Tíminn - 02.11.1972, Side 4

TÍMINN
Fimmtudagur 2. nóvember 1972
1
í tilefni 60 ára afmælis skátastarfs
t dag eru liöin en betur má ef duga skal segja
60 ár frá upphafi skátastarfs skátarnir sjálfir og i tilefni
á Islandi. Skátahreyfingin hefur afmælisins reka þeir umfangs-
náð miklum vinsældum á tslandi mikla starfsemi til kynningar á
T5T
ARMULA 7 - SIMI 84450
Heimsfrægar
jósasamlokur
6 OG 12 V. 7" OG 5 3/4"
Heildsala — Smásala
Sendum gegn póstkröfu
um land allt
Engin álagning - Aðeins þjónusta
IÆKKID BYGGINGARKOSTNAÐ YÐAR
LEITID; IIÓPTILBODA OG
EAID MAGNAFSLÁTT.
IÐNVERK HF.
ALHLIÐA BYGGINGAÞ3ÓNUSTA
Sölu- og sýningarsalur
28 fyrirtækja
NORÐURVERI
v/Laugaveg & Nóatún
Pósthólf 5266
Slmar: 25945 & 25930
60 SKATAÁR
KVÖLDVAKA
verður i Laugardalshöllinni fimmtudag-
inn 2. nóvember kl. 20.00.
Ljósálfar, ylfingar, skátar eldri og yngri,
foreldrar og aðrir velunnarar skáta-
hreyfingarinnar eru hvattir til þess að
mæta.
Lúðrasveitin Svanur leikur i andyri
Laugardalshallarinnar frá kl. 19.30—20.00.
Eitt sinn skáti, ávallt skáti.
Foreldrar skáta mætið með börnunum.
Bandalag islenzkra skáta.
hreyfingunni. Hér á eftir gera þau
Páll Gislason og Hrefna Tynes
stuttlega skil á skátahreyfingunni
en bæði eru þau meðal forustu-
manna hennar og Páll er nú-
verandi Skátahöfðingi íslands.
Hrefna Tynes:
Ef ég á að segja eitthvað al-
mennt um skátahreyfinguna,
hvað hún er og til hvers hún er þá
svara ég þvi eitthvað á þessa leið.
Skátahreyfingin er æskulýðs-
hreyfing sem miðar að þvi að
þroska einstaklinginn og gera
hann hæfan og nýtan þjöðfélags-
þegn. Ég skal útskýra þetta
nánar. Félagsskapur sem er
aðeins til að láta timann liða er
ekki góður félagsskapur. Gildi
skátahreyfingarinnar liggur m.a.
i þvi, að hún kennir fólki að nota
tómstundir sinar sér til góðs.
Börn laðast að hreyfingunni, þvi
að þeim finnst starfið skemmti-
legt, útilegur, kvöldvökur og
annað sem þau færu annars á mis
við.
Skátahreyfingin mismunar
ekki trúarbrögðum eða pólitisk-
um skoðunum þótt hugsjónir
hennar séu að miklu leyti
byggðar á siðgæðishugmyndum
kristindómsins. Ég hef komið á
skátaþing erlendis þar sem voru
fulltrúar margra kynstofna og
trúarbragða, fólk frá öllum
' heimsálfum, sem starfaði saman
i bróðerni. Skátahreyfingin gerir
aðeins ráð fyrir þvi að hver ræki
sina trú, hver sem hún er.
I Ég byrjaði að starfa i skáta-
hreyfingunni norður á Siglufirði,
þegar ég var sautján ára gömul
og hef haldið þvi áfram siðan.
Hugsjónir skátahreyfingarinnar
:eru fyrir löngu orðnar hluti af
minu daglega lifi og ég hygg að
iþvi sé þannig varið með flesta,
;sem ganga hreyfingunni á hönd.
Það er mjög algengt að fólk sem
hefur verið skátaijsendir börn sin
til okkar þegar þau hafa aldur til.
Það sýnir að það telur sig hafa
orðið fyrir hollum áhrifum af
veru sinni þar.
