Tíminn - 04.10.1972, Blaðsíða 12

12
TÍMINN
,,Það er tvisýnt, hvað þá kann að gerast. Margir munu fúsir til að
gerast verkfallsbrjótar og hefja vinnu. Þeim þykir hálfur hlutur betri
en ekki neitt. Mig grunar, að Pétur Galló verði einn af þeim. Svo verða
aðrir, sem hafa grundvallað siðustu vonina á hnefaréttinum, og þá er i
rauninni ekki hægt að liggja þeim á hálsi, þótt þeir freisti þess að beita
valdi”.
,,Ég ligg engum á hálsi fyrir neUt”, svaraði ég hikandi og laut fram á
borðið. ,,Ég er hræðilega óhamirigjusöm, Jói. — Nei”, — ég flýtti mér
að visa á bug spurningunni, er ég óttaöist, að hann bæri fram. — ,,Nei,
ég get ekki sagt þér það. Þú getur ekki hjálpaö mér. Kn samt er mér
raunaléttir af þvi aö tala við þig. Sjálfur ertu þreyttur og áhyggjufull-
ur, og kannske er það af þvi, að likur vill sækja likan heim, að mér er
brjóstbót aö þvi að hitta þig. Skilurðu, hvaðég á við?”
Ég veitekki hverju hann svaraði. Augu min fylltust tárum, svo að ég
sá andlit hans aðeins i móðu. En ég fann, að hann tók utan um hönd
mina og þrýsti hana innilega. Hann skildi hálfkveðna visu, og ég var
honum þakklát fyrir það. Tárin hröpuðu niður kinnarnar, og ég leit
upp, beint framan i Jóa Kellý, og ég sá andlit mitt speglast i dökkum,
leiltrandi augum hans. Siðar spurði ég sjálfa mig, hvort hann hefði
einnig séð andlit sitl i augum minum og hvort sú sjón hefði hughreyst
hann jafnmikið og mig. Þegar ég hef gleymt augum Jóa Kellýs og
spegilmynd sjálfrar min i þeim, verður flesl tekiðað fyrnast mér.
Við ræddum lengi saman þarna i veitingahúsinu. Mér veitlisl ávallt
auðvelt aö taka við hann, þvi að hann talaði hægt, og við höl'ðum verið
leiksystkin i bernsku, og ég var kunnug málvenjum hans og orðalagi.
Hann hlustaði lika ævinlega af óskertri athygli á þann, sem hann talaði
við, og ég hygg, að það hal i verið eitt af þvi, sem vann honúm svo auð-
veldlega hylli fólks. Ég vildi óska, að ég myndi frá orði til orðs það, sem
hann sagði þetta kvöld. Mér lannst skyndilega'ég skilja svo vel marg-
visleg vandamál, sem ég hafði lengi hugsað um og aldrei áður botnað i.
Hann sýndi mér verklallið og orsakir þess og eðli i nýju Ijósi i stað þess,
að aðrir höfðu villl mér sýn með áfellisdómum og vigorðum og
skammstöfunum og styllingum, sem áttu að tákna ein eða önnur sam-
tök og slofnanir. Nú man ég aðeins látt eitt, sem hann sagði, aöeins ör-
l'áar setningar, sem hröklusl i huga mfnum næslu mánuði, eins og fallin
lauf, sem vindurinn leykir um garðinn, af tré, sem ekki á fyrir sér að
blómgast á nýju vori.
„Þesserekki að vænta, að menn sem eiga fyrir konu og börnum að
sjá, geti fórnað hugsjónunum jal'n miklu og einhleypingar eins og ég",
man ég, að hann sagði. „Þeir verða að hugsa meira um liðandi stund en
framtiðina. Svo mun lika lara um þig, þegar þú eignast hörn og bú.
Þess vegna er það skylda min að glæða kjark og baráttuþrek annarra.
Það er ekki þér einni, sem deltur i hug, að verkamannafélagið ætti að
gefast upp, jafnvel selja rétl umbjóðenda sinna. Slikt hefur lika komiö
l'yrir, og það mun koma lyrir i lramtiðinni. En réttlætið stendur
óhaggað eftir sem áður, hversu oft sem þvi kanna að vera visað á
bug.”
„Þetta er einmitt gæfa þin: að vera ekki i vafa um, hvað er rétt”,
sagði ég. „t huga minum logast svo margt á. Rg man eftir einu orðtak-
inu hennar Möngu: „Það er ekki handarbaksbreidd á milli góðs og
ills”.”
