Fréttablaðið - 02.07.2004, Blaðsíða 22

Þá hefur enn ein grein um hverfa-
væðingu litið dagsins ljós frá Degi
B. Eggertsyni, borgarfulltrúa
Reykjavíkurlistans (Fréttablaðið
26.06). Þarna stiklar Dagur á stóru
um ágæti hverfavæðingarinnar. Í
stuttu máli mætti segja að hverfa-
væðing feli í sér að Fræðslumið-
stöð, leikskólar og félagsþjónusta
Reykjavíkur flytji starfsemi sína
út í hverfin. Undirrituð hefur síð-
ustu fjögur ár starfað sem skóla-
sálfræðingur í Miðgarði þar sem
vinnur gott fólk í þverfaglegu
teymi að lausn ýmissa vandamála.
Ég hef verið svo gæfusöm að vinna
í frjálsu umhverfi þar sem ég stýri
eigin verkefnum og hef til þess
fullt traust yfirmanna. Í grein
Dags eru hins vegar nokkrir
punktar sem mig langar til að
vekja máls á.
Dagur minnist á að 9 af 10
Reykvíkingum styðji hverfavæð-
ingu. Þá er forvitnilegt að spyrja
sig hve stór hluti borgaranna
þurfi að notfæra sér þessa þjón-
ustu. Reiknað er með að um 5%
barna þurfi á einhverjum tíma
sálfræðiaðstoð eða greiningu.
Fjárhagsaðstoð og barnaverndar-
mál gætu verið um 5 til 10%
hvort. Lauslega áætlað er þetta að
hámarki um 15 til 20% fólks. Svo
bætist við önnur þjónusta s.s. um-
sókn um viðbótarlán til húsnæðis-
kaupa, en breytingar eru reyndar
fyrirhugaðar á því kerfi og ekki
útilokað að í framtíðinni muni
fólk fá þessa þjónustu í gegnum
bankakerfið.
Dagur talar um að hverfamið-
stöðvar veiti „ráðgjöf sem lýtur
að daglegu lífi“. Ég tel framtíðar-
sýn ansi dapra hjá Degi ef hann
telur að daglegt líf fólks eigi eftir
að snúast um fjárhagsaðstoð, sál-
fræðilegar greiningar á börnum
og barnaverndarmál. Kannski er
hann að tala um annars konar ráð-
gjöf sem lýtur að daglegu lífi, en
almennt held ég að fólk sé það
sjálfstætt að það geti tekið dag-
legar ákvarðanir án aðstoðar.
Dagur virðist telja hverfamið-
stöðvar ámóta nauðsyn og mat-
vörubúðir og talar um óþægindi
þess að „rekast á milli staða“ eins
og hann orðar það í greininni.
Greinarhöfundur er alin upp
úti á landi. Þar var áfengisversl-
unin í einu bæjarfélagi, sýslumað-
urinn í öðru, augnlæknirinn kom í
heimsókn tvisvar á ári og krabba-
meinsleit var auglýst endrum og
eins. Um árabil þurfti greinarhöf-
undur að „rekast á milli lands-
hluta“ til tannréttinga. Þrátt fyrir
þetta man ég ekki eftir að fólk
hafi mæðst yfir þessu. En nú er
öldin önnur og guð forði okkur frá
því að þurfa að hreyfa bílinn,
hvað þá að þurfa að leita að bíla-
stæði niðri í bæ þegar við þurfum
að reka erindi í miðlægar þjón-
ustustöðvar borgarinnar. Batn-
andi samgöngur gera það að verk-
um að auðveldara er að komast á
milli staða. Þannig hafa stærri
kjarnar eins og Kringlan og
Smáralind tekið við af kaupmann-
inum á horninu, og kann hver að
hafa sína skoðun á þessari þróun
en svona er nútíminn.
Talað hefur verið um að
hverfavæðing borgarinnar sé í
fararbroddi fyrir hverfavæðingu
almennt og að ríkið muni fylgja í
kjölfarið. Já, mikið væri nú ljúft
að þurfa ekki að „rekast“ niður í
bæ einu sinni á ári til að nöldra
yfir álagningarseðlinum. Því segi
ég: Hverfavæðum skattstofuna.
