Tíminn - 20.09.1972, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Miðvikudagur 20. september 197
Handritin koma
Gylfi Þ. kominn heim
frá Sovétríkjunum og Danmörku
Námskeið fyrir leiðbeinendur í fatasaumi
Dagana 28. ágúst til 8.
september var haldið i húsakynn-
um Iðnskólans i Keykjavik nám-
skeið fyrir leiðbeinendur i í'ata-
saumi, og sóttu námskeiðið 11
konur úr verksmiðjuiðnaðinum.
Var hámarksfjöldi þátttakenda
miðaður við 12 svo námskeiðið
var að heita má fullskipað.
Að námskeiðinu stóð
Fataiðnaðarnefndin, sem iðnað-
arráðherra skipaði á s.l. ári til að
ljalla um málefni fataiðnaðarins.
Við undirbúning námskeiðisins
átti nefndin samstarf við Iðnskól-
ann i Keykjavik, en þar er íyrir
hendi fullkomin aðstaða til sliks
námskeiðahalds. Með þessu nám-
skeiði var verið að hefja fram-
kvæmd á tillögum nefndarinnar
um bætta verkmenntun starfs-
l'ólks i fataiðnaðinum.
Kennari á námskeiðinu var
konsulent Leif Linnerud, frá
Tæknistofnun norska fataiðnað-
KÓ—Keykjavik.
Vélskóli islands var settur i 57.
sinn s.l. föstudag. i skólasetning-
arræðu skólastjórans, Andrésar
Guðjónssonar, kom fram, að 360
nemendur .eru innritaðir i vél-
skólann i vetur. þar af 300 i
Keykjavik. A Akureyri verða 20
nemendur, i Vestmannaeyjum 20
og á ísafirði 10, en þar er deild frá
skólanum að hefja giingu sina.
Aldrei áður hai'a verið jafnmargir
nemendur við Vélskólann en hægt
var þó að taka á móti öllum um-
sækjendum, sem rétt höfðu til
inngöngu i hin ýmsu stig skólans.
1 1. stigi skólans verða fjórar
bekkjadeildir, en i 2., 3., og 4. stigi
verða þrjár bekkjadeildir i hverju
stigi eða samtals 13 bekkjadeild-
ir.
Skólastjóri vélskólans, Andrés
Guðjónsson, sagði m.a. i ra'ðu
sinni:
1 skólahúsinu eru niu kennslu-
stofur. svo að Vélskólann vantar
fjórar kennslustofur. en þær l'áum
við i nýju byggingunni og i gamla
raftækjasalnum. sem mun verða
breytt i kennslustoíur. þegar
hægt verður að flytja raftækin út i
nýja raftækjasalinn. t>ar mun
Skólafélag Vélskólans einnig fá
litið fundarherbergi til sinna
nota.
í nýbyggingunni verða raf-
tækjasalur, fyrirlestrasalur og
kennslustofur. Einnig höfum við
fengið æfingasali, þar sem Veður-
arins, —- Norsk Konfeksjonstekn-
isk Institutt — en sú stofnun varð
á s.l. vori góðfúslega við þeirri
beiðni samstarfsaðiljanna hér að
sjá um framkvæmd námskeiðs-
ins, þ.e., senda hingað kennara og
leggja til kennslugögn. Var það
samdóma álit bæði þátttakenda
og þeirra,er að námskeiðinu stóðu,
að framkvæmd þess hefði verið
m jög góð og til fyrirmyndar. Þess
má geta,að þær verklegu æfingar,
sem þátttakendur á námskeiðinu
fengu þjálfun i að kenna, hafa
verið samra'mdar milli Norður-
landanna þriggja, Noregs, Svi-
þjóðar og Danmerkur.
Kennslan á námskeiðinu
miðaðist einvörðungu við verk-
smiöjusaum, þ.e. ekki var kennt
að fullsauma tilteknar flikur,
heldur lögð áhrezla á að kenna
undirstöðuatriði slétts saums.
Var jöfnum höndum kennd
slilling og hirðing saumavéla og
stola islands var til húsa i gamia
vélasalshúsinu. Kúast má við, að
einhver truflun veröi á æfingum i
verklegri rafmagnsfræði, á
meðan á flutningi'rafta'kja stend-
ur. Dað er mjög knýjandi að fá
raítækjasalinn i nýju bygging-
unni i notkun sem allra fyrst, þvi
að fyrirhugað er að auka raf-
magnsfræðikennsluna við skól-
ann, en það er erfitt án góðrar að-
stöðu til verklegrar kennslu.
