Tíminn - 13.10.1972, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Föstudagur 13. október 1972.
Hátt áfengisverð
— færri drykkjusjúklingar
Myndin var tckin á umræöufundi vaktavinnufólks, sem haldinn var i lok september.
Stóraukið fræðslu-
starf B.S.R.B.
Fræðslunefnd Bandalags starfs-
manna rikis og bæja heíur aukið
mjög starfsemi sina að undan-
förnu. Hefur aðstaðan i þeim efn-
um gerbreytzt við starfrækslu or-
lofsheimila og veitingaskála
samtakanna að Munaðarnesi i
Borgarfirði og einnig er nú verið
að taka i notkun fundarsal i hinu
nýja húsnæði bandalagsins að
Laugavegi 172, sem henta fyrir
fræðsluhópa, sem ekki eru þeim
mun fjölmennari.
Vetrarstarf l'ræðslunefndar er
þegar byrjað og fór það myndar-
lega af stað. Miðvikudaginn 27.
sept. s.l. var haldinn umræðu-
fundur að Hótel Ksju um málefni
vaktavinnufólks. Bátttakendur
voru 115 og skiptust þeir að loknu
framsöguerindi Haraldar Stein-
Toppverð í
Danmörku
Islenzku bátarnir
seldu fyrir 33 milljónir
ÞO-Keykjavik
Sildarsölur i Norðursjó gengu
mjög vel i siðustu viku. Þá seldu
33 islenzk sildveiðiskip 1 .(>64 lestir
af sild til manneldis, i'yrir rúmar
32 milljónir isl. kr. og meðal-
verðið var að þessu sinni 19.50 kr,
sem er það langhæsta, sem
íengizt hel'ur á þessu ári.
Sölurnar i siðuslu viku voru
yfirleitt mjög jafnar og sézt það
bezt á þvi, að lægsta meðalverð
var kr. 17.79 en það hæsta kr.
21.62, en það meðalverð fékk
Helga Guðmundsdóttir BA.
Hæstu heildarsöluna, eins og
svo oft áður, fékk Loftur Bald-
vinsson EA, en Loftur seldi 103
lestir 4. okt. fyrir 2.155.478.00 kr
og með þessari sölu er Loftur
Baldvinsson búinn að selja fyrir
röskar 7 milljónir á 3 vikum, sem
er mjög gott.
ÞÓ—Reykjavik.
Stjórn Farmanna- og fiski-
mannasambands tslands
samþykkti einrónia á fundi sinum
4. október. að verða við tilmælum
stjórnar Landssöfnunar i land-
helgissjóð um að skrifa sam-
bandsfélögum sinum með hvatn-
ingu um að hver einstakur félagi i
sambandinu veiti atvinnurek-
anda sinum skriflega heimild til
að greiða landssöfnuninni jafn-
virði launa sinna einn dag i októ-
bermánuði 1972, sem skráð verði
sem gjöf eða framlag viðkomandi
félaga i þeim tilgangi að kaupa
nýtt björgunar- og varðskip fyrir
islenzku landhelgisgzluna.
Umbjóðendur allra atvinnurek-
enda hafa fyrir sitt leyti
samþykkt að annast slikar
greiðslur og koma þeim til skila.
Ætlazt er til, að allir landsmenn
eigi þarna hlut að máli.
þórssonar i umræðuhópa, sem
fjölluðu um mismunandi þætti
varðandi launa- og starfskjör
vaktavinnufólks. Niðurstöður
voru kynntar i fundarlok og verða
þær siðan ræddar af sérstakri
nelnd vaktavinnufólks og loks
lagðar l'yrir nýjan umræðufund
siðar i vetur.
Næsti áfangi i fræðslustarfinu
er ráðstefna um samningsréttar-
mál rikis- og bæjarstarfsmanna,
sem haldin verður að Munaðar-
nesi um næstu helgi (13.-15. okt.).
Málsheljendur verða Kristján
Thorlaeius og Albert Kristinsson,
sem eru lulllrúar BSRB i nefnd,
sem nú vinnur að endurskoðun
laga um kjarasamninga. Einnig
tala þar llalldór E. Sigurösson,
fjármálaráðherra, og Hannibal
Valdimarsson, félagsmálaráð-
herra. Munu framsögumenn sið-
an svara spurningum, sem
starfshópar beina til þeirra um
samningsrétt opinberra starfs-
manna. Loks munu sjö starfshóp-
ar fjalla um ýmsa þætti varðandi
fullan samnings- og verkfallsrétt.
