Tíminn - 01.11.1972, Blaðsíða 6

6
TÍMINN
Miðvikudagur 1. nóvember 1972
■II
1—
Fyrirspurnum um dóms-
mál svarað á þingi
Stp—Reykjavik
Á sameinuðu þingi i gær bar
sjöundi þingmaður Reykvikinga,
Gylfi Þ. Gislason, fram fyrir-
spurn i fjórum liðum til dóms-
málaráðherra. Voru þær sem hér
segir:
Um fangelsismál:
1) Hvað er rúm fyrir marga
fanga i islenzkum fangeisum?
2) Til hversu margra daga
fangelsisvistar hafa menn verið
dæmdir á ári siöastliöin þrjú ár?
3) Hversu margir menn eiga óaf-
plánaða fangelsisdóma og i
hversu marga daga?
4) Hversu margir þeirra manna,
sem hlotið hafa dóm, hafa brotið
á ný, meðan þeir biða þess að af-
plána dóm sinn?
Svar dómsmálaráðherra:
1) A Litla-Hrauni 52 rúm, á Kvia-
bryggju 15 rúm, i hegningarhús-
inu 27 rúm. Siðumúli verður svo
væntanlega til um áramót, og er
þar rúm fyrir 12.
2) Árið 1969 i Reykjavik 27925
daga, annars staðar á landinu i
5850 daga. 1970 i Reykjavik 21.285
daga, annars staðar á landinu
5.025daga. 1971 i Reykjavik 26.085
daga, annars staðar á landinu i
3.150 daga. Samtals á þessum ár-
um i Reykjavik i 75.295 daga, og
annars staðar á landinu i 14.025
daga. Samtals 89.320 dagar eða
248 íangelsisár eða 82,7 fangelsis-
ár að meöaltali á ári 1969-1971.
3) Um s.l. áramót áttu 237 menn
óafpláni 136 ár og 324 daga.
Varðhaldsdómar eru ekki með-
taldir.
4) Engar upplýsingar eru tiltæk-
ar um þetta atriöi. 1 tilefni af
þessari fsp. vil ég geta þess, að ég
vonast til að geta lagt fyrir hæst-
virt Alþingi á næstu dögum frum-
varp um fangelsismál og vona, að
þar geti i verið fólgnar ýmsar
endurbætur á þessum málum.
Um fangelsismálin sagði dóms-
málaráðherra ennfremur
m.ai, að um það bil
helmingur af óafplánuðum
fangelsisárum kæmi væntanlega
aldrei til afplánunar, vegna þess
hve gamlir þeir væru orðnir, og
væri óeðlilegt að fara að full-
nægja þeim nú. Það kæmi óeðli-
lega hart við mennina, sem
margir væru orðnir nýtir borgar-
ar og komnir i sátt við þjóðfélag-
ið. Engum væri greiði gerður að
fara að loka þá inni núna. Þá
kæmi einnig til ýmsar persónu-
legar ástæður í mörgum tilfell-
um, t.d. veikindi, sem geri það að
verkum, að óréttlætanlegt væri
að setja viðkomandi aðila inn eða
taka þá fasta. Annars væri ástæð-
en fyrir þvi, að dregizt hefur
að láta afplána þessa fangelsis-
dóma, fyrst og fremst húsnæðis-
skortur, sem stafaði af þvi, að lög
um fangelsi frá 1961 hafi orðiö
dauður bókstafur. Sagði dóms-
málaráðherra, að æskilegt hefði
verið, að fyrirspyrjandi heföi sýnt
þennan áhuga á þeim árum, er
hann sat i rikisstjórn.
Enn fremur sagði ráðherra
m.a., að það væri blettur á is-
lenzku þjóðfélagi, að hegningar-
húsið við Skólavörðustig væri not-
að bæði sem gæzluvarðhalds- og
afplánunarfangelsi, en hann
sagði, að unnið væri að þvi að
Sjómannafélag ísfirðinga:
Hvikum
hverg
landhelgismálinu
ÞÓ—Reykjavik
Aðalfundur Sjómannafélags
tsfirðinga var haldinn 14. október
s.l. A fundinum voru gerðar
nokkrar samþykktir og i frétt frá
félaginu segir, að aðalfundur Sjó-
mannafélags Isfiröinga fagni út-
færslu fiskveiðilandhelginnar i 50
milur 1. sept. s.l. og skorar
fundurinn á stjórnvöld að hvika
hvergi frá rétti okkar i þessu lifs-
hagsmunamáli þjóðarinnar. —
Þá álitur fundurinn, að lokatak-
marki i landhelgismálinu sé ekki
náð fyrir en með óskoðuðum yfir-
ráðum tslendinga yfir land-
grunninu öllu. Fundurinn varar
við samningum við erlenda aðila
um auknar veiðiheimildir innan
hinnar nýju landhelgislinu um-
fram það, sem stjórnvöld lögðu
fram i upphafi.
