Fréttablaðið - 05.08.2004, Blaðsíða 18

18 5. ágúst 2004 FIMMTUDAGUR
BEÐIÐ EFTIR AÐSTOÐ
Flóttamenn sem hafa orðið fyrir barðinu á
flóðum í Bangladess biðu í löngum röðum
eftir neyðarhjálp í flóttamannabúðum
nærri Dakka, höfuðborg Bangladess.
Íslenskir sláturleyfishafar:
Hækka afurðaverð á
nautakjöti
LANDBÚNAÐUR Norðlenska og Borg-
arnes kjötvörur hafa ákveðið að
hækka afurðaverð á nautgripa-
kjöti til bænda auk þess sem
þyngdarmörk innan UN1 flokksins
hafa verið lækkuð, sem þýðir að
nautgripir fara yngri í slátrun en
áður.
Snorri Kristjánsson, fram-
kvæmdastjóri Landsambands kúa-
bænda, segir þetta gleðitíðindi
fyrir nautgripabændur þar sem
þeir fái að njóta hluta ágóðans af
hækkandi nautgripaverði, en
hækkun á afurðaverði til bænda
fylgir yfirleitt í kjölfarið á verð-
hækkunum til neytenda.
Samkvæmt upplýsingum
Landssambands kúabænda hafa
flestir sláturleyfishafar hækkað
verð á nautgripakjöti til bænda og
hækkanir eru fyrirhugaðar hjá
þeim sem hafa enn ekki tilkynnt
þær. Hækkanirnar eru almennt á
bilinu fimm til sjö prósent sem
Snorri segir vera hógværa hækk-
un en sýni að kjör íslenskra naut-
gripabænda séu á réttri leið en enn
sé langt í land þar til þau verða
sambærileg við kjör bænda í ná-
grannalöndunum. ■
Verð á landbúnaðarvörum gæti
lækkað og fjármunir sem fara í
styrki til landbúnaðar nýttust í
annað ef Íslendingar hættu innan-
landsstuðningi við landbúnað líkt
og gert er ráð fyrir í rammasam-
komulagi sem Alþjóðaviðskipta-
stofnunin gerði um helgina. Í
samningnum er Ísland þó í flokki
þeirra ríkja sem sérstakt tillit
verður tekið til varðandi kröfu um
niðurfellingu landbúnaðarstyrkja,
þegar samningurinn verður út-
færður í smáatriðum, vegna þess
hve framleiðsluskilyrði landbún-
aðarvara eru erfið hér á landi.
Gylfi Magnússon, dósent í hag-
fræði við Háskóla Íslands, segir
að það væri röng ákvörðun ef
íslensk yfirvöld veldu að nýta sér
þessa undanþágu og það kæmi sér
illa fyrir neytendur og skattgreið-
endur.
„Þá væri verið að reyna að
verja fortíðina lengur en góðu
hófi gegnir. Betra væri að taka
ákvörðun um þessi mál á eðlileg-
um viðskiptalegum forsendum en
að reyna að halda lífinu í geirum
sem eru ekki lífvænlegir. Slæm
rekstrarskilyrði gefa það til
kynna að menn eiga að fást við
eitthvað annað,“ segir Gylfi.
Ríkisstjórn vill halda áfram
styrkjum
Drífa Hjartardóttir, formaður
landbúnaðarnefndar Alþingis,
segist telja að áframhaldandi
stuðningur við íslenskan landbún-
að sé óhjákvæmilegur.
„Það er mikilvægt að hér séu
framleiddar landbúnaðarvörur.
Nokkur þúsund manns vinna við
úrvinnslu á landbúnaðarvörum á
landsbyggðinni og í Reykjavík.
Það verður ekki allt fengið með
því að flytja vöruna inn. Ég held
að það verði langt í það að flutt
verði inn nývara til Íslands. Við
verðum að geta framleitt vörur,
svo sem mjólk,“ segir Drífa.
Hún segist jafnframt telja að
flestir vilji velja íslenskt.
„Það er miklu betri vara, við
vitum hvernig hún er framleidd.
Hér er ekki notað skordýraeitur,
eins og í flestum öðrum löndum.
Hreinleikinn og gæðin eru það
sem skipta svo miklu máli,“ segir
hún.