Þátttakendur verða rúmlega 50
og þegar fullskipað á ráðstefn-
una.
Nýstárlegast er svo félags-
málanámskeið, sem hefst i næstu
viku og stendur til 26. nóv. n.k og
er það ætlað fyrir trúnaðarmenn i
bandalagsfélögum og áhugamenn
um félagsmálefni.
Fyrst skiptist námskeiðið i þrjá
starfshópa, sem koma saman i
húsnæði BSRB að Laugavegi 172
einu sinni i viku (einn hópur á
mánudagskvöldum, annar á mið-
vikudögum og sá þriðji á fimmtu-
dögum). Skipting verkefna er i
aðalatriðum þessi:
1. kvöld: Samtalstækni og sam-
skipti við aðra.
2. kvöld: Fundatækni og ræöu-
mennska.
3. kvöld: Samningatækni og
undirbúningur samningagerðar.
4. kvöld: Réttindi og skyldur
starfsmanna.
Fyrir framlagið kvittast i
þrennu lagi á sérstök eyðublöð
Landssöfnunarinnar. Gefandi
heldur einu eftir, sem er frádrátt-
arbært við skattframtal. en at-
vinnurekandi og Landssöfnun fá
sitt hvort.
Undirskriftareyðublöð til
greiðsluheimildar ásamt öðrum
gögnum varðandi málið, mun
Landssöfnunarstjórnin láta liggja
frammi hjá atvinnurekendum.
Úrfærsla landhelginnar og frið-
un miða sem framtið lands. hefur
alltaf verið eitt af höfuðmálefnum
Farmanna- og fiskimannasam-
bands lslands. Lengi hefur þörfin
verið okkur brýn, en nú er hún
orðin okkur lifsnauðsyn.
Verum nú samtaka i þessu lifs-
hagsmunamáli.
Með einlægum
sambandskveðjum
Stjórn Farmanna- og
fiskimannasambands íslands
5. kvöld: Kjarasamningar opin-
berra starfsmanna.
Siðan starfa allir hóparnir sam-
eiginlega i Munaðarnesi frá
fimmtudegi 23. nóv. til sunnudags
26. nóv. Þar verður m.a. fjallað
um starfsemi og skipulag BSRB
og verða forystumenn bandalags-
ins fyrir svörum um þau efni.
Einnig munu starfshópar þjálfa
sig i fundahöldum og samninga-
gerð.
Þegar hefur allstór hópur til-
kynnt þátttöku, en siðustu forvöð
eru fyrir þá, sem áhuga hafa á
námskeiðinu, að gefa sig fram
þegar i stað við skrifstofu BSRB,
eða það bandalagsfélag, sem þeir
eru meðlimir i.
Loks verður tveggja daga
fræðsluráðstefna um lifeyris-
sjóðsmál haldin að Hótel Esju
föstudaginn 3. nóv. og laugardag-
inn 4. nóv. Kramsögumaður verð-
ur Jón Sigurðsson, ráðuneytis-
stjóri, sem er i stjórn Lifeyris-
sjóðs starfsmanna rikisins. Verð-
ur siðan skipt i umræðuhópa og
einnig munu kunnugir menn
fjalla um ýmis atriði málsins i
umræðuþætti.
Þátttaka er heimil öllum
meðlimum bandalagsins, svo og
lifeyrisþegum i lifeyrissjóðum
opinberra starfsmanna og þarf að
tilkynnast skrifstofu BSRB fyrir
27. okt. n.k.
Fræðslunefnd BSRB er þegar
farin að huga að áframhaldandi
fræðslustarfi eftir áramót, og þá
m.a möguleika á starfi utan
Reykjavikursvæðisins.
Sjálfvirkur sími
í Búðardal
Sextiu og tveir sjálfvirkir simar
voru teknir i notkun i Búðardal á
miðvikudaginn, en þá var sjálf-
virk simstöð opnuð þar formlega.
Svæðisnúmer i Búðardal er 95,
en notendanúmer 2100 til 2199.
Búðdælingar eru þar með
komnir i sjálfvirkt simasamband
við aðra landshluta, og má búast
við að simareikningurinn hækki
hjá þeim fyrstu mánuðina eftir
sjálfvirknina, en sú hefur raunin
orðið á, þar sem sjálfvirkar sim-
stöðvar hafa veriö opnaðar.
