Fréttablaðið - 18.04.2004, Qupperneq 15

15SUNNUDAGUR 18. apríl 2004
störfum í stóriðju, ferðaþjón-
ustu og hátæknigreinum – allt
stuðlar þetta að áhættudreifingu
og auknum vexti í samfélaginu.
Það verður að líta fjármálastarf-
semi sömu augum.“ Hann segir
meirihluta nýrra starfa í grein-
inni verða til vegna starfsemi
erlendis.
Útrás byggir á kjarnastarf-
semi
Nokkur íslensk fyrirtæki
hafa vaxið og dafnað á síðustu
árum með mikilli útrás. Halldór
segir útrásina í flestum tilfell-
um hafa byggst í byrjun á inn-
lendri kjarnastarfsemi. Sama
máli gegni um íslensk fjármála-
fyrirtæki. „Við þurfum að efla
kjarnastarfsemi íslenskra fjár-
málafyrirtækja.“ Hann segir
stærsta skrefið í þá átt vera að
ríkið dragi sig af lánamarkaði.
Hlutur viðskiptabankanna í
heildarútlánum er 26 prósent.
Erlendir bankar eru með 29 pró-
senta hlut, sem skýrist að mestu
af lántökum ríkisins, stærri
fyrirtækja og sveitarfélaga.
Ríkið er svo sjálft með 19 pró-
sent af lánamarkaðnum. Þar
vegur Íbúðalánasjóður þyngst
eða ellefu prósent. Halldór segir
íbúðalánin klárlega eiga heima í
bankakerfinu eins og tíðkist alls
staðar í nágrannalöndunum.
„Þegar íbúðalánin eru hjá ríkinu
vantar kjarnastarfsemi í banka-
kerfið, kjarnastarfsemi sem er
hluti af bankastarfsemi allra
vestrænna landa.“ Hann segist
hafa fullan skilning á pólitískum
sjónarmiðum um að almenning-
ur hafi góðan aðgang að íbúða-
lánum. „En alls staðar í Evrópu
þar sem bankarnir lána til
íbúðakaupa er þessi aðgangur
mjög góður. Það er engin ástæða
til þess að ætla annað en að slíkt
myndi virka vel hér.“ Hann seg-
ir að með því að efla kjarna-
starfsemi bankanna styrki
menn þessa atvinnugrein. „Það
er það sem á að vera markmiðið,
en ekki að veita henni ríkis-
styrkta og óeðlilega sam-
keppni.“
Ótti margra við að bankarnir
taki yfir íbúðalánin er að lántak-
endur þurfi að borga brúsann.
Halldór segir að í stað ríkis-
ábyrgðar sé vænlegt að beita
skattakerfinu til þess að gera
lánin ódýrari fyrir almenning.
Hann bendir á að frá því að kerf-
inu var komið á hafi raunvextir
farið lækkandi og vaxtamunur
minnkað verulega.
Bankarnir vaxið í takt við
aðra
Að baki er mikið umbrotaár í
íslenskum fjármálaheimi. Einka-
væðing bankanna hafði afger-
andi áhrif á þróun fjármálalífs-
ins og bankar voru gagnrýndir
fyrir að fara of geyst í kaupum á
fyrirtækjum á markaði. Bank-
arnir hafa verið
sakaðir um að
brytja niður fyrir-
tæki sjálfum sér
til hagsbóta. Radd-
ir hafa verið uppi
um að skammtíma-
gróði hafi ráðið
gerðum bankanna. „Það sem við
höfum bent á er að þátttaka bank-
anna í umbreytingarverkefnum
hefur í langflestum tilvikum
stuðlað að sterkari einingum.
