Fréttablaðið - 28.06.2004, Blaðsíða 6

6 28. júní 2004 MÁNUDAGUR
Ólafur Þ. Harðarson segir það álitamál hvort úrslitin séu góð fyrir sitjandi forseta:
Forsetaembættið hefur breyst
FORSETAKJÖR „Það er ljóst að þegar
Ólafur Ragnar fær tvo þriðju hluta
af greiddum atkvæðum er hann
ekki óumdeildur friðarhöfðingi eins
og Vigdís Finnbogadóttir og Krist-
ján Eldjárn voru,“ segir Ólafur Þ.
Harðarson prófessor í stjórnmála-
fræði við Háskóla Íslands.
Ólafur vill hins vegar ekki leggja
mat á hvort þetta sé góð eða slæm
útkoma fyrir sitjandi forseta. „Í
ljósi þess að hann er nýbúinn að
taka mjög umdeilda ákvörðun sem
hefur verið harðlega gagnrýnd af
pólitískum forystumönnum þarf
þetta kannski ekki að koma á
óvart.“ Ólafur telur helstu ástæð-
una fyrir dræmri kjörsókn vera þá
að úrslitin virtust ráðin fyrir fram.
„Árið 1988 dalaði kjörsókn um 18
prósent frá því í kosningunum 1980.
Núna dalar hún um 23 prósent og
líklegast af sömu ástæðum og þá.
Það er hins vegar ekki hægt að ráða
í afstöðu þeirra sem sátu heima
gagnvart frambjóðendum.“
Haft var eftir Ólafi Ragnari
Grímssyni í gær að úrslit sem þessi
væru svo afgerandi að forsetar í
lýðræðisríkjum gætu varla látið sig
dreyna um slíkan stuðning. Segir
Ólafur Þ. Harðarson segir að það sé
spurning hversu langt sá saman-
burður nær. „Valdalitlir forsetar
eru ekki algengir í heiminum. Þetta
er kannski rétt hjá Ólafi Ragnari en
á þá við um pólitíska forseta sem
eru fullir þátttakendur í stjórnmála-
starfi.“
Hlutfall auðra seðla í kosningun-
um er einsdæmi í íslenskri kosn-
ingasögu og telur Ólafur að það
liggi beinast við að túlka það sem
andóf gegn forsetanum og skipti
fjölmiðlafrumvarpið eflaust þar
miklu. Hann segir að dræm kjör-
sókn sé hins vegar til marks um það
að fjölmiðlamálið hafi ekki haft
áhrif á stóran hluta kjósenda. „Stór
hluti þjóðarinnar er greinilega ekki
mjög æstur í málinu, fyrst hann
mætir ekki á kjörstað og annað
hvort mótmælir forsetanum og
ákvörðun hans með því að styðja
annan frambjóðanda eða skila auðu
eða styður hann með því að greiða
honum atkvæði sitt.“
bergsteinn@frettabladid.is
Úrslit í samræmi
við kannanir
Prófessor í félagsfræði segir kannanir Fréttablaðsins hafa sagt fyrir um úrslitin.
Honum finnst þó athyglisvert að kannanir sýndu meiri kjörsókn en varð og
velta megi fyrir sér hvort eitthvað hafi breyst síðustu dagana fyrir kosningar.
FORSETAKJÖR „Ég tel að kannanir
hafi verið í miklu samræmi við
úrslitin og í raun sagt þau fyrir,“
segir Þórólfur Þórlindsson, pró-
fessor í félagsfræði við Háskóla
Íslands.
Í könnun Fréttablaðsins
þriðjudaginn 22. júní, fjórum
dögum fyrir kosningar, mældist
Ólafur Ragnar með 71,9 prósent
fylgi en fékk 67,9. Ástþóri
Magnússyni var spáð 1,2 pró-
sent fylgi en fékk 1,5 prósent.
Baldur Ágústsson mældist með
6,2 prósent í könnuninni en
hlaut 9,9 prósent. Aðeins munaði
einum tíunda hluta úr prósentu-
stigi á könnun Fréttablaðsins
hlutfall auðra seðla og úrslitum
kosninganna. Í könnuninni ætl-
uðu 20,6 prósent að skila auðu
en 22,5 prósent gerðu það þegar
upp var staðið. Könnun IMG
Gallups frá 16. júní spáði Ólafi
Ragnari svipuðu fylgi og Frétta-
blaðið eða 71,4 prósent atkvæða.
Hún spáði Ástþóri 0,6 prósent
fylgi og Baldri 7,9 prósentum.
