Tíminn - 15.10.1972, Side 6

6
TÍMINN
Sunnudagur 15. október 1972
Innbrotin i sundlaugarnar um
helgina, verða til þess að beina
athygli fólks enn á ný að þvi þjóð-
félagshöli, sem skemmdarverka-
æði og eyðileggingarhneigð er
orðið. Þar er siður en svo um
nokkuð nýtt að ræða, skemmdar-
verk á almenningscignum eru að
verða daglegt brauð. Ilér er um
að ræða félagslegt vandamál,
sem þarf að reyna að kryfja til
mergjar. I>ar cr þó við ramman
rejp að draga, þvi að altæk lög-
mál mannlegs atfcrlis eru ófund-
in enn og skoðanir skiptar manna
á meðal um slik efni. Timinn leit-
aði álits nokkurra manna um or-
sakir afhrota semþessara og ráð
til úrhóta, og fara sviir þeirra hér
á eítir.
Ilinrik Hjarnason lram-
kvæmdastjóri /Kskulýðsráðs. l>að
er ákallega erfitt að gefa algildar
lausnir við þessum spurningum
og nánast ekki hægt. Til þessa
liggja flóknar ástæður, og vart
hægt að henda reiður á þeim öll-
um. I>að er e.t.v. eðlilegt að hugsa
sér, að lólk, sem hér á hlut að
máli, eigi við mikil innri vand-
kvæði að striða og sé sjáll'u sér
ónógt á einhvern hátt og athalnir
þess tilraunir til að upphefja sig i
eigin augum og hópsins, sem það
umgengst. Gagnvarl þessu virð-
ist mér hinn almenni horgari
varnarlilill og verður að þola alls
konar ániðslu hótalaust.
llin hliðin á þessu máli er svo
aðgerðarleysi þjóðfélagsins i þá
ált að hjálpa svona l'ólki að leysa
sin vandamál og heina athöfnum
þess inn á nytsamari hrautir. fog
gadi t.d. sagt ýmislegt um skóla-
kerlið, sem mér virðist ol't á tið-
um beinlinis niðurlægja þá, sem
minna mega sin. I>etta gerisl að
minu viti einkum á erfi stigum
skyldunámsins. Við gelum lika
nel'nt það tvöfalda siðferði, sem
rikir i þjóðl'élaginu, til da-mis
gagnvari ál'engi. Við sliindum
með glasið i hendinni og prédik-
um bindindi. Við höfum allskvns
lagasetningar. sem þverhrotnar
eru daglega. án þess að nokkur
kippi sér upp við það.l'ella grelur
auðvitað undan virðingu fólks
lyrir liigum og reglu Við hiifum
da-min fyrir okkur. I.iig, sem ekki
er hirt um að sé Iramfylgt, eru
verri en engin liig.
Itagna l’étursdóttir.
f:g álit, að ekki sé hægt að tel ja
eina ástæðu orsök skemmdar-
verkafýsnar, heldur komi þar til
ýmsir þættir, sem fléttast saman.
og vil ég nefna nokkra.
1 islenzku þjóðfélagi, sem og
öðrum, er svo að sjá, sem virð-
ingarleysi íyrir eigin eignum og
annarra sé mjög almennt. t aug-
lýsingaáróðri t.d. virðist lika
flest gert til að óvirða það, sem
fólk þegar á, til að skapa þörf
fyrir ný innkaup. Ýmis konar
fjölmiðlar, kvikmyndir., og og
viss tegund blaða og bóka verka
oft á tiðum sem kennsla i
skemmdarverkum. Fólk fremur
stundum skemmdarverk vegna
sjúklegs ástands, sem getur átt
rætur sinar að rekja til andlegrar
eða likamlegrar takmörkunar.
uppeldishátta, eða andstöðu við
þjóöfélagið.
Hvar liggur sökin?
fyrst og fremst við unglinga og
börn, en við skulum hins vegar
varast að skella allri skuld á þau i
svona málum. Þar geta aðrir allt
eins átt hlut að máli.
Það er engin altæk lausn á
þessum vanda, en benda má á, að
þjóðfélagið mótar og rekur þá
stofnun, sem mest og lengst sam-
skipti hefur við börnin á mótunar-
skeiði, og á ég þar við skólann.
Vilji þjóðlélagið breyta sjálfu sér,
er skólinn réttur vettvangur lil að
hefjast handa, að ógleymdum
hjálpartækjum eins og fjölmiðl-
um, og við skulum hafa hugfast,
og hörnin i dag eru foreldrar á
morgun.
Kristján Guðmtindsson kennar.
Undirrótarinnar er e.t.v. að
leita i eftirlöldum atriðum, en þó i
misjöfnum mæli.
