Tíminn - 15.10.1972, Qupperneq 16

16
TÍMINN
Sunnudagur 15. október 1972
Þeir eru hér, af því að þá
langar til þess að læra
— Rætt við Guðmund Arnlaugsson, rektor,
um menntun fullorðna fólksins í Hamrahlíðarskólanum
(iuftmundur Arnlaugsson, rektor mcnntaskólans við llamrahlfö
Við erum stödd i mennta-
skólanum viö Hamrahlið. Það
mun varla þurfa þeim að segja,
sem eitthvað lylgjast með, að i
þeirri ágætu stofnun brá til
nýrra tiðinda i fyrrahaust: Mið-
aldra húsfreyjur og ráðsettir
heimilisfeður tóku að streyma i
skólann og sækja þar kennslu-
stundir. Hvað hafði gerzt? Var
allt þetta fólk oröið ruglað i
riminu og myndi það enn vera
innan tvitugsaldurs? Ó, nei.
Ekki var nú það. Hér var ein-
faldlega á ferðinni hin gagn-
mérka starfsemi að veila full-
orðnu fólki fræðslu, sem það af
ýmsum ástæðum hafði farið á
mis við i æsku sinni. Allt er
þetta alþjóð kunnugt.
Þegar nú þessi starfsemi er
að hefja annað starfsár sitt með
eins vetrar reynslu að baki, er
freistandi að ónáða rektor
skólans, Guðmund Arnlaugs-
son, og fá hjá honum nánari
l'regnir af þvi, sem gerzt hefur
— og ef til vill reyna aö spá i,
hvað gerast muni.
K.jöldinn kom....á óvart
- Nú hel'ur að sjáll'sögðu
enginn getað vilað, rektor, hve
margt fullorðið fólk myndi
sækja slikan skóla. Varð að-
sóknin i fyrra eitthvað lik þvi,
sem þið höl'ðuð búizl við?
— Já, það er nú skemmst frá
þvi að segja, að ég var i fyrra
að lala um það við ráðuneytið,
hvað við ættum að gera i
peningamálunum, el' mjög
margir sæktu um skólann. En
með orðunum „rnjög margir"
átti ég viðsvona eilthvað á milli
sextiu og hundrað manns. En
reynslan varð nú svona, eins og
menn vita, að það komu yfir
háll't þriðja hundrað manna.
Þetta sýndi, að þörl'in íyrir
þetta var miklu brýnni, en
maður hafði gert ráð fyrir, eða
el' maður vill orða það á annan
hátt: Ahuginn á þessu var miklu
meiri og almennari en maður
hafði þorað að vona, og það er
vissulega mjög gleðilegt. En
auðvitað skapaði það okkur
vissan vanda.
— En þið veittuð samt öllum
viðtöku?
— Já. Ætlun okkar var að
veita þessu l'ólki eitthvert lið.
Það segir sig sjálft, að ekki var
hægtað veita þvi sömu þjónustu
og nemendum i skóla. En ég
var þeirrar trúar, að fyrir
mann, er langar til að lesa utan-
skóla undir stúdentspróf, væri
það ákaflega mikill munur, þótt
hann l'engi ekki nema tiltölulega
litla kennslu. Hún mætti þá
gjarna vera i fyrirlestrarl'ormi
til þess að vekja nemendurna,
benda þeim á erfiða hjalla i
náminu og kannski að hjálpa að
einhverju leyti yfir þá. Þetta
taldi ég verulega lausn, þótt það
væri ekki nákvæm kennsla og
þjálfun eins og fram fer i skóla.
Við getum kallað það hjálp til
sjálfshjálpar. Meginþunginn
hvilir eftir sem áður á nemand-
anum sjálfum.
— Eruð þið ánægðir með,
hvernig þetta gekk?
—Ég held, að maður verði að
segja, að reynslan i fyrra hafi
verið framar öllum vonum. Að
sjálfsögðu mátti alltaf búast við
þvi, að verulegur fjöldi þessa
fólks félli frá af ýmsum orsök-
um. Sumir komust að raun um,
að þeir höfðu blátt áfram ekki
tima til þess að stunda þetta,
aörir sáu, þegar á reyndi að þeir
réðu ekki almennilega við það,
vþi satt að segja var þetta býsna
strembið prógramm, sem við
vorum með.
