Fréttablaðið - 03.07.2004, Blaðsíða 35

leiðingunum að Cliff Burton lést,
aðeins tuttugu og fjögurra ára að
aldri. Dauði Burton var mikið
áfall fyrir Metallica, sem var
komin langleiðina með að sigra
heiminn. Hafði hljómsveitin ekki
bara misst frábæran bassaleikara
heldur líka góðan vin.
Stórt skarð fyllt
Eftir að hafa fylgt Cliff Burton
til grafar og tekist á við sorgina
reyndi Metallica að komast að nið-
urstöðu hver fengi það erfiða
verkefni að fylla skarð bassaleik-
arans. Burton þótti ekki bara öfl-
ugur bassaleikari heldur litríkur
karakter á sviði.
Margir merkir menn komu til
greina (þ.á.m. Les Claypool úr
Primus) en það var Jason Newsted
úr Flotsam & Jetsam sem þótti
henta best. Newsted var öflugur
bassaleikari og mikill aðdáandi
sveitarinnar. Hann sagðist „ekki
hafa trúað því að vera kominn í
Metallica“ þegar honum voru bor-
in tíðindin.
Virðing vottuð
Með nýjan meðlim í pokahorn-
inu ákvað Metallica að bíða með að
hjóla í útgáfu á frumsömdu efni og
votta gömlum áhrifavöldum sínum
virðingu sína.
Þröngskífan Garage Days Re-
revisited er í alla staði stór-
skemmtileg. Þar sýnir Metallica á
sér nýjar hliðar, tekur lög eftir
merkar hljómsveitir á borð við
Killing Joke og Danzig. Lög eins og
Last Caress urðu vinsæl hjá unn-
endum Metallica enda hress og
léttleikandi, ólíkt því sem hljóm-
sveitin hafði gert áður.
Ævintýrið heldur áfram
Komandi plötu Metallica var beðið
með mikilli eftirvæntingu um all-
an heim. Gat hljómsveitin toppað
fyrri verk? Gat Jason Newsted
fyllt skarð Cliff Burton? Yrði eitt-
hvað nýtt af nálinni?
And Justice For All náði svo
sannarlega að standa undir vænt-
ingum og þó svo að bassaleikur sé
vart heyrandi á plötunni, þá fékk
hún frábæra dóma í hvívetna. Sér-
staka athygli vakti ballaðan One,
sem bauð upp á strauma sem höfðu
ekki heyrst áður í þungu rokki.
Það þótti einnig tíðindavert að
Metallica sendi frá sér sitt fyrsta
myndband við lagið One. Fram að
þessu hafði hljómsveitin gert þrjár
breiðskífur án þess að gera mynd-
band. Metallica fullyrti að hún væri
ekki að „reyna að selja sig“ með
gerð myndbandsins. Þeim fannst
þema One svo áhugavert að gerð
myndbands væri óumflýjanlegt.
Margir af hörðustu aðdáendum
sveitarinnar voru bálreiðir yfir
uppátæki hljómsveitarinnar en
neikvæðar raddir voru fljótlega
kvaddar í kútinn með útgáfu mynd-
bandsins, sem þótti með frumlegra
móti.
Afdrifarík ákvörðun
Vinsældir Metallica höfðu
aldrei verið meiri við upphaf tí-
unda áratugarins. Með öflugri
sviðsframkomu og kraftmikilli
spilamennsku hafði hljómsveitin
komið sér upp stórum hópi áhan-
genda. Þegar hér var komið var
ljóst að sveitin gæti gert enn betur.
Metallica þótti tilvalið að róa á
ný mið og fá nýjan mann í hlutverk
upptökustjóra. Landi Lars Ulrich,
daninn Flemming Rasmussen, hafði
stjórnað upptökum á síðustu þrem-
ur breiðskífum og þótti hljómsveit-
inni kominn tími á nýtt blóð.
Lars Ulrich sagði að hvert sem
hann hafði snúið sér hefði sama
nafnið komið upp; Bob Rock. Rock
hafði fram að þessu unnið með
hljómsveitum á borð við Bon Jovi
og Mötley Crüe og tók verkefninu
fagnandi. Áhangendur Metallica
voru þó ekki á sama máli, gátu ekki
með nokkru móti séð að Rock
myndi gera tónlistinni einhvern
greiða.
