Tíminn - 27.09.1972, Blaðsíða 16

„Noregur kaus frelsið”
- sögðu danskir vinstri menn með hamingjuóskunum
Miftvikudagur
27. septembcr 1972
J
SB-Ueykjavík-NTB.
Þvcrt ofan i vilja hinna sterku
afla i Noregi, meirihluta þingsins
og langflestra dagblaðanna,
hafnaði norska þjóðin aðild að
KBE.
Stjórn Brattelis mun væntan-
lega scgja af sér í byrjun næsta
mánaðar, þegar þing kemur sam-
an, en hún setti það að skilyrði
fyrir áframhaldandi stjórn sinni,
að KBK-aðildin yrði samþykkt
með 55% eða meira.
Bratteli lét svo ummælt i fyrri-
nótt, er úrslit voru kunn, að
ástand það, sem nú hefði skapazt
i norskum stjórnmálum, ætti sér
enga hliðstæðu og sannarlega
yrði ekki létt verk að greiða úr
flækjunni. Hann bætti þvi við, að
vandinn á stjórnmálasviðinu væri
þó hvergi nærri jafnmikill og sá,
sem Norðmenn hefðu skapað sér
með þvi að kjósa að standa utan
þeirrar þróunar, sem nú ætti sér
staö i Evrópu.
Úrslit kosninganna voru tvisýn
langt fram eftir mánudagskvöld-
inu. Fyrstu tölur, sem bárust
voru frá fámennum sveitarfélög-
um úti um landið og voru nei-
Góðar sölur
í Danmörku
atkvæði þar i yfirgnæfandi meiri-
hluta. Sá meirihluti hélzt nokkuð
fram eftir, en þá dró mjög saraan
og loks urðu já-atkvæðin ofan á.
Um kl. 23 snerust hlutföllin aftur,
neiið komst i meirihluta og
þannig varð það. Lokatölur voru
birtar um kl. 1.30 og höfðu þá
53,6% sagt nei, en 46,4% já.
A blaðamannafundi á þriöju-
dagsnóttina sagði formaður
þjóðarhreyfingarinnar gegn
aðildinni, að hreyfingin yrði ekki
lögð niður. Hún myndi aðeins
leggjast i dvala og vera reiöubúin
til starfa á ný, ef reynt yrði á ný
að koma Noregi inn i EBE.
Talsmaður brezku stjórnarinn-
ar lýsti i gær yfir vonbrigðum sin-
um með úrslit kosninganna i
Noregi, en EBE-andstæðingar i
brezka verkamannaflokknum,
fögnuðu úrslitunum hins vegar
mjög. Formaður flokksins, Wed-
gwood Benn, sagði, að þessi úrslit
ættu að verða ný hvatning þeim
öflum innan flokksins, sem vilja
að einnig verði haldin þjóðar
atkvæðagreiðsla i Bretlandi.
EBE-andstæöingar i ihaldsflokki
Heaths forsætisráðherra, fögnuðu
einnig og Enoch Powell, þing-
maður neðri deildar, sagði það að
Bretar mættu öfunda Norðmenn
af úrslitunum.
Danskir vinstri menn gegn
EBE-aðild óskuöu bróðurflokki
sinum, miðflokknum i Noregi til
hamingju með sigurinn og sagði i
yfirlýsingu frá þeim, að EBE-
andstæðingar i danska vinstri
flokknum gleddust yfir, að
Noregur skyldi hafa kosið frelsið.
— Nú er kominn timi til að fara
að ræða samstarf Norðurlanda á
ný, sagði Kalevi Sorsa, forsætis
ráðherra Finnlands i gær. Hann
sagði að finnska stjórnin myndi
ræða EBE strax og úrslitin i Dan-
mörku yrðu kunn. Sorsa kvaðst
þeirrar skoðunar, að mótmælin
frá dreifbýlinu, sem komu fram i
Noregi, myndu einnig hafa mikla
þýðingu á öðrum Norðurlöndum.
