Tíminn - 18.10.1972, Qupperneq 13
Miðvikudagur 1S. október. 1972
TÍMINN
13
DAGUR ÞORLEIFSSON:
II
Löggæzlumenn" eða hvað?
Á Úrriferðarmiðstöðinni hefur
maður tekið sér sæti á bekk, biður
eftir rútu. Hann er eitthvað van-
svefta, svo að honum rennur i
brjóst meðan hann situr þarna.
Hann hrekkur upp við það að lög-
regluþjónar taka hann fantatök-
um, hann er færður út i lögreglu-
bil, honum ekið i fangageymslu
og stungið þar inn i klefa. Mót-
mælum og tilraunum til útskýr-
inga er ekki svarað með öðru en:
þetta kemur þér ekki við, haltu
kjafti.
Fyrir utan óþægindi og leiðindi
missti maðurinn af rútunni.
önnur frásögn: Kona var fyrir
skömmu stödd á Hótel Sögu að
kvöldi til, i Súlnasal. Maður, sem
hún ekki þekkti, veittist þá að
henni fyrirvaralaust og veitti
henni höfuðhögg með þeim af-
leiðingum, aö hún missti sem
snöggvast meðvitund og mun
hafa fengið snert af heila -
hristingi, enda rúmföst i nokkra
daga á eftir. Dyraverðir tveir
komu á vettvang og kynnti annar
sig sem rannsóknarlögregluþjón.
Konan og kunningi hennar, sem
var i fylgd með henni, kröfðust
þess eðlilega að árásarmaðurinn
yrði tekinn höndum, en dyra-
verðirnir sem voru honum greini-
lega vinveittir, lögðu áherzlu á að
fá þau til að sættast á málið þá
þegar. begar þau neituöu þeim
kostum, kallaði rannsóknarlög-
reglumaðurinn til lögreglubil
með miklum liðskosti og lét hand-
taka — ekki ofbeldismanninn
heldur konuna og vin hennar, og
voru þau flutt niður á lögreglu-
stöð. Þar eö konan var illa haldin
eftir höggið, mæltust þau til þess
að henni yrði ekið á slysavarð-
stofuna. bvi haröneituðu lög-
reglumennirnir.
Árásarmanninum var hins-
vegar sleppt og fór hann ferða
sinna úr landi daginn eftir, vestur
um haf. Hann er annars kunnur
borgari hér i bæ, hagfræðingur og
rithöfundur út frá sinni fræði-
grein.
I þriðja lagi mætti svo kannski
drepa á frétt i Alþýöublaðinu nú
nýverið en þar segir frá manni,
sem tveir bandóöir sadistar úr
Reykjavikurlögreglunni mis-
þyrmdu svo austur á Hellu „fyrir
nokkrum árum” að hann var al-
ger öryrki eftir i hálft ár og biður
ekki fullar bætur meiöslanna ævi-
langt. En viti menn! Borgardóm-
ur sýknar lögregluþjónana af
skaðabótakröfu mannsins, en
kemst að visu aö þeirri niðurstöðu
að þeir hafi sýnt „óþarfa harð-
ræði” (sic). Væntanlega taka
hlutaðeigandi löggæzlumenn” þá
áminningu ekki of nærri sér.
i sambandi við handtöku Helga
Hóseassonar, húsasmiöa-
meistara, hefur lögreglan orðið
aðalumræðuefni manna undan-
farna daga. Og þá bregður svo
við, sem manni kom nú raunar
ekki alveg á óvart, að svo að
segja hver einasta manneskja,
sem maður talar við, tilfærir eitt-
hvert dæmi um ruddaskap eða
ótilhlýðilega framkomu lögreglu-
manna, sem sögumaður hefur
annaðhvort sjálfur orðið fyrir eöa
einhver, sem hann þekkir.
Virðing sú og traust, sem maöur
skyldi ætla að lögreglumenn nytu
sem löggæzlumenn, virðist ekki
vera til. Viðhorf ungs fólks og rót-
tæks til lögreglunnar markast
fremur af ógeði og fyrirlitningu
en beint af hatri, og jafnvel
ihaldssamir meðalborgarar
kvarta yfir kauðaskap og
plebbaorðbragði lögreglumanna.
Nú hafa kannski einhverjir
haldið, að fantaskapur einstakra
lögreglumanna væri ein-
staklingsframtak þeirra sjálfra
og að ekki þyrfti nema harðari
aga i lögregluna til að venja liðs-
menn hennar af þessháttar. En
nú bregður svo við að einn af
æðstu mönnum lögreglunnar,
Bjarki Eliasson, lýsir i sjónvarpi
yfiránægju sinni yfir fantabrögð-
um manna sinna, er þeir niddust
á Helga Hóseassyni. Okkur er þá
kannski óhætt að hætta að ásaka
einstaka lögreglumenn um van-
stillingu og sadisma. Kannski
hegða þeir sér svona samkvæmt
beinni skipun yfirmanna.
