Fréttablaðið - 14.05.2004, Blaðsíða 26

Ófriður Davíðs
Undanfarin misseri hefur þjóðfélagið logað
í illdeilum um fjölmörg mál sem runnið
hafa frá ríkisstjórn Davíðs Oddssonar. Nefna
má deilur um málefni aldraðra, öryrkja-
málið, Íraksmálin, eftirlaunafrumvarpið,
skipan hæstaréttardómara og nú síðast
fjölmiðlafrumvarpið.
Kannski er það kostur, en sennilega til
lengri tíma galli og líklegast bara eintóm
leti, en við Íslendingar höfum haft ótrúlegt
langlundargeð gagnvart stjórnarháttum
Davíðs Oddssonar. En núna er eins og eitt-
hvað nýtt sé í loftinu og fólk sé ekki eins til
í að kokgleypa og bara gleyma. Ástæðan er
tvíþætt. Annars vegar er sú staðreynd að
yfirgangurinn er yfirgengilegur og fólki
stendur ekki á sama. Hins vegar sú
staðreynd að frumvarpið fjallar um
fjölmiðla sem er nú skrambi sjálfhverf stétt
og lætur ekki gleyma sér. Sama hvað um
stjórnunarstíl Davíðs Oddssonar má segja
þá er stíllinn þó að minnsta kosti nokkuð
fyrirsjáanlegur; forsætisráðherra er fyrir-
munað að geta – eða vilja – stjórna landinu
í sæmilegri sátt. Það er ekki einu sinni hægt
að hafa þokkalegan frið um eignarhald á
Þingvöllum.
Anna Sigrún Baldursdóttir á sellan.is
Póstmódernismi
Fullyrða má með réttu að póstmódern-
þankagangurinn sé skref afturábak frá
upplýsingunni en ekki framþróun. Þegar
menn eru farnir að gefa sér að hvað sem er
geti verið rétt á sinn hátt og að margir
sannleikar séu á sveimi, allir jafn réttháir,
eru menn staddir á hálum ís.
Birgir Baldursson á vantru.net
Tveir heimar
Ég les ekki oft Vogue. Ég les það helst á
læknastofum þar sem ég þarf að bíða. Og
þegar mér var orðið ljóst hvað væri í tísku
einmitt núna, í maí 2004, rann upp fyrir
mér að það eru ekki bara tvö Íslönd til
heldur tveir heimar.
Katrín Jakobsdóttir á murinn.is
Ósjálfstæðir þingmenn
Og að lokum, fyrst talað var um afstöðu
heilla stjórnmálaflokka, hvernig stendur þá
á því að tilteknir fjölmiðlar tala í sífellu um
að stjórnarþingmenn séu ósjálfstæðir í
störfum og greiði atkvæði samkvæmt
skipunum einhverra vondra foringja? Hvað
með stjórnarandstöðuna? Þar heyrist
aðeins ein rödd og þingmenn sem sjálfir
hafa lagt fram tillögur um það að „koma í
veg fyrir að einn eða fáir sterkir aðilar nái
slíkum yfirburðum á markaðnum að
tjáningarfrelsi og upplýsingaflæði sé
ógnað“, þeir æmta hvorki né skræmta og
enginn spyr þá neins. Ekki hafa
fjölmiðlarnir, sem þessa daga tala ekki um
neitt nema fjölmiðlafrumvarpið, nokkurn
minnsta áhuga á þessum furðulegu og
skýringarlausu kúvendingum eins og þeim
sem blasa við hjá þingmönnum
Samfylkingarinnar, flokksins sem fyrir
tveimur árum vildi hreinlega færa opinberri
stofnun þau tæki sem þyrfti til að skipta
fyrirtækinu Baugi upp – ganga þar með að
miklum mun lengra en fjölmiðlafrumvarpið
gerir.
Vefþjóðviljinn á andriki.is
Sjónvarpsstöðin Omega, sem er
sögð í eigu Jesú Krists, er þekkt
fyrir að sjónvarpa alls konar for-
dómum og vitleysu. Það er réttur
þeirra sem standa að stöðinni enda
ríkir málfrelsi enn hér á landi. Al-
gerlega óverjandi er hins vegar
hvernig aðstandendur stöðvarinn-
ar nýta sér aftur og aftur varnar-
leysi fólks sem augljóslega á við
erfið geðræn vandamál að stríða.