Formaður markaðsmála-
nefndar færeyska lögþingsins,
Hilmar Kass úr sjálfstjórnar-
flokknum, sagði að eftir úrslitin i
Noregi, hefðu Færeyingar betri
möguleika á að standa utan EBE.
Noregur segir nei, var fyrir-
sögn i málgagni sovézku stjórn-
arinnar, Izvestija i gær. 1 frétt
blaðsins segir, að satt að segja
hafi fáir þorað að trúa fyrirfram,
að úrslitin yrðu á þennan veg,
þrátt fyrir umfangsmikla hreyf-
ingu gegn EBE. Izvestija minnir
á, að úrslitin i Noregi séu aðeins
ráðgefandi fyrir stjórnina, en
bætir við, að i Oslo sé ekki talið,
að margir þingmenn muni setja
sig upp á móti hinum eindregna
þjóðarvilja.
— Við erum meira en undrandi
sagði talsmaður Efta i gær um
úrslitin. Hann sagði að Efta hefði
alls ekki tekið þann möguleika
með i reikninginn, að' nokkurt
Efta-land,sem sótthefði um aðild
að EBE, yrði ekki meðlimur.
DÓ-Reykjavik
Sölur islenzku sildveiðiskip-
anna liggja að mestu niðri i Dan-
mörku um þessar mundir, en
skipin eru nú flest heima, annað
hvort i slipp, eða til að hvila
áhafnirnar. I siðustu viku seldu 13
islenzk sildveiðiskip afla sinn i
Danmörku, samtals 868 lestir fyr-
ir 15.3 milljónir isl. kr. Meðal-
verðiö var að þessú sinni kr. 17.61,
sem er með þvi bezta, sem fengizt
hefur i sumar.
Loftur Baldvinsson EA seldi
tvisvar i siðustu viku, alls 171.5
lestir fyrir alls 3.230.538 kr. Loft-
ur fékk jafnframt hæsta meðal-
verð, en það var i seinni söluferð-
inni, þá seldi hann 96.1 lest fyrir
1.926.649 kr., og meðalverðið var
20.05 kr.
Fyrir utan Loft Baldvinsson
seldu eftirtaldir bátar fyrir
meira en 1 milljón: Grimseyingur
GK fyrir 1.153, Jón Kjartansson
SU fyrir 1.036, Fifill GK fyrir
1.437, Dagfari 1>H fyrir 1.283 og
Uórður Jónasson EA fyrir 1.261.
Það hefur aðeins einu sinni
komið fyrir i sumar, að islenzkur
sildveiðibátur hafi selt fyrir
meira en 3 millj. kr. i sömu vik-
unni, en i júlimánuði s.l. seldi
Gisli Arni RE fyrir tæpar 4
milljónir isl, sem er algjört eins-
dæmi. — Hásetahluturinn á Lofti
Baldvinssyni hefur þvi verið
kringum 30 þús. kr. s.í. viku.
„ISLENZKA LANDHELGIN VAR BARATTUTAKN”
- sagði Arne Haugestad, formaður þjóðarfylkingarinnar gegn EBE
ÞÓ-Reykjavik.
„Þetta voru ánægjuleg úrslit,
og þau eru einnig mjög þýðingar-
mikil fyrir tsland og íslendinga i
landhelgismálinu," sagði Arne
Haugestad formaður þjóðarfylk-
ingarinnar á móti EBE i samtali
við Timann i gærkvöldi.
Við spurðum Haugestad fyrst
að þvi, hvaða áhrif hann teldi, að
þjóðaratkvæðagreiðslan i Noregi
hefði á framvindu mála á Norð-
urlöndunum. Haugestad sagði:
„Þessi úrslit i Noregi hafa mjög
mikið að segja fyrir öll Norð-
urlönd. Úrslitin urðu til þess, að
nú verða Norðurlönd að taka upp
nánari samvinnu, en þar sem
Danmörk telst með, þá verðum
við að biða eftir þjóðaratkvæða-
greiðslunni i Danmörku. Enn vit-
um við ekki, hvernig þjóðar-
atkvæðagreiðslan fer i Dan-
mörku. En við vitum samt, að
danski forsætisráðherran lét loka
gjaldeyrismarkaðnum i Dan-
mörku, þegarhann heyrði úrslit-
in i Noregi. Með þvi ætlar hann að
reyna að þvinga dönsku þjóðina
til að setja krossinn fyrir framan
„jáið” i þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni 2. október."