Við brostum bæði og riljuðum i huganum upp áminningar hennar og
predikanir, þegar hún komst á snoðir um einhver brek okkar krakk-
anna. Það var orðið langl siðan við Jói höfðum mæt/.l af slikum innileik
sem þetta kvöld. Minningin um það er nú eins og Ijósgeisli i huga min-
um. Við hefum ekki gelað varið þessari klukkusiund betur, þótt við
hefðum vitað með vissu, hvað i vændum var. — Mennirnir, sem staðið
höfðu við algreiðsluborðið, fóru út, og við sáum rautt alturljósið á bif-
reið þeirra hverfa upp veginn. Tveir aðrir römbuðu inn og settust langt
frá okkur. Jói leit snöggvast til þeirra og hélt ál'ram :
„Hvað sem kemur fyrir”, það er ekki með litlum sársauka, að ég
minntist þessa orðalags nú „hölum við háð baráttu, sem markar
djúpspor. Þykkir fangelsismúrar verða ekki brotnir niður íyrirhafnar-
laust”.
„Ef fólkið aðeins hataði okkur ekki svona óstjórnlega!” sagði ég.
„Wallace lrændi segir að minnsta kosti, að það myndu óðar komast á
sættir, ef það hataði okkur ekki. .. Hvers vegna er það annars svona
hverflynt?”
„Vegna þess, að það er börn". Hann kom mér á óvart með hálfspá-
mannlegu tilsvari, eins og hann væri mun eldri en skjólstæðingar hans.
„1 hugsun eru þeir eins og snáðar i barnaskóla, sem gefa kennaraniín
epli i dag, en vildu helzt brenna allt til grunna að morgni. Þess vegna er
svo erfitt að skipuleggja samtök þess og fá það til að vera þeim trútt".
Við vorum fyrir löngu búin úr bollunum, en þó sátum við kyrr. Okkur
var nauöugt að skilja og hverla hvort til sinna heimkynna. Eg fann, að
hann naut þessarar stundar eigi siður en ég.
„Jæja. Það er gott, að við skulum ennþá vera vinir", sagði ég loks og
gerði mig liklega til að standa upp.
„Já”, svaraði hann. Og svo bætti hann við með beiskjulegri svip en
ég hafði nokkru sinni áöur séð bregða fvrir á andliti hans: ..Allt of
margir eru vinir manns, unz i raunir rekur”.
Stóra klukkan yfir dýrunum var orðin hálf sjö. Ég leit a hana og ýtti
stólnum minum frá borðin.
„Mundu, að ég vil lita á málin frá þinu sjónarmiði lika, Jói", sagði
ég. „Og það er þó ekki auðvelt fyrir þann, sem er jafn nákomin hinum
aðilanum og ég er — og auk þess heyrnarlaus”.
Ilann hallaði sér fram á boröið, eins og hann vildi með þvi leiða mér
lyrir sjónir einlægni sina.
„Ég vildi óska þess, að þeir, sem heyrnina hafa. leituðust jafn ein-
læglega við aö skilja og þú”, sagði hann. ,,í minni vitundhefur þú aldrei
verið heyrnarlaus”.
Þessum orðum hef ég aldrei gleymt.
TOTTIjGASTl <)G NÍUNDl KAPÍTUUI
Ég hel'ði ekki þurft að kviða jólunum svo mjög sem ég gerði, þvi að
það varð litið um hátiðahald hjá okkur, er þau runnu upp. Emma
Irænka varorsök þess. Ilún vissi ekki, hve óhapp hennar og þjáningar
léttu af mér þungri byrði. Slysið átti sér stað i ljósaskiptunum á að-
fangadaginn. Hún hafði íarið út einhverra erinda, áður en hátiðin gengi
i garð. Húw vildi ætið heldur fara gangandi, ef hún þurfti skammt að
lura. Ilún var-talsvert hreykin af dugnaði sinum og sjálffærni, enda var
vitnað til viljaþreks hennar og skörungsskapar.
„Ég yrði gráhærð á einum degi, ef ég ætti að hlaupa á við Emmu
Irænku”, sagði Hanna iðulega.
Og ég var henni sammála um það.
„Verst, aö þeir skuli ekki geta fengið hana i verkfallsvörðinn', sagði
Harrý hlæjandi einn fyrsta verkfallsdaginn. „Það mýndi enginn vefja
henni um fingur sér, ef hún væri þar af heilum hug".
Nú lurða ég mig á þvi, að við skyldum geta fengið okkur til að við-
hafa keskniorð um hana. Vesalings Emma. Það er svo stutt siðan hún
gekk hér um, hraust og hress, og nú liggur hún máttvana undir rönd-
óttu sængurlininu. — Við vissum aldrei íyllilega, hvernig það gerðist.
Það hafði verið mikið annriki um daginn, og alltaf höfðu einhverjir ver-
ið að koma. Hanna hafði farið eitthvað i litla vagninum, og ég fór til
Weeks læ'knis seintum daginn. Ég þurlti að biða dálitið eftir honum, og
þegar hann kom, var hann venju fremur lengi að eiga við mig, þvi að
Lárétt
I) Bandariki,- 6) Söngfólk - 7)
Kyrrð.
