Fréttablaðið - 20.03.2004, Blaðsíða 14

Mikill meirihluti landsmannavill aðildarviðræður við
Evrópusambandið. Þetta kom fram
í viðhorfskönnun sem Samtök iðn-
aðarins létu IMG-Gallup gera fyrir
sig í tengslum við iðnþing árið 2004.
Í tölunum kemur fram að 63
prósent landsmanna telja að taka
eigi upp aðildarviðræður við Evr-
ópusambandið á meðan 26 prósent
eru því andvíg. Einnig telja 49
prósent landsmanna að það myndi
vera efnahagslega hagstætt að
ganga í ESB á meðan 31 prósent tel-
ur ekki svo vera. Þegar spurt er
hvort Ísland eigi að ganga í Evrópu-
sambandið er mjórra á munum, 43
prósent landsmanna eru fylgjandi
aðild á meðan að 41 prósent er á
móti því.
Margt annað áhugavert kemur
fram í þessari könnun. Það kemur
ekki á óvart að mikill meirihluti
landsmanna telur EES-samninginn
hafa verið mikið heillaspor fyrir Ís-
land. Hvorki fleiri né færri en 72
prósent landsmanna telja að áhrif
EES á íslenskt samfélag hafi verið
góð á meðan 11 prósent telja samn-
inginn hafa verið neikvæðan.
Einnig er stór meirihluti sem telur
samninginn hafa haft jákvæð áhrif
á lífskjör í landinu.
Meirihlutinn fylgjandi
Þessi jákvæða afstaða Íslend-
inga gagnvart Evrópusambandinu
er ekki ný af nálinni. IMG-Gallup
hefur allt frá árinu 1995 kannað
hug almennings í landinu til ESB-
aðildar og aðeins einu sinni á þess-
um níu árum hefur afstaðan verið
neikvæð. Það var árið 2003 þegar
Evrópusambandið krafðist aukinna
framlaga frá EFTA-löndunum í sjóð
til uppbyggingar í A-Evrópu. Öll
hin árin hefur meirihluti Íslendinga
verið fylgjandi aðild að Evrópu-
sambandinu. Ef við tökum nokkur
dæmi þá var 51 prósent lands-
manna fylgjandi aðild árið 1997 á
meðan 40 prósent voru á móti. Árið
1999 voru 52% fylgjandi en 27% því
andvíg. Árið 2001 voru 50% Íslend-
inga jákvæð gagnvart aðild en 37%
neikvæð. Fyrri hluta árs 2002 voru
52% landsmanna fylgjandi aðild en
37% á móti. Á þessu ári er síðan
munurinn lítill 43% meðfylgjandi
en 41% á móti.
Andvíg evrunni
Það kemur hins vegar á óvart í
könnun Samtaka iðnaðarins að 54%
landsmanna eru andvíg því að taka
upp evru á meðan 37% eru því
fylgjandi. Þessi niðurstaða er ekki
alveg í takt við andann í öðrum
svörum og hafa Evrópusamtökin
ákveðið að fá greiningu sérfróðra
manna um jákvæðni Íslendinga
gagnavart ESB en neikvæðni gagn-
vart evrunni. Til að fá svar við
þessum spurningum standa Evr-
ópusamtökin í samvinnu við Polit-
ica, félag stjórnmálafræðinema við
Háskóla Íslands, fyrir opnum fundi
í Norræna húsinu miðvikudaginn
24. mars kl. 16–17.30. Þar munu
meðal annars Jón Steindór Valdi-
marsson, aðstoðarframkvæmda-
stjóri Samtaka iðnaðarins, og Þóra
Ásgeirsdóttir frá IMG-Gallup ræða
þessar kannanir og hvaða ályktanir
sé hægt að draga af þeim. Evrópu-
samtökin hvetja allt áhugafólk um
Evrópumál til að fjölmenna í Nor-
ræna húsið á miðvikudaginn til að
fylgjast með áhugaverðum um-
ræðum. ■
Bætiflákar
Fjárhagslegt sjálfstæði
„Dómstólar á Íslandi eru að
sjálfsögðu sjálfstæðir í verkum.
Hins vegar er ein af forsendum
þess að sjálfstæði dómstóla sé
tryggt að þeir séu fjárhagslega
sjálfstæðir og nægilega vel að
þeim búið til að standa undir
eðlilegri starfsemi. Það sam-
ræmist ekki hugmyndinni um
sjálfstæði dómstóla að fram-
kvæmdavaldið hafi öll tögl og
haldir í fjárveitingum til þeirra.“
Hjördís Hákonardóttir er formaður
Dómarafélags Íslands. Í utandagskrár-
umræðu á Alþingi var efast um
sjálfstæði dómstóla í landinu.
