Fréttablaðið - 01.07.2004, Blaðsíða 24

1. júlí 2004 FIMMTUDAGUR24
FJÖLSKYLDAN FÓTBOLTI FASTEIGNAVERÐ FRIÐUR
Það síðasta sem nokkur maður skyldi
gera þegar verið er að hugsa um að
eignast barn er að reikna út hvað það
kostar. Íslendingum gæti hætt að fjöl-
ga. Fyrir nokkru tók ég saman hvað
grunnur að einum mánuði kostaði fyr-
ir okkur fjögur. Um 170 þúsund kr.
Mér brá, en viðurkenni að ég get skor-
ið niður með því að segja Sýn og
Mogganum upp, en á móti kemur að
ég reikna engan kostnað í fatnað, skó
eða tómstundir. Hvert barn kostar á
bilinu 30 til 50 þúsund á mánuði. Fyrir
þessa upphæð er hægt að hafa fínan
bíl á rekstrarleigu! Miðað við að
ótekjutengdar barnabætur eru 36.308
kr. á barn yngra en 7 ára, þá borga
foreldrar á Íslandi 11 mánuði á ári fyr-
ir barnið og fá einn mánuð frían. Ger-
um betur.
Sumarið er tíminn. Það er varla til sá
grasblettur með mörkum sem ekki iðar
af lífi frá morgni til kvölds. Fótboltinn er
skemmtilegur og ég er einn af þeim
sem hef gaman af því að fara á völlinn.
Ég klappa, stappa og hrópa, jafnvel
kemur það fyrir að ég leiðbeini dómara
leiksins um atriði sem ég sé úr stúkunni
miklu mun betur en hann sem er rétt
við atvikið. Ég er stuðningsmaður og
sem slíkur frábið mér að lið frá ein-
hverjum smábæ út á landi skuli biðjast
afsökunar á að hafa tapað í bikar-
keppninni í fótbolta fyrir stórveldinu úr
Kópavogi. Þetta sumar verður skemmti-
legt í Kópavogi. Það fer lið úr Kópavogi
í úrvalsdeild karla líka. Áhorfendur hafa
ekki verið nógu duglegir að mæta á
völlinn. Mætum og styðjum okkar lið.
Gerum betur.
Undanfarið hefur fasteignaverð hækkað
og hækkað. Ég leyni þeirri skoðun
minni ekkert að það sem m.a. hefur
hækkað verð á húsnæði er að sveitarfé-
lög á höfuðborgarsvæðinu, önnur en
Kópavogur, hafa ekki verið nægilega
dugleg við að hafa framboð á lóðum.
Þau sveitarfélög sem hafa haldið útboð
á þeim fáu lóðum sem þau hafa verið
að úthluta eiga hvað mesta sök á því
hvað fasteignaverð hefur hækkað á höf-
uðborgarsvæðinu. Þá er ég fyrst og
fremst að tala um Reykjavík. Það getur
hvert mannsbarn séð það að þegar lítið
framboð er af lóðum, þá er verðið á
þeim hátt, sem leiðir til hækkunar á
húsnæði og breytir þá litlu hvar á höf-
uðborgarsvæðinu það er. Peningar eru
ekki allt og ekkert réttlætir að aðeins
þeir ríkustu geti fengið lóðir. Gerum
betur.
Ísland er nafli alheimsins og Kópavogur
er höfuðborgin. Fjölskyldan, fótboltinn
og fasteignaverð eru þau málefni sem
eru efst í huga í augnablikinu. En ekki
má gleyma einu mikilvægu málefni,
sem er friður. Fyrir hvern þann sem hef-
ur eitthvað verið að ferðast um Mið-
austurlönd er ekki annað hægt en að
hugsa um frið og hungursneyð. Fyrir þá
sem hafa rekið sig á menn berandi
gamla hríðskotabyssu á bakinu og bet-
landi börn á sama götuhorninu er ekki
annað hægt en að vona að einhvern
tímann verði jafn gott að búa alls stað-
ar í heiminum og í Kópavogi. Það er
langt í frá að annars staðar búi fólk við
sömu lífsgæði - við getum hjálpað til.
