Tíminn - 24.09.1972, Blaðsíða 6

Tíminn - 24.09.1972, Blaðsíða 6
6 TÍMINN Sunnudagur 24. september 1372 Manstu fyrri jarðvist? Sigvaldi Hjálmarsson ræðir við dr. lan Stevenson, sem er að kanna hugsanleg endurholdgunartilfelli víða um heim TELURÐU ÞIG muna fyrri jarðvist? Dr. lan Stevenson, prófessor i dulsálarfræði við Virginia- háskóla í Bandaríkjunum er að rannsaka slík tilfelli viða um heim, einkum staðhæfingar ungra barna um fyrra lif, og væri þakk- látur að fá vitneskju um þau, sem kunna að fyrir- finnast hér á landi. Hann hefur þegar athugað tólf hundruð tilfelli, sum furðu sannfærandi, að hann segir. Dr. Stevenson var hér á ferð fyrir skemmstu, og þá var eftirfarandi viðtal tekið niður. Kr. Stevenson, hvert er erindi þitt lil tslands? Kinsog þú kannski veizt hel'ur dr. Erlendur llaraldsson starfah meh mér siðasta hálft annaft árið. Og mehal annars höfum viö veriö aö gera alhuganir i sambandi viö Haf- stcin Hjörnsson mihil. ()g ég kom til tslands aöallcga til aö ahstoöa Erlend viö nokkur atriöi þessarar athugunar. Ilafsteinn var nýlega i New York, þar voru haldnir nokkrir fundir meö honum, og þar aö auki geröum viö eina tilraun. Haö er einmitt hún sem viö erum nú aö athuga. k>ar aö auki geröum viö eina tilraun. l>aö er einmitl hún sem viö erum nú aö athuga. l>ar aö auki var ég aö vonast eltir aö detta hér niöur á eitthvert til- felli viövikjandi endurholdgun. Ég hef alveg sérstakan áhuga á þeim. Ekki hef eg samt heyrt um nema eitt slikt hér, l'rá Akureyri um siöustu aldamót, þar sem um var aö ra-öa barn, sem gat til greint atriöi úr lil'i látins manns meö slikri nákva-mni aö bent gat til hugsanlegrar endurholdgunar. En ég hef á tillinningunni aö meira sé um slik tilfelli hér, ef maöur aöeins gæti hafl uppá þeim. Er þaö satt, sem maöur oft heyrir. aö áhugi á dulsálarlræöi- legum athugunum og mystiskum fræöum sé meiri á tslandi en annars staöar? - l>aö væri vanhugsaö af mér aö reyna aö svara þeirri spurn- ingu beinlinis eftir aöeins nokkurra daga viðstööu hér. Samt gæti ég trúaö aö slikur áhugi sé meiri hlutfallslega. ef da-ma má eftir þvi. sem mér, er sagt um Sálarrannsóknarlélag tslands, aö þaö hafi um 3000 fálaga. l>aö sýnist harla mikið meðal þjóöar, sem aöeins telur rúmlega 200 þús. manns. Til samanburðar má geta þess, aö i Bandarikjunum eru félagsmenn sálarrannsóknarfélagsins færri en þetta , þótt fólksljöldinn sé 200 milljónir. Á hinn bóginn held ég, aö Erlendur sé eini fslendingur- inn. sem gerir hér dulsálarfræöi- legar athuganir eins og stendur, svo formlegar rannsóknir eru minni heldur en t.d. i Banda- rikjunum. En ég er þeirrar skoöunar. aö tsland sé sérlega vel fallið til slikra athugana. Ég hef heyrt mörg dæmi um dulræna reynslu. eða þetta sem viö köllum para-normal tilfelli. Flestir, sem ég hef hitt, hafa orðið fyrir ein- hverju sliku, kannski af ýmsu lagi. þar á meðal eru sýnir og svokölluð reynsla utan likamans. l>ess vegna er ég á þvi, aö tsland sé kjöriö land til dulsálarfræöi- legra athugana, ekki sizt þegar þess er gætt að áhugi almennings virðist jVera furðulega mikill. Dæmi Um dulræna reynslu eru hér að þvi er virðist meira á yfir- borðinu en i Bandarikjunum og á meginlandi Evrópu. — Vildirðu kannski segja mér eitthvað um athuganir þinar á spurningunni um endurholdgun? Athuganirnar beinast aðal- lega aö börnum, þriggja til sex ára. l>að virðist mjög algengt að börn á þessum aldri i Asiu telji sig muna fyrri jarövist, mjög auövelt aö