Nú siðustu árin hef ég aðallega
starfað innan vébanda samtaka
eldri, skáta þ.e. hinna svokölluðu
St. Georgs gilda. St. Georgs gildin
eru alþjóðafélagsskapur sem
byggir á hugsjónum skáta-
hreyfingarinnar. Takmark þeirra
er að styðja yngri skáta og að
færa skátahugsjónina út i þjóö-
félagið, reyna að gera hana aö
sameign sem flestra. Þegar ég
tala um að styðja yngri skáta þá
vil ég vekja athygli á þvi að við
gerum það ekki með þvi að rétta
þeim allt upp i hendurnar heldur
kennum þeim aö hjálpa sér sjálfir
og það tel ég að sé hin rétta
uppeldisaðferð. Hrefna Tynes
Fyrsta útilegan varð
að skátahreyfingu
Skátastarf hófst með útilegu á
eyju á ánni Thames við London
árið 1907. Þá fór Baden-Powell,
sem var heimsfrægur hers-
höfðingi úr Búastriðinu, með
nokkra drengi og kenndi þeim að
bjarga sér úti i náttúrunni við
frumstæð skilyrði og meta gildi
þess að kynnast dásemdum úti-
vistar i fallegu umhverfi.
Páll Gislason.
Það má segja að þessi útilega á
Brownsea-lsland hafi tekizt svo
vel, að upp frá þvi fóru að
myndast hópar drengja, sem
kölluðu sig skáta, Baden-Powell
skáta, sem aðhylltust reglur hans
og aðferðir við útistörf og leiki.
Hreyfingin barst siðan út um
allan heim og hefur sifellt verið
að vaxa og eflast, svo að nú er
hún langstærsta frjálsa æskulýðs-
hreyfing heimsins með um 23
milljónir virkra félaga.
Skátastarf á islandi
Hingað barst skátahreyfingin
fljótt, þvi að 2. nóvember 1912 var
stofnað félag skáta hér, — Skáta-
félag Reykjavikur. Meðal
foringja þá var Helgi Tómasson,
sem siðar varð skátahöfðingi
tslands um langt skeið. Siðan
voru fleiri skátafélög stofnuð,
þ.á.m. Skátafélagið Væringjar,
sem starfaði lengi innan
K.F.U.M. undir handleiðslu sr.
Friðriks Friðrikssonar.
Stúlkurnar komu svo fljótlega og
stofnuðu sin kvenfélög, það fyrsta
1922 hér i Reykjavik.
Skátahreyfingin breiddist svo
hægt úr um landið. Viða voru
stofnuð skátafélög, sem störfuðu
með miklum krafti. Árið 1924
stofnuðu skátafélög drengja svo
Bandalag islenzkra skáta, til þess
að efla samstarf skáta og félags-
starfið i heild. Hefur það staðið
fyrir fjölmörgum landsmótum
skáta, foringjanámskeiðum,
utanförum skáta, erindrekstri og
margháttaðri aðstoð við skáta-
félögin, auk samskipta við
erlenda skáta, en skátar leggja
mikla áherzlu á kynni meðal
skáta bæði innanlands og utan.
Eftir striðið eða árið 1946
sameinuðust drengir og stúlkur i
eitt bandalag og mun það vera
fyrsta skátabandalagið i
heiminum, sem það gerði.
Þróunin hefur svo verið sú sama
viðast hvar og mörg lönd farið að
okkar dæmi, þvi að hugsjón og
markmið allra skáta er hið sama,
þó að verkefnin séu eitthvað mis-
munandi. Og nú hefur islenzkum
skátum hlotnazt sá heiður að vera
falið að standa fyrir fyrstu sam-
hliða ráðstefnum Evrópu-skáta-
foringja stúlkna og drengja i
Reykjavik árið 1974.
En hvaö gera skátar?
Alla tið hafa skátar lagt mesta
áherzlu á að búa unglinga undir
að geta brugðizt vel við kjörorði
sinu „Vertu viðbúinn”. Til þess
læra þeir að bjarga sér úti i
náttúrunni, læra að búa sig i úti-
legu, tjalda, matreiða, ferðast
eftir landabréfi, nota áttavita,
hnýta hnúta og margt fleira.
t skátaheiti sinu lofa skátar að
hjálpa öðrum og úti frá eru þeir
mest þekktir fyrir ýmsa hjálpar-
starfsemi, þar sem skátinn lærir
að vinna án þess að hugsa um
það, hvort hann fær greitt fyrir
starfið. Eru nú starfandi 9
hjálparsveitir skáta viðsvegar
um landið, sem eru reiðubúnar
með velþjálfað og vel útbúið lið til
að veita hjálp. Allir skátar leggja
sérstaka áherzlu á þjálfun i
„Hjálp i viðlögum”, svo að hægt
séað veita hjálp strax, ef slys ber
að höndum.
Þó að mikið af starfseminni,
svo sem æfingar, fari fram innan-
á íslandi
húss á vetrum i hinum mörgu
skátaheimilum, þá leggja skátar
mest upp úr útistarfi: göngu-
ferðum og útilegum, og fara þá
bæði stutt og langt, eftir atvikum.
