Fréttablaðið - 20.03.2004, Blaðsíða 4
4 20. mars 2004 LAUGARDAGUR
Telur þú þörf á eftirliti
alþjóðastofnana með
kosningunum á Íslandi?
Spurning dagsins í dag:
Heldurðu að það sé nýtt stríð í upp-
siglingu á Balkanskaga?
Niðurstöður gærdagsins
á www.frett.is
74%
26%
Nei
Já
Kjörkassinn
Farðu inn á frett.is og segðu þína skoðun
frétt.is
Sigurður G. Guðjónsson:
Markmið Jóns að tryggja völd sín
VIÐSKIPTI Sigurður G. Guðjóns-
son, forstjóri Norðurljósa, segir
í skýrslu um starfsárið 2003 að
meginmarkmið Jóns Ólafssonar,
fyrrum aðaleiganda félagsins, í
viðræðum um endurfjármögnun
hafi verið að tryggja eigin völd.
Í skýrslunni greinir Sigurður
frá helstu þáttum í tilraunum
fyrrum eigenda til endurfjár-
mögnunar. „En viðræður um
endurfjármögnun félagsins
höfðu allt frá upphafi í mars
2001 verið afar ómarkvissar og í
raun gengið út á það eitt að við-
halda yfirráðum Jóns Ólafsson-
ar yfir félaginu í gegnum NLC
Holding S.A. sem var í liðlega 62
prósent eigu Inuit aflandsfélags
Jóns Ólafssonar,“ segir í skýrsl-
unni.
Í bréfi til stjórnarmanna í
Norðurljósum, dagsettu 31.
október 2003, minnir Sigurður á
að sökum skuldbindinga félags-
ins geti stjórnarmenn verið
ábyrgir gagnvart skaðabóta-
og/eða refsilögum fyrir aðgerðir
sem kunni að draga úr verðmæti
félagsins. ■
Ári eftir að innrásin í Írak hófsteru sprengjutilræði og
skotárásir því sem næst daglegir
viðburðir. Mannfall er enn mikið
og sést það best á því að síðustu
tæpa tvo mánuði hafa á fimmta
hundrað Íraka látið lífið af þeirra
völdum. Þó gefur nýleg skoðana-
könnun til kynna að meirihluti
Íraka sé sáttari við hlutskipti sitt
nú en fyrir ári síðan, fyrir innrás
Bandaríkjamanna og Breta í Írak
sem kippti fótunum undan stjórn
Saddams Hussein.
Rúmur helmingur Íraka telur
hlutskipti sitt hafa batnað síðasta
árið samkvæmt skoðanakönnun
sem gerð var fyrir bandarísku
sjónvarpsstöðina ABC, tæpur
fimmtungur telur það verra og
tæpur þriðjungur telur það svipað
og það var fyrir innrás. Flestir
telja að hlutskipti sitt verði enn
betra að öðru ári liðnu.
Erfitt hlutskipti
Hlutskipti flestra Íraka er þó
erfitt. Atvinnuleysi er mikið en
vísbendingar eru um að efnahags-
lífið fari batnandi. Talsvert skortir
enn á að grunnþjónusta komist í
lag þó talsvert starf hafi verið unn-
ið að því leyti. Enn fremur er það
svo að þó ógnarstjórn Saddams
Hussein hafi verið hrundið frá
völdum finna landsmenn til örygg-
isleysis þar sem hryðjuverkaógn
og lögleysa hafa komið í stað fyrr-
um stjórnarherra.
Bandaríska setuliðinu hefur
ekki tekist að tryggja öryggi þegn-
anna en mikil áhersla hefur verið
lögð á að þjálfa Íraka til löggæslu-
starfa og öryggisvörslu. Ef marka
má hug Íraka er það besta leiðin
enda treystir einungis fjórði hver
Íraki setuliðinu til að halda uppi
lögum og reglu samkvæmt fyrr-
nefndri könnun, tveir af hverjum
þremur treysta trúarleiðtogum og
innlendum öryggismönnum betur
til þess. Rúmlega helmingur lands-
manna er andvígur veru setuliðs í
Írak og almennt telja landsmenn
að setuliðið hafi ekki staðið við lof-
orð sín um öryggi og uppbyggingu.