Athygli vekur að bæði könn-
un Fréttablaðsins og Gallups
bentu til mun meiri kjörsóknar
en raunin varð. Þórólfur segir
rétt að staldra við það og spyrja
hvort eitthvað hafi gerst síðustu
dagana fyrir kosningar sem hafi
dregið úr kjörsókn. „Það er ým-
islegt sem kemur til greina. Í
fyrsta lagi má vera að það hafi
hreinlega verið ofmat á kjör-
sókn í skoðanakönnunum. Í öðru
lagi má spyrja hvort áhrifin og
stemningin í kringum fjölmiðla-
frumvarpið, sem hefði hugsan-
lega ýtt undir kjörsókn, hafi
fjarað út síðustu dagana fyrir
kosningar. Í þriðja lagi kemur til
greina að skoðanakannanirnar
sjálfar hafi átt þátt í að draga úr
kjörsókn, því þær sýndu yfir-
burðastöðu Ólafs Ragnars og
það hefur ef til vill latt fólk til
að mæta á kjörstað.“
bergsteinn@frettabladid.is
VEISTU SVARIÐ?
1Hvað heitir formaður stúdentaráðsHáskóla Íslands?
2Íbúar hvaða eyju samþykktu um helg-ina að sameinast Akureyri?
3Hvar fer leiðtogafundur NATO fram?
Svörin eru á bls. 30
www.plusferdir.is
42.740 kr.
N E T
m.v. 2 fullorðna og 2 börn, 2ja-11 ára í 14 nætur á Benal Beach.
Innifalið er flug, gisting í 14 nætur, ferðir til og frá flugvelli erlendis,
íslensk fararstjórn og allir flugvallarskattar.
56.830 kr. ef 2 fullorðnir ferðast saman, gist í stúdíói á Benal Beach.
NETplús er einungis bókanlegur á www.plusferdir.is
13. júlí
Verð frá
Costa del Sol
EINAR KR. GUÐFINNSSON
Einar Kr. Guðfinnsson:
Sögulegt
lágmark
FORSETAKJÖR „Mér finnst þetta
mjög athyglisverð úrslit,“ segir
Einar K. Guðfinnsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokks. „Í fyrsta lagi
vegna þess að kosningaþátttakan
er í sögulegu lágmarki og það þarf
að fara aftur til þess tíma þegar
einungis takmarkaður hluti þjóð-
arinnar hafði kosningarétt til að
finna þátttöku sem jafnast á við
þessa. Þetta gerist þrátt fyrir að
mjög mikil umræða hafi verið í
gangi sem hefði átt að skerpa
áhuga fólks á þátttöku í kosning-
unum. Í annan stað eru þetta sögu-
legar kosningar að því leyti að
fimmti hver kjósandi skilar auðu.
Það segir líka gríðarlega mikla
sögu að sitjandi forseti fái einung-
is tvö af hverjum fimm atkvæðum
atkvæðisbærra manna.“ ■
Össur Skarphéðinsson:
Hrakför
andstæðinga
forsetans
FORSETAKJÖR „Niðurstaðan sýnir mér
að forsetinn hefur traust umboð til
að halda áfram
að þróa emb-
ættið með þeim
hætti sem hann
hefur gert hing-
að til,“ segir
Össur Skarp-
héðinsson, for-
maður Samfylk-
ingar. „Forset-
inn fékk ríflega
tvo þriðju
greiddra at-
kvæða þrátt fyrir linnulausar árás-
ir, sem keyrðu um þverbak allra síð-
ustu daga. Ég tel að hann geti verið
ákaflega sáttur við niðurstöðuna.
Það er athyglisvert að þótt Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi bersýnilega
lagst í víking, með þeim öflum sem
honum fylgja í fjölmiðlaheiminum,
til að fá þjóðina til að skila auðu þá
hefur hann ekki upp úr því krafsi
nema fimmtung atkvæða. Miðað við
aðstæður tel ég að engum blöðum sé
um það að fletta að forsetinn hefur
fengið afgerandi endurnýjað um-
boð. Ég er þeirrar skoðunar að þessi
úrslit og hrakför þeirra sem réðust
gegn forsetanum séu skilaboð til
þeirra um að slíðra vopn sín og taka
höndum saman við þá sem vilja
skapa frið um forsetaembættið.“ ■
ÞÓRÓLFUR ÞÓRLINDSSON
Spyrja má hvort eitthvað hafi gerst
síðustu dagana fyrir kosningar sem dró
úr kjörsókn.
ÖSSUR SKARP-
HÉÐINSSON
ÓLAFUR
RAGNAR
ÁSTÞÓR
MAGNÚSSON
BALDUR
ÁGÚSTSSON
AUÐIR
ÚRSLIT FORSETAKOSNINGANNA 26. JÚNÍ
KÖNNUN FRÉTTABLAÐSINS 16. JÚNÍ
KÖNNUN GALLUP 2.-15. JÚNÍ
67,9%
71,9% 71,4%
9,9%
6,2%
7,9%
1,5% 1,2% 0,6%
20,5% 20,6% 20,0%
STYÐJA
ENGANN
KANNANIR GÁFU RÉTTAR VÍSBENDINGAR
Þórólfur Þórlindsson segir að skoðanakannanir hafi sagt fyrir um úrslitin.
ÓLAFUR Þ. HARÐARSON
Dræm kjörsókn segir að stór hluti þjóðar-
innar er greinilega ekki æstur út af fjöl-
miðlamálinu.