Gylfi Magnússon segir að það
sé einmitt þetta tvennt sem Drífa
bendir á, lega landsins og val
neytenda, sem veiti íslenskum
landbúnaði sjálfkrafa ákveðna
vernd. Vegna fjarlægðar frá öðr-
um mörkuðum sé óhagkvæmt að
flytja inn ýmsar ferskvörur, svo
sem mjólk, og verði þær því ávallt
framleiddar hér í þeim mæli sem
þörf sé á. Þá njóti markaðurinn
neytendaverndar sem felst í því
að Íslendingar velji ávallt í
ákveðnum mæli íslenskar vörur
fram yfir útlenskar af ýmsum
ástæðum.
„Af þeim ástæðum myndi ís-
lenskur landbúnaður lifa áfram
þótt innanlandsstyrkjum yrði
hætt, þótt það
yrði í smækk-
aðri, en mun hag-
kvæmari mynd,“
segir Gylfi.
Aðallega hug-
lægar ástæð-
ur fyrir styrkj-
um
Hann segir að
afnám styrkja
hefði að sjálf-
sögðu í för með sér mjög sárs-
aukafullt ferli.
„Landbúnaður verður að vera
hagkvæm atvinnugrein, annars
hefur hún ekki rétt á sér. Ekki er
verið að styrkja aðrar atvinnu-
greinar sem ekki ganga,“ bendir
hann á.
Gylfi segir að það hefði tals-
verð áhrif á þá sem starfa við
landbúnað ef styrkir yrðu felldir
niður. Það hefði þó lítil efnahags-
leg áhrif því landbúnaður hafi
lítið vægi í hagkerfinu.
Spurður um
helstu mótrökin
gegn því að
hætta stuðningi
við landbúnað
segir Gylfi að
þau séu fyrst og
fremst pólitísk.
„Að sjálf-
sögðu er hægt að
segja margt gott
um að hafa blóm-
legan landbúnað.
Margir hafa
ánægju af að vita af því að sveitir
landsins séu í rækt. Þetta eru þó
aðallega huglægar ástæður, tylliá-
stæður,“ segir Gylfi.
Óbeinn stuðningur í formi
tolla
Íslendingar eru meðal þeirra
þjóða sem greiða hvað mest til
landbúnaðar og skipa sér þar í
flokk með Norðmönnum, Sviss-
Kynferðisleg áreitni:
Var vísað
úr landi
SRI LANKA, AP Frönskum ferðamanni
sem fundinn var sekur um kyn-
ferðislega áreitni við fjóra flug-
þjóna var í gær gert að yfirgefa
Sri Lanka innan tveggja vikna.
Ferðamaðurinn áreitti þrjár
flugfreyjur og einn flugþjón á leið
sinni frá Zürich í Sviss til höfuð-
borgar Sri Lanka, Kólombó, í júní.
Orðalag hans var móðgandi auk
þess sem hann kastaði púðum í far-
þega. Ferðamaðurinn bar við
ölvun og gekkst við sök sinni.
Dómurinn fól einnig í sér
tveggja ára erfiðisvinnu haldi
ferðamaðurinn ekki almennt skil-
orð í tíu ár. ■
ELSTI EFTIRLIFANDI HERMAÐURINN
Henry Allingham, 108 ára, lagði blómsveig
að minnisvarða um þá sem létust í fyrri
heimsstyrjöld.
Aldargamlir hermenn:
Minntust
fyrra stríðs
LONDON, AP Þeir voru allir vel við
aldur, hermennirnir fyrrverandi,
sem tóku þátt í minningarathöfn
um upphaf fyrri heimsstyrjaldar.
Sá yngsti var 103 ára, sá elsti 108
ára og allir tóku þeir þátt í stríð-
inu.
Níutíu ár voru í gær liðin frá
því heimsstyrjöldin fyrri braust
formlega út. 4. ágúst 1914 lýstu
Bretar stríði á hendur Þjóðverj-
um og Austurríki-Ungverjalandi.
Þeir síðarnefndu höfðu þá ráðist á
Serbíu en þennan sama dag réðust
Þjóðverjar inn í Belgíu.
Fjórir af 23 eftirlifandi bresk-
um hermönnum úr fyrri heims-
styrjöld tóku þátt í athöfninni í
gær. ■
Rökin eingöngu pólitísk
Íslendingar eru meðal þeirra þjóða sem greiða mest til landbúnaðar. Helstu rök gegn því að
hætta stuðningi við íslenskan landbúnað eru pólitísk og ástæðurnar huglægar, segir Gylfi Magn-
ússon hagfræðingur. Formaður landbúnaðarnefndar vill halda stuðningi áfram.
