Fréttablaðið - 07.07.2004, Blaðsíða 22

Orðasafn Steingríms J.
Steingrímur J. Sigfússon, formaður
Vinstri grænna, bætti enn einni fjólunni
við skrautlegt orðasafn sitt í gær þegar
hann hljóp á eftir Halldóri Blöndal þing-
forseta úr þingsalnum í alþingishúsinu
og kallaði hann „djöfulsins aumingja“.
Ekki er langt síðan hann kallaði Davíð
Oddsson forsætisráðherra „gungu“ og
„druslu“ í ræðustól á Alþingi. Auðvelt er
að fordæma svona orðanotkun en
þingmanninum til málsbóta má segja
að framkoma ráða-
manna var í bæði skipt-
in fyrir neðan allar hell-
ur. Í fyrra skiptið rauf for-
s æ t i s r á ð -
herra hefð
og neitaði
að koma í þingsalinn til að hlýða á um-
ræður og bar við að hann væri upp-
tekinn á fundi; en sagt er að hann hafi
þá verið flissandi í hliðarsal. Í seinna
skiptið, í gær, töldu þingmenn að Hall-
dór Blöndal hefði á ósvífinn hátt brotið
þingsköp með því að meina þingmönn-
um að ræða um fundarstjórn forseta.
Á tunglinu 1964?
„Hver tók myndina af Armstrong þegar
hann tók „fyrstu“ skrefin á tunglinu? Var
þá ekki einhver annar búinn að labba á
tunglinu til að mynda hann?“ Þannig
var spurt á Vísindavef Háskóla Íslands
fyrir nokkru síðan. Í löngu svari reyndu
fræðimenn háskólans að hrekja vin-
sælar samsæriskenningar um að þessi
fyrsta mannaða tunglferð árið 1969 hafi
verið fölsuð í myndveri Bandaríkja-
stjórnar. En nú hafa komið fram upp-
lýsingar sem kunna að leiða til þess að
þeir verði að endurskoða svör sín. Í
Morgunblaðinu í gær, þar sem sagt er
frá heimsókn Bjarna Benediktssonar
forsætisráðherra til Lyndons B. Johnson
Bandaríkjaforseta sumarið 1964, kemur
fram að mynd af Armstrong á tunglinu
hafi verið til í Hvíta húsinu fimm árum
fyrir tunglferðina og hafi Bjarni fengið
hana að gjöf. Orðrétt segir: „Bjarni gaf
Bandaríkjaforseta Guðbrandsbiblíuna...
og Lyndon B. Johnson gaf íslenska for-
sætisráðherranum ræðusafn sitt, gull-
bakka og mynd af Armstrong á tungl-
inu“ [leturbreyting okkar]. Sannarlega
athyglisvert!
Þjóðin er stödd í miðjum skrípa-
leik. Á þessari stundu er ekki vit-
að hvað hann verður í mörgum
þáttum. Í fyrsta þætti sem lauk í
maí sl. var því haldið fram af
þingmönnum stjórnarflokkana að
ekki mætti dragast að samþykkja
fjölmiðlalögin fyrir þinglok. Eftir
að forseti lýðveldisins synjaði
lögunum staðfestingar hófst
næsti þáttur skrípaleiksins. Ýms-
ar sérkennilegar lögfræðilegar
kennisetningar litu dagsins ljós
komnar frá vinum forsætis-
ráðherra, meðal annars var því
haldið fram að forseti gæti ekki
skotið máli til þjóðarinnar. Þegar
Davíð og Halldór treystust ekki
til að fylgja þeirri hugmynd eftir
var ráðist í að reyna að koma í veg
fyrir að vilji meirihluta kjósenda
næði fram að ganga. Ríkisstjórnin
skipaði lögfræðinganefnd til að
skoða málið og sú nefnd komst að
þeirri niðurstöðu helstri að eigin-
lega væri ekki unnt að segja til
um hvort stætt væri á að setja
takmarkanir um þjóðaratkvæða-
greiðslur skv. 26. gr. stjórnar-
skrárinnar með almennum lögum.
Þrátt fyrir þessa niðurstöðu taldi
forusta Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins eðlilegt að
setja lög til að takmarka fram-
gang lýðræisins. Framsóknar-
menn vildu ekki ganga jafn langt
á svig við lýðræðið og stjórnar-
skrána og Davíðsmenn og þar
sem samstaða náðist ekki um það
milli stjórnarflokkana að leggja
fyrir Alþingi lagafrumvarp um
þjóðaratkvæðagreiðslur sem
færu í bág við stjórnarskrána og
venjulegar hugmyndir um lýð-
ræði varð úr að leggja ekki fram
frumvarp um þjóðaratkvæða-
greiðslur heldur frumvarp um
fjölmiðlalög þar sem gömlu lögin
yrðu afnumin og ný sett í staðinn
með smávægilegum breytingum.
Með þessu hófst þriðji þáttur
skrípaleiksins.
Hvers vegna þarf að kalla Al-
þingi saman að sumri til? Ástæða
þess var að þingið átti að fjalla
um framkvæmd þjóðaratkvæða-
greiðslunnar um fjölmiðlalögin.
