Fréttablaðið - 26.04.2004, Blaðsíða 10

10 26. apríl 2004 MÁNUDAGUR
RAUÐU KLEFARNIR VÍKJA
Breska símafyrirtækið British Telecom mun
á næstu átján mánuðum taka tíu þúsund
símaklefa úr umferð. Nú eru um 75 þús-
und rauðir símaklefar í notkun í landinu
en frá árinu 1999 hafa verið teknir niður
23 þúsund klefar. Fjölgun farsíma hefur
gert að verkum að sífellt færri nýta sér
símaklefana sem á tuttugustu öldinni voru
eitt af táknum breskrar menningar.
Skarphéðinn B. Steinarsson, stjórnarformaður Norðurljósa:
Munum leita réttar okkar
FJÖLMIÐLALÖG „Það sem heyrst hef-
ur um tveggja ára aðlögunartíma
breytir sáralitlu. Þetta er eigna-
upptaka og er alveg ljóst að við
munum leita réttar okkar í þessu
máli,“ segir Skarphéðinn B. Stein-
arsson, stjórnarformaður Norður-
ljósa.
Ljóst er að frumvarp forsætis-
ráðherra um eignarhald á fjöl-
miðlum mun einungis setja skorð-
ur við rekstur Norðurljósa, sem
rekur Fréttablaðið, DV, Stöð 2 og
Bylgjuna. Samkvæmt frumvarp-
inu verður lagt bann við því að
fyrirtæki eigi hlut bæði í dag-
blaðarekstri og ljósvakamiðlum.
„Ef lögin þvinga okkur til þess
að selja hlut af fyrirtækinu eru
okkur settar talsverðar skorður
um hverjir megi kaupa. Það mun
bitna á stöðu okkar í þeim við-
skiptum og gerum við ráð fyrir að
ríkið muni bæta okkur þann
skaða. Stjórnvöld hafa þó ekki
haft fyrir því að kynna sér stöðu
okkar í þessu,“ segir Skarphéðinn.
Skarphéðinn segir að um sjö
hundruð manns starfi hjá Norður-
ljósum auk blaðbera, því muni lög
sem beinist að fyrirtækinu snerta
fjölmarga. ■
Davíð og Björn studdu áður
eignatengsl ólíkra fjölmiðla
„Hugmyndin rétt en tíminn rangur“, sagði Davíð Oddsson fyrir þremur árum um sameiginlegt
sjónvarpsfyrirtæki Morgunblaðsins, DV, Sambandsins og Reykjavíkurborgar. - „Í samræmi við
tímann“, sagði Björn Bjarnason 1995 um kaup Stöðvar 2 á 35% hlut í DV.
Fjölmiðlafrumvarp ríkisstjórn-arinnar leggur bann við því að
sömu aðilar eigi ljósvakamiðla og
dagblöð. Þetta þýðir að Norður-
ljós hf. geta ekki átt bæði Stöð 2
og Bylgjuna og aðrar útvarps-
stöðvar Íslenska útvarpsfélagsins
hf. og Fréttablaðið og DV sem
Frétt hf. gefur út.
Er þetta í fyrsta skipti sem
stjórnvöld amast við eignatengsl-
um af þessu tagi og eru þau þó
engin nýlunda hér á landi. Þau eru
einnig alþekkt víða erlendis.
Davíð einn forsprakka Ís-
film
Elsta dæmið hér á landi er frá
árunum 1987 til 1988, en þá tóku
nokkur fjársterkustu fyrirtæki
landsins höndum saman um stofn-
un félagsins Ísfilm sem átti að
reka nýja sjónvarpsstöð í sam-
keppni við RÚV og Stöð 2. Voru
innan þess Sambandið, sem hafði
náin pólitísk tengsl við Framsókn-
arflokkinn, Almenna bókafélagið,
Frjáls fjölmiðlun ( útgáfufélag
DV), Árvakur (útgáfufélag Morg-
unblaðsins) og Reykjavíkurborg.
