Tíminn - 28.09.1972, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 28. september 1972.
TÍMINN
3
Nær þrjú þúsund manns
vinna /61 sláturhúsi
Búizt við, að slátrað verði 5-7% fleira fé en í fyrra haust
Ný viðhorf
Fyrir nærfellt 1100 árum
KJ-Reykjavik
Gert er ráö fyrir, að i haust
verði slátrað 5-7% fleira fé i
sláturhúsum iandsins, en slátrað
var i fyrrahaust, og sumsstaðar
virðist sem failþungi verði meiri
en i fyrra, en þá var meðalfall-
þungi á landinu öilu rúmlega 14.9
kiló, og þótti i betra lagi.
Timinn hafði i gær tal af Inga
Tryggvasyni blaðafulltrúa
bændasamtakanna, og gaf hann
blaðinu ofangreindar upplýsing-
ar.
Ingi sagði ennfremur að á s.l.
ári hefði verið slátrað tæplega 702
þúsund fjár á landinu öllu og þar
af voru rúmlega 658 þúsund dilk-
ar, og kjötmagnið reyndist vera
um 10 þúsund tonn. Um 1900 t.
voru flutt úr landi,. og allt til
Norðurlandanna.
Ingi Tryggvason blaðafulltrúi
sagði, að eftir þeim fréttum,sem
hann hefði, þá virtist sem fall-
þungi ætlaði að verða mjög góður
sumsstaðar, og nefndi hann i þvi
sambandi Þingeyjarsýslur.
Slátrað í 61 sláturhúsi
1 haust verður slátrað i alls 61
sláturhúsi, og er áætlað að þar
muni vinna 2.800-3000 manns. Á
fimm stöðum, hjá SS á Selfossi, i
Borgarnesi, Búðardal, Blönduósi
og Húsavik eru ný eða endur-
Enginn hefur
enn ráðizt í
útflutning á
fjallagrösum
SJ-Reykjavik
1 sumar var frá þvi greint hér i
blaðinu, að erlendir aðilar hefðu
sýnt áhuga á að kaupa fjallagrös
héðan á góðu verði. Við
grennsluöumst um hvort nokkur
hefði hafið slikan útflutning á
þessu sumri, en svo mun ekki
vera, hinsvegar hafa einhverjir
áhuga á þessum viðskiptum.
Fjallagrös fást hér inokkrum
verzlunum, m.a. i Hunangsbúð-
inni við Egilsgötu og kosta þar
fullhreinsuð 540 kr. hvert kg, en
verzlunin greiðir sjálf 350 kr. fyr-
ir hvert kg, sem hún kaupir.
Grösin fást i 50gr.pokum á 27 kr. i
búðinni og með hverjum poka fást
nokkrar uppskriftir: af fjalla-
grasatei, — mjólk, — grautum og
búðingum. Nokkur eftirspurn er
alltaf eftir fjallagrösum.
Fjallagrös eru holl fæða, og
mikilvæg næringarefni þeirra
þola vel geymslu. Af islenzkri
matreiðslubók frá 1883 má ráða,
að neyzla fjallagrasa og annarra
jurta innlendra hafi jafnvel verið
meiri en grænmetisneyzla
þjóðarinnar nú.
Það eru einkum borgarbúar,
sem safna fjallagrösum og selja i
búðir. Bezt þykir að tina grösin
fyrripart sumars, annaðhvort að
næturlagi eða i vætu. Þau eru sið-
an þurrkuð og geymast þá vel ár-
langt eða jafnvel lengur.
Það var einmitt fyrrver-
andi eiganda Hunagsbúðarinnar
sem bárust fyrirspurnir frá Jáp-
an og Argentinu um fjallagrasa-
kaup héðan. útlendingarnir höfðu
hug á að kaupa nokkur tonn af
grösum, en eigendur verzlunar-
innar sáu sér þess engan kost að
útvega svo mikið magn.
NTB-Oslo
Nóbelsnefnd norska stórþings-
ins ákvað i gær, að engin friðar-
verðlaun yrðu veitt i ár. Verð-
launaupphæðin verður geymd i
sjóðnum til næsta árs, en hún er
nokkuð breytileg ár frá ári. Engin
friðarverðlaun voru heldur veitt
árin 1966 og 1967, en i fyrra fékk
þau Willy Brandt, kanslari V-
Þýzkalands, sem kunnugt er.
byggð sláturhús, og i slátur-
húsunum á þessum stöðum eru
færibandakerfi. I fyrra var flestu
ÞÓ-Reykjavik.
Á sunnudaginn kemur, þann 1.
október, er 34. söfnunardagur
StBS., eða hinn svokallaði
Berklavarnardagur.
Allt frá árinu 1939 hefur fyrsti
sunnudagur i október verið til-
einkaður S.l.B.S. sem söfnunar-
dagur. Þau 33 ár, sem þannig eru
liðin frá fyrsta Berklavarnardegi,
hafa nettotekjur numið samtals 8
milljónum. Með þessum tekjum
hefði starfsemi S.l.B.S. ekki náð
langt, enda aðrar fjáraflanir
komið til á undanförnum árum.