Kinnig hölum við heimilað verk-
lræðideild Háskólans afnot af
salnum, svo og raftæknadeild
Tækniskólans.
Með þessu aukna húsrými fæst
góður raftækjasalur og salir fyrir
stýritækni og kælitækni. Auk þess
hafa verið gerðar breytingar á
vélasal, þannig að við getum ver-
ið með fleiri bekkjadeildir þar i
einu. Teknar verða i notkun tvær
nýjar smiðastofur. sem útbúnar
hafa verið i gamla vélasalnum.
Flztu vélarnar i vélasalnum
hafa nú verið afhentar þjóð-
minjaverði til varðveizlu, en það
er gömul guluvél. sem þegar hef-
ur veriö sett upp á Þjóðminja-
safni. og gamall gufuketill. sem
fyrirhugað er að koma fyrir i
salarkynnum sal'nsins.
Við höfum þó ekki afskrifað
þessar vélar sem kennslutækni,
þvi að Djóðminjasafnið mun
verða heimsótt af nemendum
skólans undir leiðsögn kennara til
að kynnast þessum vélum. sem
hafa sitt sögulega gildi. Nemend-
ur geta þá betur áttað sig á þróun
vélanna. og er það mjög lær-
dómsrikt að sjá einfaldar opnar
vélar. og geta borið þa'r saman
við þær vélar. sem við notum i
dag.
Nú vantar okkur tilfinnanlega
nútima vélar i stað þeirra gömlu.
og stöndum við um þessar mundir
i samningum við þekkt vélasölu-
fyrirtæki um öflun slikra véla. og
vonum við, að það takist.
Áætlað er að auka kennslu i
verklegri vélfræði og reyna að
hagnýta betur hinn ágæta sal.
sem skólinn hefur til umráða. En
lögð rik áherzla á rétta vinnu-
stöðu. Á siðari hluta námskeiðs-
ins fóru fram kennsluæfingar þar
sem jal'nhliða var rætt um
kennsluaðferðir.
'I’ilgangurinn með þessu nám-
skeiði var að þjálfa fólk, sem
jöfnum höndum gæti tekið aö sér
að kenna nýju fólki i verksmiðj-
unum sjálfum, og verklega
kennslu á námskeiðum við iðn-
skóla, eftir þvi sem þörfin reynd-
ist vera hverju sinni. Að dómi
kennarans á þessu námskeiði,
Leif Linnerud, á fataiðnaðurinn
nú á að skipa álitlegum hópi. sem
fær er um að tala slika kennslu að
sér.
Nú á næstunni mun Fataiðnað-
arnefndin og Iðnskólinn i Keykja-
vik, i samstarfi við fleiri aðilja,
ra'ða um tilhögun námskeiða
fyrir fólk,.sem hefur i hyggju að
starfa i þessari grein verksmiðju-
iðnaðarins.
eins og kunnugt er, fer verklega
kennslan lram á þann hátt, að 1.
stigs nemendur taka i sundur og
byggja upp vélar. ásamt æfingum
i gangsetningu og reksturstrufl-
unum o.f. 2. stigs nemendur hafa
auk þessa framkvæmt alls konar
mælingar, svo sem hemilraun, að
taka diagrömm og þvi um likt, og
3. stigs menn eiga að gera nýtni-
prófanir. mælingar á oliu og gasi,
og vonumst við til, að einnig 4.
stigs nemendur geti fengiö verk-
legar æfingar seinna i vetur,
þegar við höfum aflað okkur fleiri
mælitækja.
Á isáfirði hefur nú verið sett á
stofn deild frá Vélskólanum undir
stjórn skólastjóra Iðnskólans þar,
Aage Steinssonar. Þar með hafa
Vestlirðingar fengið sinn vél-
skóla. Gott skólahúsnæði er fyrir
hendi. sem hægt er að innrétta
fyrir hinar ýmsu skóladeildir,
sem þar munu verða til húsa. en
það eru auk iðnskólans, vélskóla-
deildin nýja. stýrimannaskóli og
undirbúningsdeild fyrir Tækni-
skólann. 1 dreifbýlinu er þetta
fyrirkomulag mjög heppilegt, þvi
að tækjakostur i æfingasali er
mjög dýr. Það er einnig augljóst
að kennaraliðið nýtist betur. Til
vélaskóladeildarinnar m.a. hafa
veriö ráðnir véltæknifræðingur og
vélstjóri með full réttindi og
starfsreynslu. Sjálfur er skóla-
stjóri Iðnskólans raftæknifræð-
ingur. Vestfirðingar ættu þvi ekki
að þurfa að kviða vélstjóraskorti i
framtiðinni.
