Tíminn - 03.10.1972, Page 8

8
TÍMINN
Þriðjudagur 3. október 1972.
Hverri smáþjóð er áríðandi að
kynna sín lífshagsmunamál
á réttan hátt á réttum stað
Sextugasti fundur Alþjóöaþing-
mannasambandsins var haldinn i
Róm dagana 21.-29. sept. s.l. Af
hálfu Alþingis sóttu eftirtaldir
þingmenn fundinn: Jón Skafta-
son, sem var formaður sendi-
nefndarinnar, Magnús Jónsson,
Eggert G. Þorsteinsson og Garð-
ar Sigurðsson. Einnig sat fundinn
Friðjón Sigurðsson, skrifstofu-
stjóri Alþingis.
Timinn snéri sér til Jóns
Skaftasonar til þess að leita frétta
af þinginu.
Fyrst langar mig til þess að
spyrja þig Jón um eöli þessara
samtaka og tilgang.
Samtök þessi eru stofnuð 1892,
ef ég man rétt og hafa eflzt og
vaxiðfram á þennan dag. Nú eiga
aöild að þeim 71 þjóð, þ.á.m. öll
stórveldin utan Kina, sem vænt-
anlega bætist brátt i hópinn.
Tilgangur samtakanna er að
efla kynni meðal þingmanna af
ólikum þjóðum, kynna hags-
munamál landanna, efla frið og
bætta sambúð ólikra þjóða.
Uppbygging samtakanna er i
fáum orðum þessi: Þingið,
sem kemur jafnaðarlega saman
einu sinni á ári til skiptis i
aðildarlöndunum, og er nú setið
af 800-900 þingmönnum auk full-
trúa frá St>, E vrópuráðinu,
GATT, UNESCO og FAO o.fl.
stofnunum.
Háðið, sem skipað er 2 fulltrú-
um frá hverju aðildarlandi og
kemur saman tvisvar á ári.
Framkvæmdanefndin, sem
skipuð er 11 meðlimum og sér um
daglega stjórn þingmannasam-
bandsins i umboði ráðsins ásamt
framkvæmdastjóra þess og skrif-
stoíu, sem er i Geni'.
Hver voru helztu umræðuefni á
þessu siðasta þingi i Róm?
Hver voru helztu umræðuefni á
þessu siðasta þingi i Róm?
Nú, sem fyrr, fóru fram al-
mennar umræður um skýrslu
framkvæmdastjórans um atburði
liðins árs i heiminum og starf
sambandsins. Kenndi þar margra
grasa og voru mörg mál rædd i
þvi sambandi. Má þar til nefna
ófriðarástandið i Austurlöndum
nær og i SA-Asiu. Voru margar
tilfinningarikar ræður 'haldnar
um þau efni. Þá fór mikill timi
þinghaldsins i að ræða vaxandi
ógnir af flugvélaránum,
sprengjutilræðum og mannrán-
um og leiðir til úrbóta. Fundar-
staðurinn, þinghúsið i Róm, bar
þessu vaxandi vandamáli glöggt
vitni meðan þingið stóð yfir, þvi
NTB—Blackpool
Formaður brezka verk-
amannaflokksins, Anthony
Wedgwood Benn, krafðist þess i
gær, að almenningur á Bretlandi
fengi tækifæri til að segja álit sitt
á inngöngu Breta i EBE, annað-
livort með þjóðaratkvæða-
greiðslu, eða mcð nýjum kosning-
um, áður en aðildin vcrður stað-
reynd um áramótin.
Benn sagði þetta i ræðu við
setningu 71. landsþings flokksins.
þess var vandlega gætt af hundr-
uðum her- og lögreglumanna.
Umhverfismál, eiturlyfjamál
og málefni þróunarlandanna tóku
lika sinn tima og einnig alþjóðleg
viðskipti.
Auk þessa ræddu fulltrúar sér-
hagsmunamál landa sinna og tal-
aði ég fyrir hönd okkar Islending-
anna um landhelgismálið. 1 þetta
skiptið var ég heppinn með ræðu-
tima, talaði kl. 4,30 á öðrum degi
þinghaldsins og voru margir i
salnum.
Morgunblaðið segir i leiðara s.l.
fimmtudag, að þú hafir talað
meira sem Framsóknarmaður en
Hann sagði, að verkamanna-
flokkurinn visaði á bug þeim skil-
málum fyrir aðildinni, sem Heath
og stjórn hans hafi komizt að með
samningaviðræðum sinum.
— Það er óþolandi, að trar,
Norðmenn, Frakkar og Danir
skuli fá að segja sitt álit, á meðan
brezka stjórnin, utanrikisráðu-
neytið og fjölmiðlar reyna að
heilaþvo brezkan almenning,
sagði Benn. — Við verðum að
krefjast kosninga og þingrofs
tslendingur á þessu þingi. Hvað
vilt þú um það segja?
Já, ég sá þetta eftir heimkom-
una, er ég fór yfir blöðin. En áður
en ég svara þér vil ég geta þess,
að ég las lika i Staksteinum, að
búið væri að setja mig til hliðar i
þingflokki Framsóknarmanna, af
þvi ég þætti óþægur og lélegur
flokksmaður!
