Fréttablaðið - 07.03.2004, Blaðsíða 23

SUNNUDAGUR 7. mars 2004
ef auglýsinganna nyti ekki við
lengur.“
Enn eitt fyrirkomulag í starf-
semi RÚV sem gagnrýnt hefur
verið er ráðning pólitísks út-
varpsráðs og útvarpsstjóra.
Markús Örn segist ekki sjá neitt
sérstaklega athugavert við
þetta. „Það er enginn önnur betri
leið,“ segir hann. „RÚV er ríkis-
stofnun sem starfar í almanna-
þágu og yfirleitt eru stofnanir í
kerfinu með kjörna yfirstjórn í
umboði almannavaldsins. Á
árum áður sátu alþingismenn
gjarnan í útvarpsráði og því fyl-
gdu líka ákveðnir kostir. Þegar
verið var að vinna að uppbygg-
inu íslensks sjónvarps kom það
sér vel að hafa Benedikt Gröndal
alþingismann sem formann út-
varpsráðs. Alþingismennirnir
Þorvaldur Garðar Kristjánsson,
Þórarinn Þórarinsson og Sigurð-
ur Bjarnason sátu einnig í út-
varpsráði og beittu sér á hinum
pólitíska vettvangi fyrir hags-
munamálum Ríkisútvarpsins.
Þannig eru margir fletir á þessu
máli. Um útvarpsstjórann er það
að segja að fleiri en ég hafa átt
pólitíska fortíð og í nágranna-
löndum hafa ýmsir útvarpsstjór-
ar áður verið þátttakendur í
störfum stjórnmálaflokka og
gegnt trúnaðarstörfum fyrir þá.
Þeir hafa hætt þátttöku í pólitík
eins og ég.“
Enginn Bláskjár
Öðru hvoru heyrast raddir
sem fullyrða að RÚV sé stofnun
sem hygli sjálfstæðismönnum.
Fréttastofa sjónvarps var til
dæmis kölluð „bláskjár“ af ein-
um þingmanni stjórnarandstöð-
unnar. Markús Örn vísar því al-
gjörlega á bug að hægri menn
hafi greiðari aðgang að RÚV en
aðrir. „Það er fráleitt að halda
þessu fram,“ segir hann, „en ef
menn vilja spekúlera á þessum
nótum þá er ljóst að í pólitísku
tilliti starfar hér mjög breiður
hópur. Því fer víðs fjarri að fólki
fái ekki vinnu hér nema það
veifi flokksskírteini úr Sjálf-
stæðisflokknum.“ Hann segist
ekki verða var við afskipti
stjórnmálamanna af störfum
innan stofnunarinnar, umfram
það sem óhjákvæmilegt sé þeg-
ar menn hringja til dæmis í
fréttamenn eða þáttastjórnend-
ur og kvarta yfir rangfærslum
eða meðferðinni á sér og sínu
mannorði. „Nokkrum sinnum
hefur verið rætt meðal starfs-
manna að fréttamenn verði var-
ir við pólitíska pressu. Þegar ég
hef spurst fyrir um þetta hef ég
fengið þau svör að einstakir
stjórnmálamenn hafi verið að
hringja í fréttamenn og gagn-
rýna þá fyrir fréttaflutning. Það
er spurning hvort við öðru megi
búast. Menn eru misjafnlega
harðir naglar þegar þeir þurfa
að koma sjónarmiðum sínum á
framfæri og síðan er misjafnt
hvernig fréttamenn taka því.
Fjölmiðlafólk er í viðkvæmri
stöðu frammi fyrir sjónum og
eyrum almennings. Það þarf
þykkan skráp og verður að vera
undir það búið að taka gagnrýni
en verður um leið að geta skýrt
sjónarmið sín og fært rök fyrir
þeim. Menn eru líka oft að vinna
undir tímapressu og þá geta
alltaf orðið einhver mistök.“
Ekki opinber afskipti af eign-
arhaldi
Það vakti mikla athygli þegar
tölvupóstur sem Markús Örn
sendi nokkrum samstarfsmönn-
um sínum lak út til fjölmiðla en
þar gagnrýndi Markús Örn
fréttaskýringaþáttinn Spegilinn
fyrir vinstrislagsíðu. Hann seg-
ir ekkert athugavert við þau
skrif. „Ég var ekki að hefja opin-
bera umræðu með því að senda
tölvupóst til fjögurra náinna
samstarfsmanna. Þetta var
ábending um að huga að rit-
stjórnarlegri röggsemi í sam-
ræmi við reglur RÚV um óhlut-
drægni og hlutverk dagskrár-
gerðarmanna. Gagnrýnin um-
ræða á að eiga sér stað innan
stofnunarinnar og það er sjálf-
sagt að hún komi stundum frá
útvarpsstjóranum, sem ber
ábyrgð á allri dagskránni. Það
kemur svo í hlut næstu yfir-
manna viðkomandi dagskrár-
manna að meta þá gagnrýni. Ég
er að starfa nákvæmlega í sam-
ræmi við þær ritstjórnarreglur
sem hér gilda.“
Markús Örn hefur efasemdir
um gildi þess að setja lög um
eignarhald á fjölmiðlum. „Þeir
sem vilja slíka löggjöf vísa til
þess að hún hafi verið sett víða
um lönd. Ég er svo sem ekki ná-
kvæmlega kunnugur því. En ég
veit að erlendis er miklu meiri
opinber stýring og eftirlit með
þessum málaflokki að því er
snertir dagskrárstefnu, siða-
reglur og persónuvernd en hér
tíðkast,“ segir hann. „En ég er
mjög efins um að við náum
skynsamlegri niðurstöðu um op-
inber afskipti af eignarhaldi.
