Fréttablaðið - 26.04.2004, Blaðsíða 8

Þetta er ekki það frumvarp semég lagði fram. Ég er afar sáttur
við að frumvarp taki breytingum
þannig að um það sé sátt. Þá eru það
breytingar til batnaðar,“ sagði Dav-
íð Oddsson forsætisráðherra að
loknum óvæntum ríkisstjórnar-
fundi sem haldinn var um frumvarp
hans um lög á eignarhaldi á fjöl-
miðlum.
Í frumvarpinu er gert ráð fyrir
að ekki megi sama fyrirtæki reka
dagblað og ljósvakamiðil. Þá mega
fyrirtæki með markaðsráðandi
stöðu í óskyldum rekstri ekki eiga
hlut í fjölmiðlafyrirtækjum. Þetta
kom fram í viðtali við Davíð Odds-
son, forsætisráðherra, að loknum
óvæntum ríkisstjórnarfundi um
frumvarpið sem haldinn var í gær.
Forsætisráðherra vildi ekki
skýra frá því í smáatriðum hvað
fælist í frumvarpinu fyrr en það
hefur verið kynnt í þingflokkum, en
það á að gerast í dag.
„Í frumvarpinu eru efnisatriði
þar sem tekið er á því sem nefndin
telur nauðsynlegt. Það eru nánast
skyldur ríkisstjórnar og þingsins að
taka á þeirri samþjöppun í fjöl-
miðlarekstri sem hefur orðið og
yrði hvergi við unað nokkurs stað-
ar í heiminum. Við viljum gjarnan
vera á sama báti og aðrir,“ sagði
Davíð.
Veruleg breyting á frum-
varpinu
Að sögn forsætisráðherra hefur
orðið veruleg breyting á frumvarp-
inu frá því hann lagði fram fyrstu
drög þess. Davíð fundaði meðal
annars með Halldóri Ásgrímssyni
utanríkisráðherra um frumvarpið á
laugardag.
„Þegar frumvörp eru lögð fram,
eru þau í raun drög að frumvarpi
þar til ríkisstjórnin samþykkir þau.
Þetta frumvarp hefur breyst mjög
mikið frá því að ég lagði það fram.
Haft hefur verið fullt samráð við
alla,“ sagði Davíð.
Aðspurður um hvað hafi verið
það helsta sem breyttist í frumvarp-
inu frá fyrstu drögum sagði forsæt-
isráðherra að það muni koma í ljós
þegar frumvarpið verði gert opin-
bert.
Ekki má reka dagblað og
ljósvakamiðla
Þegar Davíð var spurður að því
hver rökin séu fyrir því að fyrir-
tæki megi ekki reka bæði dagblað
og ljósvakamiðil sagði hann að það
sé viðhorf ríkisstjórnarinnar að það
gangi ekki upp fyrir lýðræðislega
umræðu að menn safni slíku á eina
hendi.
„Gert er ráð fyrir því að ljós-
vakamiðlar og dagblöð geti ekki
verið á einni og sömu hendi. Þetta
er mjög einfalt. Ég myndi halda að
fjölmiðlafólk myndi skilja það betur
en aðrir en það getur vel verið að
þeir þurfi að ganga erinda sinna eig-
enda,“ sagði hann.
Forsætisráðherra staðfesti það
jafnframt að fyrirtæki í óskyldum
rekstri megi ekki eiga í fjölmiðla-
fyrirtæki ef lögin ná fram að ganga.
„Það er alveg augljóst að menn
sem eru með markaðsráðandi stöðu
í óskyldum rekstri mega það ekki,“
sagði hann.
Þegar hann var spurður hvort í
frumvarpinu væri sem sagt hlut-
deildarákvæði staðfesti hann það og
sagði jafnframt margt í frumvarp-
inu þótt það væri einungis ein síða.
Forsætisráðherra var síðan
spurður að því hverjir eigi þá að
eiga fjölmiðla.
