Fréttablaðið - 14.03.2004, Blaðsíða 20

■ Leitin að Reykjavík
HULDAR BREIÐFJÖRÐ
flakkar um höfuðborgina.
Heilinn
Árum saman hefur mig langaðað kalla: „Bingó!“ – og meina
það. Og einn morguninn í liðinni
viku þegar rifjaðist upp fyrir
mér að mig hafði dreymt skít, í
nákvæmlega sama mund og ég
ók framhjá Tónabíói í Skipholti,
vissi ég að tíminn var kominn.
Á bingo.is kemur fram að
gamla Tónabíó heitir nú Vina-
bær og að þar er spilað bingó
alla miðviku-, föstu- og sunnu-
daga. Húsið opnar hálfsex en
byrjað er að spila rétt rúmlega
sjö. Þessi fjáröflunarkvöld Stór-
stúku Íslands byrjuðu 1982 í
kaffiteríunni í Glæsibæ en
nokkrum árum síðar var starf-
semin færð upp í Skipholt.
Því stend ég í
anddyri Vinabæj-
ar og velti fyrir
mér hversu
ógeðslega ríkur
sé hægt að verða
af þessu. Snúast
þessi kvöld ekki
aðallega um hár-
blásara og svo
k a n n s k i
Kanaríferð fyrir
einn í lokaum-
ferðinni? Alla
vega eru bílarnir
ekkert sérstak-
lega flottir sem
renna upp að hús-
inu. Út um farþegadyrnar stíga
kápuklæddar konur og passa sig
á veðrinu. Margar þeirra líta
einmitt út fyrir að hafa einhvern
tíma unnið hárblásara. Þær
skella hurðunum en kallarnir
aka hratt burt og virðist létt.
Ský
„Við lesum hægt hérna,“ seg-
ir konan í afgreiðslunni þegar ég
spyr hvað fólk kaupi yfirleitt
mörg bingóspjöld. Hún útskýrir
að fyrst sé spiluð ein röð, síðan
tvær, þrjár og fjórar – lárétt eða
í kross – og að lokum allt spjald-
ið. Á milli venjulegu umferð-
anna sé svo spilað á gulum,
bleikum og bláum spjöldum sem
séu „potturinn“, „aðalvinningur“
og „prósentan“. Hvert um sig
geti verið rúmlega hundraðþús-
und kall.
Ókei! Ég kaupi bingóspjöld
fyrir 1800 krónur og kem mér
spenntur fyrir í salnum. Við
borðin sem standa á nokkrum
pöllum sitja áberandi margar
miðaldra konur. Yfir hárgreiðsl-
unum hangir blátt ský. Ef ekki
væri fyrir tölvu uppi á sviðinu
og skjávarpa sem varpar
bingótölunum á vegginn, gæti ég
allt eins verið á Evrópumeistara-
móti kvenna í reykingum. Ætli
þetta séu konurnar sem eru
alltaf að hringja í Óla Palla á Rás
2 til að kalla hann elskuna sína
og biðja um öll þessi kántrílög?
Vonandi. Á vegg hefur verið fest
ljósrituð blaðagrein með fyrir-
sögninni: Bingó betra fyrir heil-
ann en bæði skák og brids.
„Ingi 20, Ingi 20.“ Það er satt,
konan sem situr við tölvuna á
sviðinu og sér um að draga, les
frekar hægt. Á meðan ríkir ein-
beitt þögn í salnum. „Nikulás 12,
Nikulás 12.“ Konurnar halla sér
yfir spjöldin og sumar eru með
sérstaka penna sem þær þrýsta
beint niður á tölurnar til að
merkja þær. Aðrar hafa komið
með gula UHU stauka sem þær
nota til að líma spjöldin saman
svo þau renni síður til. „Oddur 3,
Oddur 3“. Á næsta borði rífst
kona við tölurnar sínar.
Ég er með tvö spjöld fyrir
hverja umferð og hef nóg að
gera við að fara yfir þau. En finn
þannig strax hvað þetta er gott
fyrir heilann. Leikurinn snýst
nefnilega ekki síður um sam-
viskusemi en heppni. Maður
þarf að vera stöðugt á verði og
passa sig á að láta ekkert fram-
hjá sér fara. Þetta er eins og að
ala upp barn. Nákvæmlega.
Hins vegar er skemmtilegast
hvað maður er alltaf nálægt því
að vinna. Það vantar bara nokkr-
ar tölur. Maður er eiginlega ná-
lægt því að vinna um leið og
hver umferð hefst. En síðan
heyrist „Bingó“ svo svekkels-
isstuna fer um salinn og bláa
skýið færist þunglega til. Um
leið hlaupa stelpur í bláum jogg-
inggöllum að viðkomandi, fara
yfir tölurnar og fá þær staðfest-
ar hjá stjórnandanum á sviðinu.
Ef allt reynist rétt er farið í
næstu umferð.