Metallica, eða Svarta platan, er
söluhæsta plata Metallica frá upp-
hafi og ljóst að þáttur Rock var
mikilvægur. Hann hóf lagasmíð
Hetfield og Ulrich upp á hærra
svið. Það sem vakti þó mestu at-
hygli var melódískur söngur
Hetfield. Það voru töluverð átök
fyrir tvíeykið að brjóta odd af of-
læti sínu og láta Rock segja sér
fyrir verkum. Lög eins og Unforgi-
ven og Enter Sandman slógu í gegn
og fá ennþá reglulega spilun.
Svarta platan hefur selst í tæplega
15 milljónum eintaka og lög hennar
lifa enn góðu lífi.
Tónleikaferðalagið sem fylgdi í
kjölfari svörtu plötunnar er það
lengsta sem Metallica hefur lagt
upp í, spannaði tæp þrjú ár og
voru þeir dauðuppgefnir eftir her-
legheitin.
Sá sem þetta skrifar var einmitt
svo heppinn að grípa sveitina glóð-
volga á Gentofte í Kaupmannahöfn
árið 1993, þegar Evróputúrinn stóð
sem hæst. Tveggja og hálfrar
klukkustunda dagskrá Metallica
komst ágætlega til skila þó svo að
sveitin hafi sýnt einhver þreytu-
merki, enda langt liðið á ferðalagið.
Útkoman engu að síður viðunandi
og gaman að berja sveitina loks
augum fyrir alvöru.
Frekari breytingar
Eftir að Metallica hafði farið
nokkrar umferðir um heiminn og
þreytt hverja sigurförina á fætur
annarri, lagðist hljómsveitin í
dvala og tók upp efni sem var gef-
ið út á tveimur plötum, Load og
Reload. Hér var tónlistin orðin létt-
ari en á fyrri plötum og voru við-
brögð aðdáenda mjög blendin.
Einnig fór mjög fyrir brjóstið á
þungarokkurum að þeir skyldu
skerða hár sitt (sem var algjört
guðlast í bransanum hér áður),
henda rokkgallanum og fara í axla-
bönd! Hin nýja ímynd Metallica
var því ekki það sem gömlu aðdá-
endurnir vonuðust eftir.
Engu að síður tók almenningur
vel í breytinguna og þótti hljóm-
sveitin og tónlist hennar mun að-
gengilegri en áður. Deila má um
ágæti platnanna tveggja en salan
lét ekki á sér standa þó að ekki
væri hægt að bera hana saman við
svimandi háar tölur Svörtu plöt-
unnar.
Ræturnar og sinfónían
Nokkur uppátæki, misgáfuleg
þó, átti Metallica eftir í pokahorn-
inu áður en tíundi áratugurinn
hafði runnið sitt skeið.
Fyrst ber að nefna plötuna
Garage Inc., samansafn af gömlum
og nýjum ábreiðum. Lagið Whiskey
In The Jar eftir Thin Lizzy náði
miklum vinsældum og virtist kán-
trí-rokk fílingurinn fara hljóm-
sveitinni nokkuð vel.
Tónleikar Metallica ásamt Sin-
fóníuhljómsveit San Francisco
hafa varla farið framhjá nokkrum
manni enda þótti það mikið tíma-
mótaverk í sögu hljómsveitarinnar.
Metallica breikkaði áhangendahóp
sinn enn meira með þessu enda
ekki á hverjum degi sem rokk-
hljómsveit og sinfóníusveit leiða
saman hesta sína.
Jason Newsted hverfur á braut
Eftir sinfóníuævintýrið sóttist
Jason Newsted eftir því að hljóm-
sveitin myndi taka sér árs frí.
Jason hafði verið duglegur að
stofna hinar og þessar hljómsveitir
utan Metallica, sér til dægrastytt-
ingar, enda tónelskur með eindæm-
um, löngu ákveðinn að helga lífi
sínu tónlistinni,.
Hinir þrír meðlimir Metallica
tóku ekki vel í hugmyndina og þá
sérstaklega ekki Hetfield, sem
hafði sínar hugmyndir um hvernig
málum Metallica yrði háttað. Jason
sagðist þá einfaldlega vera hættur
og gerði langþráðan draum að
veruleika, að gefa út plötu með
hljómsveit sinni, EchoBrain. Marg-
ir rokkspekúlantar vilja meina að
brotthvarf hans hefði lengi legið í
loftinu enda fékk hann sjaldan þá
virðingu sem hann átti skilið.
Meðferð og bassaleikaraleit
James Hetfield hafði lengi blót-
að vínguðinn og fram að þessu
haft, að því er virtist, fulla stjórn á
þeirri iðju. Ekki hefur allt verið
sem sýndist og ákvað James að full
ástæða til að leita aðstoðar fag-
fólks. Úr varð að Hetfield náði sér
að fullu af drykkjuástríðu sinni en
höfðu Kirk og Lars á orði að biðin
hafi verið mjög erfið. Hún var
engu að síður þess virði og fullyrtu
heiðursmennirnir þrír að meðferð-
in hefði gert þá samheldnari en
nokkru sinni fyrr.
