Tíminn - 12.10.1972, Blaðsíða 6

6
Frá æfingu L.A. á Stundum og stundum ekki 1 haust.
Meginmarkmið L.A. að
koma upp atvinnuleikhúsi
fyrsta frumsýning væntanlega 19. okt. næstkomandi
Stp—Reykjavík.
Leikfélag Akureyrar hefur nú
sitt 56. leikár, og mun starfsemi
þess verða með liku sniði og
undanfarin þrjú ár. Meginmark-
mið félagsins i framtiðinni verður
að vinna að þvi að koma upp at-
vinnuleikhúsi i höfuðstað Norður-
lands, Akureyri, og þar með
sköpuð aðstaða fyrir fastráðna
leikara. Þetta er aðkallandi og
þarft verkefni, þar sem leikstarf-
semin hefur hingað til byggzt á
þátttöku fólks i fullri atvinnu,
sem þurft hefur að sækja æfingar
á svo til hverju kvöldi yfir vetur-
inn, en sýnd hafa verið fjögur til
fimm viðamikil leikrit yfir vetur-
inn.
Fyrsta skrefið að áðurnefndu
markmiði var stigið fyrir þemur
Guörún Asmundsdóttir leikkona
stjórnar fyrsta leikriti L.A. á
nýbyrjuöu starfsári.
Nokkrir Eyja-
bátar á netum
KJ—-Reykjavik.
— Það er nýjung hér að bátar
séu á netum á þessum tima árs,
sagði Sigurgeir Kristjánsson
fréttaritari Timans i Vestmanna-
eyjum i gær, þriðjudag, en
undanfarið hafa 6-8 Eyjabátar
stundað netaveiöar, og fengið
sæmilegan afla einn og einn róð-
ur.
Bátarnir fá aðallega ufsa, og
hafa sumir bátanna siglt með afl-
ann, og selt á Þýzkalandsmark-
aði. Huginn mun hafa stundað
þessar netaveiðar einna lengst,
og seldi hann fyrir um hálfum
mánuði i Þýzkalandi og fékk 34
krónur fyrir kilóið af ufsanum. Þá
mun Bergur vera um það bil að
selja.
Sigurgeir sagði, að aflinn heföi
verið rýr i netin, nema einn og
einn túr, og það sama gilti um
togbátana. Afli þeirra hefði verið
miklu lakari i ár en á sama tima i
fyrra, og mætti kenna mikilli
ásókn á mið Eyjabáta um hinn
lélega afla.
Annars er heldur dauft yfir út-
gerðinni i Eyjum um þessar
mundir, eins og oft vill verða á
þessum tim árs, og er þá timinn
notaður til að taka bátana i slipp,
mála og lagfæra eftir þvi sem
þörf krefur.
árum, er félagið réð sér fram-
kvæmdastjóra. t haust var annað
skref stigið með ráðningu leik-
stjóra. Er það Magnús Jónsson,
sem m.a. setti á svið hjá L.A. i
fyrra og hitteðfyrra Þiö munið
liann Jörund.og Túskildingsóper-
una,sem Þjóðelikhúsið er einmitt
að hefja sýningu á.
— t vetur áformar L.A. að sýna
fjögur leikrit, þar af eitt barna-
leikrit. Fyrir velvild hins nýja
leikhússtjóra L.R. tókst félaginu
að fá þá þjóðkunnu leikkonu Guö-
rúnu Asmundsdóttur, sem er
fastráðin hjá L.R., til að stórna
fyrsta verke. vetrarins, Stundum
og stundum ekki eftir Arnold og
Bach, með forleik eftir Jón
Hjartarson, sem unninn var i
samvinnu við leikendur L.A.
