Tíminn - 19.09.1972, Blaðsíða 9
Þriðjudagur 19. september 1972
TÍMINN
9
Ctgefandi: Fra'msóknarflokkurfnn
: Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-
: arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson
: Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs Tlmáns)
: Auglvsingastjóri: Steingrlmur, GislascMii, • Ritstjórnarskrif
: stofur I Edduhúsinu viö Lindargötu, símar 18300-18306
j Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiöslusimi 12323 — auglýs-
: ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjald
: 225 krónur á mánuði innan lands, I lausasölu 15 krónur ein
takið. Blaðaprent h.f.
Nýting fiskimiðanna
Fyrir allmörgum árum hóf Jón Skaftason að
flytja á Alþingi tillögu um skipulega nýtingu
fiskimiðanna innan islenzkrar fiskveiðilög-
sögu. Fyrrverandi stjórn sinnti þessu máli ekki
lengi vel, en lét þó að lokum undan og skipaði
nefnd til að gera tillögur um þetta verkefni. Sú
nefnd skilaði áliti um skipulag dragnóta- og
togveiða og voru þær siðar samþykktar á Al-
þingi til tveggja ára og sú samþykkt framlengd
til eins árs á siðasta þingi. Ætlunin var, að
nefndin skilaði einnig áliti um skipulag ann-
arra veiða, t.d. veiða með net og nót, en það
hefur dregizt til þessa. Sá dráttur mun að ein-
hverju leyti hafa stafað af þvi, að fyrir dyrum
stóð að færa fiskveiðilögsöguna úr 12 milum i
50 milur.
Eftir útfærslu fiskveiðilögsögunnar i 50 milur
verður það ekki lengur dregið að taka allt þetta
mál til nýrrar og rækilegrar athugunar með
það fyrir augum, að settar verði reglur um
skipulegar veiðar innan hinnar nýju fiskveiði
lögsögu. Tilgangur með þessum reglum verður
að vera sá, að koma i veg fyrir ofveiði og
hindra allt, sem hægt er að telja rányrkju, eftir
þvi sem auðið er. Fiskstofnarnir við íslands-
strendur eru i mikilli og vaxandi hættu, ef ekki
verður dregið úr þeirri rányrkju, sem hér hef-
ur verið rekin á undanförnum árum, m.a. inn-
an fiskveiðilögsögunnar með net og nót. Út-
færsla fiskveiðilögsögunnar kemur þvi aðeins
að gagni, að henni fylgi markvissar friðunar-
aðgerðir innan hinnar nýju fiskveiðilögsögu. Á
þann hátt gæta Islendingar bezt framtiðar-
hagsmuna sinna og á þann hátt auglýsa þeir
bezt út á við, að einn aðaltilgangur útfærslunn-
ar er að hindra rányrkju. Nefnd sú, sem hefur
unnið að þessum málum, verður strax að hefja
störf sin. Næsta Alþingi verður að fá tillögur
hennar til meðferðar og það verður að vera eitt
af helztu málum þess. Á nýloknum fundi þing-
flokks Framsóknarmanna var þetta mál rætt
að loknu itarlegu erindi, sem Bjarni Guð-
björnsson flutti um sjávarútvegsmál. Á
fundinum rikti eindregið sú skoðun, að af-
greiðsla þessa máls mætti ekki dragast lengur
en til næsta þings. Helzt þyrfti henni að ljúka á
fyrra helmingi þingsins.
Hér er um eitt stærsta hagsmunamál þjóðar-
innar að ræða. Vafalitið er það nauðsynlegt,
eins og Ingvar Hallgrimsson fiskifræðingur
hefur bent á, að jafnhliða setningu slikra
reglna hefjist ný fiskveiðistefna. Sú stefna þarf
m.a. að felast i þvi, að hugsa ekki fyrst og
fremst um aflamagnið, heldur um sem bezta
nýtingu þess og að fá þannig sem hæst verð
fyrir það. í þeim efnum eiga bæði útgerðar-
menn og skipstjórnarmenn margt ólært.
Það gleymist ekki
Blöð stjórnarandstöðuflokkanna gera sér nú
tiðrætt um efnahagsmál. Þau sleppa þó þvi að
minnast á fortiðina. Þau vita, að menn eru enn
ekki búnir að gleyma þvi að „viðreisnarstjórn-
in” felldi gengi krónunnar fjórum sinnum á
einum áratug og setti heimsmet i verkföllum á
sama tima. Það er alveg rétt hjá stjórnarand-
stöðublöðunum, að þeim hentar bezt að minn-
ast ekki á fortiðina.