Í dag efna friðarsinnar um víðaveröld til aðgerða í tilefni af því
að ár er liðið frá því að Bandaríkin,
Bretland og bandalagsríki þeirra
hófu árásarstríð á Írak. Þótt lokum
þessa stríðs hafi margoft verið lýst
yfir, líður vart sá dagur að ekki ber-
ist fregnir af átökum og ofbeldi í
landinu.
Stríðið í Írak hefur hins vegar
ekki aðeins skilið Írak eftir í sárum
undir ólögmætri hernámsstjórn.
Það hefur líka aukið óöryggið í
heiminum og sáð í jarðveg hryðju-
verka. Það hefur aukið hatur á
milli menningarheima og grafið
undan mikilvægum alþjóðastofn-
unum, einmitt þeim stofnunum
sem einar geta tryggt frið og
öryggi í heiminum. Þær tylliástæð-
ur sem gefnar voru fyrir þessu
stríði hafa reynst ótrúlega
marklausar, enda var hinn raun-
verulegi tilgangur að tryggja yfir-
ráð Bandaríkjamanna yfir Mið-
austurlöndum og olíuhagsmuni
vestrænna stórfyrirtækja. Það
mátti öllum vera ljóst frá upphafi.
Svartur blettur
Stuðningur ríkisstjórnar Ís-
lands við stríðsreksturinn var
ákveðinn í skjóli nætur, í trássi
við lýðræðisleg vinnubrögð og
ferli. Hann er siðferðilega óverj-
andi og svartur blettur á þjóðinni
sem brýnt er að má af hið fyrsta.
Með stuðningsyfirlýsingu sinni
létu íslenskir ráðamenn sig
dreyma um að öðlast virðingu og
viðurkenningu umheimsins. Virð-
ingin hefur látið á sér standa, en
kannski hlotnast þeim nú loksins
viðurkenning?
Í dag efna Samtök her-
stöðvaandstæðinga til stríðsupp-
skeruhátíðar, þar sem veitt verða
verðlaun í ýmsum flokkum. Ýms-
ir hafa hlotið tilnefningar þannig
að útkoman verður verulega
spennandi. Hver hlýtur verðlaun
fyrir svæsnustu lygina í aðdrag-
anda stríðsins? Hver er slyngasti
stríðsæsingamaðurinn? Og
hverjir reyndust staðföstustu
bandamenn Bush-stjórnarinnar?
Fá Davíð og Halldór nú loksins
verðlaun? Eina leiðin til að kom-
ast að því er að mæta að Stjórn-
arráðinu kl. 12 í dag. ■
14 20. mars 2004 LAUGARDAGUR
■ Af Netinu
Nú hafa nokkur áhrifamikilverkalýðsfélög lokið kjara-
samningum og er það fagnaðrefni
fyrir alla. Þessir aðilar fengu
nokkra launahækkun en þeir
lægst launuðu mest í prósentum
talið, en ekki ef talið er í krónum.
Verkalýðsfélög-
in sömdu um að
lágmarks laun
yrðu eitt hundr-
að þúsund krón-
ur á mánuði og
r í k i s s t j ó r n
ákvað að hækka
atvinnuleysis-
bætur um níu
þúsund krónur, í
tæplega níutíu
þúsund krónur á
mánuði.
Með þessum
samningum eru
a t v i n n u r e k -
endur óbeint að
viðurkenna að lágmarksfram-
færsluþörf einstaklings sé um eitt
hundrað þúsund krónur á mánuði,
og ríkisstjórnin viðurkennir að
lágmarksframfærsluþörf sé um
níutíu þúsund á mánuði ef maður-
inn er atvinnulaus.
Bilið breikkar
Með þessum samningum
breikkar enn bilið milli lágmarks-
launa og atvinnuleysisbóta annars
vegar og ellilífeyris og tekju-
tryggingar frá Tryggingastofnun
hins vegar, en eins og félög eldri
borgara hafa margbent á hafa
greiðslur Tryggingastofnunar,
sem hlutfall af lágmarkslaunum
og atvinnuleysisbótum, farið
lækkandi undanfarin ár. Það er
óskiljanlegt hvernig stjórnvöld
geta ætlast til þess að aldraðir
geti lifað af broti af því sem þau
telja lágmark fyrir atvinnulausa.
Stjórnvöld og spekingar þeirra
tala alltaf um framtíðarsýn og
gáfu út í mars 2003 skýrslu stýri-
hóps um stefnumótun í málefnum
aldraðra til ársins 2015. Þarna eru
fallegir framtíðardraumar en
greinilegt er að eftirlaunafólk
hefur ekki tekið þátt í gerð þess-
arar skýrslu, því þessar fögru
draumsýnir gagnast ekki þeim
okkar, sem í dag verða að draga
fram lífið af þeim hungurlaunum,
sem okkur er skammtað frá
Tryggingastofnun. Við höfðum
greitt til almannatrygginga alla
okkar starfsævi, þegar við fórum
á eftirlaun og eigum því fullan
rétt á mannsæmandi eftirlaunum.
Ellilífeyrir frá Tryggingastofn-
un hækkaði um 619 krónur um
síðustu áramót og tekjutrygging
um 3.155 krónur og er þar innifal-
in hækkun til okkar sem samið
var um haustið 2002.
Bilið milli atvinnuleysisbóta og
ellilífeyris og tekjutryggingar al-
mannatrygginga hefur því aukist
um 5.226 krónur, en það var alveg
nægilegt fyrir.
Lágmarksframfærsla
tilgreind
Félög okkar eldri borgara hafa
gert þá kröfu til stjórnvalda að til-
greindur verði kostnaður við lág-
marksframfærslu og skattleysis-
mörk verði í samræmi við þann
kostnað. Þá hafa félög okkar kraf-
ist þess að frítekjumark almanna-
trygginga verði leiðrétt í sam-
ræmi við launaþróun og að ellilíf-
eyrir hækki til samræmis við
launaþróun síðustu ára til að
fækka þeim sem nú verða að
sætta sig við hungurlaun, sem
ekki duga til framfærslu.
Samtök okkar eldri borgara
eru samtök sem hafa að megin-
verkefni að stuðla að betri líðan
og hag aldraðra með ýmiss konar
fræðslu, tómstundastarfi, ferða-
lögum o.fl.
Eftir að samtök okkar voru
stofnuð, eða á undanförnum
fimmtán árum eða svo, hafa bæt-
ur almannatrygginga, ellilífeyrir
og tekjutrygging, farið lækkandi
sem hlutfall af lágmarkslaunum
og hafa samtök okkar ekkert get-
að gert þrátt fyrir einhverja við-
leitni, kannske röng vinnubrögð,
en við höfum engan samningsrétt.
Það eina sem við getum gert er
að segja sannleikann um afkomu
félaga okkar og reyna að koma
sannleikanum á framfæri við
þjóðina því tilgangslaust er að
reyna að ná til stjórnvalda. Stjórn-
völd hlusta ekki á okkur og virð-
ast ekki vilja vita af okkur. ■
Umræðan
KARL GÚSTAF ÁSGRÍMSSON
■ skrifar um ellilífeyri.
Umræðan
ANDRÉS PÉTURSSON
■ formaður Evrópusamtakanna, skrifar
um Evrópusambandið.
Fá Davíð og Halldór nú
langþráð verðlaun?
„Það er
óskiljanlegt
hvernig
stjórnvöld
geta ætlast til
þess að aldr-
aðir geti lifað
af broti af því
sem þau telja
lágmark fyrir
atvinnulausa.
Cusinart
kaffikönnurnar
komnar aftur
Þú færð Cusinart í
Byggt og Búið,
Kringlunni og Smáralind
Pantanir
óskast sóttar
Lítið batnar
réttlætið
Umræðan
TORFI STEFÁN JÓNSSON
■ sagnfræðinemi skrifar um
stríðsuppskeruhátíð.
Ósigur MR og endalok tímabils
„Sigur Borgarholtsskóla er hins
vegar tímanna tákn; hið nýja ryð-
ur burt því gamla. Fyrir íhalds-
menn og MR-inga – en pistlahöf-
undur er hvort tveggja – getur ver-
ið erfitt að kyngja þessu, en ef við
lítum blákalt á málið var sigur
Borgarholtsskóla á MR í gær ekki
einungis sanngjarn og verðskuld-
aður, heldur í raun nauðsynlegur
fyrir íslenskt samfélag heild sinni.
MR-ingar verða víst, eins og aðrir
menn, að sætta sig við að lífið er
hverfult. Ósigur MR í gær markar
vissulega endalok merks tímabils
– end of an era, eins og Kaninn
segir – og menn verða einfaldlega
að takast á við það. En það sem
kannski gerir þessi tímamót enn
erfiðari að kljást við er sú stað-
reynd, að árið 2004 virðist ætla að
verða ár mikils umróts í íslensku
samfélagi.
Sem kunnugt er mun Davíð Odds-
son láta af embætti forsætisráð-
herra í haust, en hann tók við því
embætti stuttu áður en sigurganga
MR í spurningakeppninni hófst.
Og nýlega lét Ari Teitsson af emb-
ætti formanns bændasamtakanna
eftir áralangt og óeigingjarnt starf
í þágu bænda. Það er auðvitað
erfitt að takast á við þessar breyt-
ingar, þetta umrót, sérstaklega
þegar allt virðist ætla að lenda á
manni á sama tíma.“
- BORGAR ÞÓR EINARSSON Á DEIGLAN.COM
Almenningur vill
aðildarviðræður