Tíminn - 03.10.1972, Side 14

14
TÍMINN
Þriðjudagur li. október 1972.
„Það getur þú sagt, en þú hefur ekki staðið i átta stundir og gætt véla
og þráða. Þið eigið Friðarpipuverksmiðjurnar, og þvi gleymir þú sjálf-
sagt aldrei heldur”.
„Nei”, svaraði ég, „það geri ég ekki. Og það veldur mér kannske
mestu striði, að ég vil lita á málin frá beggja sjónarmiði, og svo vill
hvorugur aðilinn hlusta á mig”.
Hún færði barnið til á handleggnum áður en hún svaraði mér.
„Það er auðveldara fyrir þá, sem ekki þurfa að óttast hungur og
bjargarleysi eða kviða þvi, að eiginmaðurinn gripi til einhverra
örþrifaráð, að „lita” á málin frá beggja sjónarmiði”.
,,Ég veit það. Að minnsta kosti er ég að byrja að sjá það. En dæmdu
mig ekki hart, Angletta: liklega verða jólin hvorugri okkar sérlega
gleðirik. Mig langaði til að koma hingað og sjá þig og börnin. Það getur
engum veriö til ama, þótt þau leiki sér að þessu dóti, sem ég kom með.
Ég hafði lika ánægju af þvi að prjóna peysuna og húfuna og leita að
leikföngunum. Mega þau ekki þiggja þetta, þó að þaö sé frá mér?”
Það var einkennilegt, að ég skyldi þurfa að sitja þarna og reyna að
vinna bug á stærilæti hennar og beiskju með auðm júkum bænarorðum.
Okkur lAngelettu hafði alltaf verið vel til vina, og gleði barnanna, sem
vart fengu slitið augun af þvi, sem ég hafði fært þeim, var þungt lóð á
metaskálum móðurinnar. Aður en lagt um leið komu karlmennirnir
inn. Ég var komu þeirra fegin, og við drukkum öll heimabruggað vin,
sem gamli maðurinn hafði lum'að á i rúmshorni sinu. Bragðið var
nokkuð beiskt, en það yljaði mér fyrir brjósti. Ég lét Jóa aka heim.
Frostið hafði hert til muna, og mér þótti gott að hafa hlýju af Tátu. Það
var undarlega tómlegt i vagninum, þegar allir bögglarnir voru farnir
úr honum. Ég kveið þvi að koma heim i stóra húsið, þar sem loftið var
lævi blandiö. Tortryggni var mér andstyggð, og mér sárnaöi að þurfa
að vaka yfir og njósna um hverja hreyfingu og hvert tillit Hönnu og
Harrýs. f eldhúsinu hjá Angelettu hafði mér auðnazt að gleyma raun-
um minum ofurlitla stund. Hafi ég ekki gleymt þeim alveg, þá hafði að
minnsta kosti dregið úr sviðanum og sárindunum og örvæntingunni
meðan ég stóð andspænis örbirgð og hörmungum fólksins, sem þar bjó.
Nú jukust þjáningar minar þvi meir sem nær dró Blairsborg. Ný kvala-
máltið og nýtt þrautakvöld var i vændum.
Ef Harrý kæmi, ætlaði ég að leitast við vera eins eðlileg og mér var
unnt. Þó varö ég að vera á varöbergi og gefa þvi gæturálaun, hvort
hann liti til Hönnu með grunsamlegu augnaráði eða hvort hún sæti um
færi til þess að snerta hönd hans um leiö og hún gengi fram hjá honum.
Ef hann kæmi ekki og ef Hanna væri fjarverandi eða færi út undir ein-
hverju yfirskyni, myndi óttinn og afbrýðisemin kvelja mig allt kvöldið.
Ég andvarpaði og hjúfraði mig niður i sætið og horfði á visana á klukk-
unni. Hún var aö vera hálfsex. Mér hefði verið hugarléttir að þvi að
tala við Jóa. Þótt við vissum furðulitið um einkamál hvors annars, var
samt eins og hulinn þráður gamallar vináttu tengdi okkur enn saman,
þrátt fyrir það djúp, sem atvikin höfðu staðfest á milli okkar.
„Jói”, sagði ég, þegar ljósin i gluggum veitingahússins við veginn
komu i augsýn, „ættum við ekki að stanza hér og drekka kaffi?”