Leikritið er mjög af sama togi
spunnið og hinn geysivinsæli
gamanleikur Spanskflugan, en
það var einmitt Guðrún, sem leik-
stýrði honum. Það má geta þess i
sambandi við Stundum og stund-
um ekki, að það er dálitið sögu-
legt verk. Það var fyrst sýnt i
Iðnó fyrir rúmum þrjátiu árum
og var flutningur þess i upphafi
bannaður af siðferðislegum
ástæðum. Það, sem þótti brjóta i
bága við siðferðiskröfur þessa
tima, var atriði nokkuð, þar sem
leikkona kemur fram i sundbol
(reyndarekki bikini).. Þetta þótti
aldeilis óforskammaður dóna-
skapur, enda þótt blessuð konan
hefði að auki verið sveipuð bað-
slopp. Siðar var þessi leikur sýnd-
ur við miklar vinsældir.
Næstu verkefni verða hið al-
kunna og vinsæla barnaleikrit
Kardemommubærinn eftir
Thorbjörn Egner, og verður það
að likindum sýnt i janúar.
Einhvern tima ym miðjan vetur
verður Brúðuheimilið eftir Ibsen
sýnt. Leikrit þetta fjallar m.a.
um stöðu konunnar i þjóðfélag
inu og er sigilt, þannig að ekki
kemur að sök, þótt það sé samið
fyrir einum hundrað árum,
(Ibsen, 1828-1906), en það er nú
sýnt viða um heim.
Nánar verður skýrt siðar frá
siöasta verkefni L.A. á leikárinu,
en það veröur væntanlega
islenzkt leikrit eftir kunnan höf-
und.
Þess má geta, að L.A. heldur
leiklistarnámskeið I vetur, eins
og verið hefur. Hefst það fyrsta
um miðjan október og stendur i
tvo mánuöi. Þá gengst félagiö
einnig fyrir bókmenntakynningu.
Seld verða stuðningsáskriftar-
kort að þriðju og fjórðu sýningu
hvers leikrits i vetur með 25%
afslætti frá venjulegu miðaverði.
Þá fær skólafólk kost á hálfvirðis-
miðum.
— Frumsýning á Stundum og
stundum ekkiverður væntanlega
19. október. Aðalleikendur eru:
Jón Kristinsson, Guðlaug Her-
mannsdóttir, Þórhalla Þorsteins
dóttir, Arnar Jónsson, Agúst
Guömundsson, Þráinn Karlsson,
Marino Þorsteinsson, Hjördis
Danielsdóttir og Helga Thorberg.
Aðsókn að sýnisgum L.A. var
heldur meðdræmara móti i fyrra,
en þrátt fyrir mikið færri sýning-
ar var hún ekki mikið lakari en að
Þjóöleikhúsinu og sizt lakari en
að Iðnó. Alls voru sýningargestir
L.A. á siðasta ári á áttunda þús-
und, en ibúar eru um 10.000.
____TÍMINN_____________ _________Fimmtudagur 12. október 1972
Ljóðakvöld í Norræna húsinu
Tvö skáld lesa úr eigin verkum
Erl-Reykjavik
I kvöld kl. 20.30 veröur i
Norræna húsinu haldið norsk-
islenzkt ljóðakvöld þar sem
skáldin Knut Odegaard og Einar
Bragi lesa úr eigin verkum.
Skáldin hafa þýtt hvort annars
ljóð á móðurmáli sitt og munu
lesa þau bæði á móöurmálinu og i
þýðingu. I lestrarhlénu mun svo
Knut ödegaard leika á flautu
fyrir samkomugesti.
A fúndi með fréttamönnum,
sem haldinn var i Norræna húsinu
s.l. þriðjudag, kom fram, að
skáldin tvö hittust fyrst i Norræna
húsinu vorið 1971 er hér var
haldin norræn ráðstefna. Upp úr
þeim kynnum tókst með þeim
samstarf um gerð og útgáfu nor-
ræns ljóðasafns, sem nú er nær
tilbúið og nefnist i vinnuhand-
ritinu Fjórir undir árum. Sú
skýring fylgir nafninu, að i
bókinni verða ljóð eftir fjögur
norræn skáld. Auk þeirra tveggja
sem áður er getið og ritstýrt hafa
verkinu, verða i safninu ljóð eftir
Gunnar Björling, einn af
brautryðjendum sænskrar nú-
timaljóðlistar i Finnlandi, og
færeyska ljóðskáldið Steinbjörn
Jakobsen, en sum af ljóðum hans
hefur Ingrid Jacobsen þýtt á
dönsku, en önnur birtast i norskri
þýðingu Knuts ödegaards.