Haugestad sagði ennfremur:
„Ef Danmörk verður aöildarriki
EBE, sem ég vona að verði ekki,
þá verður Danmörk eina norræna
rikið, sem gengur i EBE, en hinar
aðalstoðir Norðurlanda, Sviþjóð,
Finnland, Noregur og Island
standá fyrir utan. Þá opnast nýir
möguleikar á norrænni sam-
vinnu, og sameiginlegri lausn á
viðskiptapólitik Norðurland .-
anna við EBE.”
„Ég verð að segja,” sagði
Haugestad, „að mjög margir
andstæðingar EBE i Noregi, ekki
sizt innan hinna skipulögðu
stjórnmálahreyfinga unga fólks-
ins, hafa haft baráttu Islands til
bjargar höfuðatvinnuvegi sinum
með útfærslu landhelginnar sem
eins konar tákn. Þjóðarhreyfing-
in á móti EBE er ekki pólitisk
fylking,” sagði Haugestad, „Hitt
er svo aftur á móti vist,að Noreg-
ur hefði ekki getað fært út fisk-
veiðilögsöguna, ef landið hefði
orðið EBE-meðlimur. Þess vegna
geng ég út frá þvi, að „norska
neiið” verði þess valdandi, að
farið verði að ræða um útfærslu
norsku fiskveiðilögsögunnar, þar
sem nú þarf ekki að taka tillit til
EBE-landanna. Þetta verður til
þess, að fólk það, sem býr við
norsku ströndina og tslendingar
munu tengjast miklu nánari
böndum og á næstunni mun
Island fá enn meiri stuðning i
landhelgismálinu frá Noregi en
hingað til.
— Er ekki mikil gleði rikjandi I
ykkar herbúðum? spuröum við
Haugestad.
Hann svaraði þvi til, að gleði
hefði veriðrikjandi i 24 tima. „En
það mun trúlega reynast erfitt að
stofna rikisstjórn i Noregi á næst-
unni.”
Haugestad sagði, að þrátt fyrir
þennan mikla sigur i þjóðar-
atkvæðagreiðslunni, hefðu þeir
átt mjög annrikt i gær. Starfs-
menn Þjóðarfylkingarinnar hefðu
haft samband við flest lönd i
Evrópu, og miðlað upplýsingum
þangað. Astæöan til þess, er m.a.
sú, að Norðmenn vilja ekki láta
Evrópubúa halda, að þeir séu að
einangra sig með þvi að hafna
þátttöku i EBE.
Haugestad sagði, að hann
byggist við, að miklar viðsjár
væru framundan i norskum
stjórnmálum, ef rikisstjórn
Brattelis segði af sér. Hitt væri
svo annað mál, að það hefði verið
stórþingið en ekki rikisstjórnin,
sem fór fram á það, að þjóðar-
atkvæðagreiðsla yrði haldin i
Noregi, i sambandi við aðildar-
umsóknina að EBE. Stórþingið
ætlaðist til þess, að norska þjóðin
segði já, en svarið var nei.
— En það er ekki hlutverk
Þjóðarhreyfingarinnar, að
mynda nýja rikisstjórn, en auð-
vitað vonumst við til að stjórnar-
kreppan leysist sem fyrst. Þetta
er vandamál sem stjórnmála-
mennirnir sköpuðu sér sjálfir —
ekki norska þjóðin.
Að lokum sagði Haugestad „Ég
er þess fullviss, að á næsta 10 ára
timabili muni Norðurlönd starfa
saman af miklum krafti og þessi
ár verða uppgangstimar”, ÞÓ
Sauðnaut í Flatey á næsta ári?