„Nú ætla ég ekki að fara í svona
diskússjónir við þig,“ svaraði hann.
Aðspurður um það hvort hann
viti til þess að á einhverjum tíma
hafi verið meiri fjölbreytni á ís-
lenskum fjölmiðlamarkaði en nú
sagði hann flóruna ekki ásættanlega
nú.
„Það er mat ríkisstjórnarinnar
og ég hygg að það verði mat stórs
hluta þingsins. Það getur vel verið
að einhverjir menn í þinginu telji
sig þurfa að gæta einhverra hags-
muna. Við erum að gæta hagsmuna
almennings og þjóðarinnar sem
heildar, eins og ríkisstjórn og þing á
að gera,“ sagði Davíð
Aðspurður um hvaða tillögur
nefndarinnar komi til með að sjást í
frumvarpinu sagði forsætisráð-
herra ekki vilja fara yfir sérstaka
liði þess en frumvarpið sjálft sé allt
byggt á niðurstöðum skýrslunnar.
„Auðvitað er þetta frumvarp
sem ríkisstjórnin ber ábyrgð á og er
frumvarp ríkisstjórnarinnar en
ekki nefndarmanna. Skýrslan er
bara undirbúningur að frumvarps-
gerð,“ sagði Davíð.
Frumvarpið er ekki afturvirkt,
að því er Davíð segir, heldur er um
að ræða ákveðinn aðlögunartíma
fyrir fyrirtæki að breyttu lagaum-
hverfi. Hann vildi ekki tjá sig um
hversu langan aðlögunartíma fyrir-
tæki fái en samkvæmt heimildum
Fréttablaðsins er það um tvö ár.
Í frumvarpinu er meðal annars
gert ráð fyrir því að lögum um veit-
ingu útvarpsleyfa verði breytt.
Davíð vildi ekki tjá sig um það
hvort ætlunin væri að láta núgild-
andi útvarpsleyfi renna út eða hvort
ætlunin væri að afnema sum þeirra
áður en þau renna út.
Aðspurður sagði hann frumvarp-
ið snerta útvarpsréttarlög en einnig
að nokkru leyti samkeppnislög. Þeg-
ar hann var spurður að því hvort
búið væri að kanna sérstaklega
hvort frumvarpið standist eignar-
réttarákvæði stjórnarskránnar seg-
ir hann að góður hópur lögfræðinga
hafi unnið að málinu fyrir ríkis-
stjórnina.
„Frumvarpið er mjög skýrt og
einfalt og auðvelt að skilja þegar
menn sjá það. Ég á von á því að það
gangi greiðlega í gegnum þingið og
hljóti þar mikinn stuðning,“ sagði
forsætisráðherra.
Liggur ekkert á í gegnum
þingið
Forsætisráðherra sagði jafn-
framt að ekki væri ætlunin að keyra
málið í gegnum þingið heldur taki
þingmenn sér þann tíma sem þeir
vilji.
„Skýrslan verður kynnt í þinginu
og verður umræða um hana. Síðan
verður frumvarpið reifað og ef
menn biðja um frest verður hann
gefinn. Þetta verður allt gert í mikl-
um rólegheitum og vilji menn hafa
þingið lengra þá verður það gert.
Okkur liggur ekkert á,“ sagði Davíð
Forsætisráðherra var spurður
um hvort frumvarpinu hafi verið
beint gegn Norðurljósum fyrst og
fremst. Einnig hvort sama frum-
varp hefði litið dagsins ljós ef um
aðra en Baugsfeðga hefði verið að
ræða varðandi eignarhald á fjöl-
miðlum.
„Já. Þetta snýst um almennt fyr-
irkomulag á fjölmiðlamarkaði.
Menn koma og fara í rekstri, það
hefur maður séð bæði á dagblaða-
markaði, sjónvarpi og fleiru. Lög
eru til lengri tíma og hafa þau al-
mennt gildi. Það er það sem skiptir
máli,“ sagði forsætisráðherra.