Áformin urðu aldrei að veruleika
og er helst um það kennt áföllum í
efnahagslífinu á þeim tíma og
þunglamalegum stjórnarháttum
aðildarfyrirtækjanna.
Davíð Oddsson, þáverandi
borgarstjóri, var mikill áhuga-
maður um Ísfilm og eindreginn
stuðningsmaður þess. Í viðtali í
bókinni Í hlutverki leiðtogans,
sem kom út fyrir rúmum þremur
árum, segir hann: „Hugmyndin
var rétt en tíminn rangur“. Ganga
þessi ummæli Davíðs þvert á þá
stefnu sem fram kemur í fjöl-
miðlafrumvarpinu.
„Í samræmi við tímann“
Árið 1995 keypti Íslenska út-
varpsfélagið, sem rak Stöð 2 og
Bylgjuna, 35% hlut í DV. Tók aðal-
eigandi félagsins, athafnamaðurinn
Jón Ólafsson, sæti í stjórn útgáfufé-
lagsins Frjálsrar fjölmiðlunar. Hlut-
urinn var seldur nokkrum árum
seinna þar sem ekki hafði fundist
flötur á samstarfi fyrirtækjanna,
m.a. gengu áform á sviði margmiðl-
unar ekki upp.
Kaup þessi komu til umræðna
á Alþingi í febrúar 1995. Björn
Bjarnason, núverandi dómsmála-
ráðherra, tók þátt í umræðunum
og lét í ljós þá skoðun að ekkert
væri athugavert við slík eigna-
tengsl fjölmiðlafyrirtækja. „Ég sé
ekki að það sé neitt athugavert við
það að fyrirtæki sameinist, einka-
aðilar sameinist um slíka starf-
semi og tel það [...] miklu meira í
samræmi við tímann heldur en
[að] mæla fyrir um það
að ríkið auki hlut
sinn á sviði fjöl-
miðlunar,“ sagði
hann orðrétt.
Önnur til-
raun Morg-
unblaðsins
Þriðja dæmi
um eignatengsl
ljósvakamiðils og
dagblaðs er frá árun-
um 1995 til 1997. Þá
var stofnuð sjón-
v a r p s s t ö ð i n
Stöð 3 og var Árvakur, útgáfufé-
lag Morgunblaðsins, einn eigend-
anna. Var það í annað skipti sem
eigendur blaðsins reyndu fyrir
sér í sjónvarpsrekstri. Rekstur
stöðvarinnar gekk illa og hætti
hún útsendingum snemma árs
1997.
Fjórða dæmið er um tengsl
Skjás eins og DV áður en eigenda-
skipti urðu á blaðinu í fyrra. Voru
margir sömu eigendur að báðum
fyrirtækjunum þótt rekstur
þeirra væri aðskilinn. Þessir
sömu aðilar gefa nú út vikublöðin
Viðskiptablaðið og Fiskifréttir og
eru jafnframt enn meðal helstu
eigenda Skjásins. Fjölmiðlafrum-
varpið virðist ekki banna eigend-
um vikublaða að eiga ljósvaka-
miðla.
Skiptir máli hver á í hlut?
Eigendaskipti urðu á Stöð 2 og
Bylgjunni í desember síðastliðn-
um. Tóku þá við rekstrinum
sömu aðilar og eiga Fréttablaðið
og DV. Liðu ekki nema nokkrir
dagar frá því að þetta gerðist
þangað til Davíð Oddsson for-
sætisráðherra beitti sér fyr-
ir því að skipuð yrði nefnd
til að skoða reglur um eign-
arhald á fjölmiðlum hér á
landi.