— Voru margir, af þeim sem
byrjuðu,sem ekki gengu undir
próf i vor?
— Já. Viö öðru var ekki að
búast. Mér finnst það samt
Iramar öllum vonum, að það
skyldi þó yfir eitt hundrað
manns koma til þess að þreyta
einhver próf á siðastliðnu vori.
— Standa til einhverjar
breytingar á tilhögun þessarar
fræðslu hinna fullorðnu?
— 1 hinum ákveðnu reglu-
gerðum, sem opna heimild fyrir
fullorðið fólk til þess að taka
stúdentspróf, er gert ráð fyrir
þvi, að prófið sé tekið i einu lagi,
það er að segja lokapróf i hverri
grein. Við erum hins vegar að
breyta skólanum þannig, að við
stefnum að þvi, sem við köllum
áfangakerfi. Það þýðir, að við
skiptum náminu niður i skýrt
afmarkaðar einingar, sem við
nefnum áfanga. Siðan ljúka
menn prófi i hverjum áfanga og
safna sér þannig stigum. Og
þegar þeir hafa safnað sér nógu
mörgum stigúm, þá hafa þeir
lokið stúdentsprófi i viðkomandi
grein.
— Er ekki þetta miklu þægi-
legra fyrir fólk, sem stundar
nám jafníramt fullri vinnu?
— Jú. Okkur fannst alveg
sjállsagt að bjóða fullorðna
fólkinu upp á þetta, einmitt
vegna þess, að slikt fyrirkomu-
lag er svo miklu þægilegra fyrir
fólk, sem stundar nám jafn-
framt öðrum störfum. Við
höfum reynt að koma fólki inn i
þetta kerfi, og prófin, sem tekin
voru i fyrra, eru fyrstu stigin,
sem þessir nemendur fá.
— Þáð er auðvitað ekki nein
smáræðis vinna, sem liggur á
bakvið stúdentspróf.
— Þegar ég sá i fyrra, hve
nemendur okkar voru geysilega
margir, brýndi ég það fyrir
þeim, hvilikur timi það er, sem
til þess arna þarf. I mennta-
skóla eru um það bil 36 kennslu-
stundir á viku. Þessar 36
kennslustundir vikulega, verða
eitthvað yfir eitt þúsund
kennslustundir á ári.Þannig er
fjögurra ára skólanám ekki
undir fjögur þúsund kennslu-
stundum, trúlega nokkuð meira.
Ef við svo gerum ráð fyrir, að á
bakvið kennslustund á skóla-
bekk liggi jafnlangur timi i
heimavinnu, þá er niðurstaðan
sú, aö það kostar, alveg minnst,
átta þúsund vinnustundir að
ljúka stúdentsprófi.
Haustheimtur eru góðar
— En hvað um þessa rösklega
hundrað nemendur, sem gengu
undir próf siðast liðið vor. Hafa
þeir komið aftur i haust?
— Já. Ég held að mér sé
óhætt að segja, að þeir hafi
skilaö sér, og séu byrjaðir á
verkefni annars árs.
— Komu margir nýir?
— Satt að segja er ég ekki
búinn að telja það alveg
nákvæmlega saman, en ég veit,
að það er einhvers staðar rétt
fyrir neðan tvö hundruð. Við
erum sem sagt með eitt hundrað
nemendur frá fyrra skólaári og
tæpa tvö hundruð, sem eru að
byrja núna þessa dagana. Það
eru þannig rúmlega þrjú
hundruð manna, sem við erum
með i fullorðinna fræðslunni.
Lillega svo sem einn eða tveir
tugir fram yfir þrjú hundruð.
— En hvers konar fólk er
þetta einkum?
— Þegar við töldum saman i
fyrra, var skiptingin eftir
kynjum furðujöfn. Þó voru
konur aðeins fleiri. Siðar kom i
ljós, að konurnar voru þraut-
seigari, það fór að halla á karl-
kynið, þegar á leið timann. Ef til
vill stafaði þetta nokkuð af þvi,
að þær höfðu betri aðstöðuna,
sumar hverjar, að minnsta
kosti. Margt af þeim voru
húsmæður. En sumir karl-
mennirnir komust að þvi, að
þeir voru i of erfiðri vinnu til
þess að þetta gæti gengið. Þeir
voru hreinlega of þreyttir til
þess að stunda svona mikið nám
að loknum vinnudegi sinum.
