Fréttablaðið - 19.06.2004, Blaðsíða 12

19. júní 2004 LAUGARDAGUR12
Ársreikningur Kópavogsbæjar
fyrir árið 2003 liggur nú fyrir. Í
honum kemur skýrt fram að stað-
an í fjármálum bæjarins er ekki í
góðu horfi og ýmis hættumerki í
fjármálum Kópavogsbæjar.
Heildarskuldir Kópavogs
námu árið 2001 um 9,6 milljörð-
um. Árið 2002 námu heildarskuld-
ir um 11,7 milljörðum og árið 2003
eru heildarskuldir Kópavogs
komnar upp í 12,1 milljarð. Þessi
skuldaaukning hefur átt sér stað
undir stjórn Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokks, sem báðir sögðu
fyrir síðustu kosningar að skuldir
ættu ekki að aukast. Sjálfstæðis-
flokkurinn ætlaði meira að segja
að borga niður skuldir. Heildar-
skuldir á hvern íbúa bæjarins
hafa einnig aukist jafnt og þétt
frá árinu 2000 og eru nú komnar
upp í 480 þúsund kr. á hvern íbúa
bæjarins (m.a.s. án lífeyrisskuld-
bindinga). Þar sem reynslan sýnir
að rekstrarafkoma bæjarins hef-
ur undantekningarlítið verið of-
metin undanfarin ár eru miklar
líkur á að skuldir muni halda
áfram að aukast á þessu ári. Þessu
hefur Samfylkingin oft varað við
og viljað vinna hlutina á annan
hátt.
Upphafleg fjárhagsáætlun
gerði ráð fyrir tekjuafgangi upp á
tæplega 1.200 milljónir. Þegar hún
var endurskoðuð var þessari tölu
breytt í 602 milljónir en endanleg
niðurstaða sýnir að tekjuafgang-
urinn er svo til enginn.
Ýmsar ástæður eru fyrir
þessu, m.a. sú að ekki fluttu nógu
margir íbúar í bæinn á síðastliðnu
ári. Í upphaflegri fjárhagsáætlun
var gert ráð fyrir því að rúmlega
756 íbúar myndu flytja í bæinn en
við endurskoðun var þeirri tölu
breytt í 1.008. Síðan kemur í ljós
að ekki flutti nema 341 íbúi í bæ-
inn. Það er með ólíkindum að á
síðari hluta ársins þegar verið er
að endurskoða áætlunina kemur í
ljós að mun færri hafa flust í bæ-
inn en gert hafi verið ráð fyrir og
þá er í áætluninni aukið í stað
þess að minnka fjölgun íbúa. Þetta
var bara gert til þess að hægt
væri að „loka“ áætluninni – svo
allar tölur myndu stemma. Auð-
vitað hefði átt að bregðast við
raunveruleikanum og grípa til að-
gerða þanning að áætlanir stæð-
ust.
Misræmið á milli fjárhags-
áætlunar og raunverulegrar stöðu
er þó ekki nema að litlum hluta
hægt að skýra með væntingum
um íbúafjölgun – því ýmislegt
annað kemur til – vanáætlun í líf-
eyrisskuldbindingum en þær
aukast um 209 miljónir; nauðsyn-
legt er að afskrifa óinnheimtar
kröfur, yfirkeyrslur í mörgum
málaflokkum og ýmislegt annað.
Endurskoðendur og skoðunar-
menn reikninga bæjarins ljá allir
máls á því að ýmis áhætta sé í
rekstri bæjarins. M.a. vaxta- og
gengisáhætta langtímaskulda og
ýmsar vísbendingar um að vextir
fari hækkandi. Ef áætlanir um
íbúafjölgun standast ekki mun
ekki vera hægt að standa undir
framkvæmdakostnaði. Vanda
verður áætlanagerð, m.a. hvað
varðar lífeyrisskuldbindingar, og
halda vel um taumana í rekstrin-
um. Það er mikill munur á upphaf-
legri fjárhagsáætlun svo og end-
urskoðaðri fjárhagsáætlun og svo
útkomunnar í ársreikningum. Það
hefur einnig gerst undanfarin ár.
