Tíminn - 28.10.1972, Síða 7

Laugardagur 28. október 1972
TÍMINM
Útgefandi: Fralnsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-:|:
arinn Þórarinsson (ábm.).'Jón Helgason, Tómas Karlsson;!:
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Timáns).v
Auglýsingastjóri: Steingrimur. GislaSdáii. • Ritstjórnarskrif->
stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, símar 18300-18306Í::
£:i Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiöslusími 12323 — auglýs ij:
;i$: ingasimi 19523. Aörar skrifstofur:simi 18300. Askriftargjaiá;:
335 krónur á mánuöi innan iands, i lausasölu 15 krónur einíi;
takiö. Blaöaprent h.f.
ERLENT YFIRLIT
Nixon hefði átt að
vera kyrr í Peking
Sjö frambjóðendur keppa f forsetakosningunum í Bandaríkjunum
20% kaupmáttaraukning
í umræðum þeim, sem urðu um stefnuræðu
forsætisráðherra, viðurkenndi Gylfi Þ. Gisla-
son, að kaupmáttaraukning timakaups verka-
manna og iðnaðarmanna væri orðin 15% siðan
núv. rikisstjórn kom til valda. Enginn mun
ætlast tii þess, að Gylfi geri meira úr þessari
kaupmáttaraukningu en hún er, enda er vist,
að kaupmáttaraukningin er 20%, ef lægri
launaflokkar verkamanna eru téknir sér, en
þeir fengu lika mesta grunnkaupshækkun sam-
kvæmt kjarasamningunum, sem gerðir voru i
desembermánuði i fyrra. Það hefur þannig
tekizt á fyrsta starfsári núv. rikisstjórnar að
auka kaupmátt timakaups hjá lægstlaunuðu
stéttunum um 20%, en i stjórnarsáttmálanum
er lofað að stefna að þvi að ná þessu marki á
tveimur árum.
Blöð stjórnarandstæðinga höfðu . þetta
stefnuatriði rikisstjórnarinnar að hálfgerðu
gamanmáli i fyrstu og gerðu sér augsýnilega
vonir um, að þetta takmark myndi ekki nást.
Þeim hefur vissulega ekki orðið að trú sinni.
Framundan verður nú að gera ýmsar erfiðar
efnahagsráðstafanir, þvi að efnahagsþróunin
verður óhagstæðari en spáð hefur verið og
veidur þar mestu vaxandi aflaleysi. Óttast má,
að aflaleysið aukist enn meira, ef ekki tekst að
hrekja erlendu togarana sem mest úr land-
helginni. Bretar og Vestur-Þjóðverjar hafa
fram til þessa verið tregir til samninga um
þessi efni, þvi að þeir telja sig eiga rétt til þess
samkvæmt landhelgissamningunum frá
1961, að láta Haagdóminn ákveða, hver hlutur
þeirra eigi að vera. Þess vegna hafa þeir enn
ekki viljað semja eins og Belgiumenn. Þannig
eru landhelgissamningarnir frá 1961 hinn mikli
þröskuldur i vegi þess, að hægt sé að friða
fiskimiðin nægilega fyrir erlendri ásókn. Það
getur átt eftir að bitna illilega á þjóðinni i
vaxandi aflaleysi á næstu misserum.
En hver, sem framvindan verður i þessum
efnum, verður að kappkosta, að hlutur lág-
launafólks geti haldist, og sá árangur glatist
ekki, sem náðst hefur i tið núv. stjórnar. Hlutur
þessa fólks dróst mjög aftur úr meðan
„viðreisnarstjórnin” fór með völd. Það má
ekki gerast aftur.
Nýjar mótsagnir
Þegar forsætisráðherra flutti stefnuræðu
sina, gerðu stjórnarandstæðingar mikil hróp út
af þvi, að hann hefði talað óskýrt um efnahags-
málin. Þegar forsætisráðherra gerir svo
þinginu grein fyrir þvi, hvaða lausn hann áliti
persónulega, að sé vænlegust, reka stjórnar-
andstæðingar aftur upp öskur og segja, að
svona skýrt megi forsætisráðherra ekki tala!
Að sjálfsögðu mun þjóðin brosa að svona
mótsagnakenndum málflutningi. Hún mun
jafnframt meta það, að Ólafur Jóhannesson
sagði hiklaust hverjar skoðanir hans væru.
Stjórnarandstæðingar geta að sjálfsögðu
haldið þeim áróðri áfram, að rangt sé af ráða-
mönnum að gera grein fyrir skoðunum sinum.
Það verður þeim, en ekki Ólafi Jóhannessyni,
að álitshnekki.
í FORSETAKOSNINGUN-
UM, sem fara fram 7. nóvem-
ber i Bandarikjunum verða
alls sjö frambjóðendur, þótt
venjulega heyrist ekki nema
tveir nefndir, eða þeir Nixon
og McGovern. Hinna fimm er
yfirleitt ekki getið i fjölmiðl-
um, enda eru þeir ekki á kjör-
seðli nema i takmörkuðum
fjölda rikja,þarsem fullnægja
þarf mismunandi skilyrðum i
ýmsum rikjum til þess að öðl-
ast rétt til framboðs þar, t.d.
ákveðna tölu meðmælenda i
viðkomandi riki. Þrátt fyrir
það þótt þessara frambjóð-
enda sé litið getið, stuðla þeir
þó að þvi á vissum stöðum að
gera kosningabaráttuna lit-
rikari en ella. Þeir eru allir
fulltrúar vissra skoðanahópa.
Fjórir þeirra eru sósialistar
og einn róttækur ihalds-
maður. Fjórir frambjóðendur
af hálfu sósialista og sósial-
demokrata sýna, að þeir eru
viðar klofnir en á tslandi.
