Tíminn - 28.10.1972, Page 8

TÍMINN
Laugardagur 28. október 1972.
TÍMINN
9
8
llelga Baehmann og Valgeröur I)an ihlutverkum iFótataki
Dauft fótatak í Iðnó
Lciki'élag lleykjavikur:
Kótak
el'tir
Ninu Björk Árnadóttur
Tónlisl:
Sigurður Ilúnar Jónsson
Lciktjöld: Ivan Török
Leikstjórn:
Stefán Baldursson
Svipmól Margrétar, aðalper-
sónu Fótataks, er festulegt,
einarðlegt og sannfærandi. Það
sama verður ekki með sanni sagt
um hinar persónur leiksins. Ungu
stúlkurnar, Hulda og Edda, eru
að visu dregnar dráttum, em ein-
kenna þær frá öðru fólki, en að
eins að vissu marki. Af þessu leið-
ir svo, að fæstar leikpersónurnar
gera siður að vaxa en falla við
nánari kynni. Hversdagsfólki er
vandlýst, þvi er ekki að neita.
Nina Björk Arnadóttir hefur þvi
miður ekki enn lært þann hvita
galdur, sem þarf til þess, að
minnsta kosti ekki til neinnar
fullnægandi hlitar. Persónusköp-
un hennar er þvi hálfmisheppnað
kukl eða fálm i myrkri.
Sá ás, sem atburðarásin hvilir
á, er bæði veikbyggður og slitinn.
Þegar svo við þetta bætist, að
viðfangsefnið sjálft vekur, vegna
ófrumleika og hugmyndaskorts,
litinn áhuga og forvitni, þá er ekki
von á góðum árangri. Það er og
ekki heiglum hent að vinna eftir-
sóta og góða vöru úr gæðarýru
hráefni.
Þótt allir leiti til Margrétar
með „sorgir” sinar, eru samt,
þrátt fyrir venjulegar heimilis-
erjur, önnur innbyrðis samskipti
eða átök leikpersóna milli hverf-
andi litil. Mestur timinn fer i
langdregnar og hvumleiðar
„raunatölur”. Menn gera litið
annað en rekja fyrir Margréti
raunir sinar, ef raunir geta kall-
azt, — svo ástæðulitlar og litil-
mótlegar, sem þær virðast nú
flestar vera. Þegar fullvist þykir,
að Margrét fái máttinn aftur er
enginn til að samgleðjast henni.
Mjög hefði það verið til bóta og
listræns mótvægis, þó ekki nema
ein persóna hefði gert það. Það
má heita furðuleg glámskyggni af
höfundi að sjá þetta ekki. Engin
skýring er gefin á þvi, hvers
vegna þetta töfrasnauða fólk vill
endilega hafa sálusorgara sinn i
hjólastóli. Enda þótt auðsætt sé,
að frávillingum frá þessum
þokkasöfnuði sé stranglega refs-
að og hjólastóllinn þvi hugsaður
sem táknmynd, en hitt jafnauð-
sætt, að sú mynd er ekki gerð af
nægilegum hagleik og hug-
kvæmni til að ná verulegum tök-
um á áhorfendum.
Mér er spurn og það engin smá-
spurn, hvort bati Margrétar gefi
tilefni til jafnróttækra aðgerða og
raun ber vitni. Endalokin eru
jafnóvænt og ævintýraleg og i
argasta reyfara. Það er eins og að
saga tréfætur undan gömlum
ruggustól og setja stálfætur i
staðinn.
Þótt mér sé það til nokkurs efs,
getur verið, að hægt sé að bræða
saman raunsæjar lýsingar og
fáránlegar eða ólikindalegar, en
hitt er vist, að eftir vinnubrögðum
Ninu Bjarkar að dæma, er það
ekki á hennar færi enn sem komið
er. Eftir kúvendinguna rétt fyrir
leikslok fer allt á kolsvarta kaf.
Á meðan orð eru enn notuð á
leiksviði, hljótum við einlægt að
gera kröfur til höfunda þeirra.
Still Ninu Bjarkar Árnadóttur og
málfar er litlaust og óvandað og
skal hér greint, staðhæfingu þess-
ari til stuðnings, frá tveimur
dæmum á einni og sömu siðunni.
