Fréttablaðið - 14.03.2004, Blaðsíða 8

BEIRÚT, AP Allt frá innrás Banda-
ríkjanna í Írak hafa sumir leiðtog-
ar arabaríkja sýnt á sér aðra hlið
en þeir voru áður vanir, talandi
um að miklar breytingar væru
framundan og gefandi fyrirheit
um lýðræði, gegnsæi, val og
mannréttindi.
Á því tæpa ári sem liðið er frá
innrásinni í Írak hafa stjórnvöld í
Sádí-Arabíu tilkynnt að þau muni
efna til fyrstu kosninga í sögu
landsins, Sýrlendingar hafa
sleppt 130 manns sem voru hand-
teknir fyrir að gagnrýna stjórn-
völd, Egyptar hafa fellt úr gildi
löggjöf sem var notuð til að fang-
elsa blaðamenn og Líbíustjórn
hefur lofað að hætta þróun gjör-
eyðingarvopna.
Kunnugir segja þó að þetta sé
meira tal en aðgerðir. Tilraunir til
að draga úr óánægju með lág-
marksaðgerðum án þess að draga
nokkuð úr samþjöppun valda.
Sádí-arabísku kosningarnar eru
aðeins á sveitarstjórnastigi. Mörg
hundruð andófsmönnum er enn
haldið í fangelsi í Sýrlandi og
mannréttindaástandið í Líbíu er
engu skárra en það hefur verið.
„Það er eitthvað mikið að í
arabaheiminum í dag,“ sagði
Mansour al-Jamri, aðalritstjóri
Al-Wasat dagblaðsins í Barein og
gagnrýnandi stjórnvalda. „Þú
breytir asna ekki í hest,“ segir
hann um viðbrögð stjórnvalda í
arabaríkjum. „Ef einhverjar
stjórnmálaumbætur eiga sér stað
missa valdhafar völdin,“ sagði
Hisham Kassem, yfirmaður eg-
ypskra mannréttindasamstaka,
sem spyr hvort stjórnvöld séu
reiðubúin að láta reyna á lýðræð-
ið. Þau þurfi að taka tillit til
krafna íbúa sinna og Bandaríkja-
manna um breytingar annars veg-
ar og áhrifamikilla trúarhreyf-
inga hins vegar. Lýðræðisþróunin
taki því langan tíma.
Theodore Kattouf, fyrrum
sendiherra Bandaríkjanna í Sýr-
landi, segir kosningar með raun-
verulegum valkostum mikilvægar
en fólk verði einnig að trúa því að
kerfið sé heiðarlegt.
Í sumum arabaríkjum hafa
harðlínumúslimar náð miklum ár-
angri í kosningum þannig að vald-
hafar hafa ógilt þær eða hunsað
þingið; um það eru Alsír og
Jórdanía dæmi.
Palestínumenn kusu sér þing
og forseta 1996 en síðan þá hefur
Yasser Arafat forseti hunsað
þingið og engar frekari kosningar
verið haldnar.
Breytinganna verður þó vart.
Þeim fjölgar sem leyfa sér að
gagnrýna stjórnvöld í Egyptalandi,
Sýrlandi, Sádí-Arabíu og víðar.
Enn er þó ósvarað spurningunni
um hvort þetta séu skref í átt að
lýðræði eða tímabundið frávik. ■
8 14. mars 2004 SUNNUDAGUR
Til hátíðabrigða
„En aðalritari ráðstjórnarinnar
hefir á næstliðnum dögum skitið
rækilega í íslenska nyt. Honum
var greinilega ekki nóg að niður-
lægja forsetaembættið til há-
tíðabrigða á eitt hundrað ára af-
mæli heimastjórnar.“
Sverrir Hermannsson, Morgunblaðið 13. mars
Með bólu á nefinu
„Þegar ég var orðinn vara-
borgarfulltrúi komst ég að því
að þetta var eilíft karp og það
var til dæmis orðin pólitísk
spurning hvort ruslatunnur
væru með loki eða ekki. Mikið
af umræðunni snerist um að
hægrimenn eru með bólu á nef-
inu og vinstrimenn eru með bólu
á rassinum.“
Baltasar Kormákur, DV 13. mars
Orðrétt
HEILBRIGÐISMÁL Ýmsar læknisað-
gerðir hafa verið reyndar í gegn-
um tíðina til að aðstoða offitusjúk-
linga við að léttast. Á tímabili lét
fólk víra saman á sér tennurnar,
þannig að það yrði að vera á fljót-
andi fæðu. Eins var gripið til þess
ráðs að koma blöðru fyrir í maga
sjúklingsins til að minnka plássið
fyrir matinn. Þessar aðferðir eru
nú, ásamt fleirum, úreltar.