Ekki þurfti að kalla Alþingi sam-
an til þess. Reglurnar um þá þjóð-
aratkvæðagreiðslu liggja fyrir.
En Davíð og Halldór ákváðu að
kalla saman sumarþing til að
breyta leikreglunum. Reyna átti
að koma í veg fyrir að almennar
lýðræðisreglur giltu og koma í
veg fyrir að meirihluti þjóðarinn-
ar kæmi sínu fram. Þegar það
gengur ekki er gripið til þess ráðs
að láta þingið fjalla um allt aðra
hluti en það var kallað saman til
að ræða um. Nú á þingið að fjalla
um ný fjölmðlalög og fella hin
fyrri úr gildi. Koma þarf í veg
fyrir það með öllum ráðum að
þjóðin fái að segja meiningu sína.
Forusta Sjálfstæðisflokksins vill
ekki fyrir nokkurn mun að kjós-
endur fái notið lýðræðis nema á
fjögurra ára fresti þar sem
einungis er í boði að kjósa ákveð-
na flokka eftir að valdaflokkarnir
hafa haft tíma til að auglýsa fyrir
gríðarlega fjármuni og nota og
misnota almannafé sér til fram-
dráttar í kosningum. Nei, þjóðin
má ekki segja hug sinn um fjöl-
miðlalögin.
Stjórnarflokkarnir hafa komið
sér saman um að gera grín að
kjósendum, forsetanum og stjórn-
arskránni. Þingmenn stjórnar-
flokkanna munu nú tala fyrir
annarri sannfæringu en þeir
höfðu í apríl og maí fyrr á þessu
ári. Nú á að fella úr gildi frum-
varpið sem þeir samþykktu fyrir
nokkrum mánuðum að undan-
gengnum „vönduðum“ undir-
búningi að eigin sögn. En eru ekki
sömu efnisrökin til að vera á móti
þessu breytta frumvarpi? Eru
ekki sömu rökin fyrir forseta lýð-
veldisins að neita að samþykkja
ný lög með smávægilegum breyt-
ingum? Er ekki einmitt brýnt að
forsetinn láti ekki gera með þess-
um hætti grín að forsetaembætt-
inu, stjórnarskránni og kjósend-
um? Ekki verður annað séð en
sömu rök eigi við um að hafna
nýja frumvarpinu. Það verður að
gera þá kröfu til forseta lýðveld-
isins að hann tryggi að þjóðin fái
að segja hug sinn um nýja frum-
varpið en fjandvinir lýðræðisins,
ríkisstjórnin og þingflokkar
þeirra nái ekki að gera grín að
þjóðinni og stjórnarskránni með
þessari leikfléttu.
Höfundur er formaður stjórn-
málasamtakanna Nýtt afl. ■
Niðurstaða fundar Davíðs Oddssonar forsætisráðherra ogGeorge Bush Bandaríkjaforseta í Hvíta húsinu í Was-hington í gær er vonbrigði fyrir alla þá sem bundu von-
ir við að þar skýrðust línur um framtíð varnarsamstarfs Íslands
og Bandaríkjanna. Menn geta að vísu fagnað því að Bush skuli
ætla að líta málin „með opnum hug“, eins og það var orðað, en í
því er engin skuldbinding fólgin af hálfu Bandaríkjanna um að
tekið verði tillit til íslenskra hagsmuna þegar mikilvægasta úr-
lausnarefnið í samskiptum landanna, framtíð loftvarna Íslands,
vera F-15 orrustuþotanna og þyrlubjörgunarsveitanna í Kefla-
vík, verður leitt til lykta. Þau ummæli Bush forseta að forsætis-
ráðherra myndi senda bandarískum stjórnvöldum frekari upp-
lýsingar um málið eru ekki mjög traustvekjandi í ljósi þess að
öll gögn og sjónarmið málsins liggja og hafa lengi legið fyrir í
Washington.
Davíð Oddsson hefur margsinnis á undanförnum mánuðum
lýst því yfir að það hafi enga þýðingu að efna til fundar æðstu
ráðamanna Íslands og Bandaríkjanna til að ræða varnarmálin
nema viðunandi úrlausn væri í sjónmáli. Þess vegna kemur á
óvart að hann skuli hafa farið til fundar við Bush og koma tóm-
hentur til baka. Það var nokkuð sem menn áttu ekki von á.
Ýmsir áttu jafnvel von á því að stórtíðindi um farsæla lausn
málsins væri í vændum. Skýringarnar á því að forsætisráð-
herra fór til fundarins gætu verið tvær. Annars vegar að hann
hafi trúað því að niðurstaðan yrði önnur en hún varð. Hins veg-
ar að honum hafi fyrirfram verið ljóst að ekkert kæmi út úr
fundinum en viljað nota tækifæri sem bauðst til að hitta Banda-
ríkjaforseta og árétta viðhorf íslenskra stjórnvalda áður en
hann lætur af embætti forsætisráðherra.