9) Eins,- 10) Með opin augu,-
II) Pila,- 12) Ofugt númer,-
13) Annriki - 15) Nautanna,-
Lóðrétt
1) Magi,- 2) Jökull,- 3)
Blómanna,- 4) Þungi skst,- 5)
Gamalla,- 8) Blöskrar- 9)
Riki,- 13) Mjöður,- 14) Enn,-
Ráöning á gátu No. 1222,
Lárétt
1) Fjóluna,- 6) Lit,- 7) Ar,- 9)
DÐ,-10) Mikojan,-11) Ró,- 12)
L I.- 13i Ama,- 15) Siðsamt,-
Lóðrétt
1) Framrás,- 2) Ól,- 3)
Liðorms,- 4) UT,- 5) Auðnist,-
8) Rió,- 9) Dal,- 13) Að,- 14)
AA,-
HVELL
G
E
I
R
I
D
R
E
K
I
Mið\ ikudagur I, októher 1972.
MIÐVIKUDAGUR
4. október
7.00 Morgunútvarp
12.00 Dagskrain. Tónleikar.
Tilky nningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 Við vinnuna: Tónleikar.
14.30 „Lifð og ég". Kggert
Stefánsson söngvari segir
frá. Pétur Pétursson les
i 12).
15.00 Fréttir. Tilkynningar.
15.15 islen/.k tónlist.
16.15 Veðurfregnir. Rödd eyði-
merkurinnar: Halldór Þor-
steinsson þýðir og flytur
erindi eftir Joseph Wood
Krutch.
16.40 Lög leikin á orgel.
17.00 Fréttir. Tónleikar.
17.30 Saga ga'ðings og gamalla
k u n n i n g j a . S t e f á n
Asbjarnarson segir frá (1).
18.00 Kréttir á ensku.
18.10 Tónleikar. Tilkynningar.
19.00 Kréttir. Tilkynningar.
19.30 Daglegt mál. Páll
Bjarnason menntaskóla-
kennari flytur þáttinn.
19.35 Alitamál.Stefán Jónsson
stjórnar umræðuþætti.
20.00 íslenzk vögguljóð.
Sigriður E. Magnúsdóttir
syngur vögguljóð eftir is-
lenzka höfunda. aMagnús
Bl. Jóhannsson leikur á
pianóið.
20.20 Sumarvaka. a. Glefsur
um þrjá sýsiumenn.Halldór
Pétursson segjr frá. b.
Dvergar. Þorsteinn frá
Hamri tekur saman og flyt-
ur ásamt Guðrúnu Svövu
Sva varsdóttur.
c. Visnaþáttur. Kerskni og
glens eftir þekkta menn um
þekkta menn. Sveinn Berg-
sveinsson prófessor flytur.
d. Kórsöngur. Kammerkór-
inn syngur, Rut Magnússon
stjórnar.
21.30 Útvarpssagan:
„Minkapelsinn”, smásaga
eftir Roald Dahl. örn
Snorrason þýðir söguna og
les fyrri hluta hennar en sið-
ari hlutann á föstudags-
kvöldið.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. Kndur-
minningar Jóngeirs. Jónas
Árnason les úr bók sinni
„Tekið i blökkina” (10).
22.35 Djassþátturi umsjá Jóns
Múla Árnasonar.
23.20 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárloks.
MIDVIKUDAGUR
4. október
18.00 Teiknimyndir
18.15 ('ltaplin
18.35 Karius og Baktus Barna-
leikrit eftir Thorbjörn
Egner. Leikstjóri Helgi
Skúlason. Leikendur Sigrið-
ur Hagalin, Borgar
Garðarsson og Skúli Helga-
son. Frumsýnt 4. janúar
1970.
19.00 Hlé
20.00 Fréttir
20.25 Veður og auglýsingar
20.30 Dýralif i Kenýa Langt
inni á öræfum Afrikurikis-
ins Kenya er sérkennileg
gróðurvin, sem nefnist
Mzima. Þar hefur um alda-
raðir þrifizt fjölskrúðugt og
sérstætt dýralif i stopulum
tengslum við umheiminn.
Þýðandi og þulur er Gylfi
Pálsson.
21.20 Ilver er maðurinn?
21.30 Leikkonan (The (The
Actress) Bandarisk bió-
mynd frá árinu 1953.
Leikstjóri George Cukor.
Aðalhlutverk Spencer
Tracy, Jean Simmons og
Tony Perkins. Þýðandi Jón
O. Edwald. Myndin greinir
frá ungri stúlku. sem á sér
þann draum að verða virt og
fræg leikkona. En hún verð-
ur að sigrast á mörgum
erfiðleikum áður en þvi
marki er náð, þar á meðal á
þrákelkni föður sins.
22.55 Dagskrárlok