Fréttablaðið - 06.03.2004, Blaðsíða 12

12 6. mars 2004 LAUGARDAGUR
■ Ferðaþjónusta
■ Evrópa
SKOTARNIR MÆTTIR
Ítalir og Skotar eigast við í rúgbíleik í Róm
í dag. Stuðningsmenn skoska liðsins eru
mættir til Rómar og voru áberandi á göt-
um og skemmtistöðum borgarinnar í gær.
Hjónavígslur samkynhneigðra:
Hundruð giftinga í Portland
OREGON, AP Hundruð samkyn-
hneigðra para hafa verið gefin sam-
an í Portland í Oregon síðan borgar-
yfirvöld úrskurðuðu að lög sem
bönnuðu slíkar giftingar brytu í bága
við stjórnarskrá Bandaríkjanna.
Tveir borgarstjórar í New York ríki
hafa lýst því yfir að þeir ætli sér að
heimila giftingar fólks af sama kyni.
Borgar- og sveitarstjórar í fjór-
um ríkjum Bandaríkjanna hafa sett
spurningamerki við lögmæti þess
að banna hjónavígslur homma og
lesbía. George W. Bush forseti hef-
ur lýst því yfir að hann sé hlynntur
því að gerð verði breyting á stjórn-
arskránni til að banna hjónabönd
samkynhneigðra í öllum ríkjum
Bandaríkjanna. Í kjölfar yfirlýsing-
ar Bush hefur skapast mikil um-
ræða um stöðu samkynhneigðra í
Bandaríkjunum og hafa sumir líkt
henni við jafnréttisbaráttu blökku-
manna á sínum tíma. ■
John Kerry var ekki fyrr búinn aðryðja síðasta alvörukeppinaut
sínum úr vegi og tryggja sér út-
nefningu demókrata sem forseta-
efni þeirra í kosningunum í nóvem-
ber en hann setti í gang vinnu sem
miðar að því að velja varaforseta-
efni hans. Til að stýra þeirri vinnu
valdi hann Jim Johnson, fyrrum að-
stoðarmann Walter Mondale sem
var varaforseti Jimmys Carter og
er þaulvanur málum í Washington.
Keppinautar og forsetafrúr
Meðal þeirra sem hafa verið
nefndir sem varaforsetaefni Kerrys
er John Edwards, sá keppinautur
hans um útnefninguna sem hélt
lengst út. Þá væri reyndar komin
upp skrýtin staða því báðir voru
nefndir í tengslum við val Als Gore
á forsetaefni árið 2000. Margir telja
Suðurríkjamanninn Edwards gott
mótvægi við Norðurríkjamanninn
Kerry auk þess sem áherslur þeirra
í efnahagsmálum eru ólíkar en aðrir
hafa sagt áhrif Edwards ná skammt
út fyrir heimaríki sitt. Þá hefur nafn
fyrrum forsetafrúarinnar Hillary
Rodham Clinton verið nefnt. Vin-
sældir hennar eru talsverðar en
óvinsældirnar ekki síður. Sennilega
hefur hún sterkast aðdráttarafl í
Norðausturríkjunum sem Kerry
getur unnið án hennar hjálpar.
Ein af skemmtilegri hugmynd-
unum sem hafa heyrst að undan-
förnu er sú að Kerry velji sem vara-
forsetaefni repúblikanann John
McCain, sem atti kappi við Bush um
forsetaútnefningu demókrata fyrir
fjórum árum. Sú kenning er afskap-
lega langsótt en reyndar er eitt for-
dæmi fyrir því að forsetaefni og
varaforsetaefni komi hvort úr sín-
um flokknum. Það var árið 1864,
meðan á borgarastríðinu stóð og þá
buðu repúblikanar og demókratar
fram sameiginlegan lista.
Afslappaður öryggisventill
Það hefur reyndar löngum verið
umdeilt hversu miklu máli varafor-
setaefni skipti í kosningabaráttu.
Embættinu var löngum lýst sem
einu því afslappaðasta í bandarísk-
um stjórnmálum, varaforseti þyrfti
ekkert að gera nema passa sig á að
segja ekkert sem kæmi sér illa fyr-
ir forsetann og vera að auki tilbúinn
að taka við ef forsetinn félli frá eða
gæti ekki sinnt störfum sínum.
Dan Quaile, sem var varaforseti
George Bush eldri, þótti með ein-
dæmum seinheppinn þegar kom að
því að orða hlutina og varð aðhlát-
ursefni margra en skaðaði forsetann
vart að ráði. Meira kom til kasta
þeirra Harrys S. Truman og Lyndons
B. Johnson, sem tóku við eftir að for-
setar þeirra létust. Gerald Ford varð
forseti þegar Richard Nixon sagði af
sér en var aldrei varaforsetaefni í
kosningabaráttu; hann var skipaður í
það embætti þegar varaforseti
Nixons neyddist til að segja af sér.
Helsta dæmið sem hefur verið
nefnt um að val á varaforsetaefni
hafi ráðið einhverju um úrslit for-
setakosninga er meira en 40 ára
gamalt. Í því er Lyndon B. Johnson
eignaður sigur Johns F. Kennedy í
Texas 1960 og þar með í forseta-
kosningunum sem voru einhverjar
þær tvísýnustu í sögunni.