Það hljóta að vera einhver lög sem
ná yfir þessa misnotkun? Eitt er
víst, það er fátt eins siðlaust og að
misnota veikt fólk, hvort sem sá
gjörningur er löglegur eða ekki.
Ég hef líklegast sjaldan orðið
eins reiður og þegar ég skipti
fyrir tilviljun yfir á sjónvarps-
stöðina Omega í fyrradag. Eins og
svo oft áður var einhver þáttar-
stjórnandinn að taka viðtal við
gest, sem í þetta sinn var ung
kona. Þessi unga kona var að segja
frá því hvernig hún „frelsaðist“ til
trúar á Jesú Krist og hvað henni
þætti Omega frábær sjónvarps-
stöð. Ekki óvenjulegt viðtal, enda
fjalla næstum öll viðtöl á þessari
stöð um „frelsun“ einstaklinga og
um hvað Omega er frábær stöð.
Að sjálfsögðu var verið að safna
fyrir einhverjum nýjum sjón-
varpssendi og voru áhorfendur
hvattir til þess að hjálpa „drottni“
með peningagjöfum á milli þess að
unga konan sagði frá reynslu sinni
af Jesú.
Það var þó ekki þessi gengdar-
lausi og barnalegi trúaráróður
sem reitti mig til reiði. Heldur sú
staðreynd að unga konan sem var
að flytja „vitnisburð“ um „frels-
un“ sína átti augljóslega við geð-
ræn vandamál að stríða. Konan
talaði um að hún hefði frá um tólf
ára aldri átt fjöldamörg samtöl við
„djöfla“ og aðrar verur og það sem
meira er fullyrti hún að henni
hefði margsinnis verið nauðgað af
djöflinum sjálfum. Lýsti hún
nauðgununum sem raunveruleg-
um líkamlegum árásum. Skýrari
merki um geðsjúkdóm eru vart til.
Það voru ekki bara þessar ítar-
legu lýsingar konunnar á sam-
skiptum sínum við djöfulinn sem
gáfu það til kynna að hún ætti við
geðræn vandamál að stríða. Fas
hennar, líkamleg tjáning og
talsmáti voru einnig augljós
merki. Þar að auki minntist hún
einnig á að hún hefði lengi átt
erfitt með svefn og hefði á tíma-
bili haft mikinn áhuga á dulspeki.
Þessi frásögn gefur sterklega til
kynna að konan þjáist af geðklofa,
sem er mjög alvarlegur geðsjúk-
dómur. Sjúkdómur sem nauðsyn-
legt er að hún fái viðeigandi með-
ferð við sem allra fyrst.
Á vefsíðunni doktor.is segir
meðal annars um geðklofa (schizo-
phrenia):
Svefntruflanir, einbeitingarerf-
iðleikar, tvíbendni, truflanir á til-
finningasviðinu, vímuefnamis-
notkun og mikill áhugi á dulspeki-
legum efnum geta einnig verið í
sjúkdómsmyndinni. Hjá flestum
koma tímabil með ofskynjunum,
ranghugmyndir (oft með furðuleg-
um hugmyndum eða ofsóknarhug-
myndum) og/eða samhengislitlu
tali. [...] Sjálfsvíg eru algeng með-
al ungra geðklofasjúklinga. Sið-
blinda á hæsta stigi
Geðklofi er eins og áður segir
alvarlegur sjúkdómur og því er
nauðsynlegt að þeir sem þjást af
honum fái sem fyrst viðeigandi
meðferð en séu ekki misnotaðir af
fégráðugum og siðspilltum trú-
boðum. Ég fullyrði að þeir sem
nýta sér veikindi fólks með þess-
um hætti eru bæði fégráðugir og
siðspilltir. Aðstandendur stöðvar-
innar misnota ekki aðeins geð-
fatlaða heldur taka þeir blygðun-
arlaust undir ranghugmyndir
þeirra sem hlýtur að draga úr lík-
um þess a sjúklingarnir leiti sér
aðstoðar.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem
ég verð vitni að því að alvarlega
veik manneskja er notuð til að
safna peningum „til dýrðar Jesú“
á þessari stöð. Aftur og aftur kom-
ast þessir menn upp með þennan
ósóma og enginn virðist gera neitt.
Hvar eru hagsmunasamtök
geðfatlaðra? Hvar er löggjafinn?
Hvar eru fulltrúar trúfélaga sem
setja sig upp á móti svona mis-
notkun? Styður þjóðkirkjan þessa
stöð? Þessa misnotkun þarf að
stöðva og það strax.