— Virðist þér þetta vera eins
núna?
— Já. Ég get ekki betur séð
núna, en að kvenfólkið sé alveg i
meirihluta.
Ihísmæðureru margar..
— Er þetta fullorðna fólk
flest á likum aldri?
— Nei, aldurinn er talsvert
breytilegur. Verulegur hluti eru
hdsmæður, sem búnar eru að
ala upp börn sin, farnar að hafa
léttara heimili og vilja þá
gjarna leita út i atvinnulifið á
ný. En svo er lfka talsvert af
ungu fólki, sem vinnur á skrif-
stofum og hefur annað hvort
áhuga á menntuninni sem slikri,
eða vill afla sér hennar til þess
að eiga betri kosta völ á vinnu-
stað sinum eða á vinnu-
markaðnum, yfirleitt.
Er ekki trúlegt, að þessi að-
sókn verði lik á næstu árum?
—Við verðum að gá að þvi, að
nú erum við að taka kúf, sem
safnazt hefur fyrir á mörgum
árum. Við erum með öðrum
orðum að bæta úr þörf, sem
orðin var brýn, og hafði reyndar
verið það lengi. Það má þvi
alveg búast við, að þetta jafnist
eitthvað, þegar frá liður. Engu
að siður geri ég ráð fyrir að það
verði stöðug þörf fyrir þetta.
Þeir verða alltaf fleiri og fleiri,
sem krafizt er menntunar af,
menntunin er mönnum meira og
meira virði i starfi, hún er viða
að verða komin inn i starfsmat
og heldur áfram að gera það i
auknum mæli. Enn er svo þess
að gæta, að þjóðfélagið breytist
alltaf örar og örar. Hinar ýmsu
starfsgreinar krefjast siauk-
innar sérmenntunar, og það er
ekki að þvi að spyrja, að sér-
menntunin krefst aftur
almennrar menntunar. Menn
verða til dæmis að geta lesið
kennslubækur á erlendum
málum, og menn verða að hafa
svolitla hugmynd um grund-
vallaratriði i almennum
greinum.
Það hafa sagt mér forstöðu-
menn ríkisstofnana, að þeir
kjósi gjarna stúdenta til starfa,
fremur en fólk með sér-
menntun. Stúdentarnir eru að
visu seinni fyrst i stað, t.d. i
vélritun og öðrum sérstörfum
en þeir síga á. Og þar kemur
þessi almenna grundvallar-
menntun þeim að haldi. Þeir
eiga betra með að tileinka sér
þá kunnáttu og tækni sem þarf
til starfsins.
— En svo við snúum okkur
aftur að fullorðinna fræðslunni
hér: A hvaða tima dagsins fer
kennslan fram?
— Það kom i ljós i fyrra, að
þetta fólk skiptist aðallega i
þrjá hópa. Stærsti hópurinn er
fólk, sem vinnur frá klukkan niu
á morgnana til fimm á daginn.
Þetta fólk vill gjarna ljúka námi
sinu i beinu framhaldi af vinn-
unni, svo við höfum kennslu-
stundir fyrir það á timabilinu
frá klukkan tæplega hálísex og
fram að kvöldmat, um klukkan
sjö. Siðan er hópur, sem er
alltaf bundinn á timabilinu frá
klukkan fimm til sjö. Það eru
einkum húsmæðurnar, sem þá
eru algerlega uppteknar við að
gefa fólki sinu kvöldmatinn.
Fyrir þær og aðra, sem eins er
ástatt um, höfum við tima frá
klukkan niu til hálfellefu. Loks
er svo dálitill hópur fólks, sem
vinnur vaktavinnu. Þessi hópur
er að visu ekki fjölmennur, en
segir sig sjálft, að þeir nem-
endur geta alls ekki komið á
neinum ákveðnum tima. Suma
daga koma þeir klukkan rúm-
lega fimm, stundum klukkan
niu, og loks suma daga alls ekki,
og verða þá að missa úr þann
Kennslustund. „Þeir cru hér, af þvi að þá langar til þess aö læra”. —Timamynd Gunnar.