Fréttablaðið - 20.06.2004, Blaðsíða 16

16 20. júní 2004 SUNNUDAGUR
Þegar flett er upp orðinu „marri-
age agency“ á mest notuðu leit-
arvélum veraldarvefsins kemur
upp ótæmandi listi yfir hjóna-
bandsmiðlanir eða fleiri milljón-
ir. Við nánari athugun á niður-
stöðunum kemur í ljós að lang-
flestar vefsíðurnar eru hjóna-
bandsmiðlanir sem hafa lifi-
brauð sitt af viðskiptum við að
koma vestrænum karlmönnum í
samband við austur-evrópskar
og asískar konur. Á síðunum eru
skrár yfir þúsundir einhleypra
kvenna sem eiga það sameigin-
legt að vilja komast í hjónaband
með vestrænum mönnum.
Skrárnar hafa að geyma ítarleg-
ar útlitslýsingar auk mynda af
konunum. Víða eru leitarvélar á
upphafssíðunum þar sem við-
skiptavinurinn skráir inn aldur,
hæð, þyngd, augn- og háralit og
auðveldar þar með leitina að
draumakonunni. Fyrirtækin nota
mismunandi leiðir til að koma á
sambandi milli karla og þeirra
kvenna sem eru á skrá. Starf-
semin er fegruð í þeim skilningi
að hvergi er tekið fram að kon-
urnar séu til sölu, heldur er talað
undir rós og miðlanirnar skil-
greina starfsemi sína sem þjón-
ustu. T.d. eru heimilis- og net-
föng stúlknanna fáanleg gegn
gjaldi og miðlunin verðleggur
þýðingar á bréfum til þeirra.
Margar hjónabandsmiðlanir
skipuleggja hópferðir með farar-
stjórn til Austur-Evrópu og Asíu
þar sem mönnum gefst kostur á
að fara á eins mörg stefnumót og
þeir eru tilbúnir að greiða fyrir-
tækinu fyrir.
Ferðir af þessu tagi eru marg-
víslegar, þar sem þjónusta fyrir-
tækjanna á áfangastað er allt frá
ráðgjöf sálfræðinga til vændis. Í
Setesdal í Noregi hafa verið
haldnar sérstakar hjónabands-
búðir fyrir einhleypar rússnesk-
ar konur og norska menn. Í Norð-
ur-Noregi eru mönnum seldar
kynlífsferðir þar sem farið er
með rútu til Múrmansk í Rúss-
landi og gist á vændishúsum.
Pólsk hjónabandsmiðlun heldur
siglingaferðir fyrir skandinav-
íska karlmenn með fjölda pól-
skra kvenna í för og svo mætti
lengi telja. Meirihluti þessara
miðlana veitir viðskiptavinum
sínum aðstoð við að ganga frá
pappírum og formsatriðum svo
að brúðkaup geti farið fram sem
fyrst. Til eru hjónabandsmiðlan-
ir sem veita afar einfalda þjón-
ustu með því hreinlega að selja
Vesturlandabúum eiginkonur og
rukka aðeins eitt verð fyrir brúð-
kaupið. Uppspretta orðatiltækis-
ins „Mail order bride“ eða póst-
kröfubrúðir má rekja til slíkra
viðskipta, en heitið er títt notað á
vefsíðum hjónabandsmiðlana.
Konur sem söluvara
Siðferði hjónabandsmiðlana er
mismunandi og því ógerlegt að al-
hæfa um alla starfsemi þeirra.