I einni samykkt fundarins segir
aö fundurinn áliti að siöasta fisk-
verðsákvörðun hafi ekki verið
raunhæf miðaö við kjör annarra
starfshópa, en til þess að laun sjó-
mannsins verðl sambærileg þarf
að koma til veruleg fiskverðs-
hækkun fyrir næstu vetrarvertið.
Þá mótmælir aðalfundurinn
þeirri ráðstöfun verðlagsráðs
sjávarútvegsins að miða nýtt
rækjuverðvið 1. nóvemb árhvert.
Skorar fundurinn á viðkomandi
ráðuneyti að sjá svo um, að verð-
ákvörðun verði hér eftir miðuð
við upphaf vertiðar þ.e. 1.
október.
sýknaði
sjúkrahúsið á Húsavík
Klp—Reykjavik.
Hæstiréttur tslands hnekkti i
fyrradag dómi undirrétts i máli
Daniels Danielssonar læknis, sem
hann höfðaði gegn sjúkrahúsinu á
Húsavik og krafðist skaöabóta
auk launagreiðslna, fyrir að hon-
um var sagt upp starfi þar á sin-
um tima. Það mál vakti mikla at-
hyglþog var mikið skrifað um það
i blöðum.
1 undirrétti var sjúkrahúsið
dæmt til að greiða Daniel um 168
þúsund krónur, auk málskostnað-
ar. Þar skilaði einn þriggja dóm-
ara sératkvæði, þar sem hann
taldi, að sjúkrahúsið skyldi sýkn-
að af kröfunni, en hinir dómar-
arnir tveir töldUjað sjúkrahúsið
skyldi sakfellt.
Málinu var áfrýjað til Hæsta-
réttar, og var það dómtekið i
fyrradag. Úrskurðaði rétturinn,
að sjúkrahúsið skyldi sýknað af
þessari kröfu og að málskostnað-
ur skyldi niður falla.
teikna sérstakt gæzluvarðhalds-
fangelsi og kvennadeild, og enn
fremur móttökufangelsi.
Um dómsmál:
1) Hversu margar kærur hafa
borizt Sakadómi Reykjavikur sið-
astliðin þrjú ár?
2) Hversu margar þeirra hafa
hlotið endanlega afgreiðslu?
Hefur það gerzt að kæra hafi
fyrnzt vegna þess, að hún hafi
ekki verið tekin til meðferðar?
Svar dómsmálaráðherra:
1) Árin 1967-1971 að báðum með-
töldum fékk Sakadómur Reykja-
vikur til meðferðar eftirtaldar
kærur, þ.e. málshöfðanir sak-
sóknara rikisins og eru málalok
þeirra, sem hér segir: Ar 1967, 564
ákærur. Lokið 564, ekkert ódæmt.
Arið 1968, 584 kærur, lokið 583, eitt
mál ódæmt. 1969 489 kærur, dæmd
eða lokið 484, 4 ódæmd. 1970 446
ákærur, 430 þeirra lokið, 16 mál
ódæmd. 1971 503 ákærur lokið 465,
38 mál ódæmd. Um flest elztu
málin, sem ólokið er, er' það að
segja, að dómur hefur ekki verið
kveðinn upp sakir þess, að ákærð-
ur hefur flutzt til útlanda og laga-
skilyrði eru eigi til þess að dæma
málið að honum fjarstöddum. Fá-
ein mál hafa fyrnzt af þessum
sökum.
2) A hverju ári berst sakadómin-
um og rannsóknarlögreglunni
urmull af skýrslum og tilkynning
um um hin margvislegustu atvik i
þjóðfélaginu, þ.á.m. um alls kon-
ar slys og ófarir. Er oft óljóst,
hvort kalla má erindi þessi kæru
eða ekki. Skýrslur þessar leiða oft
til þess, að sakadómurinn lýkur
máli með sekt samkv. dómssátt,
ýmist að eigin frumkvæði eða að
kröfu saksóknara rikisins. Árið
1971 voru i sakadóminum sektir
og áminningar samkv. dómssátt
sem hér segir: Sektir fyrir brot
samkv. almennum hegningarlög-
um 233. Sektir og áminningar fyr-
ir brot gegn öðrum lögum 1060.
