Fréttablaðið - 22.03.2004, Blaðsíða 16

Margrét okkar á Skaganumkomin á stúfana enn. Í Frétta-
blaðinu 12. mars síðastliðinn lýsir
hún lambakjötsrétti framreiddum
að kröfu útlendinga, sleikir út um
og segir: „Namm, namm. Ég
smakkaði þessu líkan fyrir stuttu,
hann var framreiddur á árshátíð
Landssambands sauðfjárbænda.
Mér þótti þetta svo sem ekki vond-
ur matur (enda var mér innrætt í
æsku að lasta ekki mat). Þessi mat-
ur var bragðgerður með einhverju
því sama og notað er til að bragð-
gera svínakjöt. Þó varð ég fyrir
vonbrigðum. Þar vantaði ljúffenga
lambakjötsbragðið, sem kemur
mest frá því sjálfu (trúlega með
einhverjum hjálparefnum), enda
séu beinið og fitan matreidd með“.
Þegar svo Margrét fer að tala
um Ísland sem spilltasta land
Evrópu verð ég að taka mér í
munn orð Þorgils ríka forðum:
„Vorkunn er þér, svo heimskur
sem þú ert“.
Um skrif Margrétar um land-
búnað yfirleitt finnst mér hæfa
nokkrar tilvitnanir í viðbót. Gam-
all vinur minn um vini sína: „Það
var gaman að rífast við þá“. Atli
keldnaskáld við kokvíða fjalla-
heimasætu eftir að hafa barið ill-
þýðið ætt hennar alla til óbóta:
„Eigi hef ég fyrr hitt mær sem
mig svengir svo mjög undir fyrir-
skyrtu við, sem yður“. Svo er mér
nú og farið til Margrétar á Skaga.
Að fornum sið felldu menn
orðaskipti sín í stuðla og rím. Sá
fékk virðing sem níðskældri var.
Tryggvi skáld Magnússon um
samskipti Drottins vor og Kölska
gamla á fjallinu forðum:
Þrætu stórum efldu ys,
ítar fóru sátta á mis.
Kostasljór með kjaftaþys
Kölski fór þá heimleiðis.
Þetta finnst mér hæfa í tilefni
þess að ég er á heimleið. Heima
ætla ég að bíða spenntur eftir
frekar viskulegum Margrétar á
Skaga um landbúnaðarmál.
Mér er það vorkunn svo
heimskum manni. ■
22. mars 2004 MÁNUDAGUR
Andsvar
JÓHANNES GEIR
GÍSLASON
■
skrifar um landbúnað.
Við gerum betur
Pantaðu AVIS bílinn áður en þú
leggur af stað – Það borgar sig
Hringdu til AVIS í síma 591-4000
Innifalið í verði er ótakmarkaður akstur, trygging, vsk. og
flugvallargjald. (Verð miðast við lágmarksleigu 7 daga).
Ekkert bókunargjald - Gildir til 31. mars 2005.
Verð háð breytingu á gengi.
Frankfurt kr. 2.700,- á dag m.v. A flokk
Munichenkr. 2.700,- á dag m.v. A flokk
Berlin kr. 2.700,- á dag m.v. A flokk
www.avis.is
Við
gerum
betur
Þýskaland
AVIS Knarrarvogi 2 - 104 Reykjavík - Sími 591 4000 Fax 591 4040 - Netfang avis@avis.is
Munið Visa
afsláttinn
HÁÞRÝSTI
ÞVOTTATÆKI
Verð frá kr.
8.900,-
Menningarhátíð
okkar Möggu á Skaganum
Er skólastefna heildtæk
án þroskaþjálfa?
Fram til ársins 1990 voru inntöku-skilyrði í grunn- og framhalds-
skólum landsins. Þessi inntökuskil-
yrði voru miðuð við greindarvísitölu
nemenda. Með reglugerð frá 1990 er
ekki um neina afmörkun nemenda
að ræða lengur. Foreldrar eiga að
geta valið um úrræði fyrir fötluð
börn sín. Úrræðin sem standa til
boða eru almennir
grunnskólar, sér-
hæfðar sérdeildir og
sérskólar. Smám
saman hafa nemend-
ur með þroskahöml-
un hafið nám í al-
mennum grunnskól-
um. Stefnumörkun í
sérkennslu frá 2002
er með heildtæka
skólastefnu að meginleiðarljósi.