Áeinum staðsegir Óttar: ,,—Það
eru ekki óskir manns, sem skipta
máli, heldur gerðir manns”. Færi
ekki betur á þvi að sleppa siðasta
orðinu og þá myndi setningin
hljóða svona: „Það eru ekki óskir
manns, sem skipta máli, heldur
gerðir”. Litlu neðar mælir Hulda,
dóttir Óttars, eftirfarandi orð:
,,..af þvi að faðir hennar er venju-
legur maður, sem lætur sig hafa
það að púla út vikuna, sem drekk-
ur sig fullan um helgar og ætlar
þá að frelsa heiminn og...” Væri
ekki ráð að sleppa seinna til-
visunarfornafinu og yrði setning-
in þá svona: ,,.. af þvi að faðir
hennar er venjulegur maður, sem
lætur sig hafa það að púla út vik-
una, drekkur sig fullan um helgar
og ætlar þá o.s.frv...”
Nina Björk Arnadóttir á mikið
ólært og reyndar ekki bára hún
heldur lika þeir, sem valið hafa
þetta verk til sýningar.
Enda þótt leikstjóri, leiktjalda-
málari og leikendur séu flestir ef
ekki allir vel verki farnir, eru
atriðaskiptingar svo örar og tið-
ar, að sýningin öðlast aldrei
nauðsynlegan heildarsvip né stig-
andi. Slitróttar svipmyndir eru
sjaldnast liklegar til að vekja
djúpar hræringar i geði manns.
Loks verð ég að gera þá játn-
ingu, að það sem höfundi liggur á
hjarta er i senn svo óljóst og létt-
vægt, að það megnar ekki að
snerta taug i mfnu brjósti. Um
brjóst annarra þori ég hins vegar
litið að fullyrða. Vonandi stendur
þetta þó allt til bóta, já, vonandi.
Halldór Þorsteinsson
P.S. Vegna stöðugra anna komst
undirritaður ekki i leikhúsið fyrr
en sunnudaginn 22. okt.
H.Þ.
Dauður tími í Vatnsdalnum
- rjúpnaskyttur á kreiki
GJ—Asi, Vatnsdal.
Hér er prýðistiðarfar, aðeins
snjóföl á jörðu en enginn vetur
kominn ennþá. Vegirnir eru eins
og á sumardegi, þeir sem á annað
borð eru góðir. Annars á nú loks-
ins að fara að gera átak i vega-
málum hér, þvi að oft hefur verið
erfitt i snjóavetrum, einkum i
Vatnsdalshólunum.
Þetta er eitt bezta árferði, sem
menn hér muna. Heyskapurinn
hefur aldrei verið annar eins, og
ég held, að skepnum hér fjölgi
talsvert.
Slátrun er lokið á Blönduósi og
var slátrað 45.800 fjár. Meðal
þungi dilka var 15,1 kiló. Stór-
gripaslátrun hefst bráðlega og
verður slátrað um 150 nautgrip-
um og 400 hrossum, en það er
mun minna en venjulega.
Þyngsti dilkurinn var 32.4 kg.
og var eigandi hans Hallgrimur
Eðvarðsson, Helgavatni. Hann
átti lika samstæða tvilembinga
sem vógu samtals 52.6 kg„ sem er
einsdæmi hér um slóðir.
Dauður timi er nú i sveitinni og
menn eru að skreppa út af bæjum
einna og annarra erinda. Fólkið
er lika færra núna, þvi að unga
fólkið er farið i skólana.
Ekki fer að lifna fyrir félagslif-
inu fyrr en kemur fram á vetur-
inn og þá höldum við engar opin-
berar samkomur, heldur hittumst
sveitungarnir i veiðihúsi sem þrir
hreppareiga. Þar eru spilakvöld,
kvöldvökur og minni fundir.
Undanfarið hefur sézt hér mik-
ið af rjúpnaskyttum, en ekki fara
sögur af veiðinni. Menn koma alla
leið frá Reykjavik, og aka hér um
allar heiðar. Nú er hægt að kom-
ast á bil alla leið fram á Stóra-
sand og hefði það einhverntima
þótt ótrúlegt.
1. Þarna er komið i veg fyrir.að biðskyldumerki sjáist af öku-
manni eða vegfarenda, en það er falið bakviö annað umferðamerki.
2. Höfðatún er nú einstefnuakstursgata I norður. Billinn,
sem sést á myndinni.fer upp þessa einstefnuakstursgötu, einfaldlega
vegna þess að þarna eru engar merkingar, sem banna innakstur.
Laugardagur 28. október 1972
Umferðarmenning
eða
umferðarómenning?