Einar Braga ætti ekki að þurfa
að kynna islenzkum ljóða-
unnendum, en hann hefur nú i
rúma tvo áratugi verið með ,'af-
kastamestu og vandvirkustu ljóð-
skálda á Islandi. Knut ödegaard
er aðeins 26 ára að aldri, en hefur
þó .gefið út þrjár ljóðabækur og
hin f jórða er i prentun. Hann lagöi
um skeið stund á guðfræði, en
hvarf frá námi og er nú bók-
menntagagnrýnandi við Aften-
posten. Ljóð hans fjalla mörg um
þá niðurniðslu, er viða á sér stað
i hinum dreifðu byggðum Noregs,
en skáldið er sjálft fætt og upp
alið i sveit á vesturströndinni og
er æskuheimili hans nú i eyði —
gaard. Um yrkisefni sin og
þjóðfélagsafstöðu sagði Knut, að i
fyrstu hefði hann einkum ort ljóð-
ræn smákvæði, en siðar hefði
hann tekið fyrir raunveruleikann,
og orðið pólitiskari — án þess þó
að gerast á nokkurn hátt
pólitiskur skósveinn eins né
neins. Kvæði hans standa rótum i
þvi hugarfari, sem rikir i hinum
dreifðu byggðum gagnvart sam-
þjöppun valds- og menningar-
stofnana i stærri stöðunum, og
birtist nú sfðast i þjóðaratkvæða-
greiðslunni um EBE. Hann er þvi
einn ötulasti talsmaðurinn fyrir
„jafnvægi I byggð landsins” i
heimalandi sinu.
Skáldin Knut ödegaard t.v. og Einar Bragi t.h. á tröppum Norræna hússins ásamt hinum nýja for-
stjóra þess, Maj Britt Imnander fil. mag.
Timamynd: Róbert.
Slysatrygging sjómanna
Greinagerð frá Farmanna- og fiskimannasambandi íslands
Að undanförnu hafa farið fram
á opinberum vettvangi miklar
umræöur um slysatryggingamál
sjómanna i tilefni af gildistöku
laga nr. 58/1972, en lög þessi
gengu i gildi 1. október s.l.
Bótareglur varðandi slys, er
sjómenn verða fyrir i starfi sinu,
hafa lengi verið óviðunandi. Sjó-
maður, sem slasast, hefur að visu
fengið bætur frá almanna-
tryggingunum og slysabætur
samkvæmt ákvæöum kjarasamn-
inga, en þessar bætur hrökkva að
jafnaði skammt til að bæta allt
tjónið. Aðrar tjónabætur hafa
yfirleitt ekki fengizt greiddar, ef
hinn slasaði á vegna aðgæzlu-
skorts sjálfur sök á slysinu eða
ekkert verður upplýst um orsakir
þess. Hinn slasaði veröur þvi iöu-
lega að sitja uppi með mikið tjón
óbætt, ef um örorkuslys er að
ræöa, en aðstandendur hans, ef
það er dauðaslys. Þessar bóta-
reglur hafa bitnað sérlega harka-
lega á yfirmönnum flotans, þar
sem dómstólar gera mun meiri
kröfur til yfirmanna en undir-
manna um aögæzlu og rétt vinnu-
brögð. Yfirmaöur, sem verður
fyrir slysi, er þvi oft á tiöum tal-
inn sjálfur bera ábyrgð á slysinu
og fær þvi engar bætur umfram
þær lágmarksbætur, sem áður
eru greindar.