Hann sveigði út af yeginum og renndi i hlað. Hlaðin vörubifreið var
þar fyrir. Við sáum tvo menn standa við afgreiðsluborðið, en að öðru
leyti var veitingasalurinn mannlaus. Jói skyggndist um áður en hann
fylgdi mér inn. Við tókum okkur sæti við sama borð og við Merek
Vance höfðum setið við nóttina góðu.
„Ég hefði ekki átt að biðja þig að koma hingað með mér”, sagði ég,
þegar ég hafði sopið á kaffibollanum. „Þér er sennilga ekki hollt að láta
sjá þig i fylgd með mér, ef að likum lætur’.
Hann brosti, en andæfði ekki orðum minum. Það er nýstárlegt fyrir
mig að þurfa að afsaka návist mina og finna, að ég átti vini, sem ekki
kærðu sig um að láta sjá sig með mér á almannafæri.
„Ég geri ráð fyrir, að vinum þinum sé ekki meira en svo um mig,
Jói”, hélt ég áfram, „og sizt af öllu vil ég verða þér til óþæginda”.
„Ég er vanur að sjá fótum minum forráð sjálfur”, svaraði hann.
„En þú átt þig þó ekki sjálfur að öllu leyti, ekki nú orðið”, sagði ég.
„Þú verðuraðhugsa um, hvaðfólkiðvill. Þú kæmistekki hjá afsökunum
og skýringum, ef einhver úr verkamannafélaginu kæmi núna hingað
inn og sæi okkur sitja hér saman”.
„Geturverið”, svaraði hann, og nú brosti hann ekki.
„Jói”, — ég setti frá mér hálftæmdan bollann og seildist eftir siga-
rettu — „hvernig endar þetta? Annar hvor aðilinn verður að láta und-
an, og ég er viss um að verksmiðjustjórinn gerir það ekki. Svo mikið
veit ég”.
Svipur hans hafði hýrnað ofurlitið fýrir kaffinu, en nú var eins og
hann væri orðinn enn mæðulegri en áður.
Enginn, sem litur i augun á Jóa, getur annað en treyst honum, hugs-
aði ég, er ég beið svars hans.
„Það veltur á þvi, hve margir okkar standast raunina”, svaraði
hann.
„En Jói. Þó að verkamannasambandið og stuðningsmenn þess
geti styrkt þá sem bágt eiga, verða vetrarmánuðirnir langir fyrir
marga til dæmis fólk eins og Angelettu og manninn hennar. Þú sást það
sama og ég sá i dag. Og þó eru fjöldamargir miklu verr staddir en
þau.... Hvernig geturðu búizt við, aö fólk standist aðra eins raun?
„Þetta er mesta vandamál okkar”, sagði Jói. Hann stóð upp og gekk
að stóra grammófóninum, og ég sá, að hann lét aura falla i peninga-
rifuna. í næstu andrá titraði loftið af tónum jasslaga, sem ég gat að
vísu ekki þekkt, þótt ég legði mig alla fram um að hlusta. Þó var
skynjunin mun greinilegri en áður. Ósjálfrátt gerði ég mér i hugarlund,
hvernig ég ætlaði að lýsa þessu fyrir Merek Vance.
„Mér datt i hug, að þaö kynni að heyrast til okkar inn að afgreiðslu-
borðinu”, sagði Jói um leið og hann settist. „Ég get ekki átt það á
hættu, að einhverjum detti i hug, að ég sé að bera njósnir. Hávaðinn
truflar þig ekki, og ég get heyrt það, sem þú segir, þrátt fyrir fyrir hann
— Haltu áfram”.
„Ég var að spyrja þig”. Hann ók sér þreytulega og hristi höfuðið.
„Segðu mér að minnsta kosti eitt: Verða óeirðir þegar verksmiðjurnar
verða opnaðar aftur? Beita þessir verkfallsverðir þinir virkilega
ofbeldi?”
Mæðusvipur færðist aftur yfir andlit hans. Þaðvoru aðeins augun,
sem geisluðu af æskufjöri og krafti.
„Ekki ef ég get komið i veg fýrir það”, svaraði hann eftir langa þögn.
„Ég hef aldrei trúað á ofbeldið og hnefaréttinn. Með slikum hætti vinn-
ast aðeins dægursigrar. En ég geri allt, sem ég get, til þess að við
stundum saman og sigrum með mætti okkar. Ég fæ áheyrn enn hvað
sem siðar kann að vera”. Hann sagði eitthvað meira, en hann fékk
ákafan hósta, svo að ég greindi ekki, hvað það var.
„Átt þú við, að þú missir kannske taumhald á fólkinu, þegar verk-
smiðjurnar verð opnaðar?”
