Fréttablaðið - 20.06.2004, Blaðsíða 27

25 ár og mun beita mér virkilega
fyrir því að embættið fari ekki
fram úr kostnaðaráætlun heldur
sé til fyrirmyndar í stjórnsýsl-
unni.“
Meðal markmiða Baldurs í
embætti forseta er að beita sér
fyrir bættri þjónustu við sjúka,
aldraða og öryrkja. Þessi stefnu-
mál hafa óneitanlega yfir sér póli-
tískan blæ. Baldur segir svo hins
vegar ekki vera: „Forseti getur
vakið athygli á málum en ákvörð-
unarvaldið er ekki hjá honum. Ég
vil draga línu þarna á milli og
ætla ekki að reyna að skipa Al-
þingi fyrir. En ég get kallað sam-
an menn sem bera mál þessa fólks
fyrir brjósti, rætt við þá um
áhyggjur þeirra, áhuga og áhuga-
mál. Svo get ég komið þeim mál-
um á framfæri við ríkisstjórn,“
segir Baldur. „Vald forsetans er í
sjálfu sér nokkuð takmarkað en
mig langar til að sýna þessum
málum áhuga og leggja þeim lið
eins og ég get án þess að blanda
mér í stjórnsýsluna.“
Málskot í neyð
Baldur er hlynntur því að for-
seti getið skotið málum til þjóðar-
innar. Hann líkir málskotsréttin-
um við björgunarbát. „Það að mál-
skotsrétturinn hefur ekki verið
notaður í 60 ár þýðir ekki að við
þurfum ekki einhvern tímann að
grípa til hans. Málskotsrétturinn
á því að vera til staðar til að nota í
neyðartilfellum rétt eins og björg-
unarbátur en ekki þegar mann
langar að skreppa í siglingu,“ seg-
ir Baldur og telur ákvörðun Ólafs
Ragnars Grímssonar um að skrifa
ekki undir fjölmiðlalögin ranga.
„Mér finnst það mál alls ekki hafa
verið af þeirri stærðargráðu eða
óafturkræft, eins og sumt annað
sem við höfum gert, að það rétt-
læti það að skrifa ekki undir lögin.
Ég hefði skrifað undir þessi lög.“
Baldur á erfitt með að benda á
ákveðin mál sem hann hefði frek-
ar skotið til þjóðaratkvæða-
greiðslu. Hann segir að stundum
komi upp neyðartilvik. „Við get-
um tekið sem dæmi ef naumur
meirihluti Alþingis samþykkti að
taka upp dauðarefsingu á Íslandi
og almenningur væri virkilega á
móti því. Það myndi ég líta á sem
alvarlegan hlut og óafturkræfan.
Það er alltaf hægt að breyta lög-
um um fjölmiðla eða vísa þeim til
dómstóla. Það er verra ef það á að
framselja landið okkar eða taka
einhvern af lífi fyrir glæp. Ég vil
að þessi réttur sé til staðar en að-
eins notaður að vel athuguðu
máli.“
Þjóðin átti að kjósa um Nató
Baldur segir að hann hefði lík-
lega látið þjóðina kjósa um inn-
gönguna í Nató. Hann tekur þó
skýrt fram að hann hafi ekki haft
aðgang að öllum þeim upplýsing-
um sem lágu fyrir þegar sú
ákvörðun var tekin. „Það er lík-
lega eina málið þar sem hafa kom-
ið upp virkileg ólæti og það eru til
myndir af íslenskum lögreglu-
mönnum að slást við íslenskt fólk
með táragasi. Það er ógeðfelld
sjón. Það að vopnlaus smáþjóð
gangi í hernaðarbandalag er al-
varlegur hlutur. Miðað við þær
upplýsingar sem ég hef þá hefði
ég skoðað vandlega að skjóta því
máli til þjóðarinnar þegar öll
þessi ólga braust út meðal hennar.
Það mál er einn af þeim hlutum
sem er nær óafturkræfur,“ segir
Baldur.
Vigdís Finngbogadóttir, fyrr-
verandi forseti, lýsir því yfir í
óútkominni bók Ómars Ragnars-
sonar að hún hefði látið þjóðina
skera úr um hvort leyfa ætti
virkjanaframkvæmdir við Kára-
hnjúka þar sem um óafturkræfa
framkvæmd er að ræða. Baldur
hefði viljað skoða það mál nánar.
„Ég ætla ekki að fullyrða hvað ég
hefði gert í því máli en það er
vissulega óafturkræft mál sem
hefði mátt skoða. Það sem skiptir
máli er að við högum heimilis-
haldinu eins og þjóðin vill í þenn-
an stutta tíma sem guð gefur
hverri kynslóð. En við skulum
ekki gleyma því að við höfum kos-
ið Alþingi sem fer með þessi mál
fyrir okkur. Það að fara í andstöðu
við þingið er alvarlegur hlutur út
af fyrir sig og bendir til að eitt-
hvað hafi gengið úr lagi ef forseti
telur sig þurfa að gera það,“ segir
Baldur. „Það að málskotsrétturinn
hefur ekki verið notaður í 60 ár
bendir kannski til þess að þingið
hafi unnið sín verk vel og að for-
setinn hafi metið það svo að hann
hafi ekki þurft að grípa til þessa
valds. Embættið mótast síðan af
hverjum einstaklingi sem því
gegnir og þar með tilfinningin
fyrir því hvenær er rétt að grípa
inn í og hvenær ekki,“ segir Bald-
ur og bætir við að þó einn forseti
á sextíu ára tímabili hafi kosið að
nýta sér málskotsréttinn sé það
ekki tilefni til að breyta stjórnar-
skránni og fella hann úr gildi.
