Fréttablaðið - 09.08.2004, Blaðsíða 16

Ekki bara nýtt met
Senn nálgast stórleikur Íslendinga og
Ítala á Laugardalsvelli. Forystumenn
KSÍ, með Eggert Magnússon í broddi
fylkingar, hafa boðað Íslandsmet í að-
sókn að leiknum en núgildandi að-
sóknarmet er frá 18. september 1968
þegar 18.168 áhorfendur
fylgdust með leik Vals og
Benfica. En það býr
auðvitað meira undir
hjá Eggerti og félög-
um en að slá að-
sóknarmetið. Troð-
fullur Laugardalsvöll-
ur gegn Ítölum,
að ekki sé
minnst á að þúsundir þurfi frá að hver-
fa, myndi setja aukna pressu á borgar-
yfirvöld og ríkið að leggja fjármuni í
stækkun Laugardalsvallar, eins og sam-
bandið hefur barist fyrir síðustu miss-
eri.
Stelpurnar draga vagninn
Einhverjum kann að þykja skrýtið að við
Íslendingar þurfum stóran knattspyrnu-
völl, meðalaðsókn á leikjum í efstu
deild er innan við tvö þúsund manns og
hingað til hafa ekki verið taldar miklar
líkur á því að hér yrði haldið stórmót í
knattspyrnu. En það kann að vera að
breytast. Frábært gengi íslenska
kvennalandsliðsins undir stjórn Helenu
Ólafsdóttur hefur vakið mikla athygli.
Stelpurnar hafa þegar tryggt sér sæti í
umspili fyrir Evrópumót landsliða og
eiga raunhæfan möguleika á sæti í úr-
slitakeppninni. Kvennalandslið á heims-
mælikvarða eykur vita-
skuld líkurnar á því
að hér verði
haldið stórmót.
Það er kannski
kominn tími á
það hjá KSÍ að
beina kröftun-
um frekar í
kvennaboltann nú
þegar karlalandslið-
ið er í frjálsu falli
niður styrk-
l e i k a l i s t a
FIFA?
Á hverju kvöldi eigum við þess
kost að fylgjast með því hvernig
mesta hernaðarveldi heims upp-
lifir sjálft sig. Það er í sjónvarp-
inu sem sjálfsmyndargerðin fer
fram; þar spranga um karakter-
ar sem eru byggðir á staðalhug-
mynd um „hinn venjulega
mann“ þótt ákveðnir eiginleikar
séu ýktir til að ná fram tiltekn-
um áhrifum. Það eru oftast nær
þeir eiginleikar sem aðstand-
endur telja að áhorfendur eigi
að rækta.
Einu sinni fór þessi þjóðar-
ræktun fram í kvikmyndunum.
Við munum hann Rick í Casa-
blanca. Um leið og maður fer að
tjá sig um þann góða mann
breytist textinn í hefðbundna
íslenska minningargrein: hann
var hrjúfur á ytra borði en
innra sló heitt hjarta...hann var
ekki allra og lét engan segja sér
fyrir verkum. Hann var karl-
mannsímynd þess tíma, gang-
andi sjálfsmynd karla í Banda-
ríkjunum þegar þeir voru í
þann veginn að fara að taka þátt
í seinni heimsstyrjöldinni, þeir
upplifðu sig svo að þeir væru
tregir en skylduræknir, þyrftu
að bjarga heiminum undan ein-
ræðisöflunum og gætu því ekki
hugsað um eigin hag, gerðu
bandalag við lýðræðisríkin í
Evrópu, sem var tjáð á ógleym-
anlegan hátt í lok myndarinnar
þegar Frakkinn og Kaninn
labba saman út í þokuna: this is
the beginning of a beautiful fri-
endship. Hitt er svo önnur saga
að hvað sem allri göfginni leið
þá varð stríðið Bandaríkja-
mönnum ábatasamt og gullöld
gekk í garð eftir það.
Allt er breytt. Þögli Banda-
ríkjamaðurinn varð Þunni
Bandaríkjamaðurinn. Ráða-
menn í Bandaríkjunum forsmá
þennan fyrrum fagra vinskap
en fylgja í öllu ráðum
Apartheid-manna í Ísrael án
þess að séð verði að sú fylgi-
spekt skili þeim öðru en hugsan-
legum stuðningi Gyðinga heima
fyrir. Hafi maður lesið bók sagn-
fræðingsins snjalla Barböru
Tuchman um Framrás Heimsk-
unnar, The march of Folly - from
Troy to Vietnam, þar sem hún
rekur rangar og furðulegar
stjórnvaldsákvarðanir í gegnum
mannkynssöguna og sýnir
hvernig þar var ævinlega um að
ræða sambland af oflæti, van-
þekkingu og heimsku ñ þá verð-
ur óneitanlega æði margt kunn-
uglegt í framgöngu Bush-stjórn-
arinnar.