Akureyrardeild Vélskólans býr
við mjög lélegt húsnæði. en þar ér
á boðstólum húsna'ði. sem hentað
gæti mjög vel fyrir starfsemi
hennar. Ég vona. að ráðamenn
menntamála og fjármála sjái sér
fært að heimila fjárveitingu til
þess að leysa þennan vanda Norð-
lendinga.
Fyrirhugað er. að i vetur verði
haldin námskeið fyrir starfandi
eldri vélstjóra. sérstaklega með
tilliti til komu hinna nýju skuttog-
ara. og er það mál nú i undirbún-
ingi.
ÞB-Reykjavik.
Gylfi Þ. Gislason boðaði blaða-
menn á sinn fund þann 18. þessa
mánaðar og skýrði frá þvi, sem
helzt bar á góma i ferð, sem hann
fór til Sovétrikjanna og Dan-
merkur. Danmerkurferðina fór
hann vegna forsætis sins i
menningarmálanefnd Norður-
landaráðs. en Sovétförin var farin
i boði Sambands vináttufélaga
Sovétrikjanna við önnur lönd.
Hann flutti fyrirlestur um
islenzka menningu við
Leningradháskóla að beiðni dr.
Kamenskis, prðfessors i norrænu,
sem er viðkunnur fyrir þekkingu
sina á norrænum fræðum og hefur
verið gerður að heiðursdoktor við
H.l. i Moskvu ræddi Gylfi á hinn
bóginn um island nú á dögum. Þá
var honum, að beiðni vináttu-
félagsins þar, boðið i heimsókn i
æðsta ráðið.
Gylfi hlaut afbragðsgóðar við-
tökur þar eystra og fann að máli
margt stórmenni, þ.á.m.
h’urtsevu, Manzulo, aðstoðarvið-
skiptaráðherrá, Studenetzky að-
stoðarsjávarútvegsráðherra,
sem er og formaður vináttu-
félagsins Sovétrikin-island,
Tolkumov, varaformann utan-
rikisnefndar og aðalritstjóra
Izvestia, Shaposhinikov, formann
öryggismálanefndar æðsta ráð-
sins, og 3 fyrrverandi sendiherra
Sovétrikjanna á islandi. Efni við-
ræðnanna voru áframhaldandi
menningarsamskipti landanna og
efling viðskipta þeirra á milli. i
þvi sambandi gat Gylfi þess við
blaðamenn, að viðskipti islands
við Sovétrikin s.l. ár hefðu numið
7-8% af heildar utanrikisviðskipt-
um þess. Út þangað voru fluttar
vörur fyrir 1,3 milljarð króna, en
inn þaðan fyrir 1,8 milljarð.
Auðvitað bar landhelgismálið á
góma, en þvi miður styðja Sovét-
rikin ekki ísland i þvi máli. Gylfi
sagði þó, að af hálfu þeirra, sem
hann átti viðtöl við, hefði komið
fram, að fullur skilningu rikir
meðai ráðmanna i Sovétrikjunum
á hagsmunum islendinga og
þörfinni á þvi að vernda fisk-
stofnana við landið. Stefna Sovét-
rikjanna er sú. að mál af þessu
tagi skuli leyst með alþjóða-
samningum á vettvangi S.Þ.
Norræna menningar
málanefndin.
Gylfi kvað Norðurlandaráð
hafa stóreflt starf sitt með og i
framhaldi af Norræna
menningarmálasáttmálanum,
sem gerður var fyrir 2 árum, og
stofnun Norrænu menningar-
málaskrifstofunnar i Kaup-
mannahöfn. Hefurráðið tekið upp
náið samstarf við skrifstofuna.
Framlag Norðurlanda til
sameiginlegra menningarmála
er nú 500 milljónir króna, og er
unniö að þvi að auka það. Aðal-
viðfangseinin eru samræming á
skólalöggjöf á Norðurlöndum og
aukið samstarf útvarps- og sjón-
varpsstöðva.
Af islands hálfu hefur verið
lögð mikil áherzla á þýðingar-
miðstöð sem annist þýðingar á
islenzkum finnskum og færeysk-
um bókmenntum og visindaritum
á hin Norðurlandamálin. Auk
þess hefur af þess hálfu verið
studd mjög hugmynd um norrænt
hús i Færeyjum.
Handritamáliö
Gylfi kvað það vera algeran
misskilning. sem sagt hefur verið
i islenzkum og dönskum blöðum
um það. að enn sé algjörlega
óvist. hversu mikið muni koma
heim af islenzkum handritum og
hvenær þab verði.
