Fréttablaðið - 16.03.2004, Blaðsíða 8

8 16. mars 2004 ÞRIÐJUDAGUROrðrétt
DEILT UM STRÍÐIÐ
Stríðið í Tsjetsjeníu er umdeilt í Rússlandi.
Sumir mótmæla stríðinu og aðrir
mótmælunum eins og sjá má.
Mannfall í Tsjetsjeníu:
Ótrúleg
kjörsókn
TJSETSJENÍA, AP Níu hermenn og
lögreglumenn létu lífið í árásum
tsjetsjenskra uppreisnarmanna
og af völdum jarðsprengja um
það leyti sem Vladimír Pútín
vann yfirburðasigur í rússnesku
forsetakosningunum. Athygli
vekur að samkvæmt opinberum
tölum var kjörsókn í hinni
stríðshrjáðu Tsjetsjeníu 90% og
fylgi forsetans 93%. Pútín hefur
sagt það eitt af helstu verkefn-
um sínum að kveða uppreisnar-
menn niður.
Í dagblaðinu The Moscow
Times, sem ritað er á ensku og
gefið út í Moskvu, er haft eftir
starfsmönnum kjördeilda að
þeir hafi fyllt út atkvæðaseðla
sjálfir og sett í kjörkassana.
Einn kjósandi segist hafa kosið
forsetann fjórum sinnum áður
en yfir lauk. ■
NÝTT MET VIÐSKIPTAHALLA
Viðskiptahalli Bandaríkjanna á
síðasta ári nam rúmum 540 millj-
örðum dollara, eða andvirði
rúmra 38.000 milljarða króna, á
síðasta ári. Viðskiptahallinn er
nær þrettán prósentum meiri en
árið áður, sem einnig var metár.
HRYÐJUVERK Árásin í Madríd í síð-
ustu viku hefur vakið upp spurning-
ar um öryggi álfunnar og hafa
margir kallað eftir því að öryggi
verði aukið og barátta gegn hryðju-
verkum hert.
Dominique de Villepin, utanrík-
isráðherra Frakklands, tók í gær
undir beiðni þýska starfsbróður
síns, Otto Schily, um að haldinn yrði
neyðarfundur Evrópusambandsins
til að ná áttum og ákveða hvað
Evrópa verði að gera. Ákveðið var í
gær að halda slíkan fund næsta fös-
tudag. Nýleg skýrsla sýndi fram á
að enn er langt í land með að aðild-
arríki Evrópusambandsins hafi tek-
ið upp samræmdar aðgerðir gegn
hryðjuverkastarfsemi sem þær
hafa samþykkt.
Árásirnar hafa líka kallað á auk-
ið eftirlit. Frakkar hafa aukið ör-
yggisviðbúnað á flugvöllum, lestar-
stöðvum og öðrum stöðum þar sem
hryðjuverk kynnu að verða framin.
Óeinkennisklæddir, sérþjálfaðir
lögreglumenn halda uppi eftirlits-
ferðum í neðanjarðarlestakerfi
Lundúna og einkennisklæddir lög-
reglumenn stöðva fólk og leita á því.
Þar hefur verið hrundið af stað aug-
lýsingaherferð til að hvetja almenn-
ing til að láta vita um grunsamlega
hegðun fólks og benda á yfirgefnar
töskur. Bretar hófu aðgerðir sínar
þó áður að hluta áður en sprengj-
urnar sprungu í Madríd.
Per Stig Möller, utanríkisráð-
herra Danmerkur, segir árásina
sýna að þétta verður öryggisnetið í
Evrópu, án þess þó að þrengja að
borgaralegum réttindum. Danir
hafa aukið mjög á öryggisráðstafan-
ir síðustu daga. Til marks um það
fylgja tveir lífverðir honum nú en
áður ferðaðist hann án fylgdar.
Í síðasta mánuði lögðu Austur-
ríkismenn til að sett yrði á fót
Leyniþjónusta Evrópu, nokkurs
konar evrópsk CIA, til að bæta sam-
ræmingu aðgerða við að vinna gegn
hryðjuverkasamtökum. Þá voru
viðbrögð annarra ríkja dræm en
óvíst hvort árásin í Madríd breyti
einhverju þar um.
Þögn víða í Evrópu
Fólk um alla Evrópu gerði hlé á
störfum sínum á hádegi í gær til að
minnast þeirra sem létust. Neðan-
jarðarlestir og strætisvagnar París-
ar stoppuðu í þrjár mínútur. Á flug-
vellinum í Frankfurt var öll starf-
semi stöðvuð um tíma og kauphöll
borgarinnar lokaði fyrir viðskipti. Á
Heathrow-flugvelli var öllu flugtaki
frestað í þrjár mínútur og flugstjór-
ar þeirra véla sem voru að leggja af
stað voru beðnir um að bíða með að
ræsa hreyflana.
Í Kaupmannahöfn gengu þing-
menn og opinberir starfsmenn út á
göturnar til að viðhafa tveggja mín-
útna þögn og strætisvagnar lögðu út
í kant. Í Ósló söfnuðust Hákon krón-
prins, stjórnmálamenn og erlendir
sendimenn saman til að votta fórn-
arlömbum árásanna virðingu sína.
Tala látinna í sprengjutilræðun-
um í Madríd reis í 201 í gær. Það er
einum færra en fjöldi þeirra sem
létust í sprengjuárásinni í Balí í
Indónesíu í október 2002, sú árás er
sú mannskæðasta frá hryðjuverka-
árásunum í Bandaríkjunum 11.
september 2001. Nítján eru enn í
lífshættu í Madríd.
