Fréttablaðið - 22.06.2004, Blaðsíða 16

Gamlir rokkhundar
Í dag koma til landsins gamlir rokkhundar
í þungarokksveitinni Deep Purple og ætla
að gleðja landsmenn með 30–40 ára
gömlu þungarokki. Vonandi hafa þeir engu
gleymt gömlu mennirnir, en reynist sú
raunin er ekki víst að það komi að sök, því
tónleikagestir vita eflaust hvernig lögin
eiga að hljóma. Margir áhorfenda eiga ef-
laust þá plötu sveitarinnar sem talin er
með bestu hljómleikaplötum allra tíma, en
það er upptaka af
tónleikum Deep
Purple í Japan árið
1972, Made in
Japan. Annars eru
í sveitinni þrír af
uppruna legum
meðlimum, þeir
Ian Gillan, Roger Glover og Ian Paice. Þar
standa Deep Purple liðar betur en sumar
aðrar aldurhnignar rokksveitir. Nægir þar
að nefna Black Sabbath, sem var enn með
lífsmarki síðast þegar til spurðist, en þar er
gítarhetjan Tommy Iommi, einn eftir úr
upprunalegu sveitinni. Hann er samt enn
sagður vera að reyna að kreista úr sér
„nýtt“ rokk og orðrómur í gangi um að á
næsta ári sé von á stúdíóplötu frá sveitinni,
þeirri fyrstu síðan 1995. Kannski að hægt
verði að plata þá til landsins næsta sumar
til að kynna gripinn.
SS sérsveitin gengur aftur
Vitað er til þess að mörgum brá við niður-
lag hressilegrar auglýsingar frá Sláturfélagi
Suðurlands þar sem athygli er vakin á kjöt-
afurðum fyrirtækisins sem eru í almennri
sölu. Skilaboðin voru nefnilegar frá „SS sér-
sveitinni“. Sérsveit Sláturfélagsins kann að
vera sauðmeinlaus, en samnefnari hennar í
Þýskalandi seinni heimsstyrjaldarinnar var
allt annað en meinlaus. Nú er ekki alveg
ljóst hver markhópur þessara auglýsinga er.
Ef til vill eru það ungmennin sem Morgun-
blaðið hefur grunað
um hnignandi
söguþekkingu,
en þó er vitað
um fólk á tví-
tugsaldri sem
náði ekki upp í
nefið á sér af
hneykslan yfir þessari
vísun í sérsveit SS sem tengja mætti Waffen
SS. Kannski að auglýsingastofur landsins
ættu að gera skurk í sagnfræðiuppfræðslu
starfsmanna sinna?
Nú er rykið aðeins farið að setj-
ast eftir að forsetinn ákvað að
staðfesta ekki fjölmiðlalögin.
Forsætisráðherrann búinn að
átta sig á því að halda verður
þjóðaratkvæðagreiðslu, búið að
skipa nefnd og búið að kalla
saman þing. Svo er líka farið að
huga að því að afnema ákvæðið
um synjunarvald eða málskots-
rétt (hvort sem menn kjósa að
kalla ákvæði stjórnarskrárinn-
ar) svona rétt eins og Þjóðhags-
stofnun var lögð niður þegar
mönnum þóknaðist ekki það sem
þaðan kom. Munurinn á því
tvennu er þó sá að ef breyta á
stjórnarskránni þá verður það
ekki gert nema að tvö þing sam-
þykki þ.e. það verða að vera
kosningar í millitíðinni og þá
gefst kjósendum kostur á að ráð-
stafa atkvæði sínu eftir því
hvaða skoðun frambjóðendur
og/eða flokkar hafa í þeim efn-
um. Hvort sem menn láta það
svo hafa áhrif á sig eður ei, ef til
þess kemur.