Okkur ætti að likindum einnig
að vera óhætt að hætta að horfa til
Brasiliu eða Sovétrikja i leit að
dæmum um fantaskap og
valdniðslu löggæzlumanna og
yfirvalda. Maður littu þér nær.
Bjarka Eliassyni er sjálfsagt
vorkunn, hann er að verja sinn
karrier. Samt verður að telja þaö
furðumikla dirfsku að ljúga þvi
blákalt framan i sjónvarps-
notendur að ekki hefði liðið nema
þrjár til fjórar sekúndur frá þvi
að Helgi tók að ausa skyrinu og
þangað til „heiöursvörðurinn”
hafði rænu á að slita hendurnar
frá húfuderinu. En meö þessum
sama sjónvarpsþætti voru þó
sýndar myndir, teknar af
Gunnari Andréssyni, ljós-
myndara Timans. Gunnar tók
þarna átta myndir, og til þess
hefur, samkvæmt frásögn
Timans, þurft i minnsta lagi niu
sekúndur i kyrrstöðu. Þar viö
Sölumaður
BÚVÉLA
ÓSKAST
Stórt innflutningsfyrirtæki búvéla óskar
aö ráða sölumann sem fyrst.
Æskilegt er að viðkomandi hafi búfræði-
menntun eða þekki vel til búskapar og bú-
véla, nokkra reynslu við sölu- og
verzlunarstörf, kunnáttu i ensku og norð-
urlandamáli.
Starf þetta býður upp á góða framtiðar-
möguleika fyrir réttan mann.
Umsóknir, ásamt upplýsingum um
menntun, aldur og fyrri störf, sendist fyrir
28. október, i pósthólf 555, Reykjavik,
merkt Búvélar.
bættist að ljósmyndarinn hljóp á
eftir Helga og skipti meira að
segja um myndavél, svo aö
öruggt er talið að einar tólf til
fimmtán sekúndur hafi liðiö unz
lögreglan tök við sér. Þetta hefði
komið sér báglega ef um ofbeldis-
mann hefði verið að ræða, en þeir
geta auðvitað engu siður verið til
hér en meö öðrum þjóðum, inn-
fluttir eða innfæddir.
Ekki lét sá sannleikselskandi
lögregluforingi hér við sitja,
heldur reyndi hann eftir beztu
getu að ljúga sig frá þvi hne^ksli,
að lögreglan lét undir höfuð
leggjast að tilkynna fjölskyldu
Helga hvernig komið var. Hann
kvað mann frá Helga eða fjöl-
skyldu hans hafa leitað eftir að fá
að hitta hann að máli, og mun þar
átt við undirritaðan. Það er rétt
að ég hringdi til lögreglunnar
þessara erinda, skömmu eftir að
ég frétti af atburðum við
Alþingishúsið, og fékk samband
við Guðmund Hermannsson. Ég
mæltist til þess að fá að heim-
sækja Helga i Hverfisteini, þar
sem Guðmundur kvað hann
geymdan, og sagðist Guðmundur
ekki sá þvi neitt til fyrirstöðu. Ég
sagði Guðmundi til nafns mins, en
kynnti migekkiað öðru leyti svo að
hann hafði enga möguleika á að
vita hvort ég stóð i neinu sam-
bandi við fjölskyldu Helga eður
ei. Þegar ég kom svo að Hverfi-
steini, var ég fyrst látinn biða
stundarfjórðung fyrir dyrum úti,
en siöan komu út til tals við mig
tveir lögregluþjónar — einum
hefur sjálfsagt ekki þótt hættandi
i slikan háskaleiðangur. Þeir
báru það upp á mig að ég lygi þvi,
að ég hefði nokkurt leyfi fengið
frá Guömundi. Ég sagði þeim
einnig til nafns og atvinnu, en
ekki annað, svo að þeir höfðu
enga ástæðu til að ætla að ég væri
á snærum fjölskyldu Helga, enda
spurðu þeir ekki að þvi.
Allt frá söguöld hefur verið
jafnað til vissrar persónu úr
Njálu og lygar tengdar nafni
hennar. Ætli sé ekki kominn timi
til að leysa Mörð greyið af hólmi?
Þáttur sjónvarpsins i þessu
máli er kapituli út af fyrir sig.
Auglýst var að atburðurinn við
Alþingishúsið yröi tekinn fyrir i
Sjónauka, þætti sem manni skilst
að eigi að varpa nánara ljósi á
þær fréttir, er mesta athygli
vekja. En þegar til kemur, gerist
ekki annaö en að talsmaöur lög-
reglunnar fær að tala hennar máli
og reyna að réttlæta silahátt
hennar og ruddaskap. Þetta á vist
að heita hlutlaus fréttaflutningur.