Það má því með sanni segja að
vanda þurfi mun betur gerð fjár-
hagsáætlana. Þetta hefur Sam-
fylkingin oft bent á undanfarin ár.
Fyrri umræða um ársreikning-
ana hefur farið fram og þar töluðu
bæjarfulltrúar Sjálfstæðisflokks
m.a. um það að nú væru erfiðir
tímar hjá sveitarfélaginu og að
hugsanlega hafi sveitarfélagið
farið of geyst í uppbyggingu
nýrra hverfa. Fulltrúi Sjálfstæð-
isflokks talaði einnig um að nú
séu ný hverfi að fara að byggjast
upp (Lundarhverfið, Bryggju-
hverfið og Kópavogstúnið) og þá
lagist þetta allt, þá flytji allt fólk-
ið í bæinn. Mér er spurn: Hvers
vegna skyldi það gerast eitthvað
hraðar nú en verið hefur? Hægt
hefur mjög á fólksfjölgun til höf-
uðborgarsvæðisins undanfarin ár
og þetta er það eina sem ráða-
menn í Kópavogi ætla að gera til
þess að laga fjárhagsstöðu Kópa-
vogsbæjar - að bíða eftir að fólkið
flytji í bæinn - og eins og einn full-
trúi þeirra sagði á fundinum, von-
andi verður þetta betra á næsta
ári! ■
MAÐUR VIKUNNAR
Mörgum brá við að lesa í Fréttablaðinu síðastasunnudag að Reykjavíkurlistinn væri að verða
lítil klíka, ekki síst vegna þess að orðin voru höfð eft-
ir Helga Hjörvari, alþingismanni, varaborgarfull-
trúa, einum af upphafsmönnum Reykjavíkurlistans.
Í viðtalinu kallar Helgi eftir hugmyndalegri endur-
nýjun og segir pólitíska forystu skorta hjá Reykja-
víkurlistanum. Viðtalið við Helga vakti nokkra reiði
sums staðar, en það eru þó skiptar
skoðanir. Til eru þeir sem telja að
Helgi hafi þarna komið fram
með réttmætar ábending-
ar um hluti sem betur
mættu fara. Aðrir
skilja „upphlaup
hans“ svo að Helga
hafi verið farið að
þyrsta í fjöl-
miðlaumfjöllun og
gagnrýni hans
fyrst og fremst
sett fram með það
fyrir augum að
upphefja sjálf-
an sig á kostn-
að félaganna.
Helgi hefur
allt frá því
hann dúkkaði
fyrst upp í
pólitík verið
umdeildur, en
nær allir, jafnt
samherjar sem
aðrir, eru sammála
um að hann sé eld-
klár og harðdugleg-
ur. Þá vekur sérstaka
athygli atorka Helga í
ljósi fötlunar sem hann á
við að etja, en hann er 75 pró-
sent öryrki vegna arfgengs
augnsjúkdóms. Helgi lætur
sjónleysi ekkert aftra sér,
heldur setur sig inn í mál og
þylur úr kolli sér svo öflug-
ar og rökfastar ræður að
undan svíður hjá mörgum.
Raunar hefur heyrst haft
eftir ráðherrum að Helgi
sé með dónalegri og
ósvífnari mönnum sem
tekið hafa sæti á Alþingi.
Á þeim bæjum fer mjög í
taugarnar á mönnum
skortur Helga á „tilhlýði-
legri virðingu“ fyrir emb-
ættum æðstu ráðamanna. Ráða-
menn eru líka sagðir ergja sig á því
þegar Helgi hefur orð á hlutum í þinginu sem aðrir
hefðu þagað um, hlutum á borð við leit forsætisráð-
herrans að forseta þjóðarinnar í kókdósum og víðar.