Þessi grein er skrifuð af
manni, sem er atvinnubif-
reiðarstjóri og þvi vel kunnug-
ur þeim málum, sem hann
fjallar um i greininni. Hann
heitir Halldór Jónsson og er nú
bifreiðarstjóri á einni af leigu-
bifreiðastöðum borgarinnar,
auk þess sem hann stundar
ökukennslu. í þessari grein
tekur hann til meðferðar mál,
sem betur mættu fara i sam-
bandi við umferðarmál borg-
arinnar, en þar eins og ann-
arsstaðar er viða pottur brot-
inn.
3. Röng yfirborðsmerking. Þarna á að vera óbrotin stöðvunarlína en ekki brotin.ef fara á eftir
stanzmerkjunum tveim.
4. Þetta eru ein frægustu gatnamót i Reykjavik. Kringlumýrarbraut—Háaleitisbraut. Þar er
alröng og villandi merking. Óbrotna malH'alfnan, sem er á milli eyjanna,er eingöngu til þess fallin að
lokka ökumenn út á götuna og hindra aðra til að taka rétta og eðlilega beygju.
Hvaða kröfur á hinn almenni
borgari á hendur Umferðarnefnd
Reykjavikurborgar, Umferðar-
ráði, fulltrúum og erindrekum,
sem launaðir eru af almannafé,
svo og valdhöfum, sem ráðstafa
almannafé til „verklegra fram-
kvæmda”, vega og akbrauta-
gerða, umferðarmannvirkja
hverskonar og öryggismála?
Eiga verk þessara aðila að stuðla
að uppbyggingu og jákvæðri þró-
un umf. mála og umf. menningar,
eða eru þau sýndarmennska ein,
eða aðeins bitlingar til einstakra
gæðinga valdhafa.
Hver er árangurinn af störfum
þessara aðila? Hefur umferðar-
óhöppum, árekstrum og slysum
fækkað á þeirra starfsferli?
Þegar hægri umferð var upp
tekin 1968, voru sænskir og norsk-
ir umferðarmálasérfræðingar
hér i boði ökukennarafélags Is-
lands og sátu með þeim kynning-
ar og fræðslufundi. Álitu þeir að
þróun umferðarmála á Islandi
væri 15-20 árum á eftir timanum
miðað við það, sem þeir bezt
þekktu til i sinum heimalöndum.
Siðan þá, höfum við enn dregizt
afturúr.
Færeyingar, sem sumum
hverjum hættir til að tala um i
frekar niðrandi tón, sem siður en
svo er ástæða til, standa ís-
lendingum mun framar á sviði
umferðarmála, þó svo að ein-
hverjir þeirra flauti kannski fyrir
horn stöku sinnum.
Hverjar eru, allt of oft, aðalor-
sakir umferðaröngþveitis,
árekstra og stundum stórslysa á
höfuðborgarsvæðinu?
Eftirfarandi lýsingar á aðstæð-
um og frágangi gatnagerðar, um-
ferðamerkja, svo og yfirborðs-
merkinga, geta ef til viil gefið
svör við þvi.
1. Biðskyldumerkjum skal svo
fyrir komið að þau sjáist sem
bezt, þegar ökumaður nálgast
viðkomandi gatnamot, og gefa
honum þá til kynna að sá vegur,
sem hann ekur eftir, nýtur aðal-
brautarréttar fyrir umferð frá
hliðargötum. Samkvæmt gildandi
umferðarlögum er bannað að
skilja nokkuð það eftir á al-
(!. Er „milljónaverkinu” við Sléttuveg, Kringlumýrarbraut lokað með það i huga, að færa
þennan slysastað á næsta horn fyrir norðan?
5. Hvernig á ökumaöur, sem kemur á 40 til 50 km. hraða að
fara að þvi að lesa á þessi akreinamerki, sem staðsett eru utan vegar
við Miklubraut?
mannafæri, sem truflað getur
umferð, valdið óþægindum eða
hættu, s.s. „bannið er að leggja
bifreið þannig að hún skyggi á
umferðarmerki.” Er engin önnur
leið að finna þessu umferðar-
merki, „innakstur bannaður”,
annan stað en þann, sem myndin
ber með sér?
2. Hver yrði gerður ábyrgur
fyrir slysi, örkumlun eða jafnvel
dauða, sem gæti orðið vegna
þessara gatnamóta? Hvað eiga
ökumenn að þurfa að búa
lengi við þá vanrækslu, sem þessi
mynd ber með sér. Er hér um að
ræða einstefnuakbraut eða tvi-
stefnuakbraut? Er eitthvað sjá-
anlegt við þessi gatnamót, sem
bannar akstur inn á akbrautina?