Upp úr 1960 voru garnastytt-
ingar algengari. Tilgangur þeirra
var að veita fæðunni fram hjá
stærstum hluta mjógirnisins.
Ýmis vandamál, svo sem truflun á
steinefna- og vítamínbúskap lík-
amans, leiddu til þess að þessum
aðgerðum var hætt.
Svokölluð sultarólaaðgerð
ruddi sér síðan til rúms upp úr
1980. Hún var gerð þannig, að
maginn var dreginn saman með
þar til gerðri „ól“ og búinn til lítill
magapoki rétt neðan við vélindað.
Þetta gerði að verkum að sjúk-
lingurinn gat borðað miklu minna
í senn heldur en áður. Með árun-
um þróaðist þessi aðgerðatækni
og upp úr 1990 var farið að gera
sultarólaaðgerðir með stillanlegri
sultaról. Þær virkuðu þó ekki sem
skildi hvað varðaði framtíðarár-
angur því sjúklingarnir komust
ósjálfrátt upp á lag með að breyta
um mataræði og neyta orkuríkari
fæðu í fljótandi formi. Þeir léttust
því hratt til að byrja með, en
þyngdust síðan aftur. Þá sat stór
hluti þeirra uppi með óþægindi
vegna sultarólarinnar, svo sem
vélindabakflæði og sáramyndun í
vélinda og maga.
Maga- og garnahjáveituað-
gerðir á Landspítala - háskóla-
sjúkrahúsi, sem fjallað hefur ver-
ið um í blaðinu hafa gefið góðan
og varanlegan árangur. ■
Hæg en stór skref
í átt til lýðræðis
Síðustu ár hafa leiðtogar arabaríkja gefið landsmönnum sínum undir fótinn með lýðræði og bætt
mannréttindi. Lítið hefur þó orðið um efndir á því enn sem komið er.BARDAGI UM SÍÐUSTU HELGIFyrir viku var landamærunum lokað eftir
árás Palestínumanna á Ísraela.
Gaza-svæðið:
Verkamenn
börðu víga-
menn
JERÚSALEM, AP Palestínskir verka-
menn sem biðu eftir því að kom-
ast af Gaza-svæðinu yfir til Ísra-
els til vinnu gengu í skrokk á
tveimur vopnuðum Palestínu-
mönnum sem virðast hafa ætlað
að gera árás í Ísrael. Mennirnir
tveir hrökkluðust á brott án þess
að skaða nokkurn.
Kunnugir telja að aðgerðir
verkamannanna megi að hluta
rekja til þess að í hvert skipti sem
árásir hafa verið gerðar á Ísraela
á svæðinu hefur landamærunum
verið lokað fyrir verkamönnum í
nokkra daga. Þetta hefur haft í för
með sér tekjumissi fyrir íbúa
svæðisins þar sem atvinnuleysi er
meira en 60%. ■
VIÐ SKÓLANN
Indverskur hermaður gengur fram hjá líki
uppreisnarmanns.
Blóðug átök:
Umsátur um
kvennaskóla
INDLAND, AP Fjórtán manns létu líf-
ið í bardögum í indverska hluta
Kasmír, þeirra á meðal í umsátri
indverska hersins um kvenna-
skóla sem herskáir aðskilnaðar-
sinnar höfðu tekið á sitt vald og
haldið rúmlega 200 stúlkum og tíu
starfsmönnum í gíslingu.