En það eru ekki bara pólitískir andstæðingar sem
hafa varann á í kringum Helga því jafnvel samherj-
ar hans vita ekki alltaf hvar þeir hafa hann. Helgi er
sagður vera ólíkindatól sem aldrei sé að vita upp á
hverju tekur. Rætt er um að hann hafi nýtt sér til
framdráttar hluti sem komið hafa fram í tveggja
manna tali og brugðist þannig trausti samflokks-
fólks. Helgi þykir líka stundum koma fyrir sem dá-
lítið hrokafullur og viss um eigið ágæti. Sökum þess-
ara lasta er hann dálítið einn á báti í pólitík, enda
kom í ljós að bakland hans var ekki mikið þegar
hann varð undir í prófkjöri Reykjavíkurlistans fyrir
síðustu borgarstjórnarkosningar. Helga skaut upp á
stjörnuhimininn árið 1998, tapaði svo illa í prófkjöri
fjórum árum síðar og var rutt dálítið út af borðinu.
Hann tók tapinu stórmannlega og brást vel við, en
mætti svo hálfu ári síðar í prófkjör Samfylkingar-
innar og gekk ágætlega, lenti í fjórða sæti. Ári eftir
slæmt tap var Helgi því orðinn alþingismaður og
fyrsti varaborgarfulltrúi Reykjavíkur.
Helgi er 37 ára gamall, kvæntur
og á tvær dætur, aðra á þrett-
ánda aldursári og hina árs-
gamla. Hann stundaði
framhaldsskólanám við
Menntaskólann í
Hamrahlíð á árunum
1983-1986 og vakti þá
þegar athygli fyrir
vasklega framkomu
í Morfís, ræðu-
keppni framhalds-
skólanna. Núna er
þó stundum talað
um að fullmikill
„morfísbragur“
sé stundum á mál-
flutningi Helga í
ræðustól Alþing-
is, þegar hann á
köflum þykir taka
of djúpt í árinni
miðað við tilefni.
Helgi lagði svo
stund á heim-
spekinám við Há-
skóla Íslands árin
1992-1994, eftir að
hafa tekið sér dálítið
hlé frá námi. Á heimsíðu
Helga (helgi.is) kemur
fram að hann er fæddur í
Skólavörðuholtinu í Reykja-
vík, en alinn upp í Kaup-
mannahöfn fyrstu árin.
Hann hefur komið nokkuð
víða við á starfsferli sín-
um, unnið við fjölmiðla,
bókaútgáfu, fyrir hags-
munasamtök fatlaðra og
sem stjórnmálamaður.
Raunar er talað um að
Helgi hafi nokkuð
mörg járn í eldinum í
einu og að aldrei sé að
vita hvar hann dúkki
upp næst. Um þessar
mundir er hann, auk
þess að vera alþingismaður og
varaborgarfulltrúi, stjórnarfor-
maður hússjóðs Öryrkjabandalagsins og stjórnar-
maður í Landsvirkjun, Reykjavíkurhöfn, Tækni-
garði og Fasteignastofu Reykjavíkur. Til marks um
kraftinn í Helga má líka nefna að í fyrra tók hann
sig til og hljóp heilt maraþonhlaup, en áður var ekki
vitað til þess að hann hefði stundað slíkar íþróttir.
Þá er haft eftir þeim sem til þekkja að allt frá ung-
lingsaldri hafi Helgi Hjörvar leynt og ljóst stefnt að
því að verða forsætisráðherra. Hvort honum tekst
sú fyrirætlan er önnur saga. Sumir segja að aldrei
sé að vita hvað jafn einbeittum manni og Helga
tekst að gera, meðan aðrir telja hann ekki njóta þess
stuðnings hjá samflokksfólki sínu sem þarf til að ná
æðstu metorðum. ■
Umdeildur
alþingismaður
HELGI HJÖRVAR
ALÞINGISMAÐUR
M
yn
d:
In
gó
lfu
r
M
ar
ge
irs
so
n
DAGUR B.
EGGERTSSON
SKOÐUN DAGSINS
JAFNRÉTTISBARÁTTAN
Aukinn kraftur í jafnréttisumræðunni
Það þarf nýtt blóð í jafnréttisbar-
áttuna. Nýjar raddir og aukinn
kraft. Sú þróun er þegar hafin.