Að frátöldu akbrautarmerkinu,
sem alls ekki er svo gott að sjá frá
þeim, sem aka vestur Borgartún,
bendir hins vegar allt til þess að
hér sé um tvistefnuakbraut að
ræða, samanber stöðvunarlina
dregin að miðlinu brautar.
3. Hver er ábyrgur fyrir yfir-
borðsmerkingum við þessi gatna-
mót? Þær sjást viðar um borgina
álika. Hefur viðkomandi ekki
þekkingu á mun biðskyldu og
stöðvunarskyldu, eða þvi að bið-
skyldu skal fylgja brotin
stöðvunarlina og stöðvunar-
skyldu óbrotin stöðvunarlina.
4. Fyrir nokkru siðan var hafizt
handa um stórframkvæmdir við
þessi gatnamót, þar sem margir
stórárekstrar hafa orðið og slys á
vegfarendum. Orsök flestra
árekstra á þessum gatnamótum
er sögð vera, að dómi „umferðar-
málasérfræðinga ” okkar,
„stöðvunarskylda ekki virt og of
mikill hraði”. Mikið rétt, svo
langtsem það nær. Þess er hvergi
getið hver ástæðan er fyrir hegð-
un ökumanna á þessum stað, en
hún er ef betur er að gáð, alrang-
ar og villandi merkingar.
5. Er fyrirkomulag og staðsetn-
ing t.d. Kringlumýrarbraut til
suðurs að Miklubraut, fullnægj-
andi og til þess að auka öryggi
ökumanna og annarra vegfar-
enda? Nei, siður en svo. ökumað-
ur, sem ekur á 45-50 km hraða
þarf að beina athygli sinni og
hugsun að þvi sem framundan er
og þeirri umferð sem kann að
vera á leið hans og ber þvi að
forðast allt það sem kann að hafa
truflandi áhrif á akstur hans. Ak-
reinamerkjum er ætlað að leið-
beina ökumönnum um val ak-
reina miðað við fyrirhugaða
akstursleið og ber að staðse'tja
þau þannig að þau hafi sem minn-
st truflandi áhrif á ökumenn, séu
það skýr og greinileg að hægt sé
að átta sig á þeim á þvi augna-
bliki sem litið er á þau.
(í.Til hvers er að verja tugum
og hundruðum milljóna i fullkom-
ið akbrautarkerfi i þágu borgar-
anna, ef svo á að takmarka eða að
öllu loka fyrir umferð á vissum
stöðum, samanber Sléttuv.-
Kringlumýrabr. Er það eina
finnanlega lausnin að flytja þann
slysstað að mótum Hamrahliðar
og Miklubrautar?
Með lagningu safngreinar (bið-
reinar) fyrir umferð frá Sléttu-
vegi til vinstri inn á Kringlu-
mýrarbraut, til Kópavogs, hefði
verið komið i veg fyrir flest þau
slys, sem á þessum gatnamótum
hafa orðið til þessa.
7. „Ekki er öll vitleysan eins”,
varð einum að orði, vægt til orða
tekið, þegar hann virti fyrir sér
ósómann og skömmina, sem blas-
ir við augum manna, sem le ð
eiga inn Miklubraut og virða fyrir
sér þá mannvirkjagerð, þar sem
þeim helztu umferðarvandamál-
um, sem við höfum átt við að
glima til þessa, átti að vera rutt
úr vegi. Hver er ástæðan fyrir
þeim vinnubrögðum, sem þarna
hafa átt sér stað? Var talið
ástæðulaust að legga „slaufu”
fyrir hægri beygju inn á Elliðavog
til Norðurs? Eða á kannski bara
að biða með það og sjá til hvort
slys geti orðið á þeim gatnamót-
um, þar sem umferð er beint til
vinstri inn á væntanlega eina
mestu umferðaræð út úr borginni
og það aðeins með biðskyldu fyrir
þeirri miklu umferð, sem búast
má við á þessum gatnamótum?
7. „Furðuverkið við Elliðaárnar”. Þarna er umfcrðinni beint til vinstri inn á væntanlega
einu mestu umferðaræð úr borginni, og sá sem ætlar f hina áttina verður að skera akrein að óþörfu — að
•ætla má. (Timamyndir GE).