Nauðsynlegt embætti
Þó nokkrir hafa gagnrýnt for-
setaembættið sjálft og sumir
ganga svo langt að segja það til-
gangslaust með öllu. Baldur telur
embættið hins vegar nauðsynlegt.
„Við eigum að hafa þjóðarleiðtoga
sem hægt er að treysta á og líta
upp til. Jafnvel á erfiðum tímum
þegar stjórnmálamönnum ber
ekki saman. Við eigum að hafa
hlutlausan mann eða konu sem all-
ir vita að tilheyrir þjóðinni óháð
pólitík,“ segir Baldur sem telur að
stjórnmálamenn eigi ekki að
bjóða sig fram til forseta. „Þar
reynir á siðferðisvitund þeirra
sjálfra en það eru þeirra mann-
réttindi að fá að bjóða sig fram.“
Samkvæmt skoðanakönnunum
Fréttablaðsins og Gallup hefur
Ólafur Ragnar Grímsson mikið
forskot á aðra frambjóðendur.
Hann hefur mælst með frá 60% til
tæplega 90% fylgi. Ástþór Magn-
ússon hefur verið með tæpt pró-
sent og Baldur með frá 5% til 10%
fylgi.
„Ég finn mikinn meðbyr og
fólk vill fá frið um þetta emb-
ætti,“ segir Baldur sem er
óhræddur við að fara gegn sitj-
andi forseta, þótt margir telji það
óvinnandi vígi. „Þegar maður hef-
ur eitthvað að segja gerir maður
það þó það sé erfitt. Ég er ekki að
þessu af því að ég held að þetta sé
auðvelt heldur af því mér finnst
ég hafa eitthvað að segja. Mér
finnst öll ástæða til að færa þetta
embætti til fyrri virðingar.“
kristjan@frettabladid.is
- SPENNANDI VALKOSTUR
Stangarhyl 3, 110 Reykjavík, sími 591 9000
www.terranova.is
Akureyri, sími 461 1099
Súpersól til
Portúgal
30. júní
frá29.995.-
Tryggðu þér síðustu sætin í sólina til Portúgal í maí eða júní á hreint ótrúlegum
kjörum í beinu flugi Terra Nova til Portúgal. Þú getur valið um viku eða tveggja
vikna ferð og dvalið við frábærar aðstæður, enda er sumarið komið í Portúgal
og auðvelt að njóta alls sem staðurinn hefur að bjóða. Og auðvitað nýtur þú
þjónustu fararstjóra Terra Nova allan tímann. Þú bókar ferðina og 3 dögum
fyrir brottför færðu að vita hvar þú gistir í fríinu þínu í Portúgal.
Kr. 29.995
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára, í viku
30. júní. Innifalið flug, gisting og skattar.
Ferðir til og frá flugvelli kr. 1.800 á mann.
Kr. 39.990
M.v. 2 saman í gistingu í viku 30. júní.
Innifalið flug, gisting og skattar.
Ferðir til og frá flugvelli kr. 1.800.
Tryg ðu þér síðust ti í li til t gal í júní á hrei t ótrúlegum kjör í
beinu flug Terra Nova til Portúgal. Þ getur valið um vik eða tveggja vikna
ferð og dvalið við frábærar aðstæður, enda er sumarið komi í Portúgal og uð-
velt að njóta alls sem staðurinn hefur að bjóða. Og auðvitað nýtur þú þjónustu
fararstjóra Terra Nova allan tímann. Þú bókar ferðina og 3 dögum fyrir brottför
færðu að vita hvar þú gistir í fríinu þínu í Portúgal.
SUNNUDAGUR 20. júní 2004 19
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/E
.Ó
L.
Málskotsrétturinn á
því að vera til staðar
til að nota í neyðartilfellum
rétt eins og björgunarbátur
en ekki þegar mann langar
að skreppa í siglingu.
,,
Inngangan í Nató
er líklega eina mál-
ið þar sem hafa komið upp
virkileg ólæti og það eru til
myndir af íslenskum lög-
reglumönnum að slást við
íslenskt fólk með táragasi.
Það er ógeðfelld sjón. Það
að vopnlaus smáþjóð gangi
í hernaðarbandalag er al-
varlegur hlutur. Miðað við
þær upplýsingar sem ég hef
þá hefði ég skoðað vand-
lega að skjóta því máli til
þjóðarinnar þegar öll þessi
ólga braust út meðal henn-
ar. Það mál er einn af þeim
hlutum sem er nær óaftur-
kræfur.
,,
BALDUR ÁGÚSTSSON
Forsetaframbjóðandinn segir að fólk beri
minni virðingu fyrir forsetaembættinu. „Í
fyrsta skipti í tíð núverandi forseta þykir
orðið við hæfi að gera grín að honum,“
segir Baldur.