Þegar fumvarp til áðurgreindra
laga, er gengu i gildi 1. október
s.l. var lagt fram á Alþingi á s.l.
vetri, þá lýsti F.F.S.l. yfir stuön-
ingi við frumvarpið, en fór þess
jafnframt á leit, að breytingar
yrðu gerðar á þvi. Voru þær óskir
að verulegu leyti teknar til greina
með breytingartillögu þeirri, er
sjávarútvegsráðherra flutti við
frumvarpið, en hún var samþykkt
af Alþingi. Lög þessi leggja hlut-
læga ábyrgð á útgerðarmenn, það
er að segja skylda þá til að greiða
fullar bætur i öllum slysatilfellum
nema i þeim tiltölulega fáu til-
vikum þegar hinn slasaði hefur
sýnt af sér vitavert gáleysi.
F.F.S.I. litursvoá,að siglingar og
sjósókn séu mjög hættulegur at-
vinnurekstur og af þeim sökum
fyllilega réttmætt i grundvallar-
atriðum að leggja hlutlæga fé-
bótaábyrgð á heröar útgerðar-
manna þegar sjóslys eiga sér
stað, enda er hliðstæð ábyrgð
þekkt hér á landi þegar um bif-
reiðaslys er að ræða.
Lög nr. 58/1972 hafa að undan-
förnu sætt harðri gagnrýni af
hálfu samtaka útvegsmanna og
vátryggingafélaganna. Margt er
ofsagt i þessari gagnrýni en sumt
er réttmætt eða gefur að minnsta
kosti tilefni til að skoða máliö
betur. Þess vegna gat F.F.S.l.
fyrir sitt leyti fallizt á að fresta
gildistöku laganna til næstu ára-
móta i trausti þess að málinu
lyktaði með viðunandi úrbótum á
bótarétti sjómanna. Við endur-
skoðun laganna eru það einkum
eftirfarandi breytingar, sem
koma til álita:
1. aö fella niður hlutlæga
ábyrgð útgerðarmanns á land-
mönnum, er starfa i þágu skips,
2. að tryggingin taki til út-
gerðarmanns, sem sjálfur er
skipverji,
3. að takmarka hina hlutlægu
ábyrgð þegar skip ferst með
allri áhöfn.
Að öðru leyti telur F.F.S.I. eöli-
legt að halda óbreyttri grund-
vallarreglu laganna um hlutlæga
ábyrgð útgerðarmanns. Þó er rétt
að benda á þann möguleika að i
stað hinnar hlutlægu ábyrgðar
gæti komið róttæk endurbót á
slysatryggingu sjómanna, annað
hvort með breytingum á gildandi
ákvæðum kjarasamninga eða
með lagasetningu. I slikri breyt-
ingu, ef til kæmi, þyrfti að felast:
a. stórfelld hækkun á hámarks-
fjárhæðum örorkubóta og
dánarbóta og visitölubinding
þeirra,
b. samræming bótafjárhæð-
anna,svo að mismunar gæti eigi
eftir þvi hvort um er að ræöa
kaupskip, togara eða báta,
c. dagpeningaréttur á timabil-
inu frá þvi kaupgreiðslu lýkur
þar til hinn slasaði fær örorku-
mat,
d. sérstök hækkun dánarbóta
þegar hinn látni lætur eftir sig
konu og börn.
Fleiri breytingar á slysabótum
koma vissulega til athugunar, ef
þessi leiö verður farin. Slysa-
tryggingin hefur þann kost, að
það er mjög einfalt að ákveða
bótafjárhæð og hinn slasaði þarf
ekki að standa i langvinnum og
kostnaðarsömum málaferlum til
að fá rétt sinn v.iöurkenndan. Auk
þess eru iðgjöld af slysatryggingu
lægri heldur en af ábyrgðar-
tryggingu, sem felur i sér hlut-
læga ábyrgð.
F.F.S.l. leggur að lokum rika
váherzlu á að athugun a
slysatryggingamálum sjómanna
verði hraðað eftir föngum og að
sambandiö fái aðild að þeirri
endurskoðun.
Reykjavik 10. október 1972
Stjórn Farmanna-og fiski
mannasambands lslands.