finna slik tilfelli þar viða um lönd. l>essi börn geta iðulega til- greint 40-50 atriöi um ævi sina i l'yrri jarðvist, þegar þau segjast hafa lifað i ööru þorpi eöa borg, kannski 10, 50 eöa 100 km i burtu. Eftir aö ég hef hlustað á barnið eöa foreldra þess fer ég til hins þorpsins og athuga hvað satt reynist af frásögn barnsins. Venjulepa er 90% af þvi.sem það segir, rett. Slik tilfelli eru merki- lcg og gefa sterka visbendingu, en þau byggjast auövitaö öll á mannlegum vitnisburöi og hafa þvi sina veikleika. En sum þeirra tel ég mjög athyglisverð. Er ekki fleira til saman- buröar en þaö citt, sem barnið segir? Ilvaö um persónuleika samanburö? Jú eitt af þvi merkilegasta viö sum þessara tilfella er einmitt atlerlissam anburöur. Barnið lelur sig þá ekki aðeins muna að þaö var önnur persóna, þaö sýnir einnig mikil likindi i atferli. Ef þaö var kaupsýslumaður fer þaö kannski aö sýna áhuga á pening- um á óeðlilega ungum aldri. l>á kemur til greina stéttamunur. Ef barnið telur sig hafa veriö brahmini i fyrri jarövist, en er fa'tt meöal la'gri stétta, virðist þaö kannski snobba lyrir hinum a'öri, neitar aö boröa nerna maturinn sé meöhöndlaöur og bú- inn til eins og meö brahminum og linnst þaö yfir allt sitt fólk hafiö. Enn Iremur eru tilfelli um börn, sem segjast muna eltir jarðvist i la'gri stétl en þaö er nú. 1 þvi til- fclli helur þaö ýmsar venjur, sem benda á hinar lægri stéttir, er t.d. hiröulaust um hreinla'ti. sem kemur einstaklega illa viö hina hreinlátu brahmina. Er til muna meira um slik dæmi i Austurlöndum heldur en á Vesturlöndum? Já, þaö er rétt. Og viö vitum ekki hvernig á þvi stendur, ekki fyllilega. Aö visu er auöveldara aö ra'ða þessa hluti i Indlandi en hér. en þaö er kannski ekki öll sagan. (Jagnrýnendur segja aö þessi tilfelli komi fram eystra af þvi þar trúi fólk á endurholdgun, en ég sé ekki, hvernig það getur skýrt máliö i heild, það skýrir ekki hvers vegna barn veit hluti, sem enginn vissi áöur i þess fjöl- skyldu og enginn nærlendis, nema staöhæft sé aö fólkið segi beinlinis ósatt af yfirlögöu ráði. l>að tel ég hins vegar ekki. Aö visu eru til hrein svika-tilfelli, en þau eru afar sjaldgæf, koma aðallega fyrir meðal fátæ ks fólks — raunar lika stöku sinnum hjá efnuöu fólki, en þaö hefur minni ástæðu til að finna svonalagað upp. —- Maöur heyrir stundum talað um minningar, sem fólk telur sig hafa um dramatiska atburði. - Já, stundum virðist barnið hafa minningar um hörmulega atburöi, morö eða heimilisböl. Og þá er þaö ekki aö nefna neitt, sem foreldrar hafa gaman af að heyra, enda þá engin ástæða til að ætla aö þeir hafi hvatt barnið til aö gera slikt að umtalsefni, þótt þeir trúi á endurholdgun eins og sagt er. Hvaö er hægt aö segja um sönnun eöa afsönnun á þessum möguleika framhaldslifs? Að visu veit ég, að sliku er ekki hægt að koma viö til fulls i þessu efni, en fólk spyr á þessa leið. — l>aö er rétt, við búumst ekki viö að geta sannað neitt svo óyggjandi sé, heldur mætti gera ráö fyrir aö unnt sé að komast að niöurstööum,sem benda sterklega til þess, sem kann að vera sann- leikurinn i málinu. Við erum á þeirri leið. Viö fáum fleiri og fleiri dæmi, og erum aö athuga þau gaumgæfilega t.d. viljum við reyna aö finna út, hvað er sam- eiginlegt með öllum slikum minn- ingabrotum hvaöanæva af jörð- inni. Við höfum nú um það bil 1200 tilfelli viðs vegar að. Hversu langt virðist liða milli jarövista samkvæmt þessum til- fellum? Mjög m isjafnt. t