Þróunaraðstoð Íslands er ekki í sam-
ræmi við þau lífsgæði sem við lifum við
hér á landi. Gerum betur.
EFST Í HUGA
ÓMARS STEFÁNSSONAR
BÆJARFULLTRÚA Í KÓPAVOGI
Í hartnær áratug hef ég starfað
við útflutning á sjávarafurðum. Á
þessum tíma hef ég aldrei notið
stuðnings frá konsúlum né sendi-
herrum okkar Íslendinga við öflun
viðskiptatengsla eða úrvinnslu
erfiðra mála sem jafnan geta fylgt
flóknum millilandaviðskiptum. Ís-
lensk nýsköpun á undir högg að
sækja. Íslenskur iðnaður fær ekki
þann öfluga stuðning sem t.d. iðn-
fyrirtæki í Evrópusambandsríkj-
um eiga vísan á sínum slóðum. Ég
vil hvorki, né ætla mér, að kasta
rýrð á utanríkisráðuneytið eða þá
fjölmörgu embættismenn sem þar
starfa. bæði hér heima og ytra.
Heldur vil ég leyfa mér að gagn-
rýna og koma um leið á framfæri
ákveðnum hugmyndum sem ég tel
skynsamlegar og í alla staði í takt
við nútímann og þær þörfu breyt-
ingar sem íslensk þjóð stendur
frammi fyrir í dag á tímum al-
þjóðahnattvæðingar.
Ég get með engu móti skilið þá
hugsun íslenskra ráðamanna að
fjárfesta í sendiráðsbyggingum
erlendis sem kosta þjóðarbúið og
skattborgara í sumum tilfellum
upp undir 1000 milljónir íslenskra
króna fyrir einstök ráðuneyti.
Einnig tel ég embættisráðningar
vera gamaldags og úr sér gengnar.
Sumir hafa gengið svo langt að
kalla sendiráðin okkar elliheimili
fyrir úr sér gengna pólitíkusa. Á
örfáum árum hefur ráðuneyti ut-
anríkismála tvöfaldast ef ekki
þrefaldast í rekstrarkostnaði, eða
frá tveim til þrem milljörðum
króna árið 1996, upp í tæpa sex
milljarða króna á ári nú nokkrum
árum síðar. Íslenskur almenning-
ur stendur víðsfjarri þeim verk-
um sem konsúlar og sendiherrar
þjóðarinnar standa fyrir. Sem
skattborgari vil ég fá upplýsingar
um störf þessara embættismanna.
Hverju hafa þeir áorkað í störfum
sínum á síðustu misserum og
hvernig er starfi þeirra háttað?
Nýjar hugmyndir kalla á breyt-
ingar. Uppstokkun í húsnæðismál-
um utanríkisráðuneytisins ytra er
nauðsynleg. Við verðum að fara
gætilega með fé okkar litlu þjóðar.
Þá er brýnt að markaðsfólk fái
tækifæri í þessar stöður. Fjöl-
margir hæfir Íslendingar með
menntun í alþjóðaviðskiptum, al-
þjóðahagfræði, almannatengslum
og öðrum öflugum greinum gætu
sannarlega komið miklu í verk
fyrir íslenskan iðnað, íslenska ný-
sköpun og almenna öfluga kynn-
ingu fyrir bæði land og þjóð. Slík-
ir einstaklingar myndu skila af sér
góðu dagsverki en ekki líta á ráðn-
ingu sína sem áralanga afslöppun
á svimandi háum launum í fínu
umhverfi á síðustu metrum starf-
sævi sinnar. Sækja þyrfti vöru-
sýningar heim, vinna af dugnaði
með íslenskum fyrirtækja- og fé-
lagasamtökum og síðast en ekki
síst gera grein fyrir starfi sínu og
árangri fyrir íslenska þjóð með
jöfnu millibili.