Fyrir 60 árum fóru Reykja-
vikurskátar i fyrstu útileguna inn
að Elliðaám og tjölduðu þar á
hólma i ánum. Þó að nú sé farið
lengra og útilegur almennar, þá
hefur útilifið og skátastarfið, sem
er samfara þvi, sömu heillandi
áhrif á huga unglingsins og áður.
Hver er styrkur skáta-
starfs?
Ég held að tvennt sé það, sem
gefur skátastarfi sérstakt gildi
umfram það sem þegar hefur
verið talið, en það eru skátalögin
og skátaheitið, sem gefa starfinu
hina siðferðilegu undirstöðu, — og
svo flokkakerfið, þar sem 6-8
drengir eða stúlkur starfa saman
að verkefnum undir forustu litið
eitt eldri flokksforingja.
1 skátálögum segir, hvað sk-
átinn er og hvað hann gerir, en
þau banna ekkert,heldur höfða til
unglingsins að vera sannorður,
tryggur, hæverskur, hlýðinn,
dýravinur glaðvær og góður
vinur. Skátans er svo að þjálfa sig
i að breyta eftir þessu með skáta-
lögin að áttavita i störfum sinum.
Flokkakerfið býður upp á mikla
möguleika til fjölbreytni i verk-
efnum og ótrúlega þjálfun hvers
einstaks félaga, sem verður
virkur þátttakandi i starfinu en
ekki bara áhorfandi.
Hver skáti fær innan flokksins
ábyrgð á starfinu eftir þroska
sinum og getu.
Reynslan sýnir svo, að skátinn
vex við störfin, og þetta býr hann
undir það siðar i lifinu að t^ka að
sér ábyrgð i þjóðfélaginu. Með
hæfilegri uppörvun vaxa verk-
efnin, sem valdið er.
Minnisstæöur atburöur!
Ég er búinn að vera skáti i 36
ár, og margt starfað á þeim tima,
en þó finnst mer minnisstæðastur
sá atburður, þeggr ég var 14 ára
gamall flokksforingi Lunda-
flokksins.og við fórum i fyrstu
flokksútileguna. Við vorum 6
skátar saman. Fórum við fyrst
með strætisvagni til Hafnar-
fjarðar, en gengum siðan suður i
Helgadal með allt okkar hafur-
task. Varðeld kyntum við i
þessum fallega dai um kvöldið og
lögðumst svo i pokana okkar, en
þá breyttist mjög veður og gerði
vonzkuveður með stormi og
rigningu. Urðum við að halda við
súlur og stög tjaldsins alla
nóttina. Varð mér þá oft hugsað
til ábyrgðar á drengjunum
„minum”. Daginn eftir, þegar við
komum niður i Hafnarfjörð,
hittum við eldri skátaforingja,
sem hrósaði okkur fyrir að geta
hafzt við i þessu veðri um nóttina.
Mér er ennþá minnisstætt eftir 34
ár, hve stoltir við vorum, er
strætisvagninn bar okkur heim til
Reykjavikur.
Skátastarf er fyrst og
fremst æskulýösstarf.
Nú eru starfandi um 5000 skátar
á tslandi og eru þeir flestir á
aldrinum 8-18 ára,en þeir ættu að
geta verið helmingi fleiri, að
minnsta kosti, en til þess vantar
betri aðstöðu og meira húsnæði,
en þó fyrst og fremst fleira full-
orðið fólk, sem vill fórna nokkru
af tómstundum sinum til þess að
hjálpa og leiða skátastarfið. Hinir
ungu skátar eiga sjálfir að vinna
störfin, en þeir þurfa uppörvun og
forustu þeirra eldri.
Þó að skátahreyfingin sé nú 60
ára hér á landi, sýnir hún engin
ellimörk, þvi að það er mikil
gróska viða á landinu i skáta-
starfi,og viða er verið að undirbáa
stofnun Skátafélaga.
Það er verk okkar hinna eldri
að styðja við þetta framtak hinna •
yngri. Fjölmargir gamlir skátar
ættu að skoða hug sinn og athuga,
hvort ekki eru nú timamörk að
hefja skStastarf aftur t.d. með
börnum sinum.
Á fimmtudagskvöld 2. nó-
vember munu hittast eldri og
yngri skátar og minnast fram-
taksins fyrir 60 árum. Látum
þennan dag verða upphaf aö
auknu og betra skátastarfi fyrir
islenzka æsku. PállGislason