Þegar hann var spurður að því
hvort ekki sé verið að þvinga á-
kveðna einstaklinga til að selja eig-
ur sínar segir hann að verið sé að
koma því til leiðar að hér ríki fjöl-
breytni á markaði og fjölmiðlarnir
séu reknir með þeim hætti sem ger-
ist erlendis. Einungis sé verið að
gera ákveðnar kröfur um eignar-
hald.
Fljótlega má sjá breytingar
á markaði
Í skýrslu nefndarinnar kemur
fram að nefndin telji að það geti
reynst fjölmiðlum þungbært ef
mjög umfangsmiklar breytingar
kynnu að vera gerðar. Um það sagði
Davíð að hann telji að frumvarpið
sé mjög meðfærilegt og sanngjarnt
og vísi fram á veginn en ekki aft-
urábak.
Aðspurður sagði hann að búast
megi við breytingum á fjölmiðla-
markaði eftir tiltölulega stuttan
tíma verði frumvarpið gert að lög-
um.
Þegar hann er spurður að því
hvort um sé að ræða breytingar á
núverandi fyrirkomulagi eða hvort
frumvarpið sé einungis framvirkt
segir hann að fyrirtæki verði að
laga sig að þeirri umgjörð sem sem
þjóðþingið setur. „Við búum í
lýðræðislegu þjóðfélagi. Það er
bara þannig með okkur öll að þegar
við gerum breytingar á
lagaumhverfinu þá laga menn sig
að því. Stundum hafa menn skam-
man tíma til þess, stundum lengri
og í þessu tilfelli hafa menn lengri
tíma.“
Hann vildi ekkert um það segja
hvort einhver fyrirtæki verði bry-
tjuð niður.
Varðandi hugsanlega skaða-
bótakröfu fyrirtækja á hendur rík-
inu segir hann að auðvitað hafi
fyrirtæki fullan rétt á að láta reyna
á sín sjónarmið.
„Ég er sjálfur lögfræðingur og
átta mig á því að menn geta haft
ákveðið mat á hlutunum svo geta
dómstólar komist að annarri niður-
stöðu. Það er ekkert öruggt í þeim
efnum, aldrei neitt,“ sagði hann. ■
8 26. apríl 2004 MÁNUDAGUR
Aðför að réttarríkinu
„Hér er verið að vega að réttar-
ríkinu og málfrelsinu undir því
yfirskyni að verið sé að auka
fjölbreytni. Í raun er verið að
vega að grundvelli frjálsra fjöl-
miðla í landinu.“
Hreinn Loftsson í Fréttablaðinu 25. apríl.
Kvart og kvein
„Þegar búið er að tryggja ís-
lenzku atvinnu- og viðskiptalífi
nánast allt það frelsi sem hægt
er að veita því er ekki við hæfi
að sá kvörtunartónn heyrist úr
þessari átt.“
Leiðarahöfundur Morgunblaðsins er pirraður á
forsvarsmönnum atvinnulífsins. 24. apríl.
Uppgjör í vændum
„Ég ætla mér að fara yfir feril-
inn, meta hvað tókst og hvað
mistókst og af hverju það tókst
og af hverju það mistókst.“
Svavar Gestsson um væntanlega ævisögu í
Fréttablaðinu 25. apríl.
Orðrétt
Eiríkur Bergmann Einarsson, stjórnmálafræðingur:
Ótvíræður réttur til fjölmiðlaútgáfu
FJÖLMIÐLAFRUMVARP Eiríkur Berg-
mann Einarsson, sérfræðingur í
Evrópumálum, segir að sam-
kvæmt lögum og reglum Evrópu-
sambandsins sé stjórnvöldum
óheimilt að setja í lög ákvæði, sem
þrengi að því markmiði að hægt
sé að tryggja frelsi og fjöl-
breytileika fjölmiðla.