Breytingar í seinni tíð
Lengi vel reyndu forsetaefni
flokkanna að velja varaforsetaefni
með ólík stefnumál og af öðrum
slóðum en þeir sjálfir. Þetta hafa
tveir síðustu forsetar látið ógert.
Bill Clinton og George W. Bush
völdu báðir varaforsetaefni með
svipuð viðhorf en meiri reynslu af
störfum í Washington þar sem þeir
sjálfir þekktu minna til. Þeir vara-
forsetar hafa báðir haft meiri áhrif
en flestir forverar þeirra.
Valið á varaforsetaefnum hefur
oft reynst erfitt og því skiptir miklu
að hafa sér til aðstoðar menn sem
forsetaefnin treysta. Eftir að Geor-
ge W. Bush tryggði sér útnefningu
repúblikana fyrir fjórum árum fékk
hann gamlan aðstoðarmann föður
síns, Dick Cheney, til að stýra nefnd
sem kannaði hvert yrði besta vara-
forsetaefnið. Niðurstaðan þá var sú
að Cheney varð varaforsetaefni
Bush. Hann er þó undantekningin og
því varla ráðlegt að veðja á að Jim
Johnson verði fyrir valinu nú. ■
Féll í hendur yfirvalda:
Var í al-Kaída
JEMEN Öryggissveitir í Jemen hafa
handtekið einn af forystumönnum
hryðjuverkasamtakanna al-Kaída,
að sögn þarlendra embættismanna.
Hermenn með herþyrlur og
fjölda brynvarinna bifreiða um-
kringdu hóp herskárra múslima í
fjalllendi í Jemen. Abdul Rauf
Nassib var handtekinn ásamt sex
öðrum mönnum sem grunaðir eru
um að hafa átt aðild að árás á
bandarískt herskip árið 2000.
Sautján bandarískir hermenn féllu
í árásinni.
Nassib komst einn lífs af þegar
bandaríski herinn gerði flug-
skeytaárás á bifreið í austurhluta
Jemen í nóvember 2003. Sex aðrir
meintir liðsmenn al-Kaída féllu í
árásinni. ■
Nauðgaði sjö konum:
Sagðist vera
samkyn-
hneigður
BRETLAND Fyrrum járnbrautar-
starfsmaður hefur verið fundinn
sekur um að hafa misþyrmt og
nauðgað fjölda kvenna og ungra
stúlkna í suðausturhluta Englands.
Antoni Imiela, sem er 49 ára,
var dæmdur fyrir sjö nauðganir í
Kent, Surrey, Lundúnum og Hert-
fordshire og mannrán og tilraun
til að nauðga tíu ára stúlku í
Birmingham. Imiela neitaði öllum
sakargiftum. Hann sagðist vera
samkynhneigður og hélt því fram
að lögreglan hefði komið fyrir
sönnunargögnum til að bendla
hann við glæpina.
Öll fórnarlömb Imielas báru
vitni fyrir dómi, börnin í gegnum
myndsendi. Sakfelling Imiela var
einnig byggð á niðurstöðum DNA-
rannsóknar. ■
GISTINÓTTUM FÆKKAR Á NORÐ-
URLANDI Gistinóttum á hótelum í
janúar fjölgaði lítillega milli ára
eða um 0,5% samkvæmt Hag-
stofu Íslands. Þær voru 24.400 í
janúar 2003 en 24.530 í janúar
síðastliðnum. Á Suðurnesjum,
Vesturlandi og Vestfjörðum fjölg-
aði gistinóttum um tæp 11%. Á
Suðurlandi fjölgaði þeim um 8%
en á Norðurlandi fækkaði þeim
um 24%.
NÝGIFTIR FEÐUR
Börnin fengu að vera viðstödd þegar feður þeirra, Stephen Knox og Eric Warshaw, gengu í
hjónaband í Portland.
MAÐURINN MEÐ HATTINN
Hattur Reds Lackey vakti athygli Johns Kerry á
kosningafundi. Á honum er asninn, einkenni
demókrata, og auglýsingaspjöld frá Kerry.
Fréttaskýring
BRYNJÓLFUR ÞÓR
GUÐMUNDSSON
■ skrifar um val á varaforsetaefni fyrir
bandarísku forsetakosningarnar.
John Kerry hefur hafið leit að varaforsetaefni sínu fyrir komandi kosn-
ingabaráttu. Fjölmörg nöfn hafa þegar verið nefnd, sum líkleg og önnur
afar langsótt. Embætti varaforseta var löngum talið eitt af þeim þægi-
legri þar sem varaforsetinn þarf ekkert að gera nema því aðeins að
forsetinn falli frá eða geti ekki sinnt embætti sínu.
Leitin að
varaforsetanum
MEÐ HUGSANLEGU VARAFORSETAEFNI
John Kerry kom fram á kosningafundi í Flórída með
öldungadeildarþingmanninum Bill Nelson. Nelson
hefur verið nefndur sem hugsanlegt varaforsetaefni
og er sagður geta ráðið úrslitum í Flórída.
FÆKKAR UM FJÓRÐUNG Rúmlega
fjórðungi færri sóttu um pólitískt
hæli í Hollandi í fyrra en árið áður.
Hælisleitendum hefur fækkað úr
43.600 árið 2001 í 13.402 í fyrra.
Hertar reglur um innflytjendur,
sem hafa verið settar síðustu ár,
mun vera ástæðan sem og minni
vonir um að hæli verði veitt.