Í SLÁTURHÚSI
Afurðaverð til bænda hækkar að jafnaði
um fimm til sjö prósent
SIGRÍÐUR D. AUÐUNSDÓTTIR
BLAÐAMAÐUR
FRÉTTASKÝRING
Rammasamningur Alþjóða-
viðskiptastofnunarinnar
KÚABÚ
Vegna fjarlægðar frá öðrum mörkuðum er óhagkvæmt að flytja inn ýmsar ferskvörur, svo sem mjólk, og verða þær því ávallt framleiddar
hér í þeim mæli sem þörf er á. Því er lega landsins ákveðin vernd fyrir landbúnaðinn.
DRÍFA
HJARTARDÓTTIR:
“Styrkir til land-
búanaðar
óhjákvæmilegir.”
GYLFI
MAGNÚSSON:
„Rangt ef Íslendin-
gar nýttu sér
undanþágurnar.”BOBBY FISCHER
Framselja á skákmanninn til Bandaríkjanna
fyrir brot á samskiptabanni við Júgóslavíu
á síðasta áratug þegar hann tefldi þar
skák.
Bobby Fischer:
Lengi enn
í fangelsi
TÓKÝÓ, AP Liðið getur á löngu þar til
skákmanninum Bobby Fischer
verður sleppt úr fangelsi að sögn
lögmanns hans. Fischer er staddur
í Japan en berst gegn framsali til
Bandaríkjanna.
Lögmaður Fischers lagði í gær
fram beiðni þess efnis að skák-
manninum verði sleppt úr fangelsi
meðan úrskurðinum verður
áfrýjað en er að sögn ekki bjart-
sýnn um jákvæð viðbrögð við
beiðninni. „Japönsk yfirvöld mega
halda fólki í þessari aðstöðu í sex-
tíu daga og þau eru vön að halda
sig við það,“ segir Fischer. ■
Hænuskref í átt til viðskiptafrelsis
Rammasamningurinn sem hin-
ar 147 þjóðir Alþjóðaviðskipta-
stofnunarinnar gerðu með sér
um síðustu helgi er aðeins eitt
skref í mjög löngu ferli, að
sögn Gylfa Magnússonar, dós-
ents í hagfræði við Háskóla Ís-
lands.
„Viðskiptafrelsi í heiminum hefur ver-
ið aukið með samningum landa á
milli. Áttu þeir sér stað að mestu á
síðari hluta 20. aldarinnar en áfram-
hald er á því nú. Samningar hafa ver-
ið gerðir með ýmsum hætti: tvíhliða
samningar einstakra landa; myndun
viðskiptablokka; og nú viðræður
margra aðila eða nánast allra landa
um að taka sameiginlegt skref til að
lækka viðskiptamúra,“ segir Gylfi.
„Þetta ferli byrjaði á því að
auðvelda viðskipti með iðn-
varning sem var helsta áhuga-
mál hjá iðnríkjunum þegar þau
byrjuðu að semja sín á milli.
Smám saman voru erfiðari og
umdeildari vörur og þjónusta
teknar inn og undir það síðasta
landbúnaðarvörur, en þær voru
helsti ásteytingarsteinninn í
síðu lotu samningaviðræðna
Alþjóðaviðskiptastofnunarinn-
ar,“ segir hann.
„Varðandi landbúnaðarvörur er
svolítil gjá milli ríkja heimsins í
norðri og fátæku landanna í
suðri. Bændur ríku landanna
og erindrekar þeirra hafa barist
fyrir því að halda áfram vernd-
arstefnunni. Fátæku löndin
halda því fram að það komi
niður á þeim því hægt sé að
framleiða landbúnaðarvörur
með lítilli tækniþekkingu. Með-
al annars hefur verið bent á
það að tapið sem fátæku ríkin
verði fyrir vegna landbúnaðar-
stefnu Evrópusambandsins sé
meira en allir þeir fjármunir
sem Evrópusambandið ver til
þróunaraðstoðar,“ segir Gylfi.
„Gífurlegir hagsmunir eru því í
húfi fyrir fátæku löndin en litlir
hagsmunir eru í húfi fyrir ríku
löndin. Þeir snerta tiltekna
hópa mjög mikið sem hafa
barist talsvert gegn því að við-
skipti með landbúnaðarvörur
verði gefin frjáls,“ segir Gylfi.
„Rammasamningruinn sem
undirritaður var um helgina er
hænuskref í þá átt að auka frel-
si í viðskiptum með landbún-
aðarvörur. Allt stefnir þó í að
skrefið verði tekið til fulls,“ seg-
ir Gylfi. ■