Tíminn - 25.10.1972, Blaðsíða 12
12
TÍMINN
Miðvikudagur 25. október 1972
„Ég er ekki að hlaupast brott til þess að forða mér frá því, sem hér að
gerast, Manga”, sagði ég. ,,Mér er lika sama, þótt fólk mæni á mig og
stingi saman nefjum, hvar sem ég fer. Mér stendur alveg á sama, þótt
það viti allt um okkur Harrý. Ég ætla að koma aftur, þegar ég losna úr
sjúkrahúsinu. Þið hérna i Blairsborg eruð ekki búin að bita úr nálinni
með mig”.
Manga hafði hlustað gaumgæfilega á mig, meðan hún braut vandi-
lega saman einn kjólinn minn. Ég sé hana enn í huganum eins og hún
var, þarna sem hún stóð á gólfinu þumbaraleg og þögul. Sannarlega
var hún likust einhverju húsgagninu. Og þegar hún svaraði, var eins og
borð eða stóll þyldi mér óvænta spásögn:
,,Þú kemur ef til vill aftur, en ekki til dvalar. Þessi borg mun aldrei
bera sitt barr. Þið Vance læknir — þið þurfið bæði rýmra starfssvið, og
enginn hemst i fötum, sem hann er vaxinn upp úr, hvernig svo sem
hann reynir”.
Það fóru i hönd erfiðir timar fyrir mig. Ég greiddi læknishjálpina,
sem ég þáði, með sjálfboðavinnu i sjúkradeiidinni. Ég var bæði klaufsk
og sijó fyrst i stað, enda óvön að vinna eftir föstum reglum og fyrir-
mælum. En læknar og hjúkrunarkonur voru þolinmóð og umbáru mis-
tök min, og eftir fáar vikur var ég farin að venjast hinu nýju umhverfi.
I fyrsta skipti á ævi minni sá ég sjálfri mér farborða.
En sjálfsagt hefur stofnunin ekki hagnazt á viðskiptunum við mig. Ég
mun fyrst og fremst hafa notið Mereks Vance. En ég reyndi þó af meiri
alúð heldur en ég hafði nokkurn tima reynt að leysa af hendi þau störf,
sem mér voru l'alin. Iðulega komu læknar i heimsókn, og þá var heyrn
min margprófuð og ég spurð spjörunum úr. Annars skrifaði ég sjúkra-
skrár og tók á móti heyrnarlausu fólki, sem kom til þess að láta dæla i
sig. Það lét mér bezt, einkum þegar feimin börn eða ringluð gamal-
menni, sem ekki höfðu lært varalestur, áttu hlut að máli. Sjálf var ég
hlédræg og slundum hálfringluð, svo að ég hef kannske öðrum betur
skilið þetta fólk. Læknarnir veittu þessu fljótt athygli og lofuðu mér að
fara minu fram.
Þessa mánuði sá ég Merek Vance aðeins, er hann kom á læknaráð-
stefnur i stofnuninni. En það bar samt mjög sjaldan við, þvi að hann
átti annrikt og var i þjónustu margra sjúkrahúsa. Einu sinni bað hann
mig að koma með sér á læknasamkomu, þar sem hann ætlaði að flytja
erindi. Ég kveið mjög fyrir þessu og öllum þeim spurningum, sem ég
vissi, að yfir mig myndi rigna.
,,Þú ert frægust allra sjúklinga minna, og þess verðurðu að gjaida”,
sagði hann brosandi, þegar hann kom til þess að sækja mig. ,,En við
höldum lika daginn hátiðlegan, þegar skyldustörfum okkar er lokið:
snæðum góðan mat á skemmtilegum stað og vörpum frá okkur
áhyggjunum. — Ætlarðu að vera í bláu kápunni? Gott. Ég hef alltaf
kunnað vel við þig i þessari bláu kápu”.
Ég varð bæði glöð og undrandi að heyra hann segja þetta. Ég hafði
ekki haldið, að hann gæl'i gaum að fötunum, sem ég klæddist.
Mér varð svipað innan brjósts meðan Merek flutti erindi sitt og
nóttina forðum i eldhúsi Angelettu. Hann var unglegur, næstum
drengjalegur, meðal þeirra manna, sem þarna voru samankomnir. En
hann talaði eins og sá, sem valdið hafði. Hann viðhafði ekki nein óþörf
formálsorð, heldur sneri sér beint að efninu. Stundum staldraði hann
við i miðri setningu og skaut inn atriði til skýringar eða nýju dæmi til
sönnunar máli sinu. Ókunnugleg orðatiltæki og latinuslettur rugluðu
mig hvað eftir annað, svo að ég tapaði oft þræðinum i ræðu hans, en
myndugleiki hans og kraftur hreif mig eigi að siður.
