í því.“ Og til að skýra
ögn í hverju ráðgjöf verjanda til
sakbornings getur verið fólgin
segir Sveinn Andri: „Maður
hvetur aldrei mann til að neita
þegar hann sjálfur vill játa. En
stundum hvetur maður mann til
að játa þó hann sjálfur vilji
neita. Slíkt er þó ekki uppi á ten-
ingum í þessu máli, hann er
harður á þeim framburði sínum
að hann hafi ekkert komið að
þessu máli og hafi aldrei hitt
hinn látna og það er þá sannleik-
urinn sem ég vinn með.“ Brota-
kenndar fréttir hafa birst af
málinu frá því að fyrst spurðist
af líkinu í höfninni og í raun eru
aðeins örfáar staðreyndir ljósar.
Hvað veit verjandinn? „Ég veit
nánast bara það sem staðið hef-
ur í blöðunum. Það blasir við að
verkefni míns umbjóðanda og
hinna sakborninganna tveggja
er að sannfæra lögregluna um að
þeir hafi átt eðlilegt erindi aust-
ur. Hvort þeim tekst það verður
bara að koma í ljós. Margt er enn
á huldu og það má líkja þessu við
púsl, það þarf að raða þessu
saman bita fyrir bita.“
Saklaus maður dæmdur
Sveinn Andri hefur fengist
við mál af ýmsu tagi og bæði
sigrað og tapað. Eins og gengur
taka þau mismikinn tíma og
reyna misjafnlega á hann. „Erf-
iðasta málið sem ég hef tekist á
við var hið svokallaða barna-
hristingsmál sem ég var með í
Hæstarétti. Þar var saklaus
maður dæmdur. Það er ekkert
flóknara en það.“
Til upprifjunar þá snérist
málið um mann sem var ákærð-
ur fyrir manndráp af gáleysi eft-
ir að barn sem var í hans umsjá
hafði látist. Hæstiréttur komst
að þeirri niðurstöðu að maðurinn
hefði hrist barnið ógætilega og
að hristingurinn hefði dregið
það til dauða og var það álit
byggt á kenningum um barna-
hristing (Shaken baby syndrom).
„Við kölluðum til viður-
kennda erlenda sérfræðinga
sem allir voru þeirrar skoðunar
að dauða barnsins hefði borið að
vegna einhvers annars en hrist-
ings. Hæstiréttur kaus hins veg-
ar að leggja álit læknaráðs til
grundvallar og það þó augljóst
væri að læknaráð hefði enga
vinnu lagt í málið, hvað þá kynnt
sér nýjustu rannsóknir.“
Sveini Andra er ekki skemmt
þegar hann rifjar málið upp og
minnist til dæmis á tiltekinn
rökstuðning læknaráðsins:
„Hæstiréttur bað um rökstutt
svar við tíu spurningum og ein
spurningin var: Getur hristingur
valdið banvænum heilaáverka?
Og svarið var: Já, hristingur get-
ur valdið banvænum heilaá-
verka. Þannig var nú allur rök-
stuðningurinn við þeirri spurn-
ingu. Að auki var ráðið vanhæft
því það hafði komið að málinu í
undirrétti og lögin um læknaráð
gera ráð fyrir að menn víki ef
þeir hafa komið að máli áður.
Það hvarflaði hins vegar ekki að
þeim þó athygli væri vakin á
því.“
Málið er skelfilegt í alla staði
Sveinn Andri Sveinsson lögmaður hefur varið marga sakborninga fyrir dómstólum. Meðal skjólstæðinga hans
nú eru Jónas Ingi Ragnarsson sem situr í varðhaldi vegna líkfundarins og Karl Benediktsson fyrrverandi fram-
kvæmdastjóri Framsýnar. Sveinn Andri talar um erfið dómsmál, pólitík og íþróttir í viðtali við Fréttablaðið:
VERJANDINN
„Ég set þetta upp sem keppni,
andstæðingurinn er ákæruvaldið
og mitt markmið er alltaf að
vinna leikinn. Og ég get alveg við-
urkennt að það er mjög sérstök
tilfinning að fá mann sýknaðan
sem ég veit, eða þykist vita, að er
sekur. Sigurtilfinningin getur verið
mögnuð. Það er mun betra að tíu
sekir menn gangi lausir heldur en
að einn saklaus sitji inni.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R
Umbjóðendum mín-
um hefur verið heitið
frelsi gegn því að þeir játuðu
á sig glæpi og það án þess
að ég, lögmaður þeirra, væri
viðstaddur. Þetta er strang-
lega bannað og það veit
löggan en samt hafa svona
dæmi komið upp.
,,
Oft er ég spurður
hvernig ég geti varið
kynferðisbrotamann, fíkni-
efnasala og svo framvegis
en maður getur ekki tekið
þetta inn á sig. Maður myndi
ekki endast í þessu nema
með því að ýta slíkum hugs-
unum frá sér.
,,