Skoðanir eru eðlilega skiptar
um það hvort ákvörðun forset-
ans hafi verið rétt. Sumir vilja
snúa út úr í þessum efnum sem
öðrum og spyrja hvort forsetinn
ætli næst að neita að samþykkja
fjárlög. Aðrir vitna til EES-
samningsins og Kárahnjúka-
virkjunar og segja ýmist að eðli-
legra hefði verið að neita þeim
lögum staðfestingar eða segja að
nú sé einmitt hið rétta tækifæri
til að nota þetta ákvæði, en ekki
hefði átt að nota það í hinum til-
vikunum. Ein kona segir að hún
hafi verið andsnúin gagna-
grunnslögunum en sér hafi hins
vegar ekki dottið í hug að bera
eld að Alþingi heldur hafi hún
sagt sig úr gagnagrunninum. Ég
sagði mig líka úr gagnagrunnin-
um, ekki vegna þess að ég sé á
móti vísindum og listum heldur
vegna þess að tekin voru af mér
ráðin um hvernig nota skyldi
upplýsingar sem koma mér og
lækninum mínum einum við.
Mér er hins vegar alveg ómögu-
legt að skilja samlíkinguna á því
að forsetinn staðfesti ekki fjöl-
miðlalögin og því að bera eld að
Alþingi. Gagnagrunnslögin voru
sett vegna þess að vinur forsæt-
isráðherrans hafði stofnað fyrir-
tæki sem átti að verða einstakt í
veröldinni held ég. Þá var að-
ferðin við að taka málfrelsið af
þeim sem voru andsnúnir lögun-
um sú að segja að þeir sem væru
þeirrar skoðunar kæmu í veg
fyrir að fundin yrðu upp lyf sem
hjálpaðu sjúkum.
Núna lét fólk ekki segjast,
blæs á að það sé sérstakir tals-
menn auðhringa og hvort sem
„establishmentinu“ líkar betur
eða verr þá virðist þorri fólks
vera sáttur við, ef ekki jafnvel
ánægður með að fá að segja sitt
um fjölmiðlalögin. Mogginn kall-
ar það andóf sem átti sér stað
„hávaða“ og þeir á þeim bæ eru
voða fegnir því að hann er nú um
garð genginn. Mogginn er líka
voða feginn því að það sem hann
kallar venjulegt fólk skrifi grein-
ar í blöð og segir það vísbend-
ingu um nú sé fólki nóg boðið og
vitnar í vel valdar greinar máli
sínu til stuðnings. Mogginn segir
nefnilega að yfirleitt séu það
svokallaðir álitsgjafar, sem mér
virðist honum ekki þykja ýkja
fínt fólk, sem þeki síður blað-
anna með skrifum sínum. Mér
fannst þetta eiginlega meira en
skondið því ég held að ritstjórn
Morgunblaðsins sé elsti og ráð-
settasti álitsgjafi landsins þó
hann heiti bara Morgunblaðið en
ekki mannsnafni eins og aðrir Ís-
lendingar. Mér fannst þetta eig-
inlegra ennþá skemmtilegara
vegna þess að ráðsetti álits-
gjafinn skrifar gjarnan í nafni
okkar allra og segir að Íslending-
ar vilji hitt og þetta eða séu á
móti hinu og þessu. Íslendingar
vilja t.d. ekki ganga í Evrópu-
sambandið og Íslendingar vilja
ekki að stór íslensk fyrirtæki
fjárfesti á Íslandi, þau eiga að
fjárfesta í útlöndum eða bara
helst að fara á hausinn finnst
mér stundum. Þetta gengur ekki
alveg upp í kollinum á mér því
mig minnir að við höfum alltaf
verið að leita að einhverjum sem
vilja fjárfesta á Íslandi. Kannast
ekki fleiri en ég við það? Ég er
nefnilega þeirrar skoðunar að
með almennum reglum um við-
skiptaumhverfi megi koma í veg
fyrir að menn misnoti aðstöðu
sína hvort heldur er á matvöru-
markaði eða fjölmiðlamarkaði,
en þeir sem hafa verið vanir því
að hafa alls staðar tögl og hagld-
ir vilja ekki láta í minni pokann.
Eldri strákarnir í fótboltanum
vilja ekki yngri stráka úr öðrum
hverfum inn á sinn völl og þess
vegna breyta þeir bara reglunum
þegar þeim tekst ekki lengur að
hafa völlinn fyrir sig með því
einu að yggla sig, svo maður tali
nú ekki um kvennafótbolta hann
hefur nú alltaf þótt frekar
óspennandi. ■
Þ að getur verið auðvelt að gleyma því hversu stórhuga verk-efni forystumenn Evrópusambandsins hafa ráðist í þegar viðsjáum þá verjast spurningum á blaðamannafundum eða
standa hver á sínu þjóðþingi fyrir málamiðlun innan sambandsins.
