Fréttablaðið - 23.04.2004, Blaðsíða 18

18 23. apríl 2004 FÖSTUDAGUR
VIÐBRÖGÐIN ÆFÐ
Sérsveitir grísku lögreglunnar búa sig nú af
kappi undir Ólympíuleikana sem hefjast í
Aþenu í ágúst. Hér æfa sérsveitarmenn
aðgerðir við gíslatöku.
Kjarnorkuáætlun Ísraela:
Framleiða enn kjarnorkuvopn
ÍSRAEL Ísraelar eru enn að fram-
leiða kjarnorkuvopn og hafa
þegar komið sér upp hátt í 300
kjarnaoddum, segja sérfræðing-
ar. Mordechai Vanunu, sem lak
upplýsingum um kjarnorku-
vopnaáætlun Ísraela í vestræna
fjölmiðla um miðjan níunda ára-
tuginn, var sleppt úr fangelsi í
Ísrael í fyrradag.
Ísrael er ekki aðili að samn-
ingnum um takmörkun á út-
breiðslu kjarnorkuvopna og því
getur Alþjóðakjarnorku-
málastofnunin ekki haft eftirlit
með kjarnorkuáætlun landsins.
Stofnunin hefur þó ítrekað
óskað eftir viðræðum við ísra-
elsk stjórnvöld.
Ísraelar hafa ekki viljað tjá
sig um það hvort þeir hafi yfir
kjarnorkuvopnum að ráða. ■
Byrlun nauðgunarlyfs
er tilraun til nauðgunar
Ef kona telur sér hafa verið byrlað nauðgunarlyf þarf hún að tilkynna tilraun til nauðgunar.
Aðeins þá getur hún fengið úr því skorið með blóðprufu hvort grunur hennar sé réttur. Lög-
regla hvetur konur til að kæra því aðeins þannig fái lögreglan upplýsingar um þessi mál.
Ég skil ekki alveg ef fyrirstaða erfyrir því að láta mæla nauðgun-
arlyf í blóðsýnum kvenna sem telja
sér hafa verið byrlað það. Það hefur
enginn hag af því að það sé ekki
mælt nema brotamennirnir sjálfir,“
segir Matthías Halldórsson aðstoð-
arlandlæknir þegar hann er spurð-
ur um ástæðu þess hvers vegna
konum sé neitað um að lyfjaleit í
sýnum telji þær að sér hafi verið
byrlað nauðgunarlyf.
Nýlega ræddi Fréttablaðið við
konur sem töldu að sér hefði verið
byrlað nauðgunarlyf á skemmtistað
í borginni. Þær misstu meðvitund
án þess að hafa neytt mikils áfengis
og höfðu ekki neytt neinna fíkni-
efna. Við komu á bráðavakt næsta
dag var þeim neitað um að gerð yrði
lyfjaleit í blóði þeirra. Ástæðan var
sögð kostnaður vegna rannsóknar-
innar, en hann er nálægt fjörutíu
þúsund krónum.
Stúlkurnar kærðu málið ekki til
lögreglu því þær höfðu engar sann-
anir í höndunum um að þeim hefði
verið byrlað lyf.
Sigríður J. Friðjónsdóttir hjá
Ríkissaksóknara staðfesti að síð-
ustu ár hefðu engin nauðgunarmál
farið fyrir dómstóla þar sem um
lyfjagjöf væri að ræða. Hún sagði
ástæðuna vera hversu erfitt væri að
sanna að nauðgunarlyfjum hefði
verið beitt.
Tilgangurinn þarf að vera
læknisfræðilegur
Jón Baldursson, yfirlæknir á
bráðadeild Landspítala - háskóla-
sjúkrahúss í Fossvogi, segir lyfja-
leit í sýnum einungis gerða í læknis-
fræðilegum tilgangi.
„Við gerum þessi próf bara ef
það hefur einhverja þýðingu vegna
ástands viðkomandi. Ef sjúklingur-
inn er meðvitundarlaus er þörf á
prófum vegna sjúkdómsgreining-
ar,“ segir Jón. Hann segir að ekki
séu gerð próf á konum sem telji sér
hafa verið byrlað lyf og komi á
bráðamóttöku einkennalausar
næsta dag því það hafi enga læknis-
fræðilega þýðingu.
„Það verður að vera eitthvað í
ástandi viðkomandi sem gefur
læknisfræðilegt tilefni til þess að
leitað sé að lyfjum í blóðinu. Við
getum ekki opnað gáttir okkar fyrir
öllum sem halda kannski að það hafi
verið sett lyf í drykkinn hjá þeim
daginn áður og viðkomandi er ein-
kennalaus. Við höfum meira en nóg
á okkar könnu.“ segir Jón.
Hann segir að ef gera ætti
réttarefnafræðilega rannsókn
vegna lögreglurannsóknar væri það
önnur saga. Það sé þá lögreglan sem
biðji um rannsóknina, sem yrði þá
gerð í hreinum réttarefnafræðileg-
um tilgangi.
Hann segir að sjúkrahús taki
stundum blóðsýni úr fólki vegna
lögreglurannsóknar en þá sé það
gert samkvæmt formlegri beiðni.
„Við tökum til að mynda ekki
sjálfkrafa blóðsýni vegna gruns um
ölvunarakstur nema þegar fólk
kemur hingað vegna áverka,“ segir
hann.