Umbreyt ingarf járfest ingar
bankanna eru háðar eftirliti og
tímamörkum. Heildarumfang
bankanna í þessari tegund starf-
semi er ekki nema um fimm pró-
sent.“ Halldór segir umræðuna
trúlega spretta af því að bank-
arnir hafi verið í færri og stærri
verkefnum, en heildarumfangið
sé það sama og verið hafi. „Ef við
berum saman vöxt bankanna og
tíu stærstu fyrirtækja á markaði
sjáum við að þrátt fyrir mikinn
vöxt í markaðsvirði bankanna á
tímabilinu er hann ekki meiri en
hjá þessum fyrirtækjum. Bank-
arnir hafa því vaxið í takt við at-
vinnulífið og það væri mikill
skaði ef þeim hefði ekki tekist að
vaxa eins og atvinnulífið. Það
myndi þýða að atvinnulífið yrði
að snúa sér í enn meira mæli en
nú er til erlendra banka. Það ber
því að fagna því að bankarnir
hafa fylgt atvinnulífinu eftir.“
Halldór segir að með því að að-
skilja viðskiptabankastarfsemi
og fjárfestingarstarfsemi bank-
anna yrðu einingarnar bæði veik-
ari og áhættumeiri.
Lýst eftir niðurstöðum
Neytendasamtakanna
Engin lognmolla var á fjár-
málamarkaði síðasta árs. Bank-
arnir tókust á. Innan Samtaka
banka og verðbréfafyrirtækja
eru menn samstíga um hags-
munamálin. Guðjón Rúnarsson,
framkvæmdastjóri samtakanna,
segir oft skorta á að umræða um
fjármálastarfsemi sé upplýst.
Meðal þess sem hann nefnir er
umræða um þjónustugjöld.
„Fram komu í fréttum fullyrðing-
ar forystumanna Neytendasam-
takanna um að þjónustugjöld hér
væru hærri en í öðrum löndum.“
Könnun sem Samtök banka og
verðbréfafyrirtækja létu gera
sýndi hið gagnstæða. Neytenda-
samtökin hafa vísað í könnun
sem þau séu með í vinnslu. Guð-
jón lýsir eftir niðurstöðum Neyt-
endasamtakanna.
Bankarán eru víða mikið
vandamál og skuggi bankarána
hvíldi yfir innlendum fjármála-
stofnunum á árinu. Hein Block
segir að í verstu hverfunum í
borgum Hollands hafi bankar
gefist upp á að halda úti útibúum
vegna tíðra rána. Halldór segir
mikilvægt að taka á öryggismál-
um íslenskra banka. „Það sem
skiptir okkur auðvitað mestu í
því er að tryggja öryggi starfs-
manna okkar.“
Halldór hættir nú sem for-
maður samtakanna, en situr
áfram í stjórn. Hreiðar Már Sig-
urðsson, forstjóri KB banka, tek-
ur nú við formennsku samtak-
anna. Samtökin stefna að því að
bæta almenna umræðu um við-
skipti og fjármál og að tryggja að
fjármálastarfsemi sé ekki skor-
inn þrengri stakkur en tíðkast í
löndunum í kringum okkur.
haflidi@frettabladid.is
NÝR FORMAÐUR
Hreiðar Már Sigurðsson, forstjóri KB banka, tekur við formennsku í Samtökum banka og verðbréfafyrirtækja. Verkefni framtíðarinnar er
að tryggja að reglur um starfsemi fyrirtækjanna þrengi ekki að starfsemi þeirra umfram það sem gerist í nágrannalöndunum.
ÓTTAST YFIRTÖKU
Hein Block, framkvæmdastjóri Samtaka hollenskra bankamanna, telur þörf á frekari sameiningu hollenskra banka ef verjast eigi fjand-
samlegri yfirtöku evrópskra risabanka.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/R
Ó
B
ER
T
■
Raddir hafa
verið uppi um
að skammtíma-
gróði hafi ráðið
gerðum bank-
anna.
HLUTDEILD Á ÍSLENSKUM
LÁNAMARKAÐI Í ÁRSLOK 2003
Erlendir bankar 29%
Bankakerfið 26%
Lífeyrissjóðir 16%
Íbúðalánasjóður 11%
Lánasjóðir ríkisins 8%
Verðbréfasjóðir 5%
Tryggingafélög 2%
Eignaleigur og kortafyrirtæki 2%
Aðrir fjárfestingalánasjóðir 1%