Grein þessi birtist upphaflega á
vefsíðunni skodun.is
14. maí 2004 FÖSTUDAGUR26
AF NETINU
Menn verða nálgast
álitaefnið án þess
að láta álit sitt á fjölmiðla-
frumvarpinu byrgja sér sýn.
Málskotsrétturinn og fjölmiðlafrumvarpið
Miklar vangaveltur eru nú uppi
um hvort forseti Íslands muni
neita að staðfesta væntanleg lög
um eignarhald á fjölmiðlum og
skjóta málinu til þjóðaratkvæð-
is. Slík ákvörðun yrði í meira
lagi söguleg og gæti hugsanlega
búið til stjórnskipunarkreppu
sem Íslendingar hafa sem betur
fer aldrei kynnst.
Umdeilt er meðal fræði-
manna hvort það sé yfir höfuð á
færi forseta að neita að stað-
festa lög. Virtir lögspekingar
hafa þó sagt að fjölmiðlamálið
sé betur til þess fallið en mörg
önnur að láta reyna á hvort mál-
skotsréttur forsetans sé til stað-
ar. En það er ekki þar með sagt
að það liggi hreinlega í augum
uppi að forsetinn eigi að láta á
það reyna. Og það álitaefni
verða menn að nálgast án þess
að láta sitt eigið álit á fjölmiðla-
frumvarpinu byrgja sér sýn.
Undirritaður hefur til að
mynda ekki farið dult með and-
stöðu sína við fjölmiðlafrum-
varpið. Byggist sú afstaða eink-
um og sér í lagi á því að vænt-
anleg lagasetning mun hafa
stórkostleg áhrif til verri vegar
á skilyrði einkarekinna fjöl-
miðla á Íslandi. Og sannarlega
hefur undirritaður vonað að
stuðningsmenn frumvarpsins á
þingi sæju að sér. En veldur sá
er á heldur. Þingmönnum hefur
verið falið það hlutverk að setja
lög og þeir bera auðvitað póli-
tíska ábyrgð á væntanlegri
lagasetningu.
Telji menn að lögin stangist á
við stjórnarskrá þá geta þeir
leitað réttar síns fyrir dómstól-
um. Núverandi forseti hefur
sjálfur bent á að forseti getur
ekki skotið máli til þjóðar-
atkvæðis af þeirri ástæðu einni
að hann telji þau stangast á við
stjórnarskrá. Það er annarra
greina ríkisvaldsins að leggja
mat á slíkt. Hafa verður í huga
að lögin taka ekki gildi fyrr en
eftir tvö ár og því gefst tími til
að láta reyna á gildi þeirra
gagnvart stjórnarskrá fyrir
dómstólum hér á landi.
Yfirvofandi vá er því ekki fyrir
dyrum að þessu leyti.
Það kann að vera freistandi
fyrir andstæðinga fjölmiðla-
frumvarpsins að binda vonir
við að forsetinn neiti að stað-
festa væntanleg fjölmiðlalög.
En hafi mönnum þótt valdi beitt
á hæpnum forsendum í þessu
máli hingað til, þá yrði tól-
funum kastað ef forsetinn tæki
upp á því að beita umdeildu
valdi sínu til koma í veg fyrir að
vilji Alþingis fengi að ráða. Á
meðan hægt er að leiðrétta
þann órétt, sem hugsanlega
felst í lagasetningu á fjölmiðla,
með þeim hætti sem íslensk
stjórnskipun gerir ráð fyrir, er
engin ástæða til að láta reyna á
umdeildan málskotsrétt forset-
ans. ■
BORGAR ÞÓR EINARSSON
UMRÆÐAN
SYNJUNARVALD
FORSETA
,,
Það var þó ekki
þessi gengdarlausi
og barnalegi trúaráróður
sem reitti mig til reiði. Held-
ur sú staðreynd að unga
konan sem var að flytja
„vitnisburð“ um „frelsun“
sína átti augljóslega við
geðræn vandamál að stríða.
,,
ÆVINTÝRI GRIMS
HÖFUNDUR: HALLGRÍMUR HELGASON
SIGURÐUR HÓLM GUNNARSSON
ritstjóri á skodun.is
UMRÆÐAN
MISNOTKUN
GEÐFATLAÐRA
Siðlaust trúboð á Omega
26-47 (26-27) Umræða 13.5.2004 17:43 Page 2