En fyrstu skrefin voru þó stigin
fyrir frábærar undirtektir þjóðar-
innar á fyrsta Berklavarnar-
deginum.
Þegar sýnt þótti, að berklaveik-
in væri á undanhaldi tók S.I.B.S.,
að sinna þörfum annarra öryrkja.
T.d. hefur Reykjalundur átt náið
og gott samstarf við Geðverndar-
félag Islands undanfarin ár, en
stærsti hópurinn, sem þangað
hefur komið undanfarin ár, eru
sjúklingar með sjúkdóma i mið-
taugakerfi, bæklunarsjúklingar
og giktarsjúklingar.
Aðsókn að Reykjalundi er nú
svo mikil, að ráðizt hefur verið i
mikla stækkun staðarins. Berkla-
varnadagurinn er þvi ekki ein-
skorðaður við hjálp handa
berklasjúklingum heldur hvers-
konar öryrkjum, sem leitað hafa
verndar hjá stofnunum S.I.B.S.
Á sunnudaginn verða merki
S.I.B.S. seld um allt land. Merkin
verða númeruð og er vinningur-
fé slátrað i sláturhúsi Kaupfélags
Borgfirðinga i Borgarnesi, en
stærsti sláturleyfishafinn er
inn ferð til Costa del Sol, með
ferðaskrifstofunni útsýn.
Reykjalundur
kemur út.
Jafnframt merkjunum verður
blað S.I.B.S. selt. Margar greinar
eru i blaðinu. Meðal efnis er
ávarp, sem heilbrigðismálaráð-
herra, Magnús Kjartansson, rit-
ar. Haukur Þórðarson, yfirlækn-
ir, ritar um starfsemina að
Reykjalundi, byggingafram-
kvæmdir og áform. Viðtal er við
Friðrik Sveinsson, héraðslækni á
Stp-Reykjavik
— Ég þori ekkert að segja um
það ennþá, hef eiginlega ekkert i
höndunum til að byggja slika spá
á, —' sagði Páll Bergþórsson
veðurfræðingur, er fréttamaður
spurði hann, hverju hann spáði
um veðrið i vetur.
— Enn er ekki kuldalegt, sjór-
inn er tiltölulega mildur, að
minnsta kosti hérna nær landinu.
Sláturfélag Suðurlands, og i hús-
um þess var slátrað 130 þúsund
fjár i fyrrahaust.
Reykjalundi, Kári Sigurbergsson
læknir ritar grein, sem nefnist:
Nokkur orð um giktsjúkdóma og
meðferð þeirra. Tómas Helgason,
prófessor ritar um samvinnu
Geðverndarfélags Islands og
S.t.B.S. Grein er eftir Þórð Bene-
diktsson, sem nefnist Oddur
kveður Reykjalund. Oddur Ólafs-
son ritar grein, sem nefnist
tþróttir fyrir fatlaða. Grein er
eftir Vilberg Júliusson, sem nefn-
ist Dagur i Þormóðsskeri og
margt annað er að finna i blaðinu,
sem er 62 blaðsiður að stærð.
Hvort hann ætlar að kólna eitt-
hvað, er liður á haustið, liggur
ekki ljóst fyrir. Hins vegar eru
kuldar norður i höfum, og verður
viðáttumikill is norður af Jan
Mayen. Hvað hann nær langt þar
suður fyrir, það er ennþá óráðin
gáta. Hann teygir sig þó með vor
inu, töluvert, vegna þess að kuldi
i sjónum þar norður undan er
meiri en vanalega. Hins vegar
byrjar hann vanalega hérna nær
landinu, svo að það verður tog-
streita þarna á milli, en hætt við
að kuldinn sigi á svona smátt og
smátt.
— Hvað er að segja um meðal-
hita þessara mánaða af árinu,
sem liðnir eru.
— Veturinn var mildur, en
sumarið kalt. Þessi mánuður
verður liklega heldur undir
meðallagi, þrátt fyrir allt, hann
var svo kaldur framan af. Sumar-
ið var fremur kalt um allt land, og
töluvert kaldara en i fyrra.
Um úrkomumagn þessa árs
hafði Páll ekki handbærar tölur.
fluttu íslendingar að mestum
hluta frá Noregiog trlandi. Nú
eru bæði þessi þjóðiönd I
sviðsljósi heimsviðburða. Við
höfum samúð með frændum
okkar trum og vonum að
þráutum þeirra muni brátt
linna. Samskipti okkar við
Norðmenn hafa ef tii vill ekki
verið eins náin og skyldi á
undanförnum öldum, þar sem
tengsl okkar við Danmörk
voru svo sterk. Við höfum allt-
af og viljum enn hafa gott
samstarf við Norðurianda
þjóðir.
Nú hafa Norðmenn sagt nei
við EBE og með þvi storka
þeir óneitanlega stórveldun-
um i Evrópu. Sögusviðið er þvi
nýtt og enginn getur i dag sagt
fyrir um þaö, hvert fram-
haldið verður.