FRLENT YFIRLIT
Bandaríkin ein gegn
öllum í Öryggisráðinu
Hörð samkeppni Nixons og McGoverns um fylgi Gyðinga
Gulda Meir
A FUNDI, sem öryggisráö
Sameinuðu þjóðanna hélt
sunnudaginn 10. þ.m., lentu
Bandarikin i þeirri aðstöðu að
vera ein gegn öllum og þurfa
að siðustu að beita neitunar-
valdi til að fella tillögu, þar
sem skorað vár á rikin i
Austurlöndum nær eða „alla
viðkomandi aðila, að hætta
tafarlaust öllum hernaðarað-
gerðum” og sýna á annan hátt
fyllstu aðgætni. Tilefni tillög-
unnar var það, að stjórnir
Libanons og Sýrlands höfðu
kært stjórn ísraels fyrir loft-
árásir, sem hún hafði látið
gera á bæi og þorp i Libanon
og Sýrlandi i hefndarskyni
fyrir morðin á israölsku
iþróttamönnunum i Milnchen.
Flytjendur tillögunnar voru
Somalia, Guinea og Júgó-
slavia. Af 15 rikjum, sem eiga
sæti i öryggisráðinu, greiddu
13 atkvæði með tillögunni, en
Panama sat hjá. Bandarikin
greiddu ein atkvæði á móti og
tóku jafnframt fram, að þau
beittu neitunarvaldi. Tillagan
náði þvi ekki fram að ganga.
í málflutningi sinum lagði
fulltrúi Bandarikjanna sér-
staka áherzlu á, að öryggis-
ráðið fordæmdi hryðjuverkið i
Munchen og atferli skæruliða
yfirleitt. önnur riki töldu það
meginmáli skipta, að stöðva
frekari hefndarverk jafnt af
hálfu rikja sem samtaka.
Þetta fólst lika i tillögunni.
Vestur-Evrópurikin i ráðinu,
þ.e. Bretland, Frakkland og
Belgia hugðust ganga til móts
við þetta sjónarmið Banda-
rikjanna og fluttu breytingar-
tillögu þess efnis, að öryggis-
ráðið skoraði jafnt á viðkom-
andi riki og skæruliðasamtök
að hætta öllum hernaðarað-
gerðum og skemmdarverk-
um. Bæði Sovétrikin og Kina
beittu neitunarvaldi til að fella
þessa breytingartillögu. Eftir
það greiddu Vestur-Evrópu-
rikin atkvæði með áður-
greindri aðaltillögu, sem
Bandarikin felldu með neit-
unarvaldi sinu.
Þetta var i annað sinn, sem
Bandarikin beittu neitunar-
valdi i öryggisráðinu. Þau
beittu neitunarvaldi i öryggis-
ráðinu i fyrsta sinn 17. marz
1970, er þau komu i veg fyrir
að samþykkt yrði tillaga um
að beita vopnavaldi gegn
Rhodesiu. Þetta var einnig i
annað sinn, sem Kina beitti
neitunarvald i sinu. Kina
beitti neitunarvaldi i fyrsta
sinn 25. ágúst, er þau komu i
veg fyrir, að Bangladesh fengi
aðild að Sameinuðu þjóð-
unum. Hins vegar var þetta i
109. sinn, sem Rússar beittu
neitunarvaldi.
ÞAÐ ER opinbert leyndar-
mál, að það var ótti við kjós-
endur af Gyðingaættum i
Bandarikjunum, er réði mestu
um þá afstöðu Bandarikja-
stjórnar að beita neitunar-
valdigegn áðurnefndri tillögu.
Bandarikjastjórn vissi, að
Israelsstjórn hugði á meiri
hefndaraðgerðir og vildi ekki
lýsa fyrirfram andstöðu gegn
þvi, þar sem það hefði getað
mælztilla fyrir meðal Gyöinga
i Bandarikjunum. Undir niðri
er Bandarikjastjórn vafalitiö
mótfallin þessum hefndarað-
gerðum Israelsmanna, sem
bitna aðallega á saklausu og
varnarlausu fólki og eru þvi i
sjálfu sér ekkert réttlætan-
legri en óhæfuverkið i
Miinchen. Á þennan hátt verð-
ur heldur ekki dregið úr áhrif-
um skæruliða, heldur verður
þetta vafalaust til þess, að
þeim bætist liðsauki og starf-
semi þeirra færist i vöxt. At-
kvæðagreiöslan i öryggisráð-
inu sýndi glöggt, að Israel
hefur heiminn á móti sér i
þessum efnum.