Sem aðildarríki að NATO, sem
að mörgum er talið vera fyrst og
fremst viðskiptabandalag frekar
en varnarbandalag, er nauðsyn-
legt að ná fram öflugum verkefn-
um fyrir íslenska þjóð. Tækifærin
eru til staðar. Til að mynda væri
spennandi fyrir íslensk stjórnvöld
að ná fram öflugum viðhaldsverk-
efnum á flugvélakosti NATO hér á
Íslandi. Eins og alþjóð er kunnugt
um þá eru herflugvélar Banda-
ríkjamanna á leið úr landi. Líta
verður á slíkar breytingar sem
tækifæri en ekki ógn. Í stað þess
að þráast við í sífellu verða ráða-
menn að bretta upp ermar og nýta
þann öfluga húsakost sem eftir
stendur til uppbyggingar á öflug-
um iðnaði, til dæmis við innflutn-
ing á flugvélahlutum til samsetn-
ingar og viðhalds hér heima. Ís-
lenskir flugvirkjar telja mörg
hundruð og er 25% atvinnuleysi
nú í þeirra röðum. Þeir hafa ítrek-
að bent á þennan möguleika en
ekkert er aðhafst. Horfum fram til
bjartari tíma og látum verkin tala.
Í þinginu hef ég margoft gagn-
rýnt stjórnarflokkanna harðlega
fyrir ákvörðun sína um aðild þjóð-
arinnar á lista hinna staðföstu
þjóða sem studdu innrásina í Írak.
Árið 1948 fékk Ísland aðild að
NATO þrátt fyrir skilyrði um að
aldrei myndi íslensk þjóð fara
með ófriði á hendur öðrum þjóð-
um. Til allrar lukku er nú ekki allt
á versta veg farið í utanríkismál-
um þjóðarinnar því leyfi ég mér
að lýsa yfir ánægju minni með að-
ild þjóðarinnar að málum í
Afganistan. Ég er stoltur af okkar
stóra verkefni í Afganistan sem
lítur að umsjón og rekstri flugvall-
arins í Kabúl. Einmitt þessi metn-
aður, kraftur og viðleitni til al-
þjóðasamfélagsins á að veita okk-
ur Íslendingum tækifæri í ýmis
konar verkefnum þar sem íslensk
fyrirtæki og íslenskur iðnaður
fær ákveðið og gott hlutverk. Ís-
lenskir ráðamenn verða að búa
yfir mörgum mannkostum en
samninga- og söluhæfni má ekki
alls ekki vanta. Annars munum við
einfaldlega sitja eftir á þessum
erfiðu tímum hnattvæðingar í alls
kyns viðskiptum og iðnaði. ■
Nýjar áherzlur í
utanríkisráðuneytið
GUNNAR ÖRN ÖRLYGSSON
ALÞINGISMAÐUR
UMRÆÐAN
UTANRÍKISMÁL
Fjölmargir hæfir
Íslendingar með
menntun í alþjóðaviðskipt-
um, alþjóðahagfræði, al-
mannatengslum og öðrum
öflugum greinum gætu
sannarlega komið miklu í
verk fyrir íslenskan iðnað,
íslenska nýsköpun og al-
menna öfluga kynningu fyrir
bæði land og þjóð.
,,
Ánægjulegt var að lesa grein
Stefáns Jóns Hafstein, for-
manns menningarmálanefndar
Reykjavíkurborgar, Borgarleik-
húsið fær nýja vængi í Frétta-
blaðinu 17. júní þar sem hann
segir að samningar hafi náðst
milli Reykjavíkurborgar og
Leikfélags Reykjavíkur (LR)
um starfsemi þess í Borgarleik-
húsinu. Bandalag sjálfstæðra
leikhúsa (SL) óskar Leikfélagi
Reykjavíkur til hamingju með
samninginn. Í framhaldi af því
er löngu orðið brýnt að semja
um kjör sjálfstæðu leikhúsanna
og er SL reiðubúið til þeirra við-
ræðna. Innan sjálfstæðu leik-
húsanna eru fjölmargir hópar
atvinnusviðslistamanna sem ár-
lega setja upp fjölda leiksýn-
inga, danssýninga, brúðuleikhús
og óperur og er starfsemi þeirra
ótrúlega viðfangsmikil. Á ný-
liðnu leikári frumsýndu sjálf-
stæðu leikhúsin 43 ný leikhús-
verk, þar af 23 ný íslensk sviðs-
verk. Á leikárinu 2002-2003
settu sjálfstæðu leikhúsin upp
69 sýningar sem sýndar voru
1.186 sinnum fyrir 164.660
áhorfendur á Íslandi og 9.145
áhorfendur erlendis.