Framboðið er gríðarlegt. Á heild-
ina litið eru skilaboð vefsíðanna
þó keimlík og auðvelt er að lesa á
milli línanna. Á nánast öllum vef-
síðum hjónabandsmiðlana eru
færð rök fyrir ágæti austur-evr-
ópskra kvenna samanborið við
vestrænar konur. Helstu kostir
þeirra eru fegurð, yndisþokki og
tryggð. Hjónaband við þær trygg-
ir stöðugleika og mikil áhersla er
lögð á að aldursmunur skipti ekki
máli. Sumar síðurnar taka sér-
staklega fram áhuga kvennanna á
eldri mönnum. Þar að auki hafa
þær önnur gildi en hinar vest-
rænu konur og eru uppteknari af
að sinna börnum sínum og hlúa að
fjölskyldunni. Jafnframt er rök-
stutt hvers vegna vestrænar kon-
ur eru erfiðari í samböndum en
þær austur-evrópsku. Þær þykja
of sjálfstæðar, uppteknar af eigin
frama og velgengni í starfi.
Körlunum bjóðast því auðfengnar
og meðfærilegar konur sem hvor-
ki svíkja né gera kröfur. Margar
hjónabandsmiðlanir tryggja við-
skiptavinum sínum 100% ánægju
eða endurgreiðslu. Ekki er tekið
fram hvað gerist ef konunni lýst
ekki á manninn. Hvergi eru upp-
lýsingar um bakgrunn mannsins
teknar til athugunar og þannig
getur sami maður sótt sér hverja
konuna á fætur annarri á netinu.
Það eina sem skiptir máli er að
hann reiði fram umsamda fjár-
hæð fyrir veitta þjónustu, hvernig
svo sem hún er skilgreind. Víða í
Evrópu hafa skapast vandamál
þegar konum í miðluðum hjóna-
böndum er varpað á dyr og eiga
ekki í nein hús að vernda.
Ástandið á Íslandi
Íslenskir karlmenn eru eftir-
sóttir meðal hjónabandsmiðlana
því fyrst og fremst leita þær að
fjárhagslega vel stæðum við-
skiptavinum. Ógerlegt er að fá
upplýsingar um fjölda sambanda
af þessu tagi á Íslandi. Vitað er
um fjölda austur-evrópskra og
asískra kvenna sem hafa leitað
sér hjálpar eftir slæma meðferð
íslenskra eiginmanna þeirra. Á
Norðurlöndum hafa verið gerðar
rannsóknir á dvalarkonum
kvennaathvarfa. Tove Smaadahl,
forsvarsmaður kvennaathvarfa í
Noregi, segist hafa orðið vör við
afleiðingar miðlaðra hjónabanda
og nefnir sérstaklega meðferð
Norðmanna á rússneskum eigin-
konum. Bendir hún á fjölmörg til-
felli hrottafenginnar misnotkunar
í norsk-rússneskum hjónabönd-
um, en í kvennaathvörfunum eru
rússneskar konur fjölmennastar á
eftir þeim norsku. Það er í engu
samræmi við fjölda Rússa í Nor-
egi. Guðrún Jónsdóttir hjá Stíga-
mótum segir viðkvæmt að fjalla
um þessi mál því hér á Íslandi býr
fjöldi erlendra kvenna sem hefur
flust hingað eftir eðlilegum leið-
um. Í þeim hópi er lítill minnihluti
kvenna sem býr við erfið kjör og
giftist til Íslands til að flýja erfið-
ar aðstæður í einkalífi og heima-
löndum sínum. Áhyggjuefnið,
segir Guðrún, eru ekki erlendu
konurnar heldur þeir íslensku
karlmenn sem á hæpnum forsend-
um sækjast eftir konum í erfiðum
aðstæðum. Tove Smaadahl segir
að hjónabandsmiðlanir séu milli-
liðir sem hagnast á bágri fjár-
hagsstöðu kvenna og fullyrðir
jafnframt að viðskiptavinir þeirra
hafi vafasöm áform.