Þegar hann hafði lokið erindi sinu, voru margvislegar spurningar
lagðar fyrir mig. Siðan hófust umræður. En að þeim loknum ókum við i
litinn, italskan matsölustað, skammt frá læknaskólanum, þar sem
hann hafði stundað nám. Við settumst úti i garði undir röndóttum
sóldúk.
„Þakka þér fyrir hjálpina”, sagði hann. „Ég er hreykinn af þér. Ég
vona, að þú hafir ekki tekið þér þetta of nærri”.
Ég horfði á hann brjóta brauðmola á milli sterklegra finganna, og ég
mun hafa brosað, þvi að allt i einu hleypti hann brúnum spyrjandi.
„Hvað ertu að hugsa, þegar þú litur svona út?”
„Mér datt i hug, að oft hlyti þig að hafa langað til að reka mér
löðrung, þótt þú hafir stillt þig um það til þessa. Þú færð sennilega
aldrei erfiðari sjúkling en ég hef verið”.
„Ég vil engu spá”, svaraði hann hlæjandi. „En hérna kemur súpan,
og ef mér bragðast hún ekki jafn vel og i gamla daga, þá er ég orðinn
gamall og aðfinnslusamur”.
Við vorum farin að drekka kaffið, þegar hann sýndi mér simskeyti,
er hann hafði fengið vestan af Kyrrahafsströnd. Hann horfði hvasst á
mig meðan ég tvilas það. Hér var honum gert sjaldgæft boð. Lækna-
samband vesturrikjanna bauðst til þess að sjá honum fyrir fullkominni
rannsóknastöð og nægu hjálparliði og starfsfé, ef hann vildi koma
vestur eftir og setjast þar að.
„Jæja”, sagði hann, er ég rétti hönum blaðið aftur, „hvað á ég að
gera?”
Mér varð hálfhverft við.
„Ertu aðspyrja mig?” stamaði é&- „Hvers vegna ættir þú, sem alltaf
veizt, hvað þú vilt, að spyrja mig ráða?”
„Ég ér að spyrja þig”, svaraði hann, „og ég þykist hafa fullan rétt til
að gera það”.
„Ég sé ekki, að þú getir hafnað þéssu boði. Þarna gefst þér kostur á
að halda áfram tilraunum þinum, án þess að þurfa neinn kviðboga að
bera fyrir peningasökunum”. Ég brösti og ýtti frá mér kaffibollanum
og bætti siðan við: „Af reynslu minhi leyfi ég mér að láta j ljós, að þú
munir ekki vera sérlega hagsýnn fjármálamaður. Þú gleytnir svo oft
að láta sjúklingana borga læknishjálpina”.
Varir hans lyftust ofurlitið, en augun voru jafn alvarleg og áður. Við
vorum fáorð, er við heldum gegnum borgina i grænum strætisvagni.
Við fórum ekki beina leið heim i leigukytruna mina, i grennd við
sjúkrahúsið. Það var hlýtt i veðri þetta kvöld, vorangan og létt þoku-
slæða yfir jörðinni. Við settumst á auðan bekk undir hlynviði, sem
breitt hafði blöð sin mót nýju sumri.
„Svona var oft i Blairsborg á vorin”, sagði ég, þegar við vorum setzt.
— „Svona grúfði reykjarmökkurinn yfir, og svona læddist þokan upp
frá ánni”.
„Já”, svaraði hann, ,,og hérna handan við Hudsonsfljótið eru
ógrynni af verksmiðjum, og allar eru þær fullar af verkafólki, sem ekki
veit, hvað það á til bragðs að taka. Ög svona er það alls staðar. Ég hef
komið i margar verksmiðjuborgir á ferðum minum, og þær eru allar
hver annarri likar, hvað svo sem þar er framleitt. Alls staðar eru sams
konar reykháfar, sams konar flautur, sams konar ár, sem skipta
venjulega borgunum i tvo hluta”.
Ég hef verið minnug þessara orða hans. Ég hef oft hugsað um þau, er
mér hefur orðið reikað yfir brýrnar á ánni siðan ég kom heim.