Jack Straw, utanríkisráðherra
Bretlands, fullyrðir að þó svo í ljós
komi að al-Kaída hafi staðið að baki
árásinni sé ekki hægt að kenna
stuðningi spænskra stjórnvalda við
innrás í Írak um árásina. „Þeir eru
til sem hafa sannfært sjálfa sig um
að árásirnar 11. september 2001
hafi átt sér stað eftir innrásina í
Írak 2003. Þeir hafa líka gleymt því
að al-Kaída átti þátt í fyrri árásinni
á World Trade Center 1993 og árás-
unum á sendiráð Bandaríkjanna
1998 þar sem hundruð létust.
Ástralski forsætisráðherrann,
John Howard, sagði að þó árásin í
Madríd hefði átt sér stað þyrfti það
ekki að þýða að það sama gerðist í
Ástralíu og sagði bein tengsl á milli
atburða í Madríd og Ástralíu. „En
ég legg áherslu á að ég get ekki
ábyrgst að það verði engin hryðju-
verkaárás gerð í Ástralíu.“
Þörf er á betri samskiptum
leyniþjónustustofnana til að hægt
sé að fylgjast með öfgamönnum
segja þeir sem vinna að þessu.
„Hryðjuverkamenn geta hist í einu
landi, skipulagt árás í öðru og fram-
kvæmt hana í því þriðja,“ sagði
Krisna Polanata, aðstoðarríkislög-
reglustjóri í Taílandi, þar sem hann
var staddur á öryggisráðstefnu
Asíuríkja. ■
Aukinn ótti við hryðjuverk
Evrópskir stjórnmálamenn kalla eftir samráði um hertar varnir gegn hryðjuverkaárásum.
Víða hefur eftirlit verið aukið eftir árásina í Madríd. Látinna var minnst um alla Evrópu í gær
þegar hlé var gert á margvíslegri starfsemi.
HRYÐJUVERK Einn af þremur Marokk-
óbúum sem spænska lögreglan
handtók í tengslum við sprengju-
árásirnar í Madríd er talinn vera
stuðningsmaður grunaðs al-Kaída
liða sem hefur verið í haldi spæn-
skra yfirvalda í tengslum við árás-
irnar 11. september 2001. Einnig
hefur verið fylgst með honum vegna
sprengjuárásar sem kostaði 45
manns lífið í Marokkó á síðasta ári.
Nafn Jamal Zougam kemur fram
í skjölum í máli Imad Yarkas,
meints leiðtoga al-Kaídahóps á
Spáni sem sagður er hafa hjálpað
til við að skipuleggja árásirnar í
New York og Washington fyrir
tveimur og hálfu ári. Yarkas var
meðal 35 manna sem voru ákærðir,
en Zougam var ekki einn þeirra.
Húsleit var þó gerð heima hjá hon-
um og fundust símanúmer þriggja
al-Kaídaliða.
Yfirvöld í Marokkó telja að
tengsl kunni að vera milli árásanna
í Casablanca á síðasta ári og í Ma-
dríd á fimmtudag. Zougam fór frá
Marokkó skömmu fyrir árásina í
Casablanca.
Asa Hutchinson, undirráðherra í
bandaríska heimavarnarráðuneyt-
inu, sagði gögn sýna fram á að
tengsl væru milli al-Kaída og
hryðjuverkanna á fimmtudag, en
vildi ekki segja til um hvers kyns
þau væru. ■
NEI VIÐ HRYÐJUVERKJUM
Borða var komið fyrir við stærstu mosku múslíma í Madríd þar sem hryðjuverkum var afneitað
og fórnarlömbunum vottuð samúð.
Kanna tengsl við árásir í Marokkó og Bandaríkjunum:
Grunur um þátt
al-Kaída styrkist
N
O
N
N
I O
G
M
A
N
N
I I Y
D
D
A
• N
M
0
9
0
6
2
/ S
IA
.IS
ALMENNINGUR VIRKJAÐUR
Bretar hófu í gær auglýsingaherferð til að fá
almenning til að benda á grunsamlega hegðun og
töskur sem eru skildar eftir. Með því vilja þeir virkja
almenning gegn hryðjuverkum.
ÞÖGUL STUND Í PARÍS
Lestir Parísar hættu að ganga skamma
stund og lestarfarþegar stóðu kyrrir í Saint
Lazare og drúptu margir höfði.
■ Bandaríkin
Gúmmítékki
„Við getum slegið fyrir veislu-
föngum um hríð en ekki enda-
laust. Áframhaldandi halla-
rekstur þjóðarbúsins og skulda-
söfnun erlendis er ávísun á erf-
iðari tíma framundan...“
Steingrímur J. Sigfússon þingmaður um Ísland
og erlendar skuldir. Morgunblaðið 15. mars.
Ekki falla í þessa gryfju
„Óskandi væri að atburðirnir í
Madríd verði ekki til þess að
efla þau afturhaldsöfl sem not-
færa sér slíka atuburði til að
draga úr frjálsræði eins og gerst
hefur í Bandaríkjunum í tíð
Bush-stjórnarninnar.“
Guðmundur Andri Thorsson um hryðjuverkin
á Spáni. Fréttablaðið 15. mars.
Sem betur fer
„... ég held að hryðjuverkamenn-
irnir viti ekki að Ísland sé til.“
Kristján Þór Gústafsson skrifstofumaður að-
spurður hvort hann óttist hryðjuverk á Íslandi.
DV 15. mars.