AF ÞESSUM frambjóðend-
um vekur mesta athygli John
G. Schmitz, sem er frambjóð-
andi American Party, en það
er flokkur sá, sem stóð að
framboði Wallace’s i forseta-
kosningunum 1968. Þá fékk
Wallace 13% greiddra at-
kvæða, en skoðanakannanir
ætla Schmitz 1%. Wallace
hefur ekki lýst stuðningi við
flokkinn. Schmitz á sæti i full-
trúadeild Bandarikjaþings
fyrir kjördæmi i Kaliforniu.
Hann er 41 árs að aldri, fædd-
ur i Milwaukee og hlaut há-
skólamenntun þar, en fluttist
siðartil Kaliforniu. Schmitz er
mikill hægri maður og fer ekki
dult með það. Hann kemur oft
vel fyrir sig orði, enda segir
hann það metnaðarmál sitt að
verða ,,Adlai Stevenson hægri
manna” Hann er mjög and-
vigur öllum rikisafskiptum og
öllu makki við kommúnista.
Hann kallar flokk demókrata
sósialistaflokk A og flokk
repúblikana sósialista flokk
B. Enginn frambjóðandi hefur
verið óvægnari við Nixon en
hann. ,,Ég var ekki mótfallinn
þvi, að Nixon færi til Peking”,
segirhann, ,,en ég var andvig-
ur þvi, aö hann kæmi
aftur”. Um Kissinger
hefur hann sagt: Mér skilst,
að Kissinger muni heimsækja
Bandarikin i leynilegum
erindum einhvern næstu daga.
Skattaálögum i Bandarikjun-
um lýsir hann m.a á þennan
hátt: Vitið þið, vegna hvers
nýfætt barn grætur? Það er
nakið, það er hungrað og það
skuldar 5800 dollara i skatt.
Schmitz segist ekki af baki
dottinn, þótt hann falli nú.
Framboð mitt er upphaf
ferðalags, segir hann, sem
getur átt eftir að bjarga
Bandarikjunum.
NAFN frambjóðanda
Kommúnistaflokks Banda-
rikjanna er nú á kjörseðli i
þrettán rikjum, en var aðeins
á kjörseðli eins rikis i kosning-
unum 1968, Minnesota. Þá
fékk flokkurinn ekki nema
1068 atkvæði. Flest atkvæöi
hefur frambjóðandi
kommúnista fengið i forseta-
kosningunum 1932, en þá fékk
hann 102.991 atkvæði. Fram-
bjóðandi flokksins nú er Gus
Hall. Hann er af finnskum ætt-
um, 62 ára gamall, fæddur i
Minnesota. Hall segir, að mál
Angelu Davis, sem er meðlim-
ur i kommúnistaflokknum,
John Schmitz
hafi mjög styrkt flokkinn, en
hann hefur nú milli 15-17 þús-
und skráða meðlimi. Flokkur-
inn hefur á stefnuskrá sinni
þjóðnýtingu allra stórfyrir-
tækja, en segist myndi leyfa
starfsemi fleiri stjórnmála-
flokka en eins, ef hann kæmist
Benjamin Spock
til valda, þvi að Bandarikja-
menn myndu aldrei sætta sig
við eins flokks kerfið.
FRAMBJÓÐANDI „The
Socialist Labor Party” er
Louis Fisher. Þessi flokkur er
elztur allra sósialiskra sam-
Louis Fishcr
taka i Bandarikjunum,
stofnaður 1877 af þýzkum inn-
flytjendum og hefur verið
starfað stööugt siðan. Stefna
flokksins er að koma á
sósialisku kerfi með frið-
samlegum hætti. Kapitalism-
inn getur tryggt næga fram-
Linda Jenness
leiðslu, segir Fischer, en hann
tryggir ekki skiptinguna. Þar
verður sbsialisminn að koma
til sögu. Fisher, sem er 59 ára
gamall, er fæddur i
Milwaukee, en býr nú i
Chicago, þar sem hann starfar
sem iðnverkamaður.
Gus llall
FRAMBJOÐANDI „Social
Workers Party” er 31 árs
gömul skrifstofustúlka Linda
Jenness, sem er búsett I
Atlanta i Georgiu. Hún er alin
upp á ihaldssömu heimili, var
eitt ár á Spáni en vann siðan
skrifstofustarf i Washington
og gekk þar i mótspyrnusam-
tökin gegn Vietnam-striðinu.
Siðan gekk hún i áðurnefndan
flokk, sem hún er frambjóð-
andi fyrir.en hann telur sig
fylgjandi kenningum Trotskys
og vill koma sósialisma i
framkvæmd meö byltingu.
Milli hinna tveggja sosialisku
flokka og kommúnistaflokks-
ins er hin versta sambúð.
FRAMBJOÐANDI „The
People’s Party” er dr. Benja-
min Spock, sem er einn þekkt-
asti barnalæknir Bandarrikj-
anna og hefur ritað bækur um
meðferð og uppeldi ungbarna,
sem hafa selzt miklu meira en
nokkrar aðrar bækur um þau
mál. Hann er einnig þekktur
fyrir baráttu sina gegn
Vietnamstriðinu. Flokkur sá,
sem styður framboð hans, er
samtök smáfélaga viða um
Bandarikin. Ýms stefnuatriði
flokksins eru i s6sialiskum
anda, en þó eru það afvopnun-
armál og friðarmál, sem hann
hefur efst á stefnuskrá sinni.
Þá vill hann færa völdin sem
mest i hendur smárra eininga,
td. sveitarfélaga og litilla
bæjarhluta. Þ.Þ.
Þ.Þ.