Bjarni, Ingi, Nikulás, Gunnar,
Oddur. Kvöldið líður. Það þykkn-
ar upp. Þegar kemur að lokaum-
ferðinni er mig farið að svíða í
augun. Tölurnar byrja að renna
saman á spjöldunum og ég verð
uppteknari af að hlusta á hvern-
ig konurnar í salnum segja sitt
bingó.
Þrátt fyrir að þær virðist enn
jafn fókuseraðar og við upphafið
– fjórum tímum fyrr – hrópa
konurnar aldrei „Bingó!“. Þær
meira muldra það. Engu breytir
þótt það sé hundraðþúsundkall
undir. Það vantar alltaf upp-
hrópunarmerkið. Köllin eru ein-
hvern veginn kæfð og til baka.
Einkennast frekar af óöryggi og
jafnvel samviskubiti yfir að
trana sér svona fram
og trufla leikinn. Og
ég velti fyrir mér
hvort það segi meira
um Reykvíkinga,
eða miðaldra konur.
Tap
L o k a u m f e r ð i n
klárast án þess að ég
vinni skít. En þótt ég
sé 1800 kall í mínus
er hugurinn alger-
lega tær, eða gjör-
samlega tómur. Alla
vega finn ég aftur
hvað þetta er gott
fyrir heilann. Á
stæðunum fyrir utan
bíða kallarnir inni í
bílunum. Allir miklu
afslappaðri. Hvað
voru þeir að gera?
Ég á engan svona
eldri herramann og
sest sjálfur undir
stýri á mínum bíl. Á
heimleiðinni prófa
ég ítrekað að hrópa:
„Bingó!“
Og meina það. ■
BINGÓSPJÖLD
„Ég er með tvö spjöld fyrir hverja umferð og hef nóg að
gera við að fara yfir þau. En finn þannig strax hvað þetta
er gott fyrir heilann.“
■
„Kvöldið líður.
Það þykknar
upp. Þegar
kemur að loka-
umferðinni er
mig farið að
svíða í augun.
Tölurnar byrja
að renna sam-
an á spjöldun-
um og ég verð
uppteknari af
að hlusta á
hvernig konurn-
ar í salnum
segja sitt
bingó.“
20 14. mars 2004 SUNNUDAGUR
Guð hefnir þeirra sem gera gysað Jesú, hvort sem það eru
ræningjar – hrafninn plokkar úr
þeim augun, eða Gyðingar – þeir
verða hundeltir fram á efsta dag.
„Þjáning kristsins“ er saga um
miskunnarleysi, hér fer lítið fyrir
mannúð, fyrirgefning er engin, og
hér er engin upprisa. Kveinandi
fólk fylgir sláturlambinu inn í
myrkið á Golgata. Góði maðurinn
er Pílatus sem mannkynssagan
veitir síður en svo glæsilegan
vitnisburð. En hann hleypir at-
burðarásinni af stað, fyrir hans
tilverknað fær vilji Guðs fram-
gang, og hið illa má ráða ferðinni í
tólf klukkustundir. Allt er í rétt-
um farvegi sem fyllist hægt og
sígandi af blóði hins saklausa í
þessari svallveislu blóðsins.“
Svo mælti Dr. Gunnar
Kristjánsson prófastur á Reyni-
völlum í Kjós í erindi sínu á mál-
þingi sem haldið var í Digranes-
kirkju á fimmtudagskvöld. Mál-
þingið var haldið að lokinni for-
sýningu á mynd Mels Gibson um
þjáningu Jesú Krists. Á forsýn-
inguna var m.a. boðið djáknum,
guðfræðingum og prestum, og á
málþinginu komu saman um
hundrað þeirra og var rökrætt dá-
góða stund um myndina. Ljóst var
af umræðunum að prestastéttin
íslenska er alls ekki á einu máli
um gildi hinnar umdeildu myndar
Gibsons. Sumir kölluðu hana
Passíusálma 21.aldarinnar, vildu
nota hana til fermingarfræðslu,
töluðu um einstaka trúarlega upp-
lifun og jafnvel snilldarverk. Aðr-
ir, líkt og Gunnar Kristjánsson,
töldu myndina meira í anda ein-
hvers konar trúarlegs kláms –
myndin væri yfirborðskennt
blóðsvall, sett á svið af peninga-
mönnum í Hollywood, sem aldeil-
is hefðu náð að maka krókinn.
„Bið Guð um að blessa
þessa mynd“
Eitt má þó alla vega segja
myndinni til tekna: Hún skapar
fjörlegar umræður. Kannski hafa
sjaldan orðið jafnfjörlegar um-
ræður um trúmál á Íslandi, eins
og í Digraneskirkju á fimmtu-
dagskvöld. Grundvallarspurning-
ar voru ræddar. Er krossfestingin
og þjáning Krists lykilatriði í
gleðiboðskap kristinnar trúar?