1. Almennt alhalnaleysi og lifs-
leiði.
2. Þörf til að fá útrás og skeyta
skapi sinu á einhverju.
:i. Þörf lyrir, að sýnast ,,töff” i
augum annarra.
4. Sjúkleiki og vanþroski.
Varðandi siöari hluta spurning-
arinnar, hef ég enga nærtæka
lausn á reiðum höndum. Bönnin
ein ná skammt. Þvi miður rikir
nær takmarkalaus vanvirða fyrir
almenningseign. Ilér þarf sitt-
hvað að koma til, ögun einstakl-
inga, almenn hugarfarsbreyting,
virðing lyrir umhverfi og, ekki
si/.t, virðing mannsins fyrir sjálf-
um sér.
Israel. Unga fólkið verður að læra
að þekkja skyldur sinar gagnvart
þjóðfélaginu og samborgurunum
og hegða sér i samræmi við það.
GiiöiTm A. Sinioiiar óperusöng-
kona.
Kg er nú þeirrar skoðunar, að
unglingarnir hérna hai'i það allt of
gott. Þeir halda, að þeir séu orðn-
ir fullorðnir um leið og búið er að
l'erma þá. Þeir hafa engar skyld-
ur gagnvart einum eða neinum.
Skemmtanir og aftur skemmtan-
ir er það eina sem kemst að hjá
þeim. Kf þeir komast ekki á böll
þrisvar i viku, þá er allt ómögu-
legt. Það er ekkert heilbrigt við
þetta. Blöðin og blaðamennirnir
gera nú lika sitt til bölvunar. Þau
eru alltaf að blása út fréttir um
allskonar fyllirissamkomur út
um allt.
Það er min reynsla, að foreldr-
ar eru fúsir til að trúa öllu illu upp
á annarra manna börn, en engu
upp á sin eigin. Ef eitthvað hendir
börnin þeirra, er það alltaf ein-
hverjum öðrum að kenna.
Svo er það þáttur þess opin-
bera. Það er alltaf verið að tönnl-
ast á þvi. hvað eigi nú að gera
næst fyrir unglingana. Ilvað á nú
að byggja næst fyrir þá o.s. frv.
Enginn hugsar um gamla fólkið
og vandamál þess.
Ég ec þeirrar skoðunar. að
bezta lausnin sé herskylda. eða
þegnskylduvinna eins og er i
Giiniiur G iiðm undsson skóla-
stjóri.
Astæður þessa eru eflaust
margar og nefni ég þessar til:
Litið þegnlegt uppeldi og ófull-
nægjandi fræðsla um samfélags-
mál, óreglu og drykkjuskap á
mörgum heimilum, óheppilegan
félagsskap og neikvætt skemmti-
efni skort á aðstöðu til að koma til
hjálpar eða taka i taumana, þar
sem þörf er brýnust, litil og
óheppileg viðurlög við afbrotum.
Það þarf að gefa brotamönnum
færi á að bæta fyrir brot sin, svo
að þeir finni sig skuldlausa að
lokinni afplánun.
Til úrbóta gæti meðal annars
orðið meiri og betri fræðsla um
samfélagið, nauðsyn þess, kosti
þess og galla, skyldur við það.
Meiri aðstoð til handa þeim ung-
mennum, sem ekki eiga heimili,
sem fær eru um að annast uppeldi
þeirra,meiri viðleitni til að koma i
veg fyrir, að þeir, sem komnir eru
á glapstigu, nái að sýkja frá sér.
Við þurfum að leggja meiri
rækt við hugsjónalegt uppeldi
barna okkar, þannig að þau finni
iifi sinu tilgang i jákvæðri þjón-
ustu við samfélagið og sjálf sig.
Það, sem ég hef sagt hér, miðast
Sr. Sigurður llaukur Guöjónsson.
Við gleymum þvi ekki i upphafi,
að hamingja Islands felst meðal
annars i þvi, að þjóðin á mjög
efnilega æsku, og það er æði
margt, sem hún gerir til að lyfta
henni til þroska. Litil þjóð þarf
stóra menn og verður þvi að gera
meiri kröfur til þegna sinna i
námi en flestar þjóðir aörar.
Þetta leiðir af sér, að hluti hóps-
ins, sem betur fer er ekki stór,
getur ekki uppfylltkröfurer þjóðin
gerir til meðalmannsins, fyllist
þvi vanmáttarkennd, sem siðan
elur af sér hatur til hins þrúgandi
Framhald á bls. 19
Haustlskkun
Nú er tækifæri til að skreppa til sólar-
landa til að njóta sumarveðurs, sem
margir söknuðu hér þetta árið
sími 25100 beint samband við farskrár-
deild
LOFTLEIBIfí