Og ekki nóg með það. Fyrsta
frétt sjónvarpsins af téðum at-
burðum var i ekta sorpfréttastil.
Sjónvarpsnotendur, sem ekkert
þekktu til Helga eða hans máls,
hlutu af fréttinni að fá þá hug-
mynd að hér væri um að ræða
mann, sem ekki væri með réttu
ráöi. Hlutaðeigandi fréttamanni
hefði þó átt aö vera hægt um hönd
að leita sér ábyggilegra upp-
lýsinga, þvi að nú hittist svo á að
forstöðumaöur fréttadeildar
sjónvarpsins er góðkunningi
Helga frá fornu fari og hefur, ef
mig grunar rétt, frá fyrstu hendi
reynslu af drengskap hans og
hjálpfýsi, svo sem flestir aðrir er
hann þekkja.
Aðrir fjölmiölar hafa yfirleitt
tekið á þessu máli af hlutlægni.
Morgunblaðið sýndi að visu sitt
rétta eöli á allskemmtilegan hátt
i leiðara fjórtánda október: þar
gægist nasistavargurinn heldur
betur fram úr lýöræöissauöar-
gærunni. Þar er meðferðin á
Helga ekki vitt út af fyrir sig,
heldur harmað að fólk, sem mót-
mælir á hliðstæðan hátt af stjórn-
málalegum orsökum, skuli ekki
sæta svipuðum fantaskap.
En aftur til aöalefnisins, það er
aö segja lögreglunnar. Eftir at-
buröi undanfarinna daga ætti
engum að blandast hugur um, að
timi sé kominn að láta fara fram
gagngerða rannsókn á starfsemi
hennar og mannvali. Þar á meðal
á tengslum lögreglu og dóms-
valds. Það hefur lengi verið al-
mannamál, að lögreglumenn séu
aldrei sakfelldir, hversu alvarleg
brot sem þeir drýgja. Saga
mannsins frá Hellu ýtir undir
það. Og þá fer maður að skilja, að
lögregluþjónar séu ófeimnir að
sýna af sér ruddaskap og
sadisma, jafnvel þótt áhorfendur
og ljósmyndavélar séu fyrir
hendi.
Mér hefur verið fortalið, að aö
visu geti dómsmálaráöherra fyrir
skipað rannsókn á starfsemi lög-
reglunnar, en hinsvegar verði
lögreglustjóri sjálfur að hafa
yfirumsjón meö þeirri
rannsókn!!! Þeim lögum þarf að
breyta, og það snarlega. Meöan
sú rannsókn, sem hér er stungiö
upp á, færi fram, yröu allir nú-
verandi yfirmenn lögreglunnar
að láta af störfum. Þvi að þeirra
þáttur i starfsemi lögreglunnar er
áreiðanlega ekki sizt rannsóknar-
efni.
Ég efast ekki um aö i lög-
reglunni sé margt heiðarlegra og
kurteisra löggæzlumanna, manna
sem hafa fulla meðvitund um þá
ábyrgð sem fylgir þvi að vera
gæzlumaður laga og réttar. Það
er engin ástæða til þess að þeir
þurfi saklausir að sæta ákúrum
sem durgar og fautar, af þvi einu
að vissir félagar þeirra og yfir-
menn hafa komiö þesskonar oröi
á lögregluna i heild. Það mun þvi
ekki sizt i þeirra þágu ef farið
verður svipu um musterisgarð
islenzkrar löggæzlu.
Dagur Þorleifsson.
lILLUjatfME
Notaðir
bílar
1972 Chevrolet Nova 1985
1972 Vauxhall Firenza ,9Í>2
1972 Vauxhall Viva Station 1972
1971 Vauxhall Victor 1972
1971 Peugeot Station 204 1971
1970 Volkswagen 1600 TL Fastback 1971
1970 Vauxhall Viva Deluxe 1970
1969 Vauxhall Victor Station 1970
1969 Opel Commodore Cupe 1970
sjálfskiptur 1968
1968 Opel Caravan, 4ra dyra L, 1969
sjálfskiptur 1968
1968 Taunus 17 M Station 1967
1967 Chevrolet Impala Coupe 1967
1967 Ford Zephyr *966
1966 Toyota Crown Deluxe 1962
Opel Caravan
Opel Caravan
Chevrolet Chevelle
Vauxhall Viva Deluxe 4ra dyra
Vauxhall Viva STD
Opel Ascona Station
Vauxhall Victor 1600
Moskvish
Taunus 1700 S Station 4ra dyra
Opel Commodore 4ra dyra
Opel Commodore Coupe
Vauxhali Victor
Scout 800
Opel Caravan
Plymouth Barra Cuda
Chevrolet Nova
Óvenju mikið úrval af notuðum bílum.
Hagstæð greiðslukjör.
Ármúla 3
Sími 38900
BILABUÐIN