En það hefur bersýnilega
engin áhrif á ísraelsstjórn.
Hún hefur haldið árásum á
Libanon áfram, bæði i lofti og
á landi. Meðal þeirra stjórna,
sem hafa sérstaklega mót-
mælt þessu framferði, eru
stjórnir Bretlands og Frakk-
lands. Einkum voru mótmæli
frönsku rikisstjórnarinnar
ákveðin, en frá gamalli tið eru
náin tengsl milli Frakklands
og Libanons.
SVO öflug eru áhrif Gyðinga
i Bandarikjunum, að úrslit
kosninga i mörgum stærstu
rikjunum hafa oft oltið á af-
stöðu þeirra. Sérstaklega er
þessi afstaða þeirra sterk i
forsetakosningum. Aðalflokk-
arnir hafa þá mjög sótzt eftir
fylgi þeirra og hefur
demókrötum oftast veitt
betur. McGovern hefur á þingi
verið heldur talinn hliðhollur
Aröbum og hefur þvi verið
frekar kuldalega tekið af Gyð-
ingum. Þetta hefur Nixon
reynt að notfæra sér eftir
megni og hafa verið taldar
horfur á, að hann myndi fá
meira fylgi meðal Gyðinga en
frambjóðendur republikana i
forsetakosningum hafa yfir-
leitt fengið. Atkvæðagreiðslan
i öryggisráðinu bendir til, að
Nixon ætli að beita öllum ráð-
um til að fá sem mest fylgi
Gyðinga.
McGovern hefur einnig gert
sér ljóst, að það er mikilvægt
fyrir hann, að ná hylli Gyð-
inga. Hann hefur þvi mætt á
fundum hjá þeim að undan-
förnu og lýst hollustu sinni við
ísrael. Fljótlega eftir atburð-
ina i Munchen lét hann svo
ummælt, að Bandarfkin ættu
ekki að hafa nein stjórnmála-
samskipti við Egyptaland fyrr
en Egyptar hefðu afneitað
skæruliðasamtökum og tekið
afstöðu gegn þeim. Svona
langt hefur Nixon ekki treyst
sér til að ganga og sennilega
myndi McGovern ekki heldur
gera það, ef hann yrði forseti.
Afleiðing slikrar stefnu gæti ,
ekki orðið nein önnur en sú, að
reka Egypta aftur i faðm
Rússa. Sennilega hefur þessi
yfirlýsing McGoverns þvi tak-
mörkuð áhrif á afstöðu Gyð-
inga, en hann hefur gert ann-
að, að þvi er blaðamennirnir
Evans og Novak telja, — en
það er að láta það berast til
Gyðinga, að hann sé oröinn af-
huga þvi að gera Fulbright að
utanrikisráðherra, ef hann
yrði forseti. McGovern hefur
áður látið I ljós, að hann
myndi helzt kjósa Fulbright i
það starf. Það, sem hefur
orðið Fulbright hér að falli,
eru tillögur, sem hann hefur
boriö fram til lausnar á deil-
um Araba og tsraelsmanna.
Þessar tillögur hafa fallið
ísraelsmönnum illa i geð, en
hlotið sæmilegar undirtektir
hjá Aröbum. í höfuðatriðum
eru þær byggðar á sama
grundvelli og ályktun sú, sem
öryggisráðið gerði um þessi
mál i nóvember 1967 og oft er
vitnað til. Arabar hafa verið
fúsir til aö fallast á hana, en
tsraelsmenn ekki.
Bersýnilegt er á þessu, að
þeir Nixon og McGovern telja
sig nauðbeygða til þess, með-
an á kosningabaráttunni
stendur, að dansa meira og
minna eftir pipu Goldu Meir,
hvað sem svo verður eftir
kosningarnar. Sennilega lita
þeir þá málin raunsærri .
augum. þ.Þ.
Þ.Þ.