Hann kinkaði kolli.
Lárétt
1) Blómið,- 6) Farða.- 7) Korn-
9) Röð,- 10) Rússneskur ráð-
herra,- 11) Frið.- 12) 51.- 13)
Leiða.- 15) Prúðmannlegt.-
Lóðrétt
1) Atlaga.- 2) Lindi.- 3)
Skriðdýrs,- 4) Ofug röð.- 5)
Lánist,- 8) Borg,- 13)
Samtenging. - 14) Eins,- 9)
Landsig,-
Ráðning á gátu No. 1221
Lárétt
1) Krlings,- 6) Ónn 7)
Dá,- 9) Ái.- 10) Indland,- 11)
Na,- 12) ID,- 13) Aga,- 15)
Morgunn-
1) Eldinum,- 2) Ló,- 3)
Innlegg,- 4) NN.-5) Sniddan,-
8) Ana,- 9) Áni,- 13) Ar,- 14)
AU,-
Þ RIÐJUDAGUR
3. október
7.00 Morgunútvarp.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 Eftir hádegið. Jón B.
Gunnlaugsson leikur létt lög
og spjallar við hlustendur.
14.30 „Lífið og ég”, Eggert
Stefánsson söngvari segir
frá Pétur Pétursson les
(11).
15.00 Fréttir. Tilkynningar.
15.15 M iðdegistónleikar:
Pianóleikur. Cor de Groot
leikur Variations Sérieuses
op. 54 i d-moll eftir
Mendelssohn. Helmut
Roloff leikur „Eroicu til-
brigðin” eftir Beethoven.
Emil Gilels og Rússneska
rikishljómsveitin leika
Pianókonsert i D-dúr eftir
Haydn: Rudolf Barshai stj.
16.15 Veðurfregnir. Létt lög.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 Sagan: „Fjölskyldan i
Hreiðrinu” eftir Estrid Ott.
Sigriður Guðmundsdóttir
les (4).
18.00 Fréttir á ensku.
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.30 Fréttaspegill.
19.45 Umhverfismál.
20.00 Lög unga fólksins.
Ragnheiður Drifa Stein-
þórsdóttir kynnir.
21.00 Iþróttir. Jón Asgeirsson
sér um þáttinn.
21.20 Arne Nordheim. Flutt
verður tónlist eftir hann og
þeir Þorkell Sigurbjörnsson
ræðast við.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Endur-
minningar Jóngeirs. Jónas
Arnason les úr bók sinni
„Tekið i blökkina” (9).
22.35 Harmonikulög. André
Verschuren og hljómsveit
hans leika.
22.50 Á hljóðbergi. Vold og
valg. — Satira um frjálsar
kosningar i lýðrikinu Dan-
mörku eftir Inge Eriksen,
Ebbe Klövedal, Christian
Kampmann og Hans-Jörgen
Nielsen. Peter Asmussen
o.fl. lesarar flytja.
23.30 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
Þriðjudagur
3. október
20.00 F’réttir
20.25 Veöur og auglýsingar
20.30 Ashton-fjölskyídan
Brezkur framhaldsmynda-
flokkur. 23. þáttur. Ljáðu
faðm þinn, ljúfa Þýðandi
Jón O. Edwald. Efni 22.
þáttar: Heyrzt hefur i
sendistöð i Belgiu og leikur
grunur á, að þar sé John
Porter að verki. Skipið sem
Robert Ashton er á, verður
fyrir tundurskeyti og ferst.
Margir af áhöfninni bjarg-
ast i bátana, en Robert deyr
áður en hjálp berst.
21.25 Nýjasta tækni og vlsindi
Umsjónarmaður örnólfur
Thorlacius.
21.55 Litlu næturgalarnir
Franskur drengjakór
syngur i sjónvarpssal undir
stjórn séra J.Braure.
22.10 Séð með eigin augum
Sænsk kvikmynd gerð i þvi
augnamiði að sanna striðs-
glæpi Bandarikjamanna i
Indó-Kina. (Nordvision —
Sænska sjónv.) Þýðandi
Óskar Ingimarsson. Mynd
þessi er alls ekki við barna
hæfi. Á eftir myndinni fer
umræðuþáttur um efni
hennar. Umræðum stýrir
Eiður Guðnason. Aðrir þátt-
takendur Ólafur Einarsson
Sverrir Bergmann og
Þorsteinn Pálsson. Áður á
dagskrá 19. sept. siðastlið-
inn.
23.35 Dagskrárlok.