Skattstofuna í Grímsbæ, já
takk!!!
Miðgarður í Grafarvogi er
kominn til að vera. Í Grafarvogi
búa um 18 þúsund manns og finnst
mér sjálfsagt að þetta fólk fái
þjónustu í sínu hverfi, ekki síst
þar sem Grafarvogurinn er land-
fræðilega út úr kjarna borgarinn-
ar. Ég veit hins vegar að miðlægar
stofnanir í borginni hafa verið
reknar með miklum sóma og verið
í stöðugri framþróun undanfarin
ár og áratugi. Í þeim hefur einnig
átt sér stað ákveðin sérhæfing þar
sem sálfræðingar skipta með sér
verkum eftir eðli þeirra. Þetta
verður nokkuð erfiðara ef hverfa-
væðing verður innleidd, því erfitt
er að sérhæfa sig á stofnunum þar
sem þjónusta þarf breiðari aldurs-
hóp barna. Vegna þessa og margs
annars finnst mér mikilvægt að
staldra við áður en lengra er geng-
ið í átt til hverfavæðingar. ■
2. júlí 2004 FÖSTUDAGUR22
Hverfavæðingin
torveldar sérhæfingu
Dagur talar um að
hverfamiðstöðvar
veiti „ráðgjöf sem lýtur að
daglegu lífi“. Ég tel framtíð-
arsýn ansi dapra hjá Degi ef
hann telur að daglegt líf
fólks eigi eftir að snúast um
fjárhagsaðstoð, sálfræðileg-
ar greiningar á börnum og
barnaverndarmál.
,,
ÆVINTÝRI GRIMS
KATRÍN JAKOBSDÓTTIR
VARAFORMAÐUR VINSTRI GRÆNNA
FRIÐBJÖRN ORRI KETILSSON
FRAMKVÆMDASTJÓRI FRJÁLSHYGGJUFÉLAGSINS
SKIPTAR SKOÐANIR Launamunur kynjanna
ER EÐLILEGT AÐ ANNAÐ KYNIÐ fái sjálfkrafa
hærri laun fyrir sömu vinnu og hitt kynið? Ekki
nokkur réttlátur maður getur svarað þessu játandi.
Það er óhugnanlegt hve hægt þokast í að jafna
laun kynjanna. Nýlega bárust fregnir af því að kon-
ur innan banka og fjármálafyrirtækja hafi að með-
altali rúmlega 60% af launum karlmanna í sömu
fyrirtækjum. Að sama skapi fá konur með sam-
bærilega menntun og í sambærilegum stöðum og
karlar í þessum fyrirtækjum um fjórðungi lægri
laun.
ÞETTA ER EKKI EÐLILEGT og ekki nægir að
benda á konur og segja þeim að „sækja sér hærri
laun“. Atvinnurekendur bera þunga ábyrgð í þess-
um efnum sem og ýmsar „leikreglur“ markaðar-
ins. Launaleynd gegnir einkum þeim tilgangi að
hægt sé að borga sumum (oftast körlum) meira
en öðrum (oftast konum) án rökstuðnings eða
ástæðu.
KONUR ÞURFA AUÐVITAÐ að standa fyrir máli
sínu en launamisrétti er ekki bara mál þeirra sem
standa höllum fæti heldur allra réttlátra manna. At-
vinnurekendur kunna að telja karlmenn mikilvæg-
ari starfskrafta - allavega ef miða á við launatölur -
en þá ættu þeir að rökstyðja þá skoðun.
Ég vildi gjarnan heyra í þeim atvinnurekanda sem
teldi mig verri starfskraft en Friðbjörn Orra hér hin-
um megin - því með fullri virðingu fyrir Friðbirni ef-
ast ég um að sá atvinnurekandi kæmist langt í rök-
stuðningi. Allar líkur eru á því að hann myndi
greiða mér um 60% af því sem Friðbjörn Orri
fengi. Réttlátt? Ég held ekki.
MIKILVÆGT ER AÐ HORFA á fólk sem einstaklinga.