Danskt útgáfufyrirtæki, Anders
Nyborg hefur tekið sér fyrir
hendur að gefa út á ný frægar
bækur um norræn éfni. Byrjar
það á þvi að gefa út grænl.
þjóðsögur, fjögur bindi, alls 664
blaðsiður.
Þjóðsögurnar voru upphaflega
prentaðar i Góðvon árið 1859,
bæðiágrænlenzku og dönsku. Þær
voru skráðar af grænlenzkum
mönnum og skreyttar tré-
skurðarmyndum og kopar-
stungum og voru myndir þessar
A alþjóöaráðstefnu um áfengis-
og fikniefnavandamálið, sem
lialdin var i Amsterdam i byrjun
scpt. i ár á vegum ICAA, var
kanadíski visindamaöurinn
Róbert Popham, sæmdur
Jellinekverölaununum. Er þaö
mesta viðurkcnning, sem veitt er
visinda mönnum, sem að
rannsóknum á áfcngis- og fíkni-
efnamálum starfa.
Nýlega hefur Róbert Popham
ásamt tveim öðrum löndum
sinum, Wolfgang Schmidt og Jan
de Lint, sem báðir eru þekktir
vegna rannsókna sinna á áfengis-
málum samið skýrslu um tjón af
völdum áfengisneyzlu. Er
skýrslan samin a vegum einnar
merkustu rannsóknarstofnunar
heims á þessu sviði, Addiction
Research Foundation of Ontario.
t skýrslunni komast visinda-
mennirnir að þeirri niðurstöðu,
að færri yröu áfengi að bráð,
drykkjusjúklingum fækkaöi, ef
Enn þá hefur ekki tekizt aö
leysa Laxárdeilu, þótt hennar
hafi ekki mikiö gætt aö undan-
l'örnu i fjölmiðlum. Óleyst eru
milli 2(1 og 30 dómsmál, sem rekja
má til þessa mikla ágreinings
milli bænda viö Laxá og Mývatn
og Laxárvirkjunar.
Mál bænda við Mývatn á
hendur Laxárvirkjun snúast
aðallega um skerta urriðaveiði og
eyðileggingu á bökkum Mývatns
og á hólmum og eyjum i vatninu
með vatnsboröshækkun þeirri,
sem stiflur Laxárvirkjunar hafa
valdið. Mál bænda i Laxárdal
snúast hins vegar aðallega um
umráðatakmarkanir, sem þeir
telja Laxárvirkjun hafa fellt á
jarðir sinar með áætlunum um að
leggja dallinn undir vatn.
Nú, eftir að landhelgisdeildan
milli Islendinga annars vegar og
Breta og Þjóðverja hins vegar,
hefur risið halda þingeyskir
bændur þvi mjög á loft að barátta
þeirra fyrir Laxá og Mývatni sé
barátta fyrir þingeyskri land-
helgi. Sérstaklega vitna þeir þar
til orða forsætisráðherra um,að
landhelgin verði varin með öllum
tiltækum ráðum.
Enda þótt Laxárdeilan hafi að
vonum horfiö mjög i skugga land-
helgisdeilunnar, er þó viða
erlendis fylgzt af athygli með
framvindu mála við Laxá og
Mývatn.
1 bréfi frá forseta og aðalfram-
kvæmdastjóra Þýzku náttúru-
verndarsamtakanna segir:
,,Skömmu eftir að við höfðum á
öndverðu ári 1972 beitt áhrifum
okkar i Laxármálinu með atbeina
Alþjóðlegu fuglaverndarstofnun-
arinnar, bar dr. Panzer okkur enn
þær fréttir.að Laxá og Mývatni
væri ógnað með áætlun um gerð
stórrar virkjunar til rafmagns-
framleiðslu.
Okkur er mjög hjartfólgið eitt
merkilegasta landslag jarðar-
kringlunnar og þvi leyfum við
sumar verk Grænlendinga
einkum Arons frá Kangek og Jens
Kreutzmann, sem báðir eru enn i
minnum sökum verka þeirra,
sem á prent komust.