Ekki er hægt áfellast Davíð Oddsson fyrir niðurstöðu fundar-
ins í Washington. Hann hefur lagt sig allan fram um að fá Banda-
ríkjamenn til að standa við skuldbindingar sínar samkvæmt
varnarsamningnum frá 1951. Líklega er enginn jafn ósáttur og
forsætisráðherra við tíðindaleysi fundarins í Hvíta húsinu, þótt
hann beri sig vel í samtölum við fjölmiðla. Hins vegar má með
réttu gagnrýna íslensk stjórnvöld og þar á meðal forsætis-
ráðherra fyrir að hafa ekki fyrir löngu hafið alvöru undirbúning
að því að íslenskt þjóðfélag lagaði sig að breyttum aðstæðum í
öryggismálum heimsins og á norðurslóðum sérstaklega. Bendir
margt til þess að ráðamenn okkar hafi treyst um of á hefðir og
vináttu í samskiptunum við Bandaríkin og haft tilhneigingu til
að horfa fram því að öryggis- og varnarmál snúast um hagsmuni
og í rauninni ekkert annað. Og hagsmunir Bandaríkjanna á Ís-
landi eru hverfandi miðað við það sem var fyrr á árum.
Við Íslendingar þurfum líka að horfast í augu við það og við-
urkenna að hin nýja öryggismálastefna sem Bandaríkjamenn
fylgja gagnvart Íslandi er í sjálfu sér ekki óvinveitt okkur. Það
er einfaldlega mat helstu varnarsérfræðinga Bandaríkjanna að
eðlisbreyting hafi orðið á varnarstöðu Íslands, eins og svo
mörgu öðru í heimsmynd alþjóðlegra hermála, og stjórnvöldum
þar beri skylda til að skipuleggja herafla sinn með hinar nýju
aðstæður í huga. ■
7. júlí 2004 MIÐVIKUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Vonir um tímamótafund Davíðs og Bush
um varnarmálin brugðust:
Vonbrigði í
Washington
Skrípaleikur í nokkrum þáttum
ORÐRÉTT
Soldið mark
Merkilegt nýmæli er það að tala
um „ákveðið“ meðalhóf [í nýja
fjölmiðlafrumvarpinu], og hefur
aldrei verið gert áður. Er það til
dæmis 30% meðalhóf eða 75%
meðalhóf? Þetta er svona einsog
að skora soldið mark í fótbolta.
Mörður Árnason alþingismaður.
DV 6. júlí 2004.
Texta breytt tvívegis
Í kjölfar fyrirspurnar Frétta-
blaðsins var textanum í pistli
Björns breytt tvívegis á heima-
síðunni. Fyrst var orðið „brellur“
tekið út... Stuttu síðar var text-
anum breytt á ný og orðið „brell-
ur“ sett innan gæsalappa.
Sigríður D. Auðunsdóttir blaðamaður.
Fréttablaðið 6. júlí 2004.
Ekki breytt neinu
Mestu skiptir hafi ég haldið þræð-
inum sæmilega skýrum og ekki
lent í mótsögn við sjálfan mig.
Hafi ég sett eitthvað inn á síðuna,
hef ég ekki breytt þar neinu, nema
mér sé bent á ritvillur eða að
greinilega sé rangt farið með ein-
hverjar staðreyndir.
Björn Bjarnason ráðherra.
bjorn.is 17. janúar 2004.
FRÁ DEGI TIL DAGS
UMRÆÐAN
FJÖLMIÐLALÖGIN
JÓN
MAGNÚSSON HRL.
Eru ekki sömu rökin
fyrir forseta lýðveld-
isins að neita að samþykkja
ný lög með smávægilegum
breytingum? Er ekki einmitt
brýnt að forsetinn láti ekki
gera með þessum hætti grín
að forsetaembættinu,
stjórnarskránni og kjósend-
um?
,,
T í m a r i t u m ú t i v i s t o g f e r ð a l ö g
Vertu áskrifandi fyrir
aðeins 2.495 kr. á ári
Gönguferðir
Skíðaferðir
Fjallaferðir
Jeppaferðir
Vélsleðaferðir
Vélhjólaferðir
Fjallahjólaferðir
Kajakferðir
Fréttir og fróðleikur
Feröasögur
Búnaðarprófun
Nýr búnaður
Sérfræðingar svara
Ljósmyndir
Getraunir
w w w. u t i v e r a . i s
u t i v e r a @ u t i v e r a . i s
S í m i : 8 9 7 - 1 7 5 7
Eina sinnar tegundar á Íslandi
Í s l e n s k t t í m a r i t u m ú t i v i s t o g f e r ð a l ö g
degitildags@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTASTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson RITSTJÓRNARFULLTRÚAR: Steinunn Stefánsdóttir og Jón Kaldal
AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006
NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablaðinu er dreift
ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar, 1.100 krónur á mánuði. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
FJÖLMIÐLALÖGUM BREYTT
Frá ríkisstjórnarfundi á sunnudaginn þar sem ákveðið var
að afturkalla fjölmiðlalögin og setja ný.