Bandaríkjastjórn virðist hafa
vanmetið kostnaðinn við uppbygg-
ingu Íraks verulega. Yfirmaður
stofnunar um alþjóðlega þróunar-
aðstoð sagði í aðdraganda stríðsins
að hann yrði sennilega um 1,7
milljarðar dollara, talið er að hann
verði fjörutíu til fimmtíufalt hærri
í ár. Það er nálægt þeirri tölu sem
spurðist út að bandaríska varnar-
málaráðuneytið hefði áætlað, en
Paul D. Wolfowitz aðstoðarutanrík-
isráðherra vísaði þeim fréttum á
bug á sínum tíma.
Stjórnarfar enn óljóst
Erfiðlega hefur gengið að kom-
ast að samkomulagi um hvernig
stjórn landsins skuli háttað í fram-
tíðinni. Semjendur bráðabirgða-
stjórnarskrár féllu á tíma og skil-
uðu seinna af sér en til stóð og þá
skildu þeir eftir alla ákvarðana-
töku um stöðu Kúrda. Það dugði þó
ekki til að hún yrði undirrituð á
fyrirhuguðum tíma. Undirritun
var frestað tvisvar, fyrst vegna
mannskæðs tilræðis, síðan vegna
þess að fulltrúar sjíamúslima neit-
uðu að undirrita hana vegna þess
að engin ákvæði voru um kosning-
ar fyrir valdaafsal Bandaríkja-
manna 1. júlí næstkomandi.
Enn hefur ekki verið skorið úr
um mikilvæg atriði. Kúrdar vilja
sem mesta sjálfstjórn og eru fylgj-
andi því að hver landshluti ráði
sem mestu um eigin mál en for-
svarsmenn annarra hópa hafa ekki
viljað láta það eftir þeim, einkum
vegna deilna um hvernig skuli
skipta olíuauðnum. Þá má ekki
gleyma því að minnihlutahópar
óttast vald sjíamúslima, einkum
súnnímúslimar sem hafa löngum
nutu betri stöðu en óttast nú að
verða undir. Þess vegna eru deil-
urnar um stjórnarform svo miklar.
Sjíamúslimar vilja áhrif í takt við
fjölda sinn, önnur þjóðarbrot ótt-
ast einræði meirihlutans komi
stjórnarskrá landsins ekki í veg
fyrir það. ■
Tilræði á Taívan:
Forsetinn
skotinn
TAÍVAN, AP Skotið var á Chen Shui-
bian, forseta Taívan, þegar hann
var á kosningaferðalagi í heima-
bæ sínum í gær, síðasta daginn
fyrir kosningar sem sagt hefur
verið að geti skipt sköpum um
samskipti eyjarinnar við Kína.
Hvorki forsetinn né vara-
forsetinn, sem líka varð fyrir
skoti, særðist alvarlega og
hvatti forsetinn landsmenn til
að hafa ekki áhyggjur.
Enginn var handtekinn í gær
en lögregla telur að einn maður
hafi verið að verki.
Kosningar fara fram í dag
eins og til stóð. ■
Ósætti á þingi
Ríkisstjórn Íslands tók afstöðumeð innrás Bandaríkjamanna
og Breta í Írak og var Ísland því á
lista hinna viljugu þjóða eins og
Bandaríkjamenn nefndu þær.
Ákvörðunin var afar umdeild, ekki
síst á Alþingi þar sem stjórnar-
flokkarnir studdu hana – þó heyrð-
ust efasemdaraddir nokkurra
framsóknarmanna – en stjórnar-
andstæðingar voru alfarið á móti
henni.