Gert er ráð fyrir að skólinn sé fyrir
alla, nemendur með miklar þroska-
hamlanir jafnt sem bráðgera. Áætl-
að er að um 1% nemenda stundi nám
í sérskólum og sérhæfðum sérdeild-
um.
Heildtæk skólastefna felur m.a. í
sér að allir geti lært en á misjafnan
hátt, að allir læri samkvæmt ein-
staklingsáætlun og að kennarar
vænti mikils af öllum nemendum
sínum. Í stefnuskránni er megin-
áhersla lögð á einstaklinginn í
bekknum á eigin forsendum. En
hvernig er skólinn að koma til móts
við þarfir barna með miklar þroska-
hamlanir? Hvernig er hann mannað-
ur faglega? Hverskonar val er for-
eldrum boðið upp á fyrir fötluð
börnin sín?
Starf þroskaþjálfa í skólum
Í starfslýsingu þroskaþjálfa í
skólum kemur m.a. fram að þroska-
þjálfi eigi að miðla sérþekkingu og
vera í samstarfi við kennara, aðra
starfsmenn skólans og foreldra.
Þannig er skýrt kveðið á um sam-
vinnu og ábyrgð þroskaþjálfans
gagnvart þeim nemendum sem hann
ber ábyrgð á. Í reglugerð um störf,
starfsvettvang og starfhætti
þroskaþjálfa segir (II. kafli, 3.
grein) meðal annars : „Með þroska-
þjálfun skal á fræðilegan háttstefnt
að því að koma fötluðum til aukins
þroska“. Einnig er kveðið skýrt á um
greiningu á færni og framkvæmd
einstaklingsáætlana.
Hæfni þroskaþjálfans til að
vinna með viðhorf, greina færni og
koma með tillögur að þeim þáttum
sem koma helst að gagni fyrir nem-
endur með þroskahömlun er aug-
ljós. Það fer eftir færni hvers nem-
anda hvernig áætlun er gerð og
hvernig aðstoð hann fær. Það er
þroskaþjálfans að meta það og fá
aðra til samvinnu og samábyrgðar.
Einstaklingsáætlun miðar að því
að gera einstaklinginn sem sjálf-
stæðastan og skapa honum aðstæð-
ur til náms út frá forsendum hans.
Þetta er oft flókið þar sem nemend-
ur geta þurft mjög sérhæfða aðstoð.
Mikilvægt er að það leiði ekki til
þess að þroskaþjálfinn sé sá eini
sem þekkir nemandann enda er það
í hrópandi ósamræmi við stefnu
Reykjavíkur í sérkennslumálum.
Þess leiða misskilnings gætir oft
hjá skólastjórum þegar ráða á til
starfa þroskaþjálfa fyrir nemendur
með þroskahömlun að þroska-
þjálfinn sé góður stuðningsfulltrúi.
Hvernig starfssvið þroskaþjálfans
þróast hverju sinni er því mikið und-
ir honum sjálfum komið. Hans fyrs-
ta hlutverk felst því oft í að gera
samstarfsfólki sínu grein fyrir í
hverju menntun hans felst og skil-
greina starfssvið sitt. Starfskenning
þroskaþjálfans tekur mið af siða-
reglum, lögum, reglugerðum og
starfslýsingu þeirri sem þegar er til
um starfssvið þroskaþjálfa í skól-
um.
Nemendur og starfsmenn í sér-
kennslustefnu Reykjavíkurborgar
Í stefnu fræðsluráðs Reykjavík-
ur um sérkennslu frá 2002, kemur
fram að samkvæmt rannsókn frá ár-
inu 2000 fái um 20% nemenda sér-
kennslu í grunnskólum Reykjavíkur.
Nemendahópnum má í meginatrið-
um skipta í tvennt: Annarsvegar 16-
17% nemenda með sértækan náms-
vanda vegna líffræðilegra, sálfræði-
legra, uppeldislegra og félagslegra
orsaka og hinsvegar 3–4% nemenda
með margvíslegar fatlanir og mikla
sérkennsluþörf. Þessi þrjú til fjögur
prósent nemenda er sá markhópur
sem þroskaþjálfar hafa sérmenntað
sig til að sinna.