„Í réttindaskrá ESB er kveðið á
um frelsi og fjölbreytileika fjöl-
miðla og sú vernd er byggð á mann-
réttindasáttmála Evrópu sem við Ís-
lendingar erum aðilar að. Með
ákvæðinu hafa fjölmiðlar því
nokkra vernd gagnvart stjórnvöld-
um sem hugsanlega vilja takmarka
frelsi og fjölbreytileika í fjölmiðlun
heima fyrir. Almennt hafa menn þar
með ótvíræðan rétt til að gefa út
fjölmiðla og koma sjónarmiðum sín-
um á framfæri,“ segir Eiríkur.
Hann telur hugsanlegt að aftur-
virkni slíkra laga brjóti gegn eign-
arréttarákvæðum sem einnig séu
vernduð í Evrópurétti en verði fjöl-
miðlafrumvarp forsætisráðherra
að lögum í vor kann það að leiða til
þess að Norðurljósasamsteypan
verði brotin upp síðar, vegna
breyttra lagaforsendna.
„Gangi lögin í gildi er hugsan-
legt að þeir sem telja á sér brotið
með setningu þeirra geti leitað á
Evrópuvettvang til að fá úr því
skorið,“ segir Eiríkur. ■
VIÐ HVALFJARÐARGÖNG
Göngin verða lokuð þrjár næstu nætur.
Hvalfjarðargöng
Verða lokuð
næstu nætur
SAMGÖNGUR Hvalfjarðargöng
verða lokuð í þrjár nætur þessa
viku vegna árlegra vorverka og
viðhalds, frá miðnætti til klukkan
sex að morgni. Lokað er aðfar-
anótt þriðjudags 27. apríl, mið-
vikudags 28. apríl og fimmtudags
29. apríl. Eftir það verða göngin
opin allan sólarhringinn. ■
Lyfjamál:
Flensulyf
alltaf til
HEILSUFARSMÁL Embætti sóttvarna-
læknis hefur gert samning við
lyfjafyrirtækið GlaxoSmithKline
ehf. um að fyrirtækið tryggi að
ávallt séu til staðar á Íslandi til-
teknar birgðir af inflúensulyfinu
Relenza.
Þessi samningur er gerður í
kjölfar ástands sem skapast hefur
í heiminum vegna fuglaflensunn-
ar svokölluðu. Samkomulagið fel-
ur í sér að ætíð séu til staðar þrjú
þúsund pakkar af lyfinu sem inni-
halda tuttugu skammta hver. Ef
þörf krefur standa þessar birgðir
sóttvarnalækni til boða á afslátt-
arverði, að því að fram kemur í
frétt frá samningsaðilum. ■
– hefur þú séð DV í dag?
Gremja
Davíðs
bundin í lög
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/G
VA
EIRÍKUR BERGMANN EINARSSON
Hann bendir á að samkvæmt lögum og reglum ESB sé stjórnvöldum óheimilt að setja í lög
ákvæði sem þrengi að því markmiði að hægt sé að tryggja frelsi og fjölbreytileika fjölmiðla.
FRÁ RÍKISSTJÓRNARFUNDI UM FJÖLMIÐLAFRUMVARP Í GÆR
„Nánast skyldur ríkisstjórnar og þingsins að taka á þeirri samþjöppun í fjölmiðlarekstri sem
hefur orðið og yrði hvergi við unað nokkurs staðar í heiminum,“ sagði forsætisráðherra.
Ekki sama frumvarp
Frumvarp forsætisráðherra um lög um eignarhald á fjölmiðlum hefur tekið miklum breytingum
frá fyrstu drögum. Hann segir þetta ekki það frumvarp sem hann lagði fram. Telur fjöl-
miðlaflóru á Íslandi ekki ásættanlega. Fyrirtæki verði að laga sig að breyttu lagaumhverfi.
Á vettvangi
SIGRÍÐUR D.
AUÐUNSDÓTTIR
■ í hópi frétta-
manna er ræddu
við Davíð Oddsson,
forsætisráðherra.