Uppreisnarmenn höfðu flúið í
skólann í bænum Khrew eftir mis-
heppnaða árás á bækistöð hersins
í nágrenninu. Þar geysaði skot-
bardagi í fjóra klukkutíma og
féllu tveir uppreisnarmenn, tveir
hermenn og jafn margir óbreyttir
borgarar áður en uppreisnarmenn
lögðu á flótta.
Átta féllu í bardögum annars
staðar í Kasmír en ekkert lát hef-
ur verið á þeim að undanförnu. ■
VIÐSKIPTI Lánstraust hf. hefur far-
ið fram á það við Samkeppnis-
stofnun að gerð verði sérstök út-
tekt á samskiptum félagsins við
innheimtustofuna Intrum. Sam-
keppnisstofnun hafði borist
óformleg ábending um að vert
væri að athuga samskipti fyrir-
tækisins við innheimtustofuna og
látið hafði verið að því liggja að
Lánstrausti væri beitt til þess að
styrkja stöðu Intrum á sam-
kepppnismarkaði þar sem bæði
félögin séu að hluta til í eigu bank-
anna.
Reynir Grétarsson, fram-
kvæmdastjóri Lánstrausts hf.,
segir aðdróttanir um slíkt vera
mjög alvarlegt mál fyrir félagið
og því hafi hann farið á fund Sam-
keppnisstofnunnar í gærmorgun
og lagt fram gögn um viðskipti
Lánstrausts við innheimtustofur.
Hann segir að yfirlit yfir við-
skiptin sýni svo ekki verði um
villst að Intrum njóti engrar sér-
stakrar fyrirgreiðslu hjá Láns-
trausti.
Hann segir að þvert á móti
halli heldur á Intrum þegar við-
skiptakjör þess eru borin saman
við hin fyrirtækin. ■
Lánstraust hf.:
Lætur Samkeppnis-
stofnun kanna sig
Gallup-könnun um ESB-
aðild Íslands:
Meirihluti
vill viðræður
ESB-AÐILD Meirihluti þátttak-
enda í könnun sem IMG Gallup
gerði fyrir Samtök iðnaðarins, eða
63%, er hlynntur því að teknar
verði upp aðildarviðræður við
Evrópusambandið og 26% eru
andvígir. Álíka margir eru hins
vegar hlynntir og andvígir því að
Íslendingar gangi í ESB. 43% Ís-
lendinga vilja ganga í Evrópusam-
bandið, 41% eru á móti og 16%
hvorki né.
Samkvæmt könnun IMG
Gallup er meirihluti Íslendinga,
eða 54%, andvígur því að Íslend-
ingar taki upp evru en 37% eru
því hlynntir.
Könnunin var gerð í janúar og
febrúar. Um 1.300 voru í úrtaki og
svöruðu 800. ■
FRÉTTAMENN Í VANDA
Víða hafa stjórnvöld gætur á því sem fjöl-
miðlar segja. Eitt útibúa al-Jazeera sjón-
varpsstöðvarinnar var kært fyrir að dreifa
lygum, vera hlutdrægt og velja myndefni til
að þjóna boðskap sínum.
REYNIR GRÉTARSSON
Framkvæmdastjóri Lánstrausts hefur ósk-
að eftir að Samkeppnisstofnun geri úttekt
á samskiptum félags síns við innheimtu-
stofuna Intrum. Þetta gerir hann til að
hreinsa félagið af ásökunum um að hafa
hyglt félaginu.
LANGT Í LAND
Miklu munar á þeim sem völdin hafa og þeim sem undir þá eru settir, sömuleiðis körlum og konum eins og sjá má á því að kynin eru
aðskilin á trúarathöfn sjíamúslima í Írak.
OFFITUAÐGERÐ
Maga- og garnahjáveituaðgerðir á Landspítala - háskólasjúkrahúsi, sem fjallað hefur verið
um í blaðinu, hafa gefið góðan og varanlegan árangur. Þessi mynd er af slíkri aðgerð.
Offituaðgerðir í gegnum tíðina:
Blaðra í maga og
víraðar tennur