Það er sama hversu auðvelt er að gera lítið úr Evrópusambandinu og
henda grín að skriffinnskunni þar og öllum reglugerðunum; það eru
ekki til kröftugri eða merkari tilraunir til að forðast mistök fortíðar
og þoka samfélagsgerð okkar áfram.
Evrópusambandið er síður en svo sjálfgefin staðreynd. Það var
stofnað til þess að minnka hættuna á stríði í Evrópu. Og þótt okkur
finnist sú hætta æ léttvægari þá er enn stríð í Evrópu og aðeins sex-
tíu ár síðan álfan öll logaði. Það hafa verið stofnuð önnur samtök
ríkja á þessum árum með svipuð markmið en þau hafa flest ýmist
lognast út af eða verið sprengd upp. Á sama tíma hafa Evrópulöndin
fellt niður landamæri sín og opnað þau fyrir fólki og viðskiptum. Það
má margt finna að evrópskri hagstjórn – þunglamalegum vinnu-
markaði og of fyrirferðarmiklu ríkisvaldi. En rót þessa vanda má
rekja aftur fyrir Evrópusambandið og það er ekkert sem segir að
erfiðara verði að glíma við hann innan sambandsins en ef hvert land
væri sjálfstæð eining. Það er ekki hægt að skamma Evrópusamband-
ið fyrir að bera einkenni evrópsku ríkjanna.
Evrópusambandið er vissulega viðskiptalegt varnarsamband. Eitt
af markmiðum þess er að styrkja Evrópu sem markaðssvæði í sam-
keppni við Bandaríkin, Asíu og önnur öflug svæði. Við þurfum ekki
að horfa nema þrjátíu ár aftur í tímann til að sjá að einhverjum ár-
angri hefur Evrópusambandið náð. Þá þótti það ekki fráleitur spá-
dómur að gamla heimsálfan myndi sitja eftir þegar spútniklönd Asíu
og Suður-Ameríku myndu sækja fram. Mikill fjöldi starfa hefur ver-
ið fluttur frá Evrópu undanfarna áratugi og til fátækari svæða en
Evrópusambandinu hefur tekist að halda uppi nokkrum stöðugleika
og hagsæld þrátt fyrir miklar breytingar á atvinnulífi álfunnar.
Pólitísk þróun Evrópusambandsins hefur alla tíð verið í átt að
bandalagsríki Evrópu. Þetta hefur ekki verið yfirlýst markmið en öll
þróun hefur stefnt í þessa átt. Af þjóðernisástæðum hefur hins vegar
ekki mátt nefna þetta upphátt. Þrátt fyrir augljósa kosti hvers aðild-
arlands að Evrópusambandinu hefur það aldrei verið vinsælt meðal
þjóðanna. Hverri þjóð fyrir sig finnst sem verið sé að troða upp á sig
útlendu valdi. Pólitísk þróun sambandsins hefur því mjakast áfram í
smáskömmtum; nógu stórum til að gagnast en nógu litlum til að
meirihluti hverrar þjóðar geti kyngt þeim. Það er mikill galdur að
laga skammtana. Ef þeir eru of stórir gæti sambandið leyst upp í
erjur og þjóðernissinnar fengið byr í öll segl. Slíkt ástand var ástæða
þess að menn réðust í þessa djörfu tilraun og jafnframt helsta upp-
lausnarhættan. En því lengra sem þróun Evróusambandsins þokast,
því veigaminni verða hin þjóðernislegu rök. Á endanum munu þau
vonandi gefa eftir – og þá um leið forsendur þess að við Íslendingar
viljum ekki taka þátt í þessari tilraun. ■
22. júní 2004 ÞRIÐJUDAGUR
MÍN SKOÐUN
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
Við viljum stundum gleyma hversu mikilvæg og stór-
huga tilraun Evrópusambandið er.