Hann sagði:..Ég fór á sinum
tima með alla samningsgerð fyrir
islenzku rikisstjórnina og ætti að
vita, um hvað var samið. Þar (i
samningnum) stóð. ab afhent
skyldu þau handrit. sem teldust
islenzk menningareign.’’ Hann
gat þess ennfremur. að stofnuð
hefði verið nefnd fræðimanna,
sem skyldi koma sér saman um
hver 2400 islenzkra handrita. sem
safnað var á dönskum söfnurh
féllu undir þá skýrgreiningu. i
nefndinni áttu sæti af hálfu
islands próf. Einar Ólafur
Sveinsson og Sigurður Nordal, en
af hálfu Dana Palle Birkelund
yfirbókavörður. og Peter
Skautrup prófessor i Árósum. Jón
Helgason prófessor i Kaup-
mannahöfn var nefndinni til ráð-
gjafar. Nefndin kom sér saman
um 1800 handrit. sem fyrrnefnd
skýrgreining ætti við. um nokkur
handrit voru nbfndarmenn sam-
mála að ýmis rök mæltu bæði
með og á móti. Noregskonunga-
sögur og Danmerkur — féllu ekki
undir hana. og auk þess var
ákveðið að skilja eftir eitt handrit
af Snorra-Eddu sem sýnishorn
hinna fornu islenzku handrita.
Ákveðið vac að handritin skildu
afhent. yrði frumvarpið sem þá,
1961, lá fyrir danska þinginu um
afhendinguna, að lögum. Frum-
varpið varð að lögum, svo að
ekkert á að vera til fyrirstöðu
annað en það, að Dönum var
áskilinn réttur til að ljósrita það,
sem þeir létu af hendi. Eitthvað á
þessa leið er skilningur Gylfa á
þvi, hvernig handritamálið
stendur og gat hann þess, að i við-
ræðum sinum við danska ráða-
menn núverandi og fyrrverandi
hefði ekki verið annað að heyra
en þeir legðu sama skilning i
málið. Sagði hann, að Knud
Heinesen hefði sagt sér, að
dönsku nefndarmennirnir hefðu
fengið fyrirmæli um að ljúka
bróöurpartinum af störfum sin-
um fyrir næstu áramót, svo að af-
hending geti hafizt i byrjun næsta
árs. Vegna ljósritunar hand-
ritanna, sem minnzt er á hér að
framan, getur afhendingin tekið
drjúgan tima, en af upplýsingum
danska menntamálaráðherrans
um fyrirmæli sin til dönsku
nefndarmennanna má ráða, að
islendingar eiga leikinn, og nú er
um að gera fyrir þá að láta ekki
standa á sér.
Vildi hefna sín
á skólanum
Klp—Reykjavik
Lögreglan á Akranesi hefur nú
haft upp á ungum manni, sem
brauzt fyrir skömmu inn i gagn-
fræðaskólann á staðnum og olli
miklum skemmdum um allt hús.
1 ljós kom, að þetta var fyrr-
verandi nemandi i skólanum, og
taldi hann sig eiga skólanum
grátt að gjalda, sem bezt væri að
hefna með þvi að brjóta þar
allt og bramla. Hafði hann
átt leið framhjá skólanum
eina nótt og þá munað eftir
þessu. Einnig kom fram við yfir-
heyrslur, að hann hafði brotizt
inn i frystihúsið á staðnum og
valdið töluverðum skemmdum
þar. En ekki er vitað, hvort sama
ástæða lá þar að baki.
Brotizt inn í
hús og bíla
Klp—Reykjavik.
Helgina notuðu þjófar I Reykja-
vik til að brjótast inn á nokkrum
stöðum. Litið munu þeir hafa haft
upp úr krafsinu, en þvi meira
eyðilagt fyrir þeim, sem urðu
fyrir barðinu á þeim.
Brotizt var inn'i Sælkerann i
Hafnarstræti og stolið þaðan
skiptimynt, einum 4 til 5 þúsund
krónum, ogeinnig fengu þjófarnir
sér eitthvað að boröa. Þá var
einnig brotizt inn i isbúð vestur i
bæ, en það var litið annað en
rúðubrot, að sögn lögreglunnar.
Við húsin nr. 139 og 145 við
Langholtsveg var brotizt inn I tvo
bila og stolið úr þeim hátölurum.
Úr öðrum venjulegum útvarps-
hátalara en hinum stereó-hátal-
ara, sem bæði var vandaður og
dýr.
Vélskólinn settur í 57. sinn
Nemendurnir þurfa í Þjóðminjasafnið til vélfræðikennslu