Það sem ég óttast mest er að slík
lagasetning byði því heim að
menn færu í kringum hana og til
yrði neðanjarðarstarfsemi: ný
fyrirtæki stofnuð með nýjum
nöfnum og auðmenn í stöðugum
feluleikjum. Það tel ég ekki af
hinu góða.“
Vildi ekki verða persónugerv-
ingur ótryggrar stöðu
Markús Örn var ungur að
árum þegar hann hóf störf á fjöl-
miðlum. Hann byrjaði sem send-
ill á Morgunblaðinu en vann þar
síðan sem blaðamaður og ljós-
myndari. Hann sá um útvarps-
þætti og var fréttamaður hjá
Sjónvarpinu. Leiðin lá um tíma
út í pólitíkina. Hann var borgar-
fulltrúi 1970-1985 og borgar-
stjóri í Reykjavík á árunum
1991-1994 en hafði þá verið út-
varpsstjóri í sex ár. „Það var sér-
stök aðstaða á þeim tíma í borg-
arstjórninni og það þurfti að
leysa ákveðinn forystuvanda hjá
borgarstjórnarflokki sjálfstæð-
ismanna,“ segir hann. „Sá vandi
kraumaði undir allan tímann sem
ég var borgarstjóri og leystist
ekkert þó að ég hefði verið kall-
aður til. Ég hafði ekki tekið þátt í
kosningaslagnum en þurfti að
einbeita mér að framkvæmd
hinna og þessara kosningalof-
orða sem aðrir samherjar höfðu
gefið. Það var gengið ansi langt
varðandi ýmis fjárútlát í sam-
bandi við framkvæmdir á ýms-
um sviðum. En ég ákvað að sjálf-
sögðu að standa við það sem aðr-
ir höfðu lofað kjósendum og
vann að framkvæmd og útfærslu
þeirra mála. Síðan fórum við að
fá þetta í hausinn vegna útgjalda
fram úr áætlunum á sama tíma
og tekjur borgarsjóðsins voru að
lækka í krónutölu á milli ára
vegna slæms atvinnuástands í
landinu.“
Ekki löngu fyrir borgar-
stjórakosningar 1994 ákvað
Markús Örn að víkja fyrir Árna
Sigfússyni. Um það segir Mark-
ús: „Mér fannst óþægilega mik-
ið um það af hálfu félaga minna
og pólitískra samherja að gera
mig að persónugervingi fyrir
ótrygga stöðu Sjálfstæðisflokks-
ins í borginni og ákvað því að
kveðja þá og gefa öðrum sem
hafði verið nátengdari þessum
samvirka hópi ný tækifæri. Síð-
an hafa verið gerðar ýmsar til-
raunir með breytingu á forystu
sjálfstæðismanna í borginni og
staðan í dag er óbreytt frá kosn-
ingaúrslitunum 1994.“
Heldurðu að þú munir stjórna
RÚV þar til þú ferð á ellilaun?
„Já. Ef Guð lofar. Ég er ný-
kominn á virðulegan sjötugsald-
ur en í sjálfu sér finnst mér ég
ekki vera degi eldri en þegar ég
var nýorðinn fimmtugur. Það er
ekkert sem ætti að vera því til
fyrirstöðu að ég starfaði hér
áfram til sjötugs og jafnvel 75
ára, þegar búið verður að lyfta
þaki af starfsaldri. Þetta er nú
sagt í gríni og til þess ætlað að
hroll setji að samstarfsmönnum
mínum. Nema ég fari annars að
skipta mér af pólitík á forsend-
um ellilífeyrisþega. Hver veit?“
kolla@frettabladid.is
UM AFNOTAGJÖLDIN
„Þegar grannt er skoðað verður ekki annað séð en að afnotagjöldin séu skásti kosturinn. Ég er ekki hrifinn af þeirri hugmynd að setja
Ríkisútvarpið á fjárlög og óttast að fjárveitingar til Ríkisútvarpsins yrðu skornar niður milli ára vegna þess að brýn verkefni í öðrum
málum yrðu látin ganga fyrir. Ítök stjórnmálamanna í rekstri stofnunarinnar myndu um leið aukast og það yrði ekki af hinu góða.“
Ég var ekki að hefja
opinbera umræðu
með því að senda tölvupóst
til fjögurra náinna sam-
starfsmanna. Þetta var
ábending um að huga að rit-
stjórnarlegri röggsemi í sam-
ræmi við reglur RÚV um
óhlutdrægni og hlutverk
dagskrárgerðarmanna. Gagn-
rýnin umræða á að eiga sér
stað innan stofnunarinnar
og það er sjálfsagt að hún
komi stundum frá útvarps-
stjóranum, sem ber ábyrgð á
allri dagskránni. Það kemur
svo í hlut næstu yfirmanna
viðkomandi dagskrármanna
að meta þá gagnrýni. Ég er
að starfa nákvæmlega í
samræmi við þær ritstjórnar-
reglur sem hér gilda.
,,