Stórhuga leið til
friðar og hagsældar
Ryk að setjast eftir synjun forseta
ORÐRÉTT
Um lýðræðislega orðræðu
Hvað sem kannanir segja þá trúi ég
því að samstaða skipti máli, hvort
sem um er að ræða mótmælaað-
gerðir gegn fjölmiðlafrumvörpum
eða kröfu um virkara lýðræði og þó
svo að við leysum ekki öll heimsins
vandamál þá skiptir spjallið með
vinunum einnig miklu máli. Það er
enginn sunnudagur tilgangslaus!
Steinunn Jakobsdóttir, Orðlaus 13. tbl. 2004.
Námsmenn, kvótasalar og gamal-
menni?
Erfitt er því um vik að staðhæfa
nokkuð um hversu margir Íslending-
ar eru raunverulega búsettir á Spáni
en ekki óraunhæft að gera ráð fyrir
að það séu um 1.000 til 2.000.
Auður Hansen, fasteignasali á Spáni,
skrifar um sæluna í sólinni.
Morgunblaðið 21. júní.
Gjá milli landsfeðra og þjóða
Landsfeður Evrópu eru komnir
langt fram úr lýðnum, sem baular á
þjóðsöngva annarra ríkja og drekk-
ur frá sér ráð og rænu á opinberum
vettvangi. landsfeðurnir hafa sam-
einað álfu, sem vill ekki sameinast.
Síðan eiga þeir eftir að selja fót-
boltalýðnum og öðrum almenningi
niðurstöðuna.
Jónas Kristjánsson skrifar um nýja
stjórnarskrá Evrópusambandsins.
DV 21. júní.
Voru lögin þá sett fyrir Moggann?
Um hvað snúast fjölmiðlalögin sem
forsetinn neitaði að staðfesta? Þau
snúast um það að koma í veg fyrir að
allir einkareknir fjölmiðlar á Íslandi
nema Morgunblaðið séu í eigu og
undir yfirráðum eins og sama aðila.
Morgunblaðið 21. júní.
Frumþarfirnar eru hreyfiaflið
Sigurganga gemsans byrjaði raun-
ar, þegar fólk áttaði sig á, að þar
var komið tæki, sem gat sagt ná-
kvæmlega, hvenær það kæmi
heim í mat. Þá varð gemsinn hluti
af lífinu sjálfu.
Jónas Kristjánsson, DV 19. júní.
En ekki til að hlæja að?
Við eigum að hafa þjóðarleiðtoga
sem hægt er að treysta á og líta
upp til. Jafnvel á erfiðum tímum
þegar stjórnmálamönnum ber ekki
saman.
Baldur Ágústsson forsetaframbjóð-
andi í viðtali við Fréttablaðið þar sem
fram kom að hann er á móti gríni um
forsetaembættið.
Fréttablaðið 20.júní.
FRÁ DEGI TIL DAGS
Rót þessa vanda má rekja aftur fyrir Evrópusam-
bandið og það er ekkert sem segir að erfiðara
verði að glíma við hann innan sambandsins en ef hvert
land væri sjálfstæð eining.
,,
Hvaða á
rgjald
ert þú
að borg
a af þínu
kreditko
rti?
S24 er sjálfstæð rekstrareining innan Sparisjóðs Hafnarfjarðar
E
in
n
t
v
e
ir
o
g
þ
r
ír
3
1
2
.0
0
5
degitildags@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTASTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson RITSTJÓRNARFULLTRÚAR: Steinunn Stefánsdóttir og Jón Kaldal
AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 515 75 06
NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift
ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar, 1.100 krónur á mánuði. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
Í DAG
SYNJUNARVALD FORSETA
VALGERÐUR
BJARNADÓTTIR
VIÐSKIPTAFRÆÐINGUR
Ég er nefnilega
þeirrar skoðunar að
með almennum reglum um
viðskiptaumhverfi megi
koma í veg fyrir að menn
misnoti aðstöðu sína hvort
heldur er á matvörumarkaði
eða fjölmiðlamarkaði, en
þeir sem hafa verið vanir því
að hafa alls staðar tögl og
hagldir vilja ekki láta í minni
pokann.
,,