Ræða min hefur birzt og getur
hver sem vill dæmt um sannleik-
ann i fyrirsögn Morgunblaðsleið-
arans. Til viðbótar vil ég upplýsa,
að ég samdi ræðuna, áður en farið
var að heiman og fengu allir i
sendinefndinni eintak hennar til
athugunar, hvort i henni væri
fyrir miðnætti 31. desember.
Forsætisráðherrann talar eins og
Bretland sé hans persónuleg eign,
og hann heldur, að almenningur
sé eitthvað, sem hægt er að
hringla með eftir geðþótta.
Almenningur vill ekki una þvi,
sagði Benn.
Á miðvikudaginn verða á
landsþinginu umræður um mark-
aðsmálin, sem leitt hafa til klofn-
ings innan flokksins.
eitthvað, sem óheppilegt mætti
telja og gæti valdið ágreiningi
okkar i milli á erlendum vett-
vangi, en það vildi ég forðast.
Enginn óskaði breytinga, þannig
að ef ég hef verið meiri Fram-
sóknarmaður i Róm en Islending-
ur, þá hlýt ég að álykta, að hið
sama megi um þá félaga mina
Magnús, Garðar og Eggert. En
ekki er ég viss um, að þeir
samþykki þennan málflutning
Mogga.
Ég skil hins vegar þörf stjórn-
málaritstjóra Morgunblaðsins á
að hampa þvi ,,skrautblómi”,
sem þeir telja þá yfirlýsingu Við-
reisnarstjórnarinnar á nótuskipt-
unum við Breta 1961 vera, þar
sem segir að unnið verði áfram að
útfærslu fiskveiðilandhelginnar
og tilvitnun i minnihlutaálit
Padilla Nervos, i þvi sambandi.
Staðreynd er, að allur mál-
flutningur Breta á alþjóðavett-
vangi um, að okkur sé skylt að
hlita lögsögn dómstólsins i þessu
máli byggist á þessum samningi.
Það er einnig staðreynd, að vegna
þessa samkomulags komast
Bretar upp með að halda þvi
fram, að við virðum ekki gerða
samninga. Ég bendi bara á þetta
af gefnu tilefni og við heyrðum
þessu haldið fram i Róm.
Telur þú, að málstaður okkar
hafi átt samúð margra þingfull-
trúa?
Vafalitið,.sumt sannreyndi ég i
samtölum við ýmsa þeirra.
Eyðing auðlinda er að verða
alþjóðlegt áhyggjuefni og vax-
andi skilningur á þvi, að þegar
hús nágrannans brennur er þitt
eigið i hættu. 1 það óendanlega
geta veiðiflotar stóru fiskveiði-
þjóðanna ekki fundið ný fiskimið
og hvar standa þessar þjóðir þá?
Barátta þróunarlandanna fyrir
auknum rétti til nýtingar eigin
landgæða fellur i sama farveg og
landhelgisbarátta okkar. Það
vantar svo sem ekki.að stórveldin
þykjast hafa „bréf” upp á að
mega nýta þessar auðlindir i
krafti sögulegrar hefðar e.þ.l. Við
þekkjum það lika.
Telur þú gagn af svona þing-
haldi fyrir Islendinga?
Já vissulega. Þrátt fyrir að rétt
sé að margt, sem þar fer fram
snerti okkur litið, þá er það stað-
reynd, að þegar við höfum fyrir
lifshagsmunamáli að berjast, þá
er aðalatriðið að velja sér réttan
vettvang og réttan vopnaburð.
A þingum sem þessum sitja
áhrifamenn hver i sinu landi.
Ómetanlegt getur orðið að ná eyr-
um þeirra með mál okkar og
reyna að öðlast samúð þeirra og
skilning á lifshagsmunamálum
okkar.
1 þessu liggur aðalgildi slikra
þinga fyrir okkur.
Er það nokkuð sérstakt að sið-
ustu?
Já, mér finnstað i æ rikari mæli
sé þörf á alvarlegri endurskoðun
á okkar eigin veiðiskap á miðun-
um umhverfis landið. Saga sið-
ustu þriggja ára um minnkandi
aflamagn talar skýru máli.
Við munum með festu og þraut-
seigju vinna 50 milna striðið og fá
þá fiskveiðilandhelgi fyrir okkur
eina.
En eru Islendingar reiðubúnir
til að nýta þann ávinning svo að
ekki verði að tjóni i næstu fram-
tið?
Álagið á fiskistofnana er þegar
of mikið og verður að minnka um
sinn. Veiðiskapur með tækjum,
sem aðeins taka stórfiskinn, svo
sem lina og handfæri, svo að
dæmi séu nefnd, eru hættulaus.
En þau veiðarfæri, sem drepa
mikið af smáfiski verða að fara
gegnum nákvæma endurskoð-
unarsiu okkar fyrr en siðar.
Wegdwood Benn, formaður verkamannaflokksins:
Reynt að heilaþvo
brezkan almenning