Öklasíður kjóll úr sauðnautaull vegur
aðeins hundrað grömm
Blaðburðarfólk óskast
Hjarðarhaga, Mela, Bergsstaðastræti, Grettisgata, Baróns-
stigur, Suðurlandsbraut, Laugavegur.
Tíminn, sími 12323
SB-Reykjavik
Sumarið 1929 gerði „Eirikur
rauði”, félag áhugamanna um
sauðnautaræktun á islandi. út
lciðangur til Grænlands til að
sækja sauðnaut. Lciðangursmenn
voru 11 og fóru þeir á vélbátnum
Gottu, sem var 35 lestir. Lentu
leiðangursmenn i ýmsum hrakn-
ingum, m.a. hafis. Auk þess áttu
þeir i erfiðleikum með sauðnaut-
in, sem voru ekki á þvi að láta
handsama sig. Lyktaði viðureign-
inni þannig, að tugir fullorðinna
dýra lágu i valnum, en
leiðangursmenn höfðu fimm
kálfa i sinni vörzlu. Var siðan
siglt mcð þá til Reykjavikur og
þcim komið fyrir á Austurvelli til
að byrja með, cn siðan voru þeir
lluttir að Gunnarsholti.
Þessi tilraun Islendinga til að
rækta sauðnaut, tókst ekki, þvi
kálfarnir fimm urðu aðeins
skammlifir hérlendis, hvort sem
þvi hafa valdið pestir eða eitthvað
annað. Þó voru menn á þeirri
skoðun. að lifskilyrði hér á landi
væru ákjósanleg sauðnautuni.
Raunar er svo talið enn i dag,
og nú hafa áhugamenn aftur risið
upp og farið að hugsa um sauð-
nautarækt. En nú er málið ekki
eins auðvelt. Fá þarf leyfi land-
búnaðarráðuneytisins til inn-
flutnings á þeim og einnig þurfa
dönsk yfirvöld að veita sitt leyfi.
Þá dugir heldur ekki að skjóta
heilar hjarðir til að ná nokkrum
dýrum, þvi sauðnaut eru alls
staðar alfriðuð.
Einn þeirra manna, sem nú
hafa áhuga á innflutningi sauð-
nauta, er Hjörtur Þórarinsson, á
Tjörn i Svarfaðardal. 1 viðtali við
Timann sagði hann, að alls ekki
mætti tala um þetta eins og allt
væri klappað og klárt. Málið væri
aðeins á athugunarstigi.
Það væri ófrávikjanlegt skil
yrði, að sauðnautin verði höfð i
eyju, verði þau flutt inn, og þess
vegna fóru áhugamennirnir ný-
lega út i Flatey á Skjálfanda til að
kanna aðstæður þar. Sagði Hjört-
ur, að þeir teldu eyjuna ákjósan-
legasta stað fyrir sauðnaut, hún
væri algróin, um 4 ferkilómetrar
að stærö.
En þarna væri hins vegar ekk-
ert skjól. en vandalaust væri að
búa það til, ef til kæmi.
Ef öll nauðsynleg leyfi fást og
allt gengur vel, getur svo farið, að
ein 20sauðnaut verði á beit i Flat-
ey strax á næsta ári. Nú eru engin
vandkvæði á að ná dýrunum, án
þess að stráfella hjarðir, þvi nú-
tima veiðimenn nota deyfilyf á
svona dýraveiðum.
Sauðnautaræktun er viðast
stunduð af náttúrufræðilegum
áhuga, en auk þess er ull sauð-
nautanna mjög verðmæt, enn
dýrari en æðardúnn. Hún mun
einkum notuð i heimilisiðnaði,
þar sem unnin eru úr henni ein
staklega létt og mjúk föt handa
þeim, sem hafa efni á að kaupa
handunnar flikur úr sjaldgæfu
efni. Sem dæmi má nefna, að
öklasiður kvenkjóll úr sauðnauta-
ull mun aðeins vega 100 grömm.
WIIMNER
Rauökál
Marmelaði
Ávaxtasafar
Winner vörui; góöar vörur
Hittumst í kaupiétaginu