Forsætisráðherra hef-
ur sýnt málinu mikinn
áhuga og gegnt lykilhlut-
verki við að knýja fram þá
niðurstöðu sem nú hefur
fengist. Segja má að hann
hafi þegar í febrúar síðast-
liðnum gefið tóninn um hvert
stefna skyldi er hann
fjallaði um
samþjöppun eignarhalds fyrir-
tækja á Viðskiptaþingi. Þá sagði
forsætisráðherra: „Samruni ljós-
vakamiðla og prentmiðla, þykir
mjög óæskilegur og víða bannað-
ur með lögum. Má ætla að nefnd
sú sem menntamálaráðherra
skipaði á síðasta ári til að meta
þörf á lagasetningu um fjölmiðla,
hljóti að líta sérstaklega til þessa
þáttar. En það er ekki nóg að
horfa einungis til samþjöppunar
á fjölmiðlamarkaði. Það verður
einnig að spyrja þeirrar spurn-
i n g a r ,
– hefur þú séð DV í dag?
Neitar að
yfirgefa
Alþingishúsið
Rannsóknir á konum
Járn skapar
stálminni
HEILSA Ungar konur gætu bætt
minni og einbeitingu töluvert ef
þær tækju inn járn, segja niður-
stöður nýrrar rannsóknar. Konur
á aldrinum átján til þrjátíu og
fimm sem tóku inn járn í sextán
vikur komu betur út í prófum en
þær sem gerðu það ekki.
Mælt er með því að jafnvel
konur sem þjást af mildum járn-
skorti en hafa ekki greinst blóð-
litlar ættu að taka inn auka-
skammt af járni með fæðunni.
Í niðurstöðum rannsóknarinnar
kom einnig fram að fjöldi kvenna á
barneignaaldri þjáist óafvitandi af
járnskorti sem komi til vegna tíða-
blæðinga. Einungis sé hægt að
bæta upp járnskort með því að
neyta járnríkrar fæðu eða taka inn
járn sem fæðubótarefni. ■
Baksviðs
GUÐMUNDUR
MAGNÚSSON
■ segir að svo virðist
sem allir aðrir en nú-
verandi eigendur Norð-
urljósa hafi mátt eiga
samtímis ljósvaka-
miðla og dagblöð
BJÖRN BJARNASON
„Í samræmi við tímann,“ sagði hann þegar
Stöð 2 keypti 35 prósenta hlut í DV.
V
s
b
Grímsá:
Sala leyfa
boðin út
STANGVEIÐI Á aðalfundi Veiðifélags
Grímsár á laugardaginn var sam-
þykkt að bjóða
ána út fyrir
árin 2005, 2006
og 2007. Und-
anfarin tutt-
ugu ár hafa
bændur sjálfir
selt veiðileyfi
í ána.
Að sögn
f o r s v a r s -
manna Veiði-
félagsins hef-
ur sú breyting
orðið á síðustu
árum að ábú-
endum á jörðum í kringum ána
hefur fækkað og mikil hreyfing
verið á eignarhaldinu. Ákveðið
hefur verið að auglýsa útboð á
ánni og sjá hversu mikið fæst fyr-
ir réttinn til að selja leyfin. ■
SKARPHÉÐINN B. STEINARSSON
Stjórnarformaður Norðurljósa segir að lög
um fjölmiðla muni hugsanlega rýra virði
fjárfestingar í félaginu.
Tilraunir á dýrum:
Fer
fækkandi
DÝRAVERND Niðurstöður úr nýjum
rannsóknum benda til þess að
vísindin vinni hörðum höndum
að því að fækka þeim dýrum
sem notuð eru í tilraunastarf-
semi.
Á síðustu þrjátíu árum hefur
rannsóknum sem krefjast notk-
unar á dýrum á tilraunastofum
dregist saman um þrjá tíundu
hluta. Á móti kemur að rann-
sóknir á frumum sem ræktaðar
eru á tilraunastofum hafa auk-
ist.
Þá kom fram að einnig væri
betur hugsað um dýr á tilrauna-
stofum en áður tíðkaðist. ■
FRÁ GRÍMSÁ
Sala á veiðileyfum
verður boðin út.