Engir tveir einstaklingar eru eins þar sem þeir hafa
ekki sama persónuleika, sömu þekkingu eða sömu
lífsreynslu að baki. Því gengur ekki upp að tala um tvo
jafnhæfa einstaklinga. Því má heldur aldrei gleyma að
réttur fyrirtækjaeigandans til að ráðstafa fé sínu líkt og
hann telur best er helgur rétt eins og réttur launþeg-
ans að ráðstafa sér til vinnu er helgur. Rangt er að
þvinga nokkurn mann til að ráða ákveðinn aðila til
starfa vegna kynferðis. Sem dæmi má nefna að ef
kona sem rekur fyrirtæki og vill aðeins ráða konur til
vinnu á hún að hafa til þess fullt frelsi enda um ráð-
stöfun hennar á eigin verðmætum að ræða.
BESTA NÁLGUN ÞESS að hver og einn sé metinn af
verðleikum er samkeppni um vinnuaflið. Ef hæf kona
er sniðgengin af fyrirtæki vegna kynferðis getur
næsta fyrirtæki ráðið hana til vinnu og með því sigr-
að hið fyrra í samkeppni. Vegna arðsemiskröfu er það
eðli einkafyrirtækja að ráða til sín hæfa starfsmenn
óháð kynferði þeirra. Þessu er aftur öfugt farið hjá
hinu opinbera sem sést best á því að nánast allar lög-
sóknir um mismunun vegna kynferðis eru á hendur
opinberum fyrirtækjum sem engan hag bera af því
að ráða þann hæfasta til starfsins.
SÉ RAUNIN SÚ AÐ KONUR hafi lægri laun er karl-
ar í sambærilegum störfum er lausnin fólgin í
auknu frelsi svo einstaklingarnir hafi aukna mögu-
leika á að bæta hag sinn. Bætt frelsi í fjármagns-
flutningum og betra aðgengi að lánsfé til fjár-
mögnunar, lægri sköttum til aukningar ráðstöfun-
artekna, og umfram allt frelsi til þess að velja og ná
árangri.
HUGRÚN SIGURJÓNSDÓTTIR
SKÓLASÁLFRÆÐINGUR Í MIÐGARÐI
UMRÆÐAN
HVERFAVÆÐING
Páskasöfnun Hjálparstarfs kirkj-
unnar er þegar farin að skila sér
meðal 600 sjálfsþurftarbænda og
fjölskyldna þeirra í Malaví. Mark-
mið verkefnisins miða öll að því að
útvega hreint vatn til fjölbreyttari
nota en áður. Aðeins 37% íbúa
Malaví hafa aðgang að hreinu
drykkjarvatni í innan við kílómetra
fjarlægð frá heimili sínu. Af því
leiðir einhæfur landbúnaður, fá-
breytt fæði og grasserandi sjúk-
dómar.
Markmið Hjálparstarfsins í
Malaví eru sex. Fólki er kennt
hvernig sjá megi til þess að meira
vatn safnist í vatnsból og hvernig
er hægt að vernda þau m.a með
skógrækt sem bindur vatn í jarð-
vegi. 225 manns taka þátt í því að
planta 45.000 græðlingum þegar
rigningartími hefst. 480 fjölskyld-
um af 600 sem ekki höfðu aðgang
að hreinu vatni verður kennt að
grafa góða brunna. Verkfærum
hefur verið dreift til sérkjörinna
umsjónarmanna að óskum íbú-
anna. Umsjónarmennirnir fylgjast
með því að þau séu í lagi og þeim sé
skilað. Ákveðið hefur verið hvar
skuli grafa eftir vatni og svæðin
undirbúin. Hafist verður handa í
ágúst þegar efri jarðvegslög eru
þurr. Þá sést betur hversu djúpt
þarf að grafa til að ná vatni á mestu
þurrkatímum og einnig er hætta á
að brunnarnir falli saman ef grafið
er of snemma.