Oft voru mörg brot eins og sama
manns afgreidd með einni sektar-
fjárhæð.
Dómsmálaráðherra tók fram,
að svarið við fyrirspurninni um
dómsmál væri frá Sakadómi
Reykjavikur.
Um ölvun á almanna-
læri:
Hversu margir hafa verið
handteknir vegna ölvunar á al-
mannafæri i Reykjavik, oftar en
tólf sinnum á ári siðastliðin þrjú
ár?
Svar dómsinálaráðherra:
Árið 1969 voru þeir 38, 1970 53 og
62 árið 1971.
Um eiturlyfjamál:
1) Hve margir starfa við eitur-
lyfjamál á vegum lögreglunnar?
2) Hefur lögreglumönnum verið
veitt fræðsla til að gera þeim
kleift að þekkja áhrif eiturlyfja á
fólki og rétt viðbrögð við fólki
undir áhrifum þeirra?
Svar dómsmálaráðherra:
1) Hjá lögreglustjóraembættinu i
Reykjavik starfa 3 menn með
þennan málaflokk sem aðalstarf.
Við önnur embætti eru ekki starf-
andi lögreglumenn að þessu sem
aðalstarf.
2) Tveir starfsmenn lögreglu-
stjóraembættisins i Reykjavik
hafa sótt námskeið i Bandarikj-
unum, þar sem þeim var m.a.
veitt fræðsla á þessu sviði. Eftir
heimkomuna héldu þeir fyrir-
lestra fyrir lögreglulið Reykja-
vikur, þar sem var fjallað um
áhrif fikniefna á fólk og viðbrögð
við fólki undir áhrifum þeirra.
Dómsmálaráðherra, Ólafur Jó-
hannesson, bætti þvi við, að ný-
skipan þessara mála væri i at-
hugun.
Rannsóknarstofur í þágu
fiskiðnaðarins verði í
hverjum landsfjórðungi
Stp—Reykjavik
Á mánudaginn var borið fram
frumvarp til laga um breytingu á
lögum um rannsóknir i þágu at-
vinnuveganna. Flutningsmenn
voru þeir Steingrimur Her-
mannsson og Páll Þorsteinsson.
Ný grein komi inn i lögin svo-
hljóðandi: — Stefnt skal að þvi að
Rannsóknastofnun fiskiðnaðarins
starfræki rannsóknastofur,
a.m.k. eina i hverjum landsfjórð-
ungi og viðar samkvæmt ákvörð-
un ráðherra og að fengnum tillög-
um aðila fiskiðnaðarins. Leita
skal samstarfs við fiskiðnað, aðra
matvælaframleiðendur og sveit-
arfélög á viðkomandi svæði um
stofnsetningu og starfrækslu
slikrar rannsóknastofu. Sömu-
leiðis skal athugað að nýta að-
stöðu og samstarf við mennta-
stofnanir á staðnum.
Rannsóknastofur þessar skulu
veita fiskiðnaði og öðrum mat-
vælaiðnaði i viðkomandi lands-
hluta þjónustu með rannsóknum,
gæðaeftirliti og leiðbeiningum
gegn greiðslu samkvæmt gjald-
Skrá Rannsóknastofnunar fisk-
iðnaðarins, eins og við á.-
— Áðurnefndir flutningsmenn
lögðu á siðasta þingi fram frum-
varp sama efnis og fór það til
sjávarútvegsnefndar. Nefndin
leitaði umsagnar nokkurra aðila
og voru allar þær, sem bárust, já-
kvæðar. Var mælt rneð samþykkt
frumvarpsins með litilfjörlegum
breytingum, sem flutningsmenn
féllust á. Sjávarútvegsnefnd varð
sammála um að mæla með sam-
þykkt frumvarpsins þannig
breytts. Það var á siðustu dögum
þingsins, og náði frumvarpið af
þeim sökum ekki fram að ganga.
Er frumvarp það, sem nú var
flutt, samhljóða áliti sjávar-
útvegsnefndar.