En það er í sjónvarpinu sem
sjálfsmyndin er. Við sjáum
þetta á hverju kvöldi í ótal þátt-
um – þeir eru allir eins. Heimil-
isfaðirinn er mislukkað eintak
hvernig sem á það er litið, í
lélegu starfi, latur, gráðugur,
feitur, ljótur en fyrst og fremst
er hann þó eindreginn vitleys-
ingur. Konan hans er til allrar
hamingju aðdáunarverð í alla
staði, fögur og ráðsnjöll og
bjargar því sem bjargað verður
þegar heimilisfaðirinn hefur
anað út í enn eitt fenið. Einu
sinni hélt maður að hér væri yf-
irstétt afþreyingariðnaðarins að
skemmta sér á kostnað lág-
launastéttanna en nú eru farnar
að renna á mann tvær grímur.
Það er eins og verið sé að segja
okkur að þessir eiginleikar
hvítra karlmanna séu ekki bara
allsráðandi og óhjákvæmilegir
heldur beinlínis æskilegir: ég
held að þetta sé sjálfsmynd
Bandaríkjamanna um þessar
mundir og aðferð við að sætta
sig við forseta sem virðist því-
líkur vitleysingur að hann segist
í ræðu í Hvíta húsinu ætla að
láta einskis ófreistað við að
skaða Bandaríkin.
Everybody Loves Raymond:
það er eitthvað elskulegt við vit-
leysinginn í þessum þáttum,
þrátt fyrir græðgi og sérgæsku
og ævintýralega vitlausar
ákvarðanir loksins þegar tekst
að taka af honum snakkið og
mjaka honum upp úr sjónvarps-
stólnum ñ tja ñ þá finnst öllum
vænt um hann og vilja leggja
honum lið. Hann er bara svona
gerður blessaður, og mæðir
náttúrlega mest á konunni að
bjarga því sem bjargað verður.
Er ekki Tony Blair þessi
kona? Hæfileikaríkur og kann
að tala eins og hann hafi lesið
bók og beri hag annarra fyrir
brjósti, glæsilegur og geislandi
og hefur það hlutverk að leiða
Þunna Bandaríkjamanninn í
gegnum þær ógöngur sem hann
hefur ratað í. Þetta er allt einn
Simpson-þáttur. Óneitanlega
virðist George Bush hafa til að
bera vitsmuni Hómers Simp-
sons, og þótt Tony Blair hafi
ekki kandífloss-hár eins og
Marge Simpson, þá eru ræðurn-
ar hans eins og kandíflossið
streymi út um munn hans. Syst-
urnar fúlu eru þá Frakkland og
Þýskaland, en hlutverk leiðin-
lega, réttsýna og sanngjarna
fyrirmyndarnágrannans hlýtur
John Kerry.
Ennþá eru Bandaríkjamenn
voldugasta þjóð heims og við
höfum í græðgi okkar og
skammsýni bundið trúss okkar
við þá. Um þessar mundir er
þeim stjórnað af óútreiknanleg-
um manni sem lætur stjórnast
af kæruleysi og skeytingarleysi
um staðreyndir, djúpri vanþekk-
ingarþrá og staðfastri þröng-
sýni.
Stundum fyllist maður van-
mætti. Stundum líður manni
eins og við eigum allt undir
Hómer Simpson og dómgreind
hans. ■
E f rétt er talið voru um sjötíu þúsund manns samankomin átveimur hátíðum á laugardag; Hinsegin dögum í Reykjavík ogFiskideginum mikla á Dalvík. Fjörutíu þúsund í Reykjavík og
þrjátíu þúsund á Dalvík.
Þó að meira sé fjallað um Hinsegin daga en fiskihátíð norðanmanna
lætur nærri að aðsóknin að fiskihátíðinni sé öllu merkilegri en að há-
tíðinni í Reykjavík. Að þrjátíu þúsund manns hafi komið saman í
bæjarfélagi sem telur á annað þúsund íbúa er stórmerkilegt. Að sjálf-
sögðu er einnig stórmerkilegt að fjörutíu þúsund manns komi saman í
miðborg Reykjavíkur.
Þetta voru ólíkar hátíðir og haldnar af ólíkum tilfellum en það fólk
sem stóð fyrir hátíðunum á það sameiginlegt að vera ekki knúið áfram
af von um gróða. Ómögulegt er að sjá hvaða fjárhagslegi ávinningur á
að geta skapast af Hinsegin dögum eða fiskihátíðinni. En eflaust er
mikill ávinningur af hvoru tveggja, þó hann sé ekki fjárhagslegur. Það
segir þá staðreynd að hagur getur orðið af fleiru en peningum.
Fyrir homma og lesbíur er sú viðhorfsbreyting sem hefur orðið
mikill ávinningur. Fordómar eru blessunarlega á undanhaldi, en þeir
hverfa aldrei. Hvorki í garð samkynhneigðra né annarra. Alltaf verð-
ur til fólk sem hefur horn í síðu þess sem er frábrugðinn þeim for-
dómafulla. Hinsegin dagar hafa eflaust leikið mikið hlutverk í þeirri
breytingu sem hefur orðið. Það sýnir sig best þegar boðið er til
skemmtunar í Reykjavík. Fjörutíu þúsund mættu og gleði og hamingja
var ráðandi.