Þegar skyggnst er yfir sviðið á
kvenréttindadeginum 19. júní
verður að minnsta kosti ekki
betur séð en að jafnréttisum-
ræðan sé að glæðast og ganga í
endurnýjun lífdaga. Á vettvangi
jafnréttisráðs hefur karlanefnd
opnað nýjar víddir. Bríet, félag
ungra feminista, skapaði ungum
og kraftmiklum röddum vettvang
og hið nýstofnaða Feministafélag
hefur verið spriklandi af lífi.
Síðast en ekki síst hefur Háskóli
Íslands brotið blað með því að fela
jafnréttisnefnd skólans að sinna
stefnumótun í málefnum útlend-
inga, fatlaðra og samkynhneiðra
samhliða hefðbundnari áherslum
í jafnréttismálum.
Frumkvæði Háskólans er lofs-
vert. Margt bendir til þess að
mikilvægustu verkefni næstu ára
á jafnréttissviðinu séu meðal ann-
ars þau sem tengjast aðstæðum
þeirra sem talist geta til jaðar-
hópa í samfélaginu. Þetta má rök-
styðja með vísan til ótal rann-
sókna. Konur sem standa höllust-
um fæti eru oftar en ekki þær
sem jafnframt tilheyra jaðarhóp-
um í samfélaginu. Staða þeirra er
þar með eitt brýnasta verkefnið á
jafnréttissviðinu.
Nauðsyn samspils jafnréttis og
mannréttinda styðst þó við enn
frekari rök. Vandamál og verkefni
á hinu breiða sviði mannréttinda
eru náskyld jafnréttisbaráttu und-
angenginna áratuga. Lausnirnar
ekki síður. Augljóst er að mann-
réttindabaráttan á breiðum grunni
getur lært margt úr sögu jafnrétt-
isbaráttunnar. Það þarf ekki að
koma á óvart heldur undirstrikar
að jafnréttisbarátta er mannrétt-
indabarátta. Kjarninn í henni er
barátta gegn mismunun.
Jafnréttisnefnd Reykjavíkur-
borgar hefur staðið fyrir umræðu
um dýpkun jafnréttishugtaksins
þar sem í forgrunni hefur verið
hvort skynsamlegt sé að ábyrgð á
stefnumótun í málefnum útlend-
inga, fatlaðra og samkynhneigðra
eigi að bætast við verkefni nefnd-
arinnar. Unnin hefur verið rann-
sókn á viðhorfum grasrótarsam-
taka til spurningarinnar og haldn-
ar tvær ráðstefnur með þátttöku
erlendra sérfræðinga. Undirtekir
hafa verið jákvæðar.
Umræðan innan Reykjavíkur-
borgar endurspeglar þá skoðun að
árangur jafnréttisbaráttunnar á
Íslandi hafi haldist í hendur við að
jafnréttismálum hafi verið ætlað-
ur verðugur staður í stjórnkerf-
inu. Í samanburðinum blasir við
hversu munaðarlaus hin breiða
mannréttindabarátta er. Enginn
dagur er líklega betri til að hefja
umræðu um hvort efla eigi Jafn-
réttisstofu og víkka verksvið
hennar ekki síður en jafnréttis-
nefnda sveitarstjórna. Jafnrétti
eru mannréttindi. Gleðilegan 19.
júní. ■
Hættumerki í
fjármálum Kópavogs
KÓPAVOGUR
Greinarhöfundur telur að vanda þurfi betur fjárhagsáætlun bæjarins.
KRISTÍN PÉTURSDÓTTIR
VARABÆJARFULLTRÚI
SAMFYLKINGARINNAR
UMRÆÐAN
SKULDIR
KÓPAVOGSBÆJAR
Konur sem standa
höllustum fæti eru
oftar en ekki þær sem jafn-
framt tilheyra jaðarhópum í
samfélaginu.
,,