Vatnsöflun fylgir alltaf fræðsla
um nauðsyn hreinlætis. 50 heimili
taka þátt í fyrsta áfanga þess hluta
verkefnisins sem er að reisa
kamra. Víða er búið að gera holur
og fólkið lærir að steypa stæði ofan
á. Yfirbyggingin þarf að vera
þannig að vel lofti út úr kamrinum
annars verða skordýr innlyksa og
auka á smithættu.
Lögð er áhersla á þátt kvenna í
öllum þessum verkefnum, ekki síst
þann að sjá til þess að þær hafi
meira um það að segja hvernig
vatni á svæðinu er ráðstafað. Í
mars var haldið sérstakt kvenna-
námskeið og samtímis hófst al-
menn upplýsingaherferð um vatn í
héruðunum þremur sem taka þátt í
verkefninu. Hún stóð fram í maí.
Í apríl höfðu níu þorp sem
ákveðið var að myndu koma á
áveitum á fyrsta ári verkefnisins
fengið kennslu og lokið var við að
gera áveituskurði. Vatnsdælum
hefur verið komið fyrir og um
þessar mundir er verið að veita
vatni um skurðina. Í apríl og maí
var borinn á lífrænn áburður sem
fólkið hafði fengið þjálfun í að
höndla og maís og grænmetisfræj-
um deilt út.
Af 30 þorpum hafa 15 fengið
geitur og hænur til að rækta. Und-
anfari þess var að fólkið reisti kofa
yfir skepnurnar. Stóð á að fá svín
en þau sem henta best við smábú-
skap hafa einnig verið nokkuð
næm fyrir sjúkdómum og beðið er
eftir því að fá heilbrigð dýr. Það er
einmitt hluti af verkefninu að
kenna fólkinu að fást við dýrasjúk-
dóma, velja rétt fóður og búa vel að
skepnunum. Um 70 fjölskyldur eru
að búa til aðstöðu til að rækta fisk í
tjörnum. Það eykur fjölbreytni í
mat, eflir heilsu og jafnar afkomu
fjölskyldunnar yfir árið.
Áður en verkefnið hófst sá Lúth-
erska heimssambandið, sem er
framkvæmdaraðili verkefnisins,
um að stofnað væri félag í hverju
þeirra 30 þorpa sem verkefnið nær
til. Um leið var frætt um lýðræðis-
lega starfshætti. Kosnir leiðtogar
sóttu stjórnunarnámskeið. Í sam-
vinnu við þessi félög voru þær 600
fjölskyldur valdar til að taka þátt í
umbótunum. Allar lifðu þær á inn-
an við einum hektara lands, höfðu
glímt við náttúruhamfarir eða
HIV/alnæmi eða höfðu ekki aðgang
að drykkjarhæfu vatni. Munaðar-
laus börn sem reka heimili ein, ein-
stæðar mæður, fatlaðir og aldraðir
nutu forgangs. Engin hjálparsam-
tök höfðu áður starfað í þessum
þorpum.
Verkefnið í Malaví er unnið í
samvinnu við Lútherska heims-
sambandið sem Hjálparstarf kirkj-
unnar er aðili að. Lútherska heims-
sambandið er framkvæmdaraðili.
Þróunarsamvinnustofnun Íslands
kostar verkefni með Hjálparstarf-
inu og deila stofnanirnar með sér
kostnaði. Hjálparstarf kirkjunnar
þakkar öllum þeim sem studdu
páskasöfnunina og fjármögnuðu
þannig hluta þess í verkefninu.
Höfundur er fræðslu- og upplýs-
ingafulltrúi Hjálparstarfs kirkjunnar.
ANNA M. Þ. ÓLAFSDÓTTIR
UMRÆÐAN
HJÁLPARSTARF
KIRKJUNNAR
Páskapeningar
komnir í gagnið
Markmið hjálpar-
starfsins í Malaví eru
sex. Fólki er kennt hvernig
sjá megi til þess að meira
vatn safnist í vatnsból og
hvernig er hægt að vernda
þau m.a með skógrækt sem
bindur vatn í jarðvegi.
,,
ÁVEITA Í MALAVÍ
Fólk við áveituskurð. Í bakgrunni glittir í
Einar Karl Haraldsson, stjórnarformann
Hjálparstarfs kirkjunnar.