Asiu skemmra en fimm ár að meðal- tali, samt afar mismunandi frá 25 árum allt niöur i nokkra daga. Annars er alltaf erfitt að vera viss um tima i Austurlöndum þótt nokkur tilfelli höfum við þar, sem unnt er aö ákvaröa tima með all- mikilli nákvæmni. Hversu algengt er aö menn hallist aö endurholdgun á Vestur- löndum? — Sú skoðun virðist vera til- tölulega útbreidd. Skoðanakann- anir hafa sýnt það. Þær hafa verið látnar fara fram i all- mörgum Evrópurikjum: Þýzka- landi, Frakklandi, Englandi, Sviþjóð ofl. og einnig i Bandarikj- unum og Kanada, og þær leiða i ljós að 15-25% ibúanna i þessum löndum trúa á endurholdgun. Það er athyglisvert, ég vil segja furðulegt. Og ég tel að endur- holdgunarkenningin sé að vinna á, raunar ekki meöal visinda- manna, heldur almennings, hún á þó nokkuð vaxandi fylgi að fagna meðal dulsálarfræðinga. — Er unga fólkið meira inn á þessum leiöum? — Eg tel það. Áhugi á þessum athugunum er mikill meðal ungra stúdenta. — Ef nú þaö verður niður- staðan,að sterkar likur séu fyrir endurholdgun og fólk fer almennt að hugleiða þann möguleika, getur það þá ekki haft áhrif á sið- gæðis viðhorf og almenna lifsfiló- sófiu? — Já, sennilega. En samt er ég ekki bjartsýnn á, að mannkynið taki neitt stökk i áttina til göfugra lifs.Þetta var laglega skýrt fyrir mér á Indlandi 1961. Ég var að ræða við indverskan swamia og sagði honurmhvað ég væri að gera til Indlands. Þá fannst mér trú- legra en mér finnst nú, að ef við hefðum sterkar likur fyrir endur- holdgun þá gæti jörðin orðið betri og göfugri staður, þannig að fólk einfaldlega færi að haga sér betur. Ég útskýrði þessa skoðun mina fyrir honum, en hann hlustaði og var þögull langan tima, svo lengi að mér þótti nóg um. En þá sagði hann: ,,Já, þetta er athyglisvert. Við Indverjar trúum á endurholdgun, en það gagnar okkur litið. Við höfum alveg eins mikið af illa innrættu fólki og þið á Vesturlöndum.” Siðan hefur mér fundizt að þetta yrði kannski svo. En vafalaust mundi það hafa djúp áhrif á suma einstaklinga. — Vildirðu nefna það dæmi, sem þér finnst mest sannfærandi af öllum þeim fjölda, sem þú hefur rannsakað? — Tilfellin, sem sterkust geta talizt. eru þau, þarsem svo stendur á, að fjölskyldurnar hafa ekki hitzt áður en rannsakendur ná tali af þeim, hvorki fjölskylda barnsins, sem kveður sig hafa minningar um fyrra lif né fjöl- skylda þess manns, sem það segist hafa verið. Þannig var um dreng i Libanon, tilfelli, sem nokkuð er orðið þekkt. Ég gat skrifað niður allt, sem drengurinn sagði og allt, sem sagt var að hann hefði sagt, áður en við fórum til hins þorpsins þar sem hann kvaðst hafa lifað i fyrra lifi. Þannig hafði ég aðstööu til að bera allt saman jafnharðan. t sumum tilfellum hef ég komið á staðinn innan fárra vikna eða mánaða frá þeim tima er uppvist varð um tilfellið, i öðrum kannski ekki fyrr en nokkrum árum eftir aö barniö var búið að segja sina sögu. svo fjölskyldunum hafði veitzt timi til að hittast og láta hvor annarri i té ýmsar upplýs- ingar. Þá er alltaf erfiðara að átta sig á hvað er raunverulegt og hvað blandað öðrum atriðum — eða gleymt. — Hvað um dáleiðslu i sam- bandi við hugsanleg endurholdg- unartilfelli? - Ég hef fengizt við slikar rannsóknir. en tel árangurinn ekki sérlega mikinn. Ef fullorðinn maður er dáleiddur og leitað eftir hugsanlegri vitneskju um fyrra lif er illmögulegt að sortera sundur hvaö tilheyrir minningum um hugsanlega jarðvist og hvað borizt hefur til hans af