Verslun með konur eða „traff-
icing in women“ er vaxandi
vandamál í heiminum sem al-
þjóðasamtök af ýmsum toga
reyna að berjast gegn. Sam-
kvæmt skilgreiningu margra
þeirra er starfsemi hjóna-
bandsmiðlana ein birtingarmynd
verslunar með konur eða jafnvel
mansals, enda þótt aðeins lítið
hlutfall fyrirtækjanna bókstaf-
lega selji konur í hjónaband til
Vesturlanda. Evrópusambandið
og Sameinuðu þjóðirnar hafa
beitt sér gegn verslun með konur
og í maí í fyrra hófst átak Norður-
landa og Eystrasaltslanda með
sama markmið. Ísland tók virkan
þátt í því samstarfsverkefni til að
sporna við innflutningi erlendra
kvenna til starfa á nektardans-
stöðum, við húshjálp og í hjóna-
bönd. Samkvæmt Gunillu Ek-
berg, lögfræðingi og verkefnis-
stjóra átaksins, ganga hátt í fjór-
ar milljónir kvenna og barna
kaupum og sölum á hverju ári í
heimi klám- og kynlífsiðnaðar.
Hún minnir einnig á að vandinn
felist ekki einvörðungu í mansali
heldur í kynlífsferðamennsku
karla frá Vesturlöndum til fá-
tækra landa. Íslensk stjórnvöld
hafa undirritað samning Samein-
uðu þjóðanna um að koma í veg
fyrir, stöðva og refsa fyrir man-
sal með konur.
thorat@frettabladid.is
AUSTUR-EVRÓPSKUM KONUM ER
LÝST Á VEFSÍÐUM SEM HINUM
FULLKOMNU EIGINKONUM, KYN-
ÞOKKAFULLAR OG UPPTEKNAR AF
ÞVÍ AÐ VERÐA GÓÐAR MÆÐUR OG
EIGINKONUR. SKYLDU ÞÆR LÝSA
SÉR SVONA SJÁLFAR?
„Áhyggjuefnið eru þeir íslensku karlmenn
sem á hæpnum forsendum sækjast eftir
konum í erfiðum aðstæðum,“
segir Guðrún Jónsdóttir hjá Stígamótum.
Hjónabandsmiðlanir um allan heim mala gull á því að kynna austur-evrópskar og asískar konur fyrir vestrænum karl-
mönnum. Eftirlit með slíkum fyrirtækjum er erfitt því framboð er mikið og starfsemin fer fram í skjóli netsins.
Póstkröfubrúðir
russian-women.com:
„Í hversdagslífinu er mjög erfitt fyrir
eldri karlmenn að hefja ástarsambönd
við miklu yngri konur en af einhverjum
ástæðum er raunin ekki sú í sambönd-
um sem hefjast á netinu. Þar hefur fólk
minni áhyggjur af aldursmun og ástin
byrjar að blómstra sem oft leiðir til
hjónabands.“
girls4dating.com:
„Einhleypar rússneskar stelpur eru ekki
eins og dæmigerðar vestrænar konur sem
þú ert vanur að fara út með. Rússneskar
konur eru þekktar fyrir að vera tryggar eig-
inkonur, frábærir elskhugar og vinir.“
girls4dating.com:
„Elskulegar stúlkur frá Úkraínu eru við-
kvæmar, kynþokkafullar og kvenlegar.
Þessar stelpur eiga það til að klæðast
fleygnum og eggjandi fötum, svo ekki fá
áfall þegar þú kemur til Úkraínu og sérð
brjóstahaldalausar skvísur. Þar fyrir utan
eru konur frá Úkraínu álitnar þær falleg-
ustu í heimi.“
Á rbrides.com:
„Rússneskar konur hafa hefðbundin fjöl-
skyldugildi og fegurð til að verða full-
komnar eiginkonur vestrænna karla. Þær
eru það sem mæður okkar kenndu okk-
ur að leita að í fari kvenna. (...) Rússland
hefur ekki orðið fyrir áhrifum femínisma
og rússneskar konur telja það mikilvæg-
ustu hlutverk sín að verða góðar mæður
og eiginkonur.“