Fréttablaðið - 18.04.2004, Side 31
SUNNUDAGUR 18. apríl 2004
Kynning
í kringlunni
um helgina
Nýr lífsstíll í miðborginni
Komdu og kynntu þér málið
www.101skuggi.is
Fyrsti áfangi í 101 Skuggahverfi kominn undir þak
Kostir íbúða í 101 Skuggahverfi eru m.a.:
• Alþjóðleg hönnun
• Stórbrotið útsýni
• Tólf mismunandi íbúðagerðir
• Fjölbreytileiki í útfærslu íbúða
• Lofthæð 2,70 m
• Stærð íbúða frá 69 - 280 m2
• Bílastæði í lokuðum bílageymslum
• Óvenjumikil hljóðeinangrun
• Útsýni úr öllum lyftum
• Háþróað öryggis- og samskiptakerfi
Kynning í Kringlunni 16. - 25. apríl
á glæsilegum gæðaíbúðum á besta stað
í miðborg Reykjavíkur.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
S
KU
2
43
43
04
/2
00
4
Sími 588-9090Sími 530-1500
Ekki hægt að vinna Araba
Í ræðu sinni við afhendingu
Norrænu bókmenntaverðlaun-
anna vék Guðbergur meðal ann-
ars að hryðjuverkaógninni og
sagði: „Við lifum á tímum þar
sem þörf á öryggisgæslu fer
vaxandi, við vitum þó ekki ná-
kvæmlega hverju við erum að
verjast. Áður fyrr lofuðu stjórn-
málamenn því að við værum að
hnattvæðast í tryggum fjár-
hagslegum vexti en nú tala þeir
um hnattvæðingu í sívaxandi
hryðjuverkaógn. Og við verðum
að berjast gegn því. Það virðist
hins vegar sem við áttum okkur
ekki á að með vaxandi öryggis-
þörf sköpum við almennt
óöryggi og óstöðugleika.“
Guðbergur var staddur í
Madríd þegar hryðjuverkaárás-
in varð þann 11. mars. Hann er
harður andstæðingar hernaðar-
aðgerða Bandaríkjamanna í
Írak. „Það er algjör hnignun í
Bandaríkjunum á öllum sviðum.
Bandaríkjamenn eru sjálfir að
eyðileggja goðsögnina um hinn
réttláta Ameríkumann. Banda-
ríkin eru ófrjálsasta land ver-
aldar vegna þess að allur heim-
urinn hefur talið sig eiga Banda-
ríkin að einhverju leyti. En eftir
feilsporin í Víetnam, og nú síð-
ast í Írak, hafa þeir eyðilagt sína
eigin goðsögu.
Þjóðir heims hafa sýnt ósjálf-
stæði og fylgt Bandaríkjunum í
blindni. Bandaríkjamenn geta
ekki unnið Araba, þótt þeir ógni
þeim með hervaldi. Það er ekki í
eðli þjóðar að þola að brotist sé
inn í land hennar með hervaldi
um leið og henni er sagt að ver-
ið sé að frelsa hana. Það er mik-
il niðurlæging fyrir hin vest-
rænu ríki að hafa fylgt Banda-
ríkjunum á þennan hundslega
hátt.“
Guðbergur segir þessi orð sín
hvorki vera vinstri né hægri
pólitík heldur sé hann að lýsa nú-
tímafyrirbæri: „Sovétríkin hrun-
du ekki vegna
þess að auð-
valdið gerði
innrás í
Sovétrík-
in og
B a n d a -
r í k i n
hrynja ekki vegna þess að
kommúnistar hafi ráðist á þau.
Auðmaðurinn Bin Laden réðst á
Bandaríkin og hefur sýnt fram á
að Bandaríkin eru ekki það her-
veldi sem þau töldu sig sjálf
vera.“
Þegar Guðbergur er spurður
um pólitísk afskipti sín segir
hann: „Ég stóð um tíma nálægt
vinstrihreyfingunni en fékk það
alltaf á mig að það væri ekki
hægt að treysta mér, sem
merkti að ég hefði mína sjálf-
stæðu skoðun.“
Menn þora
ekki að standa einir
Það kann að vefjast fyrir
mönnum að staðsetja Guðberg í
hinu pólitíska litrófi en það er
alveg jafn örðugt að finna hon-
um pláss í hinum íslenska bók-
menntaheimi. Hann er maður
sem tilheyrir engum klíkum eða
söfnuði. „Mér hefur aldrei fund-
ist ég utangarðs. En ég hef held-
ur ekki verið innangarðs í
neinu,“ segir hann. „Mér finnst
alveg sjálfsagt að vera einn með
sjálfum mér. Ég hef verið það
síðan ég var barn.“
Hvað finnst þér helst skorta í
íslenskar samtímabókmenntir?
„Það skortir fyrst og fremst
sjálfstæði. Það sem hefur verið
ríkjandi í íslenskum bókmennt-
um er að gera öðrum til hæfis á
einhvern hátt: kunningjum sín-
um, stjórnmálaskoðunum, flokk-
um. Menn þora ekki að standa
einir sem rithöfundar. Þeir eru
að hugsa um að selja og ef bók
selst í ákveðið mörgum eintök-
um þá er hægt að sanna töl-
fræðilega að hún sé einhvers
virði. Rithöfundar hræðast líka
að fá slæma dóma, en það er
mjög gott fyrir höfunda að
verða fyrir því. Slæmir dómar
reka höfundinn oft út af þeirri
föstu braut sem hann er kominn
á og ætti ekki að vera á. Það þýð-
ir ekkert fyrir höfund að ríg-
festa sig á ákveðinni braut,
nema honum takist að víkka
hana. Til að það takist þarf hann
að leggja ansi mikið á sig og
kannski finnst honum ekki taka
því að breikka brautina í jafn
litlu samfélagi eins og því ís-
lenska.“
Hvernig finnst þér að vera nú
orðinn eins konar „grand old
man“ íslenskra bókmennta?
„Ég hef aldrei haft á tilfinn-
ingunni að ég væri það. Ég horfi
yfirleitt ekki á sjálfan mig. Ég
lít framhjá sjálfum mér. Ég veit
ekki hvað það er að vera mikill
listamaður. Það kemur ekki í
ljós fyrr en maður er búinn að
vera dauður í hundrað ár hvort
list manns er nokkurs virði og
þá veit maður ekkert um það.“
Þú hefur þá ekki trú á að andi
mannsins lifi af líkamsdauð-
ann?
„Ég hef aldrei trúað á líf
eftir dauðann. Maðurinn er
kominn frá náttúrunni og eft-
ir dauðann rennur hann sam-
an við hana. Það er ekkert
neikvætt við það, heldur rök-
réttur og eðlilegur endir á til-
vist hans.“
kolla@frettabladid.is
GUÐBERGUR BERGSSON
„Ég horfi yfirleitt ekki á sjálfan mig. Ég lít framhjá sjálfum mér. Ég
veit ekki hvað það er að vera mikill listamaður. Það kemur ekki í
ljós fyrr en maður er búinn að vera dauður í hundrað ár hvort list
manns er nokkurs virði og þá veit maður ekkert um það.“
Hið séríslenska
viðhorf er að sætta
sig við allt. Það er arfleifð
frá íslensku bændamenning-
unni þar sem menn voru
húsbóndahollir. Það er mjög
eyðileggjandi að vera algjör
vinur vina sinna og það er
hættulegt að eiga marga vini
vegna þess að þá verður
maður þræll þeirra.
,,