Spurning um hver borgar
Matthías Halldórsson aðstoðar-
landlæknir segir að heilbrigðis-
kerfið eigi ekki að bera kostnaðinn
sem hlýst af þessum rannsóknum.
„Þetta er spurning um refsivert
athæfi og þá er það væntanlega
einhver annar sem borgar,“ segir
hann.
Hann bendir á að það væri þá á
ábyrgð lögreglu að óska eftir lyfja-
leit í sýnum.
„Ég held að það væri þó mjög til
bóta að auðvelda þeim sem þess
óska að láta mæla þessi lyf í kjölfar
aukinnar umræðu um nauðgunar-
lyf. Það verður þá að semja um
hver það er sem borgar. Það er
náttúrlega alltaf verið að spara á
spítulunum og hugsanlegt að verið
sé að draga eitthvað í land með
þetta, mér er ekki kunnugt um
það,“ segir Matthías.
„Það verður einhver að óska eft-
ir því að leitað sé að þessum lyfjum
því það hefur ekkert með meðferð
sjúklingsins að gera. Vafalaust er
hægt að óska eftir því að það verði
gert, væntanlega þarf lögreglan að
gera það,“ segir Matthías.
Hann segir að fremur lítil um-
ræða hafi verið um notkun svokall-
aðra nauðgunarlyfja. Þekktustu
nauðgunarlyfin eru tvö, annars
vegar svefnlyfið Rohypnol, sem er
lyfseðilsskylt svefnlyf. Hitt er
ólöglega efnið smjörsýra.
Matthías bendir á að Rohypnol
sé undir sérstöku eftirliti hér á
landi.
„Við getum séð nákvæmlega
hverjir fá það útskrifað og af hvaða
læknum. Eins og stendur er eftirlit-
ið hjá lyfjaeftirlitinu en frá fyrsta
janúar verðum við með gagnabank-
ann um lyfin og verður þá auðveld-
ara fyrir okkur að fylgjast með
hverjir hafa fengið lyfin í hverjum
mánuði,“ segir Matthías.
Aðspurður segir hann þetta
vandamál hafa verið þekkt í nokkur
ár. Það hafi fyrst heyrst af notkun
Danmörk:
Sýkt kjöt á
markaði
DANMÖRK Danskir neytendur eru
ósáttir við að komast að því að
kjöt það sem flutt er út til hinna
Norðurlandanna og skilað vegna
gruns um salmonellusýkingu er
síðan selt í dönskum kjötbúðum.
Svíar, Norðmenn og Finnar hafa
ekki áhuga á að leggja sér kjötið
til munns en danskir neytendur fá
engu ráðið. Flestir sem sýkjast af
salmonellu fá uppköst, háan hita
og talverðan niðurgang næstu
daga eftir og í einstaka tilfellum
getur fólk fengið blóðeitrun.
Dauðsföll vegna salmonellu eru
afar fátíð en börn og eldra fólk
eiga það þó á hættu. ■
ÍTALIR VERÐA ÁFRAM Í ÍRAK
Silvio Berlusconi, forsætisráð-
herra Ítalíu, segir að ítalskar her-
sveitir verði áfram í Írak eftir að
völdin hafa verið framseld í
hendur heimamönnum í sumar.
Um 3.000 ítalskir hermenn eru í
Írak og sinna þeir uppbyggingar-
starfi í borginni Nasiriyah.
DÓMINÍKAR OG HONDÚRAR
HALDA HEIM Stjórnvöld í
Dóminíska lýðveldinu og
Hondúras hafa
tilkynnt að þau
ætli að kalla her-
lið sín heim frá
Írak. Dóminísku
og hondúrsku
hermennirnir
hafa starfað við
hlið Spánverja í Írak en yfirvöld
á Spáni lýstu því yfir síðustu
helgi að þau hygðust kalla herlið
sitt heim á næstu vikum.
ELDFLAUGUM SKOTIÐ Á ÍBÚÐAR-
HÚS Einn Íraki lést og fjórir
særðust þegar tveimur eldflaug-
um var skotið á íbúðarhús og bíl í
Bagdad í fyrradag. Íraskar ör-
yggissveitir skutu til bana fjóra
vígamenn í olíuborginni Kirkuk
og lögðu hald á þrjár bifreiðar
hlaðnar sprengiefni.
KÚBVERSKIR FLUGRÆNINGJAR
DÆMDIR Dómstólar á Miami hafa
dæmt sex Kúbverja í 20 til 24 ára
fangelsi fyrir að hafa rænt kúb-
verskri farþegaþotu í innanlands-
flugi í mars 2003. Flugræningj-
arnir neyddu flugmanninn til að
fljúga til Flórída.
DAUÐADÓMI HNEKKT Áfrýjunar-
dómur í Texas hefur hnekkt dómi
yfir tveimur mönnum sem
dæmdir voru til dauða fyrir
morð. Annar mannanna er
þroskaheftur og var refsingu
hans breytt í lífstíðarfangelsi.
Hinn var að mati dómara fundinn
sekur á grundvelli ófullnægjandi
sannana og verður réttað yfir
honum að nýju.
LAUS ÚR FANGELSI
Mordechai Vanunu, sem lak upplýsingum um kjarnorkuvopnaáætlun Ísraela í vestræna
fjölmiðla um miðjan níunda áratuginn, er nú frjáls ferða sinna.
■ Írak
■ Bandaríkin
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/T
EI
TU
R