Með nýtilkomnum samningi
borgarinnar og LR er rekstur
félagsins tryggður til ársins
2012 með 400 milljón króna ár-
legri fjárveitingu og ber því tví-
mælalaust að fagna. Á hinn bóg-
inn er opinber fjárveiting
Reykjavíkurborgar til sjálf-
stæðu leikhúsanna aðeins tæpar
24 milljónir. Allir hljóta að sjá
að hér er um hróplegt misræmi
að ræða og í engu samræmi við
umfang starfseminnar. Nauð-
synlegt er orðið að rétta hlut
sjálfstæðu leikhúsanna.
Stefán Jón nefnir í grein
sinni, að sjálfstæðu leikhúsin
eigi rétt á að fá inni í Borgar-
leikhúsinu samkvæmt sann-
gjörnum reglum. Við þetta er
rétt að staldra því engar reglur
hafa enn verið gerðar um að-
komu sjálfstæðra leikhúsa í
húsinu sem SL er kunnugt um.
Afar misjafnt er hvaða kjör
bjóðast og ávallt á forsendum
LR sem velur sjálft verk sjálf-
stæðu leikhúsanna inn í húsið.
Þess ber þó að geta að stjórn-
endur LR og starfsfólk hússins
eru mjög jákvæð gagnvart því
að taka inn hópa og veita þeim
þjónustu. Hins vegar hefur
komið í ljós að sýningar LR
ganga alltaf fyrir í hugum þeir-
ra og fer fyrirkomulag sam-
starfsins eftir því hvernig
stendur á hjá LR hverju sinni.
Það hefur sannarlega verið
kærkomið tækifæri fyrir marga
hópa að fá inni í húsinu, einkum
þar sem framboð af heppilegu
leikhúsrými er síst of mikið í
Reykjavík. Á síðasta leikári
frumsýndu sjálfstæð leikhús tíu
nýjar sýningar í Borgarleikhús-
inu auk þess sem þrjár eldri
voru teknar upp frá fyrra leik-
ári. Á sama leikári frumsýndi
Leikfélag Reykjavíkur sjö sýn-
ingar. Af þessu má sjá að sjálf-
stæðu leikhúsin áttu stóran þátt
í því að hægt var að bjóða upp á
fjölbreytta og kraftmikla dag-
skrá í Borgarleikhúsinu.
Jafnan greiða sjálfstæðu
leikhúsin allan kostnað af upp-
setningunni úr eigin vasa og
leggur LR ekkert fjármagn
fram á móti. Framlag LR er í
formi aðstoðar við leikhópinn
sem fær inni í húsnæðinu án
endurgjalds. Sjálfstæðu leik-
húsin bera því allan launakostn-
að, efniskostnað svo sem tækni,
búninga og sviðsmynd ásamt
auglýsinga- og skrifstofukostn-
aði svo eitthvað sé nefnt. Fjár-
magnið sem fæst til sýninga
sjálfstæðu leikhúsanna í formi
styrkja og annarra beinna fjár-
framlaga dugar í fæstum tilfell-
um til að borga allan þennan
kostnað. Þegar svo kemur að því
að gera upp kassann eftir sýn-
ingar tekur LR yfirleitt í sinn
hlut 40% af innkomunni, eftir að
sýningarkostnaður hefur verið
greiddur. Þó greiðir sjálfstæði
leikhópurinn nánast allan meg-
inkostnað við uppsetninguna og
ber allt tapið ef um það er að
ræða. Leikfélag Reykjavíkur
krefst með öðrum orðum allt að
40% skatts af leikhópum sem fá
aðgang að Borgarleikhúsinu. Í
ljósi ummæla Stefáns Jóns hlýt-
ur sú spurning að vakna hvort
þetta sé gert með vitund og vilja
borgaryfirvalda.