Ekki samkvæmt Lúterstrú, sagði
Gunnar Kristjánsson, en Sr. Geir
Waage í Reykholti var alls ekki
sammála Gunnari. „Ég gat ekki
séð að þessi frásögn væri öðruvísi
en sú sem ég hef lesið á föstudag-
inn langa í áratugi. Þetta er mynd
föstudagsins langa. Píslarsaga
drottins Jesú Krists er þarna eins
og Jóhannesarguðspjall greinir
frá henni. Þetta var Kristur þján-
ingarinnar og hann stendur nær
okkur um þessar mundir vegna
þess hvernig ástatt er fyrir okk-
ur.“
Skúli Skúlason guðfræðinemi
benti á að sennilega færi engin
kvikmynd um Krist jafn mikið
eftir trúarjátningunni. Gunnar
Þorsteinsson í Krossinum sagði
einmitt það sama atriði vera
myndinni til tekna. Hann sagði
myndina frábæra og þá ekki síst
vegna þess að hún væri mjög trú
guðspjöllunum. „Myndin er bless-
un,“ sagði Gunnar. „Myndin er
sigur og myndin er sönn. Við
sáum upprisu og við sáum frels-
ara.“ Gunnar taldi sérstaka
ástæðu til að fagna myndinni
vegna þess að með henni væri
komið nýtt og öflugt tæki til þess
að boða fagnaðarerindið. „Ég er
þakklátur fyrir að hafa fengið að
Fáar kvikmyndir hafa vakið jafnmikið umtal á síðari árum og kvikmynd Mels
Gibson The Passion of the Christ . Á fimmtudaginn síðasta efndu guðfræðingar
til málþings að lokinni forsýningu á myndinni. Í ljós kom að íslenskir guðsmenn
voru hreint ekki á einu máli:
Á Guð að blessa
þessa mynd?
Á KROSSINUM
Er ofbeldið í mynd Gibsons of yfirgengilegt? Um þá spurningu var helst rökrætt á mál-
þingi í Digraneskirkju á fimmtudagskvöld. Greinilegt var að íslenska guðsmenn greindi á
um myndina.
DR. GUNNAR KRISTJÁNSSON
„Þetta er mynd sem veltir sér upp úr því aumlegasta og billegasta sem til er í þessum
bransa,“ sagði Dr. Gunnar Kristjánsson prestur á Reynivöllum í Kjós. Ekki voru allir sam-
mála honum á málþinginu í Digraneskirkju.
Án efa eru margir reiðubúnirað taka undir orð Öddu Steinu
Björnsdóttur guðfræðings um að
persóna djöfulsins sé sú eftir-
minnilegasta í mynd Gibsons.
Fyrir forsýningu myndarinnar á
fimmtudaginn voru haldin fjögur
stutt erindi, eða innlýsingar, um
myndina. Þar fjallaði m.a. Bryn-
dís Valbjarnardóttir guðfræðing-
ur um persónu Satans í myndinni
og benti á að skyldleiki þessarar
veru væru ótvíræður við hina
demónísku Lilit, sem þekkt er úr
gyðingdómi.
Lilit er að mörgu leyti merki-
leg vera. „Í gegnum bókmenntir
Gyðinga hefur mýtan um Lilit
varðveist og þróast í meira en
2500 ár,“ sagði Bryndís. „Í því
ferli hefur hún birst sem demón,
barnamorðingi, fyrsta eiginkona
Adams, ástkona lostafullra anda,
brúður demónakonungsins Sama-
els, hetja feminista og fyrirmynd
og fylgdarvera sálarinnar í gegn-
um dimm herbergi glundroða.
Hennar hlutverk er í þremur
víddum; á himni, á jörðu og í und-
irheimum.“
Í Biblíunni kemur Lilit hins
vegar aðeins einu sinni fyrir, en
það er í Jesaja 34:14. Að öðru
leyti er hennar ekki getið og eru
því sterk rök fyrir því að hún hafi
verið fyrsta konan sem hafi verið
þögguð af karlmönnum. „Lilit
hefur sterklega verið tengd við
Edens söguna,“ segir Lilit, „og er
þekktust fyrir að vera fyrsta
eiginkona Adams. Sagt er að hún
hafi verið hrokafull og rifist við
eiginmann sinn um jafnrétti í
kynlífi.“
Lilit mun síðar hafa flogið til
Rauða hafsins og búið þar með
misleitum hópi demona, fæddi á
hverjum degi hundrað eða fleiri
demonabörn. Síðar er hún sögð
hafa gifst Kain og eignast með
honum demona. „Hún er hvíldar-
laus og óróleg vera, sem er dæmd
í útlegð frá þjóðfélaginu en er
samt stöðugt að trufla og ógna
því,“ sagði Bryndís. ■
Persóna Satans
LILIT
Leikkonan Rosalinda Celentano leikur
Satan í mynd Gibsons. Bent er á að
persónan beri skýr einkenni Lilitar sem
er þekktur demón úr gyðingdómi og
var fyrsta eiginkona Adams.