1 greinargerð með frumvarpinu
segir m.a., að eins og mönnum sé
kunnugt, séu i undirbúningi stór-
auknar kröfur á erlendum mörk-
uðum, einkum i Bandarikjunum,
um hreinlæti og hollustuhætti i
fiskiðnaöi. Verði i þvi sambandi
að gera stórauknar kröfur til
gæðaeftirlits og meðferðar á öll-
um fiski i fiskvinnslustöðvum hér
á landi, sem framleiða fyrir er-
lendan markað. Undanfarið hafi
þvi verið unnið ötullega að áætl-
ana-og tillögugerð um ýmiss kon-
ar endurbætur á islenzkum fisk-
iðnaði, sem nauðsynlegar verði af
þessum sökum. Framkvæmdir
séu sums staðar hafnar, en ráð-
gert sé að auka þær verulega á
næsta ári og ljúka eins frekast sé
kostur á næstu þremur til fimm
árum.
Samfara slikum endurbótum
er, skv. frumvarpinu gert ráð fyr-
ir reglulegu gæðaeftirliti,og verði
i þvi sambandi þörf á stóraukinni
þjónustu við fiskvinnslustöðvar.
Slik þjónusta verði aldrei fram-
kvæmd, svo vel sé, nema sér-
fræðingar séu staðsettir i lands-
hlutunum og ef til vill viðar.
1 frumvarpinu er farið að
nokkru að þvi fordæmi, sem
skapazt hefur i Vestmannaeyj-
um, þar sem hafinn er starf-
ræksla rannsóknastofu með sam-
vinnu Rannsóknastofnunar fisk-
iðnaðarins og fiskvinnslustöðva á
staðnum, að leggja áherzlu á að
leita samstarfs við fiskiðnað,
aðra matvælaframleiðcndur og
sveitastjórnin á viðk., stöðum.
Bent er á, að rannsóknastofur
eins og þær sem um ræðir i frum-
várpinu, geti, þótt litlar séu, haft
ótrúleg áhrif til hagsbóta fyrir
byggðarlagið. Þær geti ásamt
menntastofnunum myndað
kjarna sérfróðra manna, sem sé
oft ótrúlega fljótur að laða að
ýmiss konar aðra starfsemi, sem
ekki fengi að þróast án sliks sam-
félags.
Flutningsmenn frumvarpsins
telja, að umrædd þjónusta verði
svo mikilvæg fyrir islenzkan fisk-
iðnað og byggðarlög, að sjálfsagt
sé að verja nokkru fjármagni til
þess að koma henni á fót.
Heimildarkvikmynd um Árnes- og Rangárvallasýslu:
Sveitastörf fyrrí tíma
varðveitt á filmu
SB—Reykjavik
Fyrir nokkrum árum var hafizt
lianda um gerð heimildarkvik-
myudar um Arnes- og Rangár-
vallasýslur, einkum gamla at-
vinnuhætti i landbúnaði. Fjár-
skortur hamlaði kvikmyndatöku
um nokkurt skeið, en i sumar var
allmikið unnið, vegna þess að
þjóðliátiðarnefnd íiljóp undir
bagga7og er nú miðað við,að kvik-
myiidin verði fullbúin til sýningar
árið 1974.
Það er Vigfús Sigurgeirsson,
sem haft hefur á hendi kvik-
myndatökuna sjálfa frá upphafi,
en byrjað var á henni fyrir einum
sjö eða átta árum. Myndin er tek-
in i svart/hvitu, og enn er ekki
ákveðið, hvað hún verður löng.
1 myndinni sjást gamlar og nýj-
ar aðferðir við mjólkurvinnslu og
öll helztu landbúnaðarstörf, en
sjávarútvegurinn er ekki með.
Ýmis atriði hefur þurft að leika,
þar sem aðferðirnar, sem sýndar
eru, tiðkast ekki lengur, svo sem
torfskurður, sláttur með orfi og
ljá og mjólkun með höndunum i
tréfötu. Haraldur Matthiasson,
menntaskólakennari á Laugar-
vatni, hefur lagt mikið af mörk-
um við gerð myndarinnar.
Þjóðhátiðarárið verður mynd
þessi sýnd i heild, en ýmis þau at-
riði, sem klippt verða úr við end-
anlega gerð hennar, verða varð-
veitt, ef til vill á byggðasafni og
sýnd fólki þar. Væntanlega fá
Arnesingar og Rangæingar einnig
að sjá myndina sjálfa, þegar þar
að kemur.