Augljóst er að það hallar
verulega á hlut sjálfstæðu leik-
húsanna sem fá inni í Borgar-
leikhúsinu. Í kjölfar samnings
borgarinnar við LR fer Banda-
lag sjálfstæðra leikhúsa fram á
að viðræður verði hafnar hið
fyrsta um aðkomu sjálfstæðu
leikhúsanna að sýningum í
Borgarleikhúsinu og framtíð
sjálfstæðu leikhúsanna í
Reykjavík.
Greinarhöfundur er leikkona og
formaður Bandalags sjálfstæðra
leikhúsa.
Á vængjum leikhúsanna
AINO FREYJA JÄRVELÄ
UMRÆÐAN
SJÁLFSTÆÐ LEIKHÚS
Jafnan greiða sjálf-
stæðu leikhúsin
allan kostnað af uppsetn-
ingunni úr eigin vasa og
leggur LR ekkert fjármagn
fram á móti. Framlag LR er
í formi aðstoðar við leik-
hópinn sem fær inni í hús-
næðinu án endurgjalds.
,,
Þá er forsetakosningum lokið og
þjóðin hefur talað. Ólafur Ragnar
hlaut glæsilega kosningu. En lýð-
ræðið er ekki öllum tamt. Í stað
þess að sætta sig við niðurstöður
hafa sumir tekið upp alveg nýja
túlkun á kosningaúrslitunum, eins
og einhverjar sérreglur eigi að
gilda fyrir Ólaf Ragnar. Einn
þessara manna, prófessor við Há-
skóla Íslands, túlkar niðurstöð-
urnar þannig að hinn nýkjörni for-
seti sé ekki forseti þjóðarinnar,
hann sé bara forseti vinstri-
manna! Ja, þá mega vinstrimenn
vel við una að hafa þvílíkt fylgi.
En auðvitað er svona málflutning-
ur ekki boðlegur.
Annað sem er athyglisvert er
hlutur Morgunblaðsins. Þeir sem
því stýra hafa sannarlega komið
út úr skápnum og staðfest það,
sem margir hafa svo sem vitað, að
Morgunblaðið er ennþá
flokkspólitískt blað Sjálfstæðis-
flokksins. Hvernig væri ástandið
ef annarra prentmiðla nyti ekki
við og Morgunblaðið sæti eitt og
samkeppnislaust á þessum mark-
aði? Mitt svar er einfalt, það væri
algerlega óviðunandi og lýðræð-
inu hættulegt.
Út frá þessu komum við kanns-
ki að kjarna málsins, hvers vegna
forsetinn beitti málskotsréttinum.
Við verðum að hindra það að lög
um fjölmiðla fækki prentmiðlum
hér á landi og flokksmálgagn Sjálf-
stæðisflokksins sé eitt á markaðin-
um. Það er lýðræðinu nauðsynlegt
að hér sé prentmiðill sem notar
önnur gleraugu en Morgunblaðs-
menn. Hver á þann prentmiðil
gildir einu, heldur það að öll sjón-
armið komist til skila, lýðræðisins
og þjóðarinnar vegna. ■
ÓLAFUR RAGNAR GRÍMSSON
Greinarhöfundur gagnrýnir það sem hann
kallar alveg nýja túlkun á úrslitum forseta-
kosninga.
ÆGIR MAGNÚSSON
SKRIFAR UM FORSETAKOSNINGARNAR
Mogginn út úr skápnum
Hvernig væri ástandið
ef annarra prentmiðla
nyti ekki við og Morgunblaðið
sæti eitt og samkeppnislaust
á þessum markaði?
,,