1 hinni nýju útgáfu verður
önnur siðan á grænlenzku en hin á
dönsku alls 46 þjóðsögur. Tré-
skurðarmyndirnar eru 41, kopar-
stungurnar fjdrtán og þar að auki
tveir uppdrættir. Enn fremur eru
átta söngvar með nótum og tvær
litmyndir. Þetta verk mun kosta
244 krónur danskar i þokkalegu
bandi.
verð áfengra drykkja hækkaði
verulega frá þvi sem nú er.
Visindamennirnir segja: „Alit
okkar er, að rikisstjðrnir ráði
öflugu vopni til að hafa hemil á
áfengisneyzlu. Samt sem áður er
margt, sem kemur i veg fyrir, að
þvi sé beitt. Til að fjarlægja þær
hindranir verður að fræða al-
menning um hættur mikillar
áfengisneyzlu.
Ekki leikur á tveim tungum, að
neyzlan eykst, ef verðið er lágt,
en minnkar með hækkuðu verði.
Það hefur komið i ljds, að i
löndum, þar sem verð áfengis er
hærra en til dæmis i Kanada, er
drykkjusýki fátiðari og dauðsföll
af völdum skorpulifrar færri.
Verðlag er alls ekki það eina,
sem ahrif hefur á áfengisneyzlu,
en það virðist raunhæfasti
þátturinn og sá, sem auöveldast
er að notfæra sér i baráttunni við
drykkjusýkina.”
okkur i nafni 2,2 milljóna félaga
samtakanna að leggja sem ein-
dregnast að yður að láta hvergi
undan i baráttu yðar til að bægja
þessum háska frá Laxá og Mý-
vatni.
Þótt ekki sé litið til þess tjóns,
sem hljótast kann á seiðum af
vatnshverflum og stiflumann-
virkjum, er það allt að einu álit
staðkunnugra sérfræðinga að við
búnar séu djúpstæðar breytingar
á landslagi og þó einkanlega á
öllu vatnskerfi héraðsins með
þungvægum vistfræðilegum af-
leiðingum og þá þurfi ekki lengi
að biða óbætanlegra spjalla.
Um viða veröld fengju menn
ekki skilið, hvernig svo gömul
menningarþjóð, sem Islendingar
gæti látið sig henda að ofurselja
eyðileggingu dýrmætasta hluta
lands sins að Þingvöllum ef til vill
undanskildum.
Þegar höfð er i huga auðlegð
lands yðar að annars konar
vatnsafli og jarðhitasvæðum og
annáluð hæfni islenzkra verk-
fræðinga, þá getur það ekki verið
annað en staðföstu sannfæring
okkar, að ekki muni miklu þurfa
til viðbótar til að kosta svo að
takast muni að framleiða nægi-
legt rafmagn, án þess að stofna
Laxá og Mývatni i hættu.”
600 opnuðu spari-
iánareikninga á viku
KJ-Reykjavik
— Við erum mjög ánægðir með
undirtektirnar við sparilánin, og
hafa þær raunar farið fram úr
okkar björtustú vonum, sagöi
Helgi Bergs bankastjóri i Lands-
bankanum, er Timinn leitaði
frétta hjá honum af þessari
nýjung i starfsemi bankans.
— Fyrstu vikuna voru opnaðir
600 sparilánareikningar i aöal-
bankanum og útbúunum 1
Reykjavik og úti á landi, sagði
Helgi, og virtist sem fólk i
Reykjavik tæki fyrr við sér en fólk
úti á landi, þar sem kippur kom
ekki i sparilánin fyrr en síðari
hluta vikunnar.
— Flestir gera samning um
sparnað i 12 mánuði, en sá mögu
leiki er fyrir hendi að lengja
sparnaðartimann i 18 eða 24 mán-
uði.
Svo sem skýrt hefur verið frá
áður, þá byggjast sparilánin á þvi
að fólk gerir samning við Lands-
bankann um að spara ákveðna
upphæð i 12, 18 eða 24 mánuði, og
að loknu sparnaðartimabilinu á
fólk kost á að fá lán i bankanum.
Engin skilyrði eru sett fyrir lán-
tökunni önnur en reglusemi i við-
skiptum við bankann, og sama
daginn og sparitimabilið er liðið,
getur fólkið fengið lánið.
Farmanna- og fiskimannasambandið
hvetur sjómenn til að gefa
Grænlenzkar þjóðsögur
frá 1859 gefnar út á ný
Erlend náttúruverndar
samtök fylgjast með
Laxármálinu