venju- legum fróðleik. Frásögn manns- ins er þvi aðeins mikils virði að hann segist vera persóna, sem maður hefur upplýsingar um, og þær upplýsingar kunna að hafa náð til hans einhvern veginn, jafnvel þótt hann átti sig ekki á þvi sjálfur. Þá fær maður lika alls konar furðulegar staöhæfingar i þessum dáleiðslu-athugunum, staðhæfingar sem ekki geta staðizt, draumkenndar imyndanir, sem hvert skólabarn sér að er hugarburður, lýsingar, sem ekki passa vi*stað eða tima i þeirri jarðvist, sem dáþoli heldur sig vera að lýsa. En persónuleika einkenni, sem fram koma i dá- leiðslu geta verið mjög sannfær- andi. Eg segi ekki að öll dáleiðslu- tilfellin séu einskis virði. — Kemur ekki fyrir að dáþoli fer að tala erlent tungumál, sem hann kann ekki og kemur það ekki fyrir að smábörn tali fram- andi-mál, sem enginn ræður við i nágrenninu? — Jú, það kemur fyrir. Ég hafði einmitt slik tilfelli i huga Eitt tilfelli er sérstaklega at- hyglisvert. Amerisk kona talaði þar sænsku undir dáleiðslu með þeim hætti að hreint er með ólik- indum. Til að tala þannig sænsku þurfti mikla þjálfun og menntun. — Maður heyrir að stundum beri barnið einhver likamleg ein- kenni sem minna sterklega á þá mannsævi, sem það telur sig hafa lifað. — Já, til að mynda fæðingar- blettir. Þeir geta veitt furðulegar upplýsingar. Barnið er þá kannski með fæðingarblett eða eitthvert likamlegt einkenni til- svarandi við áverka, sem það segist hafa hlotið i fyrri jarðvist og sú persóna einmitt hlaut, sem það segist hafa verið. Dæmi um það er blettur undir kjálkabarði og annar ofan á höfðinu. t þvi til- felli framdi viðkomandi sjálfs- morð, skaut sig undir kjálka- barðið upp i gegnum höfuðkúp- una. Slik tilfelli eru afar sterk, og ég hef þegar fengið mörg, um 200. — Geturðu látið mig heyra eitt- hvert slikt dæmi? — Kannski ég nefni tyrkneskan dreng. Hann hafði þá minningu, að i fyrra lifi hefði hann legið og sofið úti haga. Bóndi nokkur var á veiðum i nágrenninu, sá eitthvað i grasinu, hélt það væri kanina og skaut. Það var skuggsýnt og hann skaut á stuttu færi. Annar vang inn flettist af, og maðurinn var helsæröur, lézt tiu dögum seinna. Drengurinn, sem hlutá að máli er fæddur vanskapaður að þvi leyti, að hann vantar að kalla hægra eyrað, fyrir eyrað er aðeins litill flipi. Þessi drengur virtist koma með afstöður þess manns, sem hann segist hafa verið. Hann var mjög hændur að börnum manns- ins sem hann sagðist hafa verið og reiður við bóndann, sem skaut hann. Ég held að i hinni merku Flateyjarbók ykkar hér á tslandi sé svipað tilfelli um mann, sem var veginn með öxi, og seinna var drengur i heiminn borinn, sem mundi það lif og bar eitthvert mark á hálsinum. — Hvað um endurholdgunar frásagnir i Bibliunni? — Það er óljóst, en þar eru ábendingar i þá átt, t.d. þegar um það var rætt, hvort maður, sem fæddist blindur hafði sjálfur syndgað eða foreldrar hans. Þetta gefur til kynna, að þá hefur verið eitthvað um endurholdgun hugsað. — Kannski trú á endurholdgun hafi verið útbreiddari þá en nú. — Já, hún virðist hafa verið nokkuð útbreidd meðal Grikkja. — Þú yrðir þakklátur ef þú fengir aö heyra um islenzk tilfelli af þessu tagi. — Já, það má láta vitneskju um slikt berast til Erlends Haraldssonar pósthólf' 1036 Reykjavik. eða beint til min. Bezt er að láta vita strax og reyna eftir megni að halda tilfellinu einangr- uðu.Algerri þagmælsku er heitið. I)r. Ian Stevenson

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.