Stjórnarandstæðingar kvörtuðu
undan því að ekki hefði verið haft
samráð við sig. Steingrímur J. Sig-
fússon, formaður Vinstri grænna,
sagði á sínum tíma að um stefnu-
breytingu væri að ræða og því
hefði ríkisstjórn átt að kalla saman
fund í utanríkisnefnd Alþingis
áður en hún var tekin. Þessu vísaði
Halldór Ásgrímsson á bug. Hann
sagði að meiriháttar utanríkismál
væru þau ein þar sem Alþingi væri
skuldbundið og svo væri ekki í
þessu tilfelli. Stuðningur við inn-
rás í Írak væri því ekki meirihátt-
ar utanríkismál og óþarfi að bera
hann undir utanríkisnefnd. ■
Netsalan ehf.
Knarravogur 4, - 104 Reykjavík - Sími 517 0220
Netfang: netsalan@itn.is
OPIÐ Í DAG LAUGARDAG FRÁ KL. 12.00 - 16.00
Alltaf
með
nýung
ar!
KNAUS
HJÓLHÝSASÝNING
Aðeinsþað besta!
M - Benz Sprinter
McLouis
HÚSBÍLASÝNING
Eurostar Style
Bjartsýni í skugga óaldar
Ár er liðið frá því innrásin í Írak hófst. Ógnarstjórn Saddams var hrundið frá völdum en í staðinn
kom óöld hryðjuverka og glæpa. Landsmenn eru þó sáttari við hlutskipti sitt nú en fyrir ári.
MANNFALL
Íraskir borgarar 8.235 / 10.079 *
Íraskir hermenn 6.400 **
Bandarískir hermenn 566
Breskir hermenn 59
Aðrir hermenn 41 ***
* Mat samtakanna Iraq body count 7. febrúar
** Áætluð tala
*** Bandamenn og friðargæsluliðar
ÁR FRÁ INNRÁS
20. mars 2003
Bandaríkjamenn og Bretar ráðast inn í
Írak
9. apríl 2003
Bagdad fellur
1. maí 2003
George W. Bush Bandaríkjaforseti lýsir
því yfir að helstu átökum sé lokið
13. júlí 2003
Íraska framkvæmdaráðið kemur saman
í fyrsta sinn
15. nóvember 2003
Samkomulag næst um að Írakar taki
við völdum 30. júní 2004
13. desember 2003
Saddam Hussein er handtekinn
8. mars 2004
Bráðabirgðastjórnarskrá Íraks er undir-
rituð en sjíamúslimar krefjast þegar
mikilla breytinga
STEINGRÍMUR J. SIGFÚSSON
Taldi yfirlýsinguna vera stefnubreytingu
og að samráð hefði skort.
HALLDÓR ÁSGRÍMSSON
Taldi stuðningsyfirlýsingu við innrás ekki
meiriháttar utanríkismál.
Þrír af hverjum fjórum lands-mönnum voru andvígir þeirri
ákvörðun stjórnvalda að lýsa
stuðningi við innrás í Írak sam-
kvæmt skoðanakönnun Frétta-
blaðsins sem var gerð fáeinum
dögum eftir að innrásin hófst. 76
prósent lýstu sig andvíg ákvörð-
uninni, 68 prósent karla og 85
prósent kvenna. Níu af hverjum
tíu konum á landsbyggðinni voru
mótfallnar stuðningi við innrás.
Það voru aðeins stuðnings-
menn Sjálfstæðisflokks sem voru
tiltölulega sáttir við ákvörðun
stjórnvalda, 48 prósent þeirra
voru því fylgjandi en 38 prósent
andvíg. Rúmlega þrír af hverjum
fimm framsóknarmönnum voru
andvígir en rúmlega fjórðungur
fylgjandi. Um og yfir 80 prósent
stuðningsmanna stjórnarand-
stöðuflokkanna voru andvígir
stuðningsyfirlýsingunni. ■
Þjóðin ósammála
stuðningsyfirlýsingu
STUÐNINGSYFIRLÝSINGU MÓTMÆLT
Andstæðingar innrásar í Írak stóðu fyrir
mótmælum við stjórnarráðið þegar
ríkisstjórnin fundaði.
Fréttaskýring
BRYNJÓLFUR ÞÓR
GUÐMUNDSSON
■ skrifar um Írak ári eftir að innrás
Bandaríkjamanna og Breta hófst.
SIGURÐUR G. GUÐJÓNSSON
Forstjóri Norðurljósa.