Lárétt
1) Gabbar.- 5) Söngfólk,- 7)
Eins,- 9) Farg.- 11) Nægjan-
legt,- 13) Ástæður - 14) Dvelj-
um,- 16) Eins,- 17) Háa.- 19)
Fól-
Lóðrétt
1) Eldhúsáhöld,- 2) Keyr,- 3)
Auð,- 4) Fuglar - 6) Lifnar,- 8)
Miðdegi.- 10) Skökku.- 12)
Sólarlita.- 15) Ambátt,- 18)
Nútið.-
X
Ráðning á gátu Nr. 1240
Lárétt
1) Valsar,- 5) Áll,- 7) LL,- 9)
Ólán.- 11) Dóm,- 13) Ata.- 14)
Raus - 16) Ak.- 17) Stökk,- 19)
Blossi,-
Lóðrétt
1) Valdra,- 2) Lá.- 3) Sló,- 4)
Álla,- 6) Snakki,- 8) Lóa,- 10)
Ataks.- 12) Musl,- 15) Sto,- 18)
Os,-
olra.MÍmlBiB.
MIÐVIKUDAGUR
25. október.
7.00 Morgunútvarp. Veður-
fregnir kl. 7.00, 8.15 og 10.10.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og
forustugr. dagbl.) 9.00 og
10.00 Morgunbæn kl. 7.45
Morgunleikfimi
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
12.25 Fréttir og veðurfregnir.
Tilkynningar.
13.00 við vinnuna: Tónleikar.
14.15 Ljáðu mér eyra. Séra
Lárus Halldórsson talar um
heimilisvandamál og svar-
ar spurningum hlustenda.
14.30 Siðdegissagan:
„Draumur um Ljósaland"
eftir Þórunni Elfu Magnús-
dótlur. Höfundur les. (7).
15.00 M iðdegistónleikar:
16.00 Fréttir.
16.15 Veðurfregnir. Tilkynn-
ingar.
16.25 Popphornið. Jón Þór
Hannesson kynnir.
17.40 Litli barnatiminn.Þórdis
Ásgeirsdóttir sér um tim-
ann.
18.00 Létt lög. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Tilkynningar.
19.20 Á döfinni. Þorbjörn
Broddason stjórnar um-
ræðuþætti um kristindóms-
fræðslu á skólaskyldualdri.
Þátttakendur: Andri Isaks-
son, Gylfi Pálsson og séra
Ingólfur Guðmundsson.
20.00 Kvöldvaka.
21.30 Skákþáttur. Guðmundur
Arnlaugsson rektor fjallar
um ólympiuskákmótið i
Júgóslaviu og hlutdeild
Islendinga i þvi.
22.00 Fréttir.
22.15 Veðurfregnir. útvarps-
sagan „Útbrunnið skar”
eftir Graham Greene.
Jóhanna Sveinsdóttir les
þýðingu sina (2)
22.45 Númtimatónlist.
23.30 Fréttir i stuttu máli.
Dagskrárlok.
MIÐVIKUDAGUR
25. október
18.00 Teiknimyndir
18.15 Chaplin
18.35 Blásaraf jölskyldan.
Leiksýning eftir Herbert H.
Ágústsson. Flytjendur
Blásaradeild Tónlistar-
skólans i Keflavik ásamt
börnum úr Barnaskóla
Keflavikur. Leikstjóri Jón
Júliusson. Hljómsveitar-
stjóri Herbert H. Ágústsson.
Frumsýnt 2. júni 1968.
18.50 Hlé
20.00 Fréttir
20.25 Veður og auglýsingar
20.30 Vopnaður friöur.
Austurrisk heimildarmynd
um árásar- og varnarkerfi
stórveldanna. F'jallað er um
vigbúnaðarkapphlaup
austurs og vesturs, og sýnt,
hvernig eldflaugakerfi
Bandarikjanna er skipu-
lagt. Þýðandi og þulur
Óskar Ingimarsson.
21.30 Æska á glapstigum (The
Young Savages) Bandarisk
biómynd frá árinu 1961,
byggð á sögu eftir Evan
Hunter. Leikstjóri John
Frankenheimer. Aaðlhlut-
verk Burt Lancaster, Dina
Merill og Shelly Winters.
Þýðandi Jón O. Edwald.
Myndin gerist i New York.
Hópur drengja af Puerto
Rico-ættum á i stöðugum
erjum við jafnaldra sina af
itölskum uppruna, og þar
kemur, að þeir myrða einn
af andstæðingunum á hinn
grimmilegasta hátt. Þrir
piltar eru teknir höndum og
sannað þykir, að þeir hafi
staðið að morðinu. Hank
Bell, aðstoðarmanni sak-
sóknara. er falið að annast
málið. en það verður honum
bæði örðugt og hættulegt.
Mynd þessi er ekki við hæfi
barna.
23.10 Dagskrárlok.