Hugarfar Hetfields eftir með-
ferðina var greinilega ólíkt því sem
að meðbræður hans voru vanir.
Kallinn var opnari fyrir hugmynd-
um annarra og St. Anger tímamóta-
verk hvað það snerti. Hammett og
Ulrich sögðust aldrei hafa haft jafn
gaman af því að vinna tónlist á St.
Anger. Metallica var að vísu bassa-
leikaralaus meðan á upptökum stóð
en Bob Rock bjargaði þeim fyrir
horn og sá um bassastrengjaplokk.
Útkoman var í takt við það sem
sveitin lagði upp með, að leita aftur
í ræturnar og rokka hlutina meira
upp en áður.
Nú horfði Metallica fram á að
þurfa að finna þriðja bassaleikara
hljómsveitarinnar.
Margir voru orðaðir sem eftir-
menn Newsted. Duff McKagan,
fyrrum Guns’n Roses meðlimur
(nú í Velvet Revolver) var lengi vel
ætlað að fylla skarð Newsted.
Þá varð þeim hugsað til Rob
Trujillo, sem hafði hitað upp fyrir
Metallica 10 árum áður, með Suici-
dal Tendencies. Trujillo, fastráðinn
sem bassaleikari hjá Ozzy Osbour-
ne, gat ekki afþakkað slíkt gylliboð,
sagði skilið við Osbourne og gerð-
ist fullgildur meðlimur Metallica.
Hann þykir hafa fallið vel inn í
hópinn enda reyndur með eindæm-
um og líflegur á sviði.
Metallica eiga rúmlega tveggja
áratuga litríkan feril að baki, hafa
selt hátt í 100 milljón eintök af plöt-
um sínum og hvergi slegið slöku
við síðan þeir skutu niður kollinum
árið 1983 með Kill’em All. Það er
því mikill heiður fyrir okkur hér á
Klakanum að fá þessa rokkguði í
heimsókn.
smari@frettabladid.is
LAUGARDAGUR 3. júlí 2004 23
James Hetfield hand-
leggsbrotnaði í hjóla-
brettaóhappi og neyddist
John Marshall, aðstoðarmaður
Kirk Hammett, til að sjá um
gítarleikinn á flestum tónleik-
um ferðalagsins. Það átti þó
ekki eftir að verða jafn afdrifa-
ríkt og endir ferðarinnar.
,,
ar
gu
s
04
-0
40
4
Garage Inc. Tvöföld
plata stappfull af ábreið-
um frá hljómsveitum eins
og Thin Lizzy, Black
Sabbath og Killing Joke.
Þrátt fyrir öflugar tilraunir
hjá Metallica þá nær
hljómsveitin ekki að toppa
gömlu Garage Days
þröngskífuna (innfalin í
þessari útgáfu) í nýju upp-
tökunum.
S&M Hér eru upptökur
frá Metallica ásamt Sin-
fónuhljómsveit San
Francisco. Skemmtileg til-
breyting að heyra gamla
slagara með klassísku
ívafi. Svo var No Leaf
Clover í miklu uppáhaldi,
sem gaf góða von um að
komandi efni yrði sterkt.
St. Anger Fyrsta plata
sveitarinnar án Jason New-
sted. Það eru sprettir á þess-
ari plötu sem höfða til mín
en trommusándið finnst
mér nánast bjánalegt. Þeir
hefðu mátt halda áfram á
sömu braut frekar en að
þykjast vera harðir, enda
löngu búnir að sýna sig og
sanna á því sviði. Grátsöngur
Hetfields í Unnamed Feeling
(eins og Jonathan Davis
gerði fyrir 10 árum) verður
seint talinn aðdáunarverður.
Þjófurinn Lars Ulrich?
Nafnið Metallica er fengið frá Lars Ulrich, sem fullyrti á sínum
tíma að hann hefði stolið nafninu frá manni sem varð á vegi
hans. „Já, ég stal því af honum,“ segir Ulrich. „ Hann var að
setja í gang tímarit um rokkhreyfinguna í San Francisco og
vantaði nafn á blaðið. Hann var með lista yfir nöfn sem komu
til greina og spurði mig álits. Ég rak augun í Metallica, benti
honum á eitthvað annað og hélt nafninu fyrir mig,“ sagði
trommarinn og skellti uppúr.
[1998] [2003][1999]