Að sama skapi hafa Dalvíkingar heillað nágranna sína. Það er varla
hægt að trúa að þrjátíu þúsund manns hafi komið saman á Dalvík á
laugardag og borðað þar tíu tonn af fiski ásamt meðlæti og drykkjum.
Og allt ókeypis. Það er mikils virði fyrir sveitarfélag að hafa meðal
íbúa fólk sem er tilbúið að leggja á sig mikla vinnu til að slíkt verði
mögulegt. Ávinningurinn fyrir Dalvík hlýtur fyrst og fremst að vera
sérstaklega vinaleg og kær minning í huga þeirra sem þangað koma á
fiskidaga. Og aðdáun okkar sem fylgdumst með í fjarlægð.
Athygli vekur að engin vandamál virðast hafa komið upp. Engin
fíkniefnamál, engar líkamsárásir, engar nauðganir. Bara það besta og
fallegasta. Helgina á undan voru samkomur víða um land sem allar,
eða flestar, voru auglýstar sem hátíðir. Þar safnast fólk saman dögum
og nóttum saman þar sem flestir drekka áfengi hvern dag, aðrir nota
önnur fíkniefni í ekki minni mæli, fólk er slegið, konum er nauðgað og
allt er þetta gert undir því yfirskyni að fólk sé að skemmta sér á há-
tíð. Hátíðir samkynhneigðra og Dalvíkinga eru langtum menningar-
legri. Þar kemur fólk saman dagstund, skemmtir sér og nýtur þess að
vera saman. Nýtur þess besta. Gróðasjónarmið koma hvergi nærri.
Þetta er til fyrirmyndar. ■
9. ágúst 2004 MÁNUDAGUR
MÁL MANNA
SIGURJÓN M. EGILSSON
Um sjötíu þúsund manns komu saman á Dalvík og í
Reykjavík til að gera sér glaðan dag. Þrátt fyrir fjöl-
menni var ekkert sem skyggði á samkomurnar.
Hinsegin
fiskidagur
Frá Rick til Hómers
ORÐRÉTT
Kirkjan og kamrarnir
Kirkjan hefur til dæmis ekki verið
í takt við samfélagið í þessum
málum og er enn ekki tilbúin að
gefa samkynhneigt fólk saman á
kristilegan hátt þó svo að þeir séu
tilbúnir til þess að blessa skip,
báta og almenningssalerni. Bisk-
upinn er búinn að gera sig að al-
gjöru fífli í þessum málum.
Felix Bergsson leikari um viðhorf
kirkjunnar til samkynhneigðra.
DV 7. ágúst 2004.
Stolt kirkjunnar
Með þessu greinarkorni viljum
við benda á að kirkjan er líka
stolt af samkynhneigðum og vill
ganga með þeim í leitinni að
góðu og hamingjuríku lífi. Hún
lítur hvorki á það sem óeðlilegt
né ónáttúrulegt að laðast kyn-
ferðislega að einstaklingi af
sama kyni en vill virða og styðja
siðferðislega góð sambönd sam-
kynhneigðra sem byggja á ást,
trúnaði og réttlæti.
Kristín Þórunn Tómasdóttir og Sól-
veig Anna Bóasdóttir, guðfræðingar
sem þjóna þjóðkirkjunni.
Morgunblaðið 7. ágúst 2004.
Svona, svona
Það er alsiða að listamenn séu
ekki metnir að verðleikum á
meðan þeir lifa, sérstaklega ef
það eru blaðamenn sem meta
þá.
Tónlistarmaðurinn Lou Reed í viðtali
við Árna Matthíasson blaðamann.
Morgunblaðið 8. ágúst 2004
FRÁ DEGI TIL DAGS
Athygli vekur að engin vandamál virðast hafa
komið upp. Engin fíkniefnamál, engar líkams-
árásir, engar nauðganir. Bara það besta og fallegasta.
Helgina á undan voru samkomur víða um land sem allar,
eða flestar, voru auglýstar sem hátíðir.
,,
Í DAG
ÞUNNI BANDARÍKJAMAÐ-
URINN
GUÐMUNDUR
ANDRI
THORSSON
Ennþá eru Banda-
ríkjamenn voldug-
asta þjóð heims og við höf-
um í græðgi okkar og
skammsýni bundið trúss
okkar við þá. Um þessar
mundir er þeim stjórnað af
óútreiknanlegum manni sem
lætur stjórnast af kæruleysi
og skeytingarleysi um stað-
reyndir, djúpri vanþekkingar-
þrá og staðfastri þröngsýni.
,,
borgar@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTASTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson RITSTJÓRNARFULLTRÚAR: Steinunn Stefánsdóttir og Jón Kaldal
AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006
NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablað-
inu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar, 1.100 krónur á mánuði. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871