Við höfum stigiö stórt skref
og lýst yfir 50 miina fiskveiði-
lögsögu. Þetta höfum við gert
einir og raunar I andófi við
næstum allar valdaþjóðir
heimsins, annaö hvort beint
eða óbeint. Það hlýtur því að
verða okkur nokkurt umliugs-
unarefni nú, þegar frændur
okkar Norðmenn bætast i
hróþ þeirra, sem vilja velja
sér leið til framtfðar án tillits
til vilja misviturra forystu-
manna stórvelda álfunnar.
Aukið efnahagssamstarf
Evrópuþjóða á ekki að verða
okkur þyrnir i auga og vissu-
lega ber að fagna þvi, ef það
iciðir til þess aö millirlkja-
deilur vcrði leystar með frið-
samlegri hætti en áður. A hinn
bóginn cr því ekki að leyna, að
of mikil áhrif risavaxinna
stórfyrirtækja iðnaðarveld-
anna vekja ugg i brjóstum
margra hugsandi manna.
Ahrifavaldið og úrslita-
ákvarðanir um velfcrð
einstaklinganna er að færast i
hraðvaxandi mæli yfir i
hendur manna, sem lúta lög-
málum stundargróðans.
Stórfyrirtækin i heiminum
voru mörg stofnuð af dugn-
aðarmönnum, einstaklingum,
sem voru að brjóta i blað, eins
og t.d. Ford i Bandarikjunum.
Þessir brautryðjcndur eru
horl'nir af sjónarsviðinu, en
fyrirtækin hafa eignazt næst-
um þvi sjálfstæða sál Mamm-
ons. Maður kemur I manns
stað eða kannski réttara sagt:
Vél leysir aðra af hólmi.
Þau hiutafélög i Bretlandi
og Þýzkalandi, sem eiga tog-
ara á Islandsmiðum lúta sömu
lögmálum og önnur gróöafé-
lög i heiminum. Þar er metið
og mælt i sterlingspundum og
mörkum á vélrænan hátt. Þar
verður að lúta lögmálinu. Og
þótt einhver forystumaður i
sliku félagi vildi breyta um
stefnu er kerfið of öflugt til að
hann geti staðið gegn þröng-
um hagsmunum hlutafjár-
arðsins.
Samskiptin við Breta
Samskipti islendinga við
Breta voru nokkuð gloppótt
framan af, þótt þau séu gömul
bæði vegna verzlunar og fisk-
veiða. Um siðustu aldamót
hófu Bretar togveiðar hér við
land af fullum krafti. Fiskuðu
þeir þá gjarna alit upp i land
steina eins og frægt er oröið.
Samt sem áður voru kynni
okkar við hina brezku þjóð
takmörkuö, þar til hinn 10.
mai 1940, er Englendingar
sendu hér hersveitir á land til
að gæta eigin hagsmuna. Þá
fékk þjóðin mjög náin kynni af
Bretum, er hér dvöldu og
kynntu hinn brezka þjóðernis-
anda. Islendingar iærðu þá,
að vel má semja við Breta ef
þeim er sýnd full festa i sam-
skiptum og sanngirni.
Bretar reyndu þá að komast
eins langt og þeir mögulega
komust, en þegar þeir fundu
Frh. á bls. 15
1 milljón í landhelg-
issjóðinn í gær
Rúmar 14 milljónir hafa safnazt
ÞÓ-Reykjavik
Borizthöfðu rúmar 14 milljónir
til landhelgissjóðsins i gær, en
landhelgissöfnunin hefur nú stað-
ið yfir i rúmar þrjár vikur.
Meðal framlaga, sem bárust i
sjóðinn i gær, var 1 milljón frá
Framkvæmdasjóði Islands,
Landssamband framhaldsskóla-
kennara gaf 50 þús. kr., og verka-
lýðsfélag Presthólahrepps gaf 7
þús. krónur.
Myndin var tekin af Skólahljómsveit Kópavogs á hijómleikaferö i Noregi.
stúlkurnar i sveitinni um þær.
Kynnir á tónleikunum verður
Þorsteinn Hannesson óperu-
söngvari.
Stjórnandi sveitarinnar er
Björn Guðjónsson.
Agóði af tónleikum og veitinga-
sölu rennur i ferðasjóð Skóla-
hljómsveitar Kópavogs.
Berklavarnardagurinn á sunnudaginn
Tónleikar Skóla-
hljómsveitar Kópavogs
Skólahljómsveit Kópavogs
efnir til tónleika i Kópavogsbiói
sunnudaginn 1. október kl. 15.
Sveitin hefur nú fengið smekk-
lega einkennisbúninga að gjöf frá
Lionsklúbbi Kópavogs. Hún hefur
æft stöðugt frá þvi siðari hluta
sumars og hyggur á utanför til
vinabæja Kópavogs á Norður-
löndum á næsta ári.
Veitingar verða á vegum Skóla-
hljómsveitarinnar i félags-
heimilinu eftir tónleikana og sjá
Sjórinn kaldari
en í meðalári
Páll Bergþórsson vill enn engu spá
um veturinn