Nú bregður svo við að hvergi er
minnst á þroskaþjálfa í sérkennslu-
stefnu Reykjavíkurborgar. Talað er
um að sérkennari stjórni sérkennsl-
unni og hafi það hlutverk að sinna
fyrst og fremst skipulagi sér-
kennslu og ráðgjöf við bekkjarkenn-
ara. Lagt er til að sálfræðingar leggi
fyrir greinandi próf og að námsráð-
gjafar taki tengslapróf og aðrar
kannanir. Einnig er talað um stuðn-
ingsteymi fyrir kennara og tveggja
kennara kerfi. Það er því greinilega
lagt upp úr samvinnu á milli fag-
stétta og samábyrgð.
Athygli vekur að skilgreining á
starfi stuðningsfulltrúa er tiltekin
nokkuð nákvæmlega. Hlutverk
þeirra er m.a. að aðstoða kennara og
fylgja nemanda eftir þörfum. Þeirra
starf er undir umsjón bekkjarkenn-
ara, yfirmanns sérkennslu eða
skólastjóra. Þeir taka meðal annars
til námsefni og önnur kennslugögn
og halda skrár.
Á fylgiskjali nr. 9 í sérkennslu-
stefnu Reykjavíkurborgar er lýsing
á námskeiði á framhaldsskólastigi
er stendur stuðningsfulltrúum sem
starfa í skólum til boða. Markmiðið
með þessu námi stuðningsfulltrúa
er eins og segir á bls. 13 í stefnu-
skránni „að mennta nýja fagstétt
innan skólanna“.
Við spyrjum, er virkilega hægt
að tala um fagstétt eftir 182
klukkustunda nám í framhalds-
skóla? Fagaðilar í hverju þá? Hver
er staða þroskaþjálfa með 90 ein-
inga nám á háskólastigi þar sem
markhópurinn er skilgreindur með
margvíslega fötlun og þroska-
hömlun. Hvers vegna er ekki gert
ráð fyrir þroskaþjálfum í stefnu-
skrá Reykjavíkurborgar um sér-
kennslu?
Fagstéttir fyrir nemendur með
margvíslegar fatlanir og þroska-
hömlun
Í framhaldsnámi KHÍ er kennd
sérkennslufræði. Hægt er að taka
hana til 30 eininga til Dipl.Ed gráðu
eða 60 eininga til MA gráðu, þar sem
valið er sérhæft efni tengt sér-
kennslu. Í 10 skyldueiningum er ein-
ungis að hluta fjallað um fatlaða. Í
sérkennslunni er hinsvegar hægt að
velja fleiri einingar sem tengjast
fötluðum nemendum. Það er því alls
ekki sjálfgefið að þeir sem útskrif-
ast úr sérkennslufræði í framhalds-
deild KHÍ hafi næga sérmenntun til
að vinna með nemendur með
þroskahömlun. Þess vegna er það
svo að sá sem útskrifast af sér-
kennslubraut er hæfastur til að
vinna með þann nemendahóp sem
hann hefur valið til að mennta sig til.
Í 90 eininga námi þroskaþjálfa er
markhópurinn skýr, það er einstak-
lingar með þroskahömlun.
Réttur fatlaðra
Það er réttur hvers fatlaðs barns
að fagaðili með menntun á sviði fötl-
unar sjái um eða komi að þjálfun og
námi þess. Rétt eins og það er réttur
allra barna í grunnskóla að hafa fag-
menntaða manneskju til að sinna
kennslu á þeirra forsendum.
Til þess að hægt sé að tala um
skóla fyrir alla nemendur, þar sem
allir eru undirbúnir til að lifa og
starfa í íslensku samfélagi þá verð-
ur að koma til vitundarvakning á
starfi þroskaþjálfa.
Í skólum er hefð fyrir því að þar
starfi kennarar, sérkennarar og
stuðningsfulltrúar. Með tilkomu
nemenda með hinar ýmsu fatlanir
og þroskahamlanir er þörf á að bæta
við starfsfólki með sérmenntun í
fötlun, meðal annars þroskaþjálfum.
Þannig er hægt að byggja upp gott
og öflugt þverfaglegt samstarf í
kringum þennan hóp nemenda sem
er að hefja nám í almennum skólum.
Þá fyrst er hægt að tala um val
fyrir foreldra. ■
Umræðan
HANSÍNA SKÚLADÓTTIR OG
MARGRÉT EINARSDÓTTIR
■ skrifa um menntamál.
■
Það er réttur
hvers fatlaðs
barns að fag-
